Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Beyaz fosfor, fosfor elementinin bir allotropudur. Duman kamuflajı ve hedef tayininde ve aynı zamanda da bir olarak askeriyede yaygın kullanım alanları bulmuştur. İngilizcesi olan White phosphorus'dan dolayı WP, white phos ya da tanımının başharflerinden yola çıkarak, olarak adlandırıldığı da olmaktadır.
İnsanlar üzerinde etkileri
Fosfor dumanının teneffüs edilmesi ciğerlerde ani yaralar oluşmasına ve teneffüs eden kişinin havasızlıktan boğulmasına yol açmaktadır. Hemen sonraki aşamada insan vücudu içten dışa doğru yanmaktadır. Çoğu kez, beyaz fosforla yanan kişinin elbiselerinde fazla iz meydana gelmemekte, yanma reaksiyonu vücut içinden cilde kadar sürmektedir. Beyaz fosfor kullanımı sonrasında çekilen fotoğraflar, kemiklerine kadar yanmış olsa da elbiseleri zarar görmemiş insanları belgelemiştir. Yanma reaksiyonu bir kez başladığında durdurulamamaktadır. Beyaz fosforu, nihai olarak napalm bombası ile aynı, hatta daha kötü etkilere sahiptir.
Uluslararası savaş konvansiyonlarına göre beyaz fosforun konumu
ABD kaynaklarının vurguladıkları bir husus beyaz fosfor kullanımının uluslararası askerî anlaşmalara aykırı olmadığıdır. Gerçekten de bu madde herhangi bir anlaşma çerçevesinde özel olarak yasaklanmamıştır. Beyaz fosforlu silahların kimyasal silah sayılıp sayılamayacağı ve bu nedenler Nisan 1997 tarihli Kimyasal Silahlar Konvansiyonu (CWC) çerçevesinde yasaklanmış kabul edilip edilmemesi üzerinde bir tartışma sürmektedir. Bu çerçevede, beyaz fosforu konu eden ABD askerî literatürünün ısrarla bu 'metal'den söz etmeleri ilginçtir; zira fosfor metal değildir. CWC uygulanmasının takibi tarafından sağlanmaktadır. Kurumun sözcüsü Peter Kaiser beyaz fosforun aydınlatma amaçlı kullanımına yasak getirilmediğini; ancak bu maddenin toksik özelliklerinin silah olarak kullanımının yasak olduğunu belirtmektedir. Ancak silah olarak kullanılsa dahi, beyaz fosforun toksik özelliklerinden ziyade, hava ile karışmasından ortaya çıkan reaksiyonun yarattığı yakıcı etkinin tehlikeli olduğu gerekçesi öne sürülerek, kimyasal silah tanımına girmediği argümanı ortaya konulabilir.
Bu durumda, yangın silahı olarak beyaz fosfor, kapsamına girmektedir. Bu konvansiyon yangın silahlarının sivil halk üzerinde veya hava saldırılarında sivillerin yoğun olarak bulunduğu yerlerde kullanılmasını yasaklamaktadır. ABD bu konvansiyona taraf olmakla birlikte, yangın silahlarını içeren III. protokolü imzalamamıştır.
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
- Rai News 24 - Felluce'de beyaz fosfor kullanımı ile ilgili belgesel23 Kasım 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İtalyanca)
- BBC - (ABD Irak'ta beyaz fosfor kullandı23 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- BBC - (ABD Irak'ta yangın bombası kullanıyor24 Kasım 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- Felluce savaşındaki dolaylı yangınlar26 Ocak 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce - PDF formatında)
- CBC - ABD yetkilileri Irak'ta fosfor kullanıldığını kabul etti20 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Beyaz fosfor fosfor elementinin bir allotropudur Duman kamuflaji ve hedef tayininde ve ayni zamanda da bir olarak askeriyede yaygin kullanim alanlari bulmustur Ingilizcesi olan White phosphorus dan dolayi WP white phos ya da taniminin basharflerinden yola cikarak olarak adlandirildigi da olmaktadir Beyaz fosforUSS Alabama gemisi 1921 de test amacli beyaz fosfor bombardimani altindaInsanlar uzerinde etkileriFosfor dumaninin teneffus edilmesi cigerlerde ani yaralar olusmasina ve teneffus eden kisinin havasizliktan bogulmasina yol acmaktadir Hemen sonraki asamada insan vucudu icten disa dogru yanmaktadir Cogu kez beyaz fosforla yanan kisinin elbiselerinde fazla iz meydana gelmemekte yanma reaksiyonu vucut icinden cilde kadar surmektedir Beyaz fosfor kullanimi sonrasinda cekilen fotograflar kemiklerine kadar yanmis olsa da elbiseleri zarar gormemis insanlari belgelemistir Yanma reaksiyonu bir kez basladiginda durdurulamamaktadir Beyaz fosforu nihai olarak napalm bombasi ile ayni hatta daha kotu etkilere sahiptir Uluslararasi savas konvansiyonlarina gore beyaz fosforun konumuABD kaynaklarinin vurguladiklari bir husus beyaz fosfor kullaniminin uluslararasi askeri anlasmalara aykiri olmadigidir Gercekten de bu madde herhangi bir anlasma cercevesinde ozel olarak yasaklanmamistir Beyaz fosforlu silahlarin kimyasal silah sayilip sayilamayacagi ve bu nedenler Nisan 1997 tarihli Kimyasal Silahlar Konvansiyonu CWC cercevesinde yasaklanmis kabul edilip edilmemesi uzerinde bir tartisma surmektedir Bu cercevede beyaz fosforu konu eden ABD askeri literaturunun israrla bu metal den soz etmeleri ilginctir zira fosfor metal degildir CWC uygulanmasinin takibi tarafindan saglanmaktadir Kurumun sozcusu Peter Kaiser beyaz fosforun aydinlatma amacli kullanimina yasak getirilmedigini ancak bu maddenin toksik ozelliklerinin silah olarak kullaniminin yasak oldugunu belirtmektedir Ancak silah olarak kullanilsa dahi beyaz fosforun toksik ozelliklerinden ziyade hava ile karismasindan ortaya cikan reaksiyonun yarattigi yakici etkinin tehlikeli oldugu gerekcesi one surulerek kimyasal silah tanimina girmedigi argumani ortaya konulabilir Bu durumda yangin silahi olarak beyaz fosfor kapsamina girmektedir Bu konvansiyon yangin silahlarinin sivil halk uzerinde veya hava saldirilarinda sivillerin yogun olarak bulundugu yerlerde kullanilmasini yasaklamaktadir ABD bu konvansiyona taraf olmakla birlikte yangin silahlarini iceren III protokolu imzalamamistir Ayrica bakinizII Felluce MuharebesiDis baglantilarRai News 24 Felluce de beyaz fosfor kullanimi ile ilgili belgesel23 Kasim 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde Italyanca BBC ABD Irak ta beyaz fosfor kullandi23 Aralik 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce BBC ABD Irak ta yangin bombasi kullaniyor24 Kasim 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Felluce savasindaki dolayli yanginlar26 Ocak 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce PDF formatinda CBC ABD yetkilileri Irak ta fosfor kullanildigini kabul etti20 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde