Gelinlik, gelin tarafından düğün ya da nikâh esnasında giyilen özel giysi. Gelinliğin rengi, biçimi ve önemi gelin ve damadın dinine ya da kültürüne göre değişiklik gösterir. Genellikle beyaz ve kırık beyaz renginde olup üretiminde saten,dantel,tül gibi kumaşlar kullanılır.
Batı kültürü
Orta Çağ'da yapılan düğünler iki insan arasında yapılan birlikten daha fazlasını ifade ediyordu. Bu düğünler daha çok iki aile arasındaki bağı, bir iş ortaklığını ya da iki ülke arasındaki anlaşmayı temsil ediyordu. Birçok düğün, özellikle soylular ve yüksek sosyal sınıflar arasında, sevgi temelli olmaktan çok politik sebeplerle yapılıyordu. Gelinlerden, sadece kendi güzelliklerini sergilemeleri için değil, ailelerini de en iyi temsil edecek şekilde giyinmeleri beklenirdi. Üst sınıflardan olan gelinler, gelinliklerinde pahalı kumaşlar ve iddialı renkler kullanırdı. Böylece gelinlerin çarpıcı renkler, kat kat kürkler, kadife ve saten giymesine çok sık rastlanırdı. Daha düşük sosyal sınıflara mensup gelinler, ellerinden geldiği kadar bu şıklıkları taklit etmeye çalışırlardı.
Yüzyıllardır gelinler, kendi sosyal statülerine uygun olarak, daima modaya uygun olan ve pahalı malzemelerin kullanıldığı gelinlikler giymişlerdir. Sosyal sınıfı daha düşük olan gelinler de, kiliseye giderken giydikleri en güzel elbiselerini giyerlerdi. Gelinliğin üzerinde kullanılan pahalı süslemeler, gelinin ailesinin zenginliğini davetlilere gösteren bir araçtı. Günümüzde her bütçeye uygun gelinlik bulmak mümkün. Bazı gelenekler her çeşit renkte ve biçimde gelinliğin giyilmesini kabullenecek kadar gevşedi. Bugün gelinlikçilerde kadınların kendi zevklerine göre seçebileceği birçok gelinlik modeli mevcut. 21. yüzyılın başlarında, piyasadaki gelinliklerin yaklaşık %75'i kolsuz ve straplezdir. Diğer gelinler ise kolları, yüksek yakaları ve kapalı sırtları olan daha mütevazı modelleri tercih ediyor. Günümüz gelinliklerinin çoğu ya bağcıklı ya da fermuarlı sırtlara sahiptir. Gelinlikler de gelinlik türüne göre uzun veya kısa olabilir. Birçok Batılı tören elbisesi, Hristiyan ritüel kostümlerinden türetilmiştir. Bu yüzden cilt maruziyetini azaltmak gerekiyordu. Bu eğilime yanıt olarak kolsuz veya askısız elbiseler genellikle giyer.
Gelinlikler, genelde çağın modasına göre şekil değiştirir. Örneğin, 1920'lerde gelinlikler günün modasına uygun olarak, ön etekleri kısa, arkasında uzun kuyruğu bulunan ve kloş duvakla kullanılan modeldeydi. Gelinliği, çağın modasına uydurmak 1940'lara kadar devam etti. Daha sonra Victoria devrini andıran, uzun kabarık etekli gelinlikler popüler hale geldi. Her zaman gelinlik sektörüne hakim modalar değişse de, modern gelinlerin önemli çoğunluğu bu trendleri takip etmiyorlar. Bu trendler daha çok ikinci evliliklerde ya da geleneksel olmayan evlilik törenlerinde tercih ediliyor.
Osmanlı'dan günümüze gelinlik
Osmanlı'da giyim kültürü, geniş bir coğrafyada ve farklı kültürlerin ve inançların senteziyle oluştu. Genç kızların süslü ve gösterişli giyinmesi ayıp sayıldığı için, genç kızlar genellikle sade ve göze çarpmayan renklerde giyinirlerdi. Sadece evli kadınlar süslü giyinebildiği için, gelinlik süslü giyinmeye atılan ilk adımdı. Bu gelenek, Cumhuriyetin ilk dönemlerine kadar sürdü. Batılılaşma hareketleri ve Şapka Devrimi ile genç kızların evlilik öncesi giyebildiği renkler ve kıyafetler değişse de, evlilik öncesi sadelik kuralı değişmedi.
Batı kültüründe olduğu gibi Osmanlı kültüründe de gelinliğin biçimi sosyal sınıfa göre değişiklik gösteriyordu. Saray hanedanının, kırsal kesimde ve şehirde yaşayanları benimsedikleri gelinlik biçimleri farklıydı. Saray hanedanlığında kullanılan renk kırmızıyken, halk kesiminde çeşitli renkler kullanılıyordu. İlk beyaz gelinlik, 1898'de Kemalettin Paşa ile evlenen II. Abdülhamid'in kızı Naime Sultandır. Beyaz gelinlik batılılaşma hareketleriyle birlikte Cumhuriyet'in ilk dönemlerinde de popüler hale geldi. Günümüzde her modelde gelinlik Türkiye'de de kabul edilmektedir. Batıda moda haline gelen "vintage" tarzıyla birlikte eski gelinliklere olan rağbet artmıştır.
Kaynakça
- ^ . 7 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2012.
- ^ Goldstein, Katherine (17 Mayıs 2012). "Say Yes to a Different Dress: Down with the strapless wedding gown". Slate. 5 Ekim 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Mayıs 2012.
- ^ . allthetropes.org. 27 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2020.
- Sebahat Gül, Türk-İslam Eserleri Müzesi Etnografya Seksiyon Şefi. Skylife Mayıs 2002
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Gelinlik gelin tarafindan dugun ya da nikah esnasinda giyilen ozel giysi Gelinligin rengi bicimi ve onemi gelin ve damadin dinine ya da kulturune gore degisiklik gosterir Genellikle beyaz ve kirik beyaz renginde olup uretiminde saten dantel tul gibi kumaslar kullanilir Bati kulturuOrta Cag da yapilan dugunler iki insan arasinda yapilan birlikten daha fazlasini ifade ediyordu Bu dugunler daha cok iki aile arasindaki bagi bir is ortakligini ya da iki ulke arasindaki anlasmayi temsil ediyordu Bircok dugun ozellikle soylular ve yuksek sosyal siniflar arasinda sevgi temelli olmaktan cok politik sebeplerle yapiliyordu Gelinlerden sadece kendi guzelliklerini sergilemeleri icin degil ailelerini de en iyi temsil edecek sekilde giyinmeleri beklenirdi Ust siniflardan olan gelinler gelinliklerinde pahali kumaslar ve iddiali renkler kullanirdi Boylece gelinlerin carpici renkler kat kat kurkler kadife ve saten giymesine cok sik rastlanirdi Daha dusuk sosyal siniflara mensup gelinler ellerinden geldigi kadar bu sikliklari taklit etmeye calisirlardi Yuzyillardir gelinler kendi sosyal statulerine uygun olarak daima modaya uygun olan ve pahali malzemelerin kullanildigi gelinlikler giymislerdir Sosyal sinifi daha dusuk olan gelinler de kiliseye giderken giydikleri en guzel elbiselerini giyerlerdi Gelinligin uzerinde kullanilan pahali suslemeler gelinin ailesinin zenginligini davetlilere gosteren bir aracti Gunumuzde her butceye uygun gelinlik bulmak mumkun Bazi gelenekler her cesit renkte ve bicimde gelinligin giyilmesini kabullenecek kadar gevsedi Bugun gelinlikcilerde kadinlarin kendi zevklerine gore secebilecegi bircok gelinlik modeli mevcut 21 yuzyilin baslarinda piyasadaki gelinliklerin yaklasik 75 i kolsuz ve straplezdir Diger gelinler ise kollari yuksek yakalari ve kapali sirtlari olan daha mutevazi modelleri tercih ediyor Gunumuz gelinliklerinin cogu ya bagcikli ya da fermuarli sirtlara sahiptir Gelinlikler de gelinlik turune gore uzun veya kisa olabilir Bircok Batili toren elbisesi Hristiyan rituel kostumlerinden turetilmistir Bu yuzden cilt maruziyetini azaltmak gerekiyordu Bu egilime yanit olarak kolsuz veya askisiz elbiseler genellikle giyer Gelinlikler genelde cagin modasina gore sekil degistirir Ornegin 1920 lerde gelinlikler gunun modasina uygun olarak on etekleri kisa arkasinda uzun kuyrugu bulunan ve klos duvakla kullanilan modeldeydi Gelinligi cagin modasina uydurmak 1940 lara kadar devam etti Daha sonra Victoria devrini andiran uzun kabarik etekli gelinlikler populer hale geldi Her zaman gelinlik sektorune hakim modalar degisse de modern gelinlerin onemli cogunlugu bu trendleri takip etmiyorlar Bu trendler daha cok ikinci evliliklerde ya da geleneksel olmayan evlilik torenlerinde tercih ediliyor Osmanli dan gunumuze gelinlikOsmanli da giyim kulturu genis bir cografyada ve farkli kulturlerin ve inanclarin senteziyle olustu Genc kizlarin suslu ve gosterisli giyinmesi ayip sayildigi icin genc kizlar genellikle sade ve goze carpmayan renklerde giyinirlerdi Sadece evli kadinlar suslu giyinebildigi icin gelinlik suslu giyinmeye atilan ilk adimdi Bu gelenek Cumhuriyetin ilk donemlerine kadar surdu Batililasma hareketleri ve Sapka Devrimi ile genc kizlarin evlilik oncesi giyebildigi renkler ve kiyafetler degisse de evlilik oncesi sadelik kurali degismedi Bati kulturunde oldugu gibi Osmanli kulturunde de gelinligin bicimi sosyal sinifa gore degisiklik gosteriyordu Saray hanedaninin kirsal kesimde ve sehirde yasayanlari benimsedikleri gelinlik bicimleri farkliydi Saray hanedanliginda kullanilan renk kirmiziyken halk kesiminde cesitli renkler kullaniliyordu Ilk beyaz gelinlik 1898 de Kemalettin Pasa ile evlenen II Abdulhamid in kizi Naime Sultandir Beyaz gelinlik batililasma hareketleriyle birlikte Cumhuriyet in ilk donemlerinde de populer hale geldi Gunumuzde her modelde gelinlik Turkiye de de kabul edilmektedir Batida moda haline gelen vintage tarziyla birlikte eski gelinliklere olan ragbet artmistir Kaynakca 7 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Temmuz 2012 Goldstein Katherine 17 Mayis 2012 Say Yes to a Different Dress Down with the strapless wedding gown Slate 5 Ekim 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Mayis 2012 allthetropes org 27 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Ekim 2020 Sebahat Gul Turk Islam Eserleri Muzesi Etnografya Seksiyon Sefi Skylife Mayis 2002