Birinci Kanal Harekâtı veya Birinci Süveyş Savaşı, Osmanlı'nın 1. Dünya Savaşı sırasında Süveyş Kanalı'na düzenlediği ilk harekâttır.
Birinci Süveyş Savaşı | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
I. Dünya Savaşı'nda Sina ve Filistin Cephesi | |||||||
Birinci Kanal Harekâtı'nda Beerşeba'ya hareket eden Osmanlı deve kervanı | |||||||
| |||||||
Taraflar | |||||||
Büyük Britanya | Osmanlı İmparatorluğu Alman İmparatorluğu | ||||||
Komutanlar ve liderler | |||||||
Cemal Paşa | |||||||
Güçler | |||||||
30,000 | 20,000 |
Harekâtın amacı, Büyük Britanya'yı Mısır'da tutarak Batı Cephesi'ne kuvvet göndermelerini engellemekti. Ayrıca mümkün olursa, Mısır'ı kurtarmaktı. Eğer kanal geçilebilirse, Mısırlı yurtseverlerin Osmanlı ordusunun yanında, Büyük Britanya'ya karşı ayaklanacağı umuluyordu. Harekâtın planlama aşamasında 4. Ordu Komutanı olan Zeki Paşa harekât için ayrılan kuvvetlerin, bu iş için yetersiz olduğu görüşünü belirtmiş ve harekâtın iptal edilmesin teklif etmiştir. Bunu üzerine harekâtta kullanılması düşünülen 4. Orduya bağlı 8. Kolordunun doğrudan Başkomutanlığa bağlanması kararlaştırılmış, ancak daha sonra bu önlemin de yetersiz kalacağını düşünülerek Zeki Paşa'nın yerine Bahriye Nazırı Cemal Paşa, nazırlık görevi de devam etmekle birlikte 4. Ordu komutanlığına atanmıştır. Zeki Paşa ise "Alman Karargahı Umumisi'ne Türk Başkumandanlığının ''murahhası'' (delegesi) olarak atanmıştır. Harekât, 4. Ordu komutanı ve Bahriye Nazırı Cemal Paşa'nın komutasında gerçekleştirilecektir.
25 bin kişilik Osmanlı kuvve-i seferiyesi,14 Ocak'ı 15 Ocak'a bağlayan gece yarısı, toplanma bölgesi olan Gazze-Birüssebi (Beerşeba günümüzde İsrail'de) hattından ileri yürüyüşe başladı. Sağ kol müfrezesi (Sv.Bnb.İzmitli Mümtaz Bey komutasında) El-Ariş-Düeydar, sol kol müfrezesi (Kuşçubaşı Eşref Bey komutasında) ise Kal'eltül Nakhl üzerinden kanala yürürken Mersinli Cemal Paşa komutasındaki 8. Kolordu'ya bağlı 25 ve 10. Tümenler çölün ortasından batıya ilerledi.
Büyük güçlüklerle Tih Sahrasını aşan Osmanlı birlikleri, 2-3 Şubat gecesi Timsah Gölü ile Acı Göl arasındaki bölgeden kanala taarruza geçtiler. 25. Fırka'dan beş tabur kıyıya indikten sonra ''dumbaz'' denilen çelik kaplı teknelerle karşı kıyıya doğru ilerlemeye başlandı. Ancak İngiliz kuvvetleri kıyının bir ucundan diğer ucuna kadar raylı sistem döşediler ve bu raylı sistemin üzerindeki mitralyözler şiddetli bir ateşle karşı koydu, dumbazların çoğu battı; kıyıya ulaşmayı başaran 600 kişi öldü ya da esir oldu. 3 Şubat 1915 sabahı gün ağırdıktan sonra harekât sahasında bulunan Cemal Paşa, verilen ağır kayıp karşısında kanalı ele geçirmenin imkânsızlığını anlamış ve kuvvetlerini geri çekmeye karar vermişti. Geri çekilen Osmanlı kuvvetleri 15 Şubat'ta Gazze-Birüssebi hattında mevzilendi.
Bu harekâtta Beerşeba'ya gönderilen dört Osmanlı uçağı hiçbir faaliyet göstermemiş, buna karşılık Fransız ve İngiliz uçakları keşif, gözetleme ve topçu ateş tanzimi yapmak suretiyle Osmanlı kuvvetlerinin kanala karşı taarruzlarını ateş altına aldırmış, kendi kuvvetlerine hava destek hizmeti yapmışlardı.
Kaynakça
Ayrıca bakınız
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Birinci Kanal Harekati veya Birinci Suveys Savasi Osmanli nin 1 Dunya Savasi sirasinda Suveys Kanali na duzenledigi ilk harekattir Birinci Suveys SavasiI Dunya Savasi nda Sina ve Filistin CephesiBirinci Kanal Harekati nda Beerseba ya hareket eden Osmanli deve kervaniTarih28 Ocak 3 Subat 1915BolgeSuveys Kanali MisirSonucBuyuk Britanya nin zaferiTaraflarBuyuk BritanyaOsmanli Imparatorlugu Alman ImparatorluguKomutanlar ve liderlerCemal PasaGucler30 00020 000 Harekatin amaci Buyuk Britanya yi Misir da tutarak Bati Cephesi ne kuvvet gondermelerini engellemekti Ayrica mumkun olursa Misir i kurtarmakti Eger kanal gecilebilirse Misirli yurtseverlerin Osmanli ordusunun yaninda Buyuk Britanya ya karsi ayaklanacagi umuluyordu Harekatin planlama asamasinda 4 Ordu Komutani olan Zeki Pasa harekat icin ayrilan kuvvetlerin bu is icin yetersiz oldugu gorusunu belirtmis ve harekatin iptal edilmesin teklif etmistir Bunu uzerine harekatta kullanilmasi dusunulen 4 Orduya bagli 8 Kolordunun dogrudan Baskomutanliga baglanmasi kararlastirilmis ancak daha sonra bu onlemin de yetersiz kalacagini dusunulerek Zeki Pasa nin yerine Bahriye Naziri Cemal Pasa nazirlik gorevi de devam etmekle birlikte 4 Ordu komutanligina atanmistir Zeki Pasa ise Alman Karargahi Umumisi ne Turk Baskumandanliginin murahhasi delegesi olarak atanmistir Harekat 4 Ordu komutani ve Bahriye Naziri Cemal Pasa nin komutasinda gerceklestirilecektir 25 bin kisilik Osmanli kuvve i seferiyesi 14 Ocak i 15 Ocak a baglayan gece yarisi toplanma bolgesi olan Gazze Birussebi Beerseba gunumuzde Israil de hattindan ileri yuruyuse basladi Sag kol mufrezesi Sv Bnb Izmitli Mumtaz Bey komutasinda El Aris Dueydar sol kol mufrezesi Kuscubasi Esref Bey komutasinda ise Kal eltul Nakhl uzerinden kanala yururken Mersinli Cemal Pasa komutasindaki 8 Kolordu ya bagli 25 ve 10 Tumenler colun ortasindan batiya ilerledi Buyuk gucluklerle Tih Sahrasini asan Osmanli birlikleri 2 3 Subat gecesi Timsah Golu ile Aci Gol arasindaki bolgeden kanala taarruza gectiler 25 Firka dan bes tabur kiyiya indikten sonra dumbaz denilen celik kapli teknelerle karsi kiyiya dogru ilerlemeye baslandi Ancak Ingiliz kuvvetleri kiyinin bir ucundan diger ucuna kadar rayli sistem dosediler ve bu rayli sistemin uzerindeki mitralyozler siddetli bir atesle karsi koydu dumbazlarin cogu batti kiyiya ulasmayi basaran 600 kisi oldu ya da esir oldu 3 Subat 1915 sabahi gun agirdiktan sonra harekat sahasinda bulunan Cemal Pasa verilen agir kayip karsisinda kanali ele gecirmenin imkansizligini anlamis ve kuvvetlerini geri cekmeye karar vermisti Geri cekilen Osmanli kuvvetleri 15 Subat ta Gazze Birussebi hattinda mevzilendi Suveys Kanali na dogru yuruyen Osmanli askerleri 1914 Esdraelon Ovasi Ibn Amer Cayiri nda Osmanli birlikleri 1914 Bu harekatta Beerseba ya gonderilen dort Osmanli ucagi hicbir faaliyet gostermemis buna karsilik Fransiz ve Ingiliz ucaklari kesif gozetleme ve topcu ates tanzimi yapmak suretiyle Osmanli kuvvetlerinin kanala karsi taarruzlarini ates altina aldirmis kendi kuvvetlerine hava destek hizmeti yapmislardi Kaynakca Goldschmidt Arthur 2013 Historical dictionary of Egypt 4 bas Lanham Rowman amp Littlefield Publishers ISBN 978 0810861893 Sabis Ali Ihsan 1990 Harb Hatiralarim 2 Istanbul Nehir Yayinlari ss 220 221 Ayrica bakinizIkinci Kanal Harekati