Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Biyopsi, mikroskop altında incelenmek üzere canlıdan belirli bir doku parçasının çıkarılmasıdır.
Muayene ya da benzeri incelemelerle tanı konulamayan hastalıklarda biyopsiye başvurulur. Biyopsi, çeşitli hastalıklar sırasında meydana gelen lezyonların mikroskopik tanısı için yapılan bir cerrahi uygulamadır. Hangi biyopsi yöntemi uygulanırsa uygulansın, doğru yerden-doğru örnek alındığında patoloji tanısı da doğru olacaktır. Yanlış ya da yetersiz örnek alımı veya yanlış fiksasyon, patoloji tanısını olanaksızlaştırır. Sonuç alınamayan biyopsi uygulanmalarının yinelenmesi gerekir. Böyle bir tablo biyopsi sonucunu merakla bekleyen hasta için çekilmez bir durumdur.
Doku örneklemesi ve örneklerin gönderilmesi
İntraoral bir lezyonun mikroskopik tanısına ulaşabilmek biyopsi ile olanaklıdır. Oluşumun tümüyle çıkarıldığı bazı olgularda, biyopsi ile tedavi de gerçekleştirilmiş olur. Klinik incelemesi yapılan bir lezyona cerrahi girişim yapmadan önce aşağıdaki aşamaların uygulanması gerekir:
- Ayrıntılı tıbbi öykü: hastanın yakınlarına, geçirmiş olduğu hastalıklar ile tedavisi süren hastalıkların neden olabileceği unutulmamalıdır. Klinik incelemede saptanan bulgular sürmekte olan sistemik bir hastalığın sonuçları olabileceği gibi tedavide kullanılan ilaçların yan etkilerini yansıtabilir. Konjenital kalp defektleri, hipertansiyon, koagülopatiler, kontrolsüz diabet ve bağışıklık sistemi aksamalarının varlığında hastalara daha da fazla bir özen gösterilmelidir.
- Hastanın lezyonla ilgili yakınmaları: hastanın yakınmalarının süresi, lezyonun büyüme hızı, gösterdiği değişiklikler, yaşam kalitesi üzerine etkileri (solunum-yutkunma güçlüğü, tad alma bozukluğu, anestezi ve parestezi gibi nörolojik yakınmalar, ağrı, kanama, ateş, bulantı, kusma, iştahsızlık, vb) ayrıntılı olarak bilinmelidir. Lezyon bölgesine yönelik geçirilmiş bir travma ile hastanın alışkanlıkları (sigara, alkol, yanak ısırma, vb) araştırılmalıdır.
- Klinik inceleme: klinik incelemede inspeksiyon, palpasyon, vb klasik inceleme yöntemlerini uyguladıktan sonra intraoral lezyonun ayrıntılı özellikleri gözlemlenmelidir. Lokalizasyon, fiziksel nitelikler (renk, kıvam, biçim ve boyut), sayı (tek ya da multipl), çevre dokularla ilişkileri (hareketli, fikse), mukoza ile örtülü ise yüzey özellikleri (soluk, hiperemik, ülsere, vb) değerlendirilmeli, santral lezyonların incelenmesinde ekspansiyon düzeyi, krepitasyon, flüktüasyon gibi bulgular araştırılmalıdır. Son aşamada baş-boyun lenf düğümlerinin palpasyonu yapılmalıdır.
- Radyolojik inceleme: özellikle santral lezyonlarda ve kemiği etkileyen yumuşak doku lezyonlarında oldukça önemlidir. Lezyon sınırlarının litik ya da sklerotik oluşu, kalsifikasyonlar, periost reaksiyonu, kemik korteksinin ekspansif ya da infiltratif etkilenmeleri oldukça önemli radyolojik bulgulardır.
- Laboratuvar incelemeleri (biyokimya, mikrobiyoloji, hematoloji, vb): ağız lezyonları sistemik bir hastalığın erken bulguları olabilir ya da sonuçlarını yansıtabilir. AIDS hastalarında saptanan CD4 lenfosit sayısı azalması patognomonik bir bulgudur. Hiperparatiroidizm, multipl myeloma, diabetes mellitus gibi hastalıklarda biyokimyasal yöntemleri önemli katkıları vardır. Lösemik infiltrasyon, nötropeni, anemi, vb hematolojik hastalıklarda periferik kan incelemeleri kısa sürede tanıya ulaştırır.
- Biyopsi örneğinin histopatolojik olarak değerlendirilmesi: yukarıdaki tüm çalışmaların tamamlanmasından sonra biyopsi endikasyonu irdelenmelidir. İntraoral bir lezyondan biyopsi yapılmasında uygulanan endikasyon ilkeleri şunlardır:
- Anlaşılabilir bir neden olmaksızın beliren ve 12 günü aşan tüm lezyonlar,
- Tedaviye yanıt vermeyen yangısal reaksiyonlar,
- Renk değişikliği (pigmentasyon, hiperkeratoz, kırmızılık, vb) olanlar,
- Kitle yapan oluşumlar,
- Estetik ve fonksiyon bozukluklarına yol açanlar,
- Tüm kemik lezyonları,
- Malign tümör kuşkusu uyandıran her tür ve lokalizasyondaki lezyon (iyileşmeyen ülserler, hızla gelişen lezyonlar, çevre dokulara fikse olanlar, renkli lezyonlar, vb).
Biyopsi tipleri
Oral sitoloji
Mukozalara özgü displastik lezyonların tanısında ve izlenmesinde yardımcı olabilen bir yöntemdir; jinekolojide uygulanan PAP-smear yöntemine benzer (exfoliative cytology). Değerlendirme güçlükleri ve yalancı pozitif sonuçların çokluğu nedeniyle fazlaca kullanılmamaktadır. Uygulamada tekniği basittir: yüzey kenarları keskin olamayan bir spatula ile kazınır ve bir lama yayılır. Alınan örnek bu tür çalışmalarda kullanılmak üzere hazırlanmış ve içerisinde özel sıvı bulunan şişelere aktarılarak patolojiye gönderilir.
Sıvı bazlı sitoloji tekniğinde ise “swab” adı verilen özel çubuklar kullanılır.
Patoloji laboratuvarı gönderilen materyali uygun yöntemlerle boyayarak inceler.
Son yıllarda geliştirilen "bilgisayar destekli fırça biyopsisi" yöntemiyle sitolojideki olumsuzlukların azaldığı gösterilmiştir. Söz konusu yöntemde örnekler özel fırçalarla alınır. Mikroskopik inceleme aşamasında bilgisayara aktarılan görüntüler özel bir program tarafından değerlendirilir.
Aspirasyon biyopsisi
Sıvı ile dolu boşluk içeren kistik oluşumlarda, sıvının fiziksel ve kimyasal nitelikleri ile hücresel içeriğini değerlendirmekte yararlı bir yöntemdir. Genellikle santral (kemik-içi) ve derindeki lezyonlara uygulanır. Özel iğneler kullanılarak injektörde yaratılan negatif basınçtan yararlanarak sıvı çekme ilkesine dayanmaktadır.
"İnce iğne aspirasyon biyopsisi" solid tümörlere de uygulanan yöntemdir; özellikle santral lezyonlardaki büyük operasyonlara karşı bir seçenektir. Bu yöntemde, uygun kalınlıktaki iğne ile lezyona girilerek doku örneği alınır (tru-cut yöntemi). Girişim sırasında patoloji uzmanının da bulunması, materyalin tanı için yeterli olup olmadığının belirlenmesinde yarar sağlamaktadır.
Girişimsel radyoloji, görüntüleme (ultrason, MR, vb) tekniklerindeki hızlı gelişmelerin ürünü olan bir uygulamadır. Bu yöntemi kullanan radyoloji uzmanı, aspirasyon biyopsisi yapılacak dokuya uygun bir görüntüleme tekniğinin yardımıyla ulaşarak biyopsi alabilmektedir.
İnsizyonel biyopsi
Genellikle büyük lezyonlardan, lokalizasyonu nedeniyle eksizyon yapılamayanlardan ve malignite kuşkusu bulunan lezyonlardan örnek alınmasıdır. Biyopsi örneği üç boyutta da bir miktar sağlam doku alanı içermeli, nekroz ve dejenerasyon alanlarından sakınmalıdır. Cerrahi girişim sırasında, biyopsi örneğinin yeterli derinliğe inmiş olmasına, pens ve benzeri araçlarla tutulan dokuların ezilmemesine ve hırpalanmamasına özen gösterilmelidir.
Punch biyopsi tekniği, özellikle deri ve mukoza örneklerinin alınmasında başka bir seçenek olarak uygulanmaktadır. Bu tekniğin uygulanmasında kullanılan araç, ucunda kenarları çok keskin içi boş bir metal silindir bulunan plastik gövdeli bir çubuktur. Plastik gövdesinden tutularak keskin kenarı biyopsi yapılacak alana dairesel hareketlerle ve hafifçe bastırılarak uygulanır.
Marsüpiyalizasyon, tümü çıkarılamayan büyükçe kistik oluşumların tedavisinde uygulanan bir tekniktir; kist çeperinde büyükçe bir pencere açılarak drenaj sağlanır ve sıvı birikmesi önlenir. Pencere açılırken alınan örnekler patoloji laboratuvarına gönderilir.
Eksizyonel biyopsi
Klinik lezyonun tümüyle çıkarılmasıdır. Genellikle 1 cm ve daha küçük lezyonlarda, benign izlenim verenlerde ve lokalizasyon açısından elverişli olanlarda eksizyonal biyopsi yöntemi uygulanır. Cerrahi sınıra dikkat edilmelidir; biyopsinin çevresinde ve derinliğinde en az 2–3 mm'lik normal doku bulunmalıdır. Malign, damarsal ve pigmentli lezyonlarda cerrahi sınır geniş tutulur (en az 5 mm). Cerrahi girişim sırasında, pens ve benzeri araçlarla tutulan dokuların ezilmemesine ve hırpalanmamasına özen gösterilmelidir. Enükleasyon, doku derinliklerindeki kistik ya da solid oluşumların kapsülü ile birlikte çıkarılmasıdır.
Frozen tekniği
Radikal operasyonlara karar verme aşamasında uygulanan bir yöntemdir. Meme, beyin, vb bölgelerde saptanan, klinik ve radyolojik tanı yöntemleriyle habis ya da selim olduğuna karar verilemeyen tümörlere uygulanır. Biyopsi alanı genel anestezi altında açılır ve örnek alınır. Patoloji uzmanı, "dondurarak" elde edilen ve boyanan kesitleri mikroskopla inceler, lezyonun niteliğini belirler ve sonucu cerrahi ekibine iletir. Bu işlem yaklaşık 10-15 dakika içerisinde tamamlanır. Patoloji uzmanı habis tümör tanısı bildirmişse radikal operasyona gidilir, iyi huylu bir lezyon söz konusu ise total eksizyon yapılarak operasyon tamamlanır.
Formalin fiksasyonu yapılmadan uygulanacak özel boyama yöntemleri söz konusu olduğunda frozen tekniğine başvurulur. Örneğin, immunfloresan tekniklerinin uygulanmasını gerektiren vezikülobüllöz nitelikli otoimmun hastalıklarda frozen uygulaması yapılır.
Anatomik niteliklerine göre biyopsi uygulamaları
Kemik biyopsileri
Santral (kemik-içi) lezyonların araştırılmasında radyolojinin çok önemli bir yeri vardır. Radyolojik olarak saptanan lezyon malign tümör özellikleri gösteriyorsa, büyük bir alanı etkiliyorsa ya da anatomik açıdan tümünün çıkarılması sakıncalı ise, uygun bir cerrahi yöntemle biyopsi alınmalıdır. Litik lezyonlarda önce aspirasyon biyopsisi ya da tru-cut tekniği uygulanır, biyopsi sırasında gelen materyal (varsa) incelenir. Böylece lezyonun kist ya da kistik bir lezyon olup olmadığı belirlenir. Biyopsi örneklerinin histopatolojik tanı için yetersiz olması durumunda açık biyopsi kaçınılmazdır.
Radyolojik ve klinik olarak iyi huylu izlenimi veren küçük lezyonlar kürete edilebilir. Büyük lezyonlardan örnek alınarak histopatolojik incelemesi yapılmalıdır. Lezyonunun cerrahi tedavi endikasyonunun olup olmadığı, varsa uygulanacak cerrahi yöntemin seçilmesi histopatolojik tanıya göre saptanır.
Apikal-periapikal biyopsiler
Dişhekimliğinde çok sık karşılaşılan apikal-periapikal lezyonların büyük bölümü granülom ya da kist niteliği taşır. Daha az bir olasılıkla da olsa, radyolojik görünümleri apikal granülom ya da periapikal kiste benzeyen ancak farklı yapıda lezyonlarla karşılaşılabilir; örneğin odontogen tümörlerin birkaçı, depo hastalıkları, kimi metastatik tümörler, myeloma ya da dev hücreli reparatif granülom gibi lezyonlar bunların başlıcalarıdır.
Mukoza biyopsileri
Mukoza biyopsileri, özellikle prekanseröz ve kanseröz lezyonların ayırıcı tanısında büyük önem taşır; özellikle kanserleşme riski yüksek olan non-homojen lökoplakilerde ve eritroplakilerde, biyopsi yerinin seçimindeki yanılmalar invazif karsinoma dönüşen alan(lar)ın belirlenmesini engeller. Bu nedenle, lezyondan alınan biyopsi örneklerinin en az 1/3'ü normal doku içermelidir.
Ülserli ya da nekrotik alanlardan alınan örnekler mikroskopik incelemeler için uygun değildir. Likenoid değişiklikler ya da vezikül içeren lezyonlardan alınacak biyopsilerde, erozyon bulunmayan alanların seçilmesi gerekir.
Deskuamatif gingivitis olgularında ise, olaydan genellikle daha az etkilenen yapışık dişeti alanlarının seçilmesine özel gösterilmelidir.
Biyopsi örneklerinin saklanması ve gönderilmesi
Biyopsi örnekleri gaz bezi ya da pamuk içerisinde gönderilmemelidir; dokular kısa süre içerisinde kurumaya başlayacağından histopatolojik inceleme sonuçları etkilenecektir. Bu nedenle özellikle cerrahi yöntemlerle alınan doku örneklerinin –anında- içerisinde %10 formalin bulunan, doku örneğinin kolayca geçebileceği genişlikle ağzı bulunan, kapaklı, etiketlenmiş, cam ya da plastik kaplar içerisinde gönderilmesi uygundur. Klinik ön tanıya göre, %10 formalin yerine farklı fiksatiflerin kullanılması gerekebilir. Bu gibi olgularda Patoloji laboratuvarı ile işbirliği yapılarak uygun fiksatif kullanılmalıdır. Frozen örnekleri fiksatife konulmaz. Biyopsinin gönderilmesi sırasında, daha önce Patoloji laboratuvarından alınmış "Bilgi formu"nun eksiksiz doldurulması, hasta ve lezyon ile ilgili ayrıntılı bilgi verilmesi gerekir.
Cerrahi girişimle elde edilen biyopsi materyalinin tümü aynı laboratuvara gönderilmelidir. Materyalin iki ya da daha fazla bölümlere ayrılarak farklı laboratuvarlara gönderilmesi çok sakıncalıdır; böyle bir girişimde;
- (i) Cerrahi sınırlar bozulur ve lezyonunun tümünün çıkarılıp çıkarılamadığı konusunda kuşkular oluşur,
- (ii) İkiye bölünen bir materyalin birinde diferansiyasyonu bozuk hücrelerden oluşan bir malign tümör, diğerinde normal doku varsa histopatolojik tanılar arasında farklılıklar ortaya çıkar; bu durum, radikal operasyonların gerektiği olgularda hastanın yıkıcı bir ikileme düşmesine yol açar ve gereken tedavinin uygulanmasında gecikmelere neden olur.
Biyopsi ya da ameliyat materyalinin parçalara ayrılarak farklı laboratuvarlara gönderilmesine gerek yoktur. Patoloji laboratuvarları istendiğinde hastaya ya da operasyonu yapan hekime mikroskopi preparat örneklerinden verebilir. Ayrıca patoloji laboratuvarları tanı açısından güçlük çektikleri olguları birbirlerine danışırlar (konsültasyon).
Histopatolojik inceleme: Laboratuvara %10 formalin içerisinde gelen doku örnekleri, önce makroskopik yöntemlerle incelenir ve özellikleri saptanır. Küçük parçaların tümü, büyük parçaların ise seçilen örnekleri işleme alınır. Özel işlemlerden geçirilen örnekler parafin içine gömülür (parafin blok). Mikrotom olarak bilinen özel bir araç yardımıyla parafin bloklardan 3-4 mikron kalınlığında kesitler elde edilir, kesitler lam üzerine yapıştırılır. Bu kesitler hematoksilin-eozin (H-E) ile boyanır ve kesitlerin bulunduğu lam yüzeyi lamelle kapatılır. Işık mikroskopunda incelenir. Böyle bir işlem çağdaş bir patoloji laboratuvarında 24 saat içerisinde tamamlanır ve rapor hazırlanır. Gerektiğinde özel boya ya da immunohistokimya teknikleri uygulanarak lezyonla ilgili önemli ayrıntıların belirlenmesi yöntemi uygulanır. Bu durumda biyopsi sonucunun rapor edilme süresi uzayabilmektedir.
Histopatolojik inceleme sonucu ile klinik bulgular arasında uyumsuzluk ortaya çıkarsa, klinisyen ve patolog tüm bulguları birlikte irdeleyerek kesin bir tanıya ulaşmaya çalışırlar.
Kaynakça
- ^ a b c d e f g h i j k Çöloğlu AS. Oral Patoloji. Yeditepe Üniversitesi Yayınları, Mor Yayınevi, İstanbul, 2007
- ^ a b c d e f g Dey P. Basic and Advanced Laboratory Techniques in Histopathology and Cytology. Springer, Singapore, 2018
- ^ a b Pérez-Sayansm M, Somoza-Martin JM, F Barros-Angueira F, et al. Exfoliative cytology for diagnosing oral cancer, Biotechnic & Histochemistry, 85(3): 177-187, 2010
- ^ McCarthy EF. CT-guided needle biopsies of bone and soft tissue tumors: a pathologist's perspective. Skeletal Radiology, 36:181–182, 2007
- ^ a b Mitsuyoshi G, Naito N, Kawai A, et al. Accurate diagnosis of musculoskeletal lesions by core needle biopsy. Journal of Surgical Oncology, 94:21–27, 2006
- ^ a b Nischal U, Nischal Kc, Khopkar U. Techniques of skin biopsy and practical considerations. Journal of Cutaneous and Aesthetic Surgery, 1(2):107–111, 2008
- ^ a b Pohlig F, Kirchhoff C, Gradinger R, von Eisenhart-Rothe R, Rechl H. Bone and soft tissue sarcoma: principles of biopsy. InFo Onkologie, 13:34–37, 2010
- ^ Ayhan A, Özler A, Dursun P, Haberal AN. Potential role of increasing number of sections in frozen section diagnosis of ovarian tumors. Journal of Experimental Therapeutics and Oncology, 11(4):245–250, 2016
- ^ Joshi A, Magar SR, Chand P, et al. Tru-cut biopsy as the initial method of tissue diagnosis in bone tumors with soft tissue extension. Indian Journal of Orthopedics, 47(2):195–199, 2013
 | Tıp ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Biyopsi mikroskop altinda incelenmek uzere canlidan belirli bir doku parcasinin cikarilmasidir Muayene ya da benzeri incelemelerle tani konulamayan hastaliklarda biyopsiye basvurulur Biyopsi cesitli hastaliklar sirasinda meydana gelen lezyonlarin mikroskopik tanisi icin yapilan bir cerrahi uygulamadir Hangi biyopsi yontemi uygulanirsa uygulansin dogru yerden dogru ornek alindiginda patoloji tanisi da dogru olacaktir Yanlis ya da yetersiz ornek alimi veya yanlis fiksasyon patoloji tanisini olanaksizlastirir Sonuc alinamayan biyopsi uygulanmalarinin yinelenmesi gerekir Boyle bir tablo biyopsi sonucunu merakla bekleyen hasta icin cekilmez bir durumdur Doku orneklemesi ve orneklerin gonderilmesiIntraoral bir lezyonun mikroskopik tanisina ulasabilmek biyopsi ile olanaklidir Olusumun tumuyle cikarildigi bazi olgularda biyopsi ile tedavi de gerceklestirilmis olur Klinik incelemesi yapilan bir lezyona cerrahi girisim yapmadan once asagidaki asamalarin uygulanmasi gerekir Ayrintili tibbi oyku hastanin yakinlarina gecirmis oldugu hastaliklar ile tedavisi suren hastaliklarin neden olabilecegi unutulmamalidir Klinik incelemede saptanan bulgular surmekte olan sistemik bir hastaligin sonuclari olabilecegi gibi tedavide kullanilan ilaclarin yan etkilerini yansitabilir Konjenital kalp defektleri hipertansiyon koagulopatiler kontrolsuz diabet ve bagisiklik sistemi aksamalarinin varliginda hastalara daha da fazla bir ozen gosterilmelidir Hastanin lezyonla ilgili yakinmalari hastanin yakinmalarinin suresi lezyonun buyume hizi gosterdigi degisiklikler yasam kalitesi uzerine etkileri solunum yutkunma guclugu tad alma bozuklugu anestezi ve parestezi gibi norolojik yakinmalar agri kanama ates bulanti kusma istahsizlik vb ayrintili olarak bilinmelidir Lezyon bolgesine yonelik gecirilmis bir travma ile hastanin aliskanliklari sigara alkol yanak isirma vb arastirilmalidir Klinik inceleme klinik incelemede inspeksiyon palpasyon vb klasik inceleme yontemlerini uyguladiktan sonra intraoral lezyonun ayrintili ozellikleri gozlemlenmelidir Lokalizasyon fiziksel nitelikler renk kivam bicim ve boyut sayi tek ya da multipl cevre dokularla iliskileri hareketli fikse mukoza ile ortulu ise yuzey ozellikleri soluk hiperemik ulsere vb degerlendirilmeli santral lezyonlarin incelenmesinde ekspansiyon duzeyi krepitasyon fluktuasyon gibi bulgular arastirilmalidir Son asamada bas boyun lenf dugumlerinin palpasyonu yapilmalidir Radyolojik inceleme ozellikle santral lezyonlarda ve kemigi etkileyen yumusak doku lezyonlarinda oldukca onemlidir Lezyon sinirlarinin litik ya da sklerotik olusu kalsifikasyonlar periost reaksiyonu kemik korteksinin ekspansif ya da infiltratif etkilenmeleri oldukca onemli radyolojik bulgulardir Laboratuvar incelemeleri biyokimya mikrobiyoloji hematoloji vb agiz lezyonlari sistemik bir hastaligin erken bulgulari olabilir ya da sonuclarini yansitabilir AIDS hastalarinda saptanan CD4 lenfosit sayisi azalmasi patognomonik bir bulgudur Hiperparatiroidizm multipl myeloma diabetes mellitus gibi hastaliklarda biyokimyasal yontemleri onemli katkilari vardir Losemik infiltrasyon notropeni anemi vb hematolojik hastaliklarda periferik kan incelemeleri kisa surede taniya ulastirir Biyopsi orneginin histopatolojik olarak degerlendirilmesi yukaridaki tum calismalarin tamamlanmasindan sonra biyopsi endikasyonu irdelenmelidir Intraoral bir lezyondan biyopsi yapilmasinda uygulanan endikasyon ilkeleri sunlardir Anlasilabilir bir neden olmaksizin beliren ve 12 gunu asan tum lezyonlar Tedaviye yanit vermeyen yangisal reaksiyonlar Renk degisikligi pigmentasyon hiperkeratoz kirmizilik vb olanlar Kitle yapan olusumlar Estetik ve fonksiyon bozukluklarina yol acanlar Tum kemik lezyonlari Malign tumor kuskusu uyandiran her tur ve lokalizasyondaki lezyon iyilesmeyen ulserler hizla gelisen lezyonlar cevre dokulara fikse olanlar renkli lezyonlar vb Biyopsi tipleriOral sitoloji Mukozalara ozgu displastik lezyonlarin tanisinda ve izlenmesinde yardimci olabilen bir yontemdir jinekolojide uygulanan PAP smear yontemine benzer exfoliative cytology Degerlendirme guclukleri ve yalanci pozitif sonuclarin coklugu nedeniyle fazlaca kullanilmamaktadir Uygulamada teknigi basittir yuzey kenarlari keskin olamayan bir spatula ile kazinir ve bir lama yayilir Alinan ornek bu tur calismalarda kullanilmak uzere hazirlanmis ve icerisinde ozel sivi bulunan siselere aktarilarak patolojiye gonderilir Sivi bazli sitoloji tekniginde ise swab adi verilen ozel cubuklar kullanilir Patoloji laboratuvari gonderilen materyali uygun yontemlerle boyayarak inceler Son yillarda gelistirilen bilgisayar destekli firca biyopsisi yontemiyle sitolojideki olumsuzluklarin azaldigi gosterilmistir Soz konusu yontemde ornekler ozel fircalarla alinir Mikroskopik inceleme asamasinda bilgisayara aktarilan goruntuler ozel bir program tarafindan degerlendirilir Aspirasyon biyopsisi Sivi ile dolu bosluk iceren kistik olusumlarda sivinin fiziksel ve kimyasal nitelikleri ile hucresel icerigini degerlendirmekte yararli bir yontemdir Genellikle santral kemik ici ve derindeki lezyonlara uygulanir Ozel igneler kullanilarak injektorde yaratilan negatif basinctan yararlanarak sivi cekme ilkesine dayanmaktadir Ince igne aspirasyon biyopsisi solid tumorlere de uygulanan yontemdir ozellikle santral lezyonlardaki buyuk operasyonlara karsi bir secenektir Bu yontemde uygun kalinliktaki igne ile lezyona girilerek doku ornegi alinir tru cut yontemi Girisim sirasinda patoloji uzmaninin da bulunmasi materyalin tani icin yeterli olup olmadiginin belirlenmesinde yarar saglamaktadir Girisimsel radyoloji goruntuleme ultrason MR vb tekniklerindeki hizli gelismelerin urunu olan bir uygulamadir Bu yontemi kullanan radyoloji uzmani aspirasyon biyopsisi yapilacak dokuya uygun bir goruntuleme tekniginin yardimiyla ulasarak biyopsi alabilmektedir Insizyonel biyopsi Genellikle buyuk lezyonlardan lokalizasyonu nedeniyle eksizyon yapilamayanlardan ve malignite kuskusu bulunan lezyonlardan ornek alinmasidir Biyopsi ornegi uc boyutta da bir miktar saglam doku alani icermeli nekroz ve dejenerasyon alanlarindan sakinmalidir Cerrahi girisim sirasinda biyopsi orneginin yeterli derinlige inmis olmasina pens ve benzeri araclarla tutulan dokularin ezilmemesine ve hirpalanmamasina ozen gosterilmelidir Punch biyopsi teknigi ozellikle deri ve mukoza orneklerinin alinmasinda baska bir secenek olarak uygulanmaktadir Bu teknigin uygulanmasinda kullanilan arac ucunda kenarlari cok keskin ici bos bir metal silindir bulunan plastik govdeli bir cubuktur Plastik govdesinden tutularak keskin kenari biyopsi yapilacak alana dairesel hareketlerle ve hafifce bastirilarak uygulanir Marsupiyalizasyon tumu cikarilamayan buyukce kistik olusumlarin tedavisinde uygulanan bir tekniktir kist ceperinde buyukce bir pencere acilarak drenaj saglanir ve sivi birikmesi onlenir Pencere acilirken alinan ornekler patoloji laboratuvarina gonderilir Eksizyonel biyopsi Klinik lezyonun tumuyle cikarilmasidir Genellikle 1 cm ve daha kucuk lezyonlarda benign izlenim verenlerde ve lokalizasyon acisindan elverisli olanlarda eksizyonal biyopsi yontemi uygulanir Cerrahi sinira dikkat edilmelidir biyopsinin cevresinde ve derinliginde en az 2 3 mm lik normal doku bulunmalidir Malign damarsal ve pigmentli lezyonlarda cerrahi sinir genis tutulur en az 5 mm Cerrahi girisim sirasinda pens ve benzeri araclarla tutulan dokularin ezilmemesine ve hirpalanmamasina ozen gosterilmelidir Enukleasyon doku derinliklerindeki kistik ya da solid olusumlarin kapsulu ile birlikte cikarilmasidir Frozen teknigi Radikal operasyonlara karar verme asamasinda uygulanan bir yontemdir Meme beyin vb bolgelerde saptanan klinik ve radyolojik tani yontemleriyle habis ya da selim olduguna karar verilemeyen tumorlere uygulanir Biyopsi alani genel anestezi altinda acilir ve ornek alinir Patoloji uzmani dondurarak elde edilen ve boyanan kesitleri mikroskopla inceler lezyonun niteligini belirler ve sonucu cerrahi ekibine iletir Bu islem yaklasik 10 15 dakika icerisinde tamamlanir Patoloji uzmani habis tumor tanisi bildirmisse radikal operasyona gidilir iyi huylu bir lezyon soz konusu ise total eksizyon yapilarak operasyon tamamlanir Formalin fiksasyonu yapilmadan uygulanacak ozel boyama yontemleri soz konusu oldugunda frozen teknigine basvurulur Ornegin immunfloresan tekniklerinin uygulanmasini gerektiren vezikulobulloz nitelikli otoimmun hastaliklarda frozen uygulamasi yapilir Anatomik niteliklerine gore biyopsi uygulamalariKemik biyopsileri Santral kemik ici lezyonlarin arastirilmasinda radyolojinin cok onemli bir yeri vardir Radyolojik olarak saptanan lezyon malign tumor ozellikleri gosteriyorsa buyuk bir alani etkiliyorsa ya da anatomik acidan tumunun cikarilmasi sakincali ise uygun bir cerrahi yontemle biyopsi alinmalidir Litik lezyonlarda once aspirasyon biyopsisi ya da tru cut teknigi uygulanir biyopsi sirasinda gelen materyal varsa incelenir Boylece lezyonun kist ya da kistik bir lezyon olup olmadigi belirlenir Biyopsi orneklerinin histopatolojik tani icin yetersiz olmasi durumunda acik biyopsi kacinilmazdir Radyolojik ve klinik olarak iyi huylu izlenimi veren kucuk lezyonlar kurete edilebilir Buyuk lezyonlardan ornek alinarak histopatolojik incelemesi yapilmalidir Lezyonunun cerrahi tedavi endikasyonunun olup olmadigi varsa uygulanacak cerrahi yontemin secilmesi histopatolojik taniya gore saptanir Apikal periapikal biyopsiler Dishekimliginde cok sik karsilasilan apikal periapikal lezyonlarin buyuk bolumu granulom ya da kist niteligi tasir Daha az bir olasilikla da olsa radyolojik gorunumleri apikal granulom ya da periapikal kiste benzeyen ancak farkli yapida lezyonlarla karsilasilabilir ornegin odontogen tumorlerin birkaci depo hastaliklari kimi metastatik tumorler myeloma ya da dev hucreli reparatif granulom gibi lezyonlar bunlarin baslicalaridir Mukoza biyopsileri Mukoza biyopsileri ozellikle prekanseroz ve kanseroz lezyonlarin ayirici tanisinda buyuk onem tasir ozellikle kanserlesme riski yuksek olan non homojen lokoplakilerde ve eritroplakilerde biyopsi yerinin secimindeki yanilmalar invazif karsinoma donusen alan lar in belirlenmesini engeller Bu nedenle lezyondan alinan biyopsi orneklerinin en az 1 3 u normal doku icermelidir Ulserli ya da nekrotik alanlardan alinan ornekler mikroskopik incelemeler icin uygun degildir Likenoid degisiklikler ya da vezikul iceren lezyonlardan alinacak biyopsilerde erozyon bulunmayan alanlarin secilmesi gerekir Deskuamatif gingivitis olgularinda ise olaydan genellikle daha az etkilenen yapisik diseti alanlarinin secilmesine ozel gosterilmelidir Biyopsi orneklerinin saklanmasi ve gonderilmesiBiyopsi ornekleri gaz bezi ya da pamuk icerisinde gonderilmemelidir dokular kisa sure icerisinde kurumaya baslayacagindan histopatolojik inceleme sonuclari etkilenecektir Bu nedenle ozellikle cerrahi yontemlerle alinan doku orneklerinin aninda icerisinde 10 formalin bulunan doku orneginin kolayca gecebilecegi genislikle agzi bulunan kapakli etiketlenmis cam ya da plastik kaplar icerisinde gonderilmesi uygundur Klinik on taniya gore 10 formalin yerine farkli fiksatiflerin kullanilmasi gerekebilir Bu gibi olgularda Patoloji laboratuvari ile isbirligi yapilarak uygun fiksatif kullanilmalidir Frozen ornekleri fiksatife konulmaz Biyopsinin gonderilmesi sirasinda daha once Patoloji laboratuvarindan alinmis Bilgi formu nun eksiksiz doldurulmasi hasta ve lezyon ile ilgili ayrintili bilgi verilmesi gerekir Cerrahi girisimle elde edilen biyopsi materyalinin tumu ayni laboratuvara gonderilmelidir Materyalin iki ya da daha fazla bolumlere ayrilarak farkli laboratuvarlara gonderilmesi cok sakincalidir boyle bir girisimde i Cerrahi sinirlar bozulur ve lezyonunun tumunun cikarilip cikarilamadigi konusunda kuskular olusur ii Ikiye bolunen bir materyalin birinde diferansiyasyonu bozuk hucrelerden olusan bir malign tumor digerinde normal doku varsa histopatolojik tanilar arasinda farkliliklar ortaya cikar bu durum radikal operasyonlarin gerektigi olgularda hastanin yikici bir ikileme dusmesine yol acar ve gereken tedavinin uygulanmasinda gecikmelere neden olur Biyopsi ya da ameliyat materyalinin parcalara ayrilarak farkli laboratuvarlara gonderilmesine gerek yoktur Patoloji laboratuvarlari istendiginde hastaya ya da operasyonu yapan hekime mikroskopi preparat orneklerinden verebilir Ayrica patoloji laboratuvarlari tani acisindan gucluk cektikleri olgulari birbirlerine danisirlar konsultasyon Histopatolojik inceleme Laboratuvara 10 formalin icerisinde gelen doku ornekleri once makroskopik yontemlerle incelenir ve ozellikleri saptanir Kucuk parcalarin tumu buyuk parcalarin ise secilen ornekleri isleme alinir Ozel islemlerden gecirilen ornekler parafin icine gomulur parafin blok Mikrotom olarak bilinen ozel bir arac yardimiyla parafin bloklardan 3 4 mikron kalinliginda kesitler elde edilir kesitler lam uzerine yapistirilir Bu kesitler hematoksilin eozin H E ile boyanir ve kesitlerin bulundugu lam yuzeyi lamelle kapatilir Isik mikroskopunda incelenir Boyle bir islem cagdas bir patoloji laboratuvarinda 24 saat icerisinde tamamlanir ve rapor hazirlanir Gerektiginde ozel boya ya da immunohistokimya teknikleri uygulanarak lezyonla ilgili onemli ayrintilarin belirlenmesi yontemi uygulanir Bu durumda biyopsi sonucunun rapor edilme suresi uzayabilmektedir Histopatolojik inceleme sonucu ile klinik bulgular arasinda uyumsuzluk ortaya cikarsa klinisyen ve patolog tum bulgulari birlikte irdeleyerek kesin bir taniya ulasmaya calisirlar Kaynakca a b c d e f g h i j k Cologlu AS Oral Patoloji Yeditepe Universitesi Yayinlari Mor Yayinevi Istanbul 2007 a b c d e f g Dey P Basic and Advanced Laboratory Techniques in Histopathology and Cytology Springer Singapore 2018 a b Perez Sayansm M Somoza Martin JM F Barros Angueira F et al Exfoliative cytology for diagnosing oral cancer Biotechnic amp Histochemistry 85 3 177 187 2010 McCarthy EF CT guided needle biopsies of bone and soft tissue tumors a pathologist s perspective Skeletal Radiology 36 181 182 2007 a b Mitsuyoshi G Naito N Kawai A et al Accurate diagnosis of musculoskeletal lesions by core needle biopsy Journal of Surgical Oncology 94 21 27 2006 a b Nischal U Nischal Kc Khopkar U Techniques of skin biopsy and practical considerations Journal of Cutaneous and Aesthetic Surgery 1 2 107 111 2008 a b Pohlig F Kirchhoff C Gradinger R von Eisenhart Rothe R Rechl H Bone and soft tissue sarcoma principles of biopsy InFo Onkologie 13 34 37 2010 Ayhan A Ozler A Dursun P Haberal AN Potential role of increasing number of sections in frozen section diagnosis of ovarian tumors Journal of Experimental Therapeutics and Oncology 11 4 245 250 2016 Joshi A Magar SR Chand P et al Tru cut biopsy as the initial method of tissue diagnosis in bone tumors with soft tissue extension Indian Journal of Orthopedics 47 2 195 199 2013 Tip ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz