Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Boğazlar Antlaşması ya da İstanbul Antlaşması, 18 Mart 1915 tarihinde I. Dünya Savaşı çerçevesinde Üçlü İtilaf arasında imzalanan . Antlaşmaya göre Osmanlı İmparatorluğu'nun başkenti olan İstanbul da dahil olmak üzere İstanbul ve Çanakkale Boğazları Rusya'ya bırakılmıştır.
| İstanbul Antlaşması | |
|---|---|
 Osmanlı İmparatorluğu ile ilgili savaş zamanı antlaşmalarını özetleyen Ocak 1919 muhtırasından alıntı. Sarı bölge, Rusya kontrolüne bırakılacaktı. | |
| Tür | |
| İmzalanma | 18 Mart 1915 |
| Koşul | Çanakkale Savaşı'nın kazanılması |
Arka plan
1915 yılının başında Britanya ile Fransa'nın Çanakkale'ye saldırmaları müttefik olmalarına rağmen Rusya'da kaygı uyandırmıştır. Saldırı başarıya ulaştığı takdirde doğrudan yardım alacağından Boğazların açılması Rusya'nın yararına olacaksa da saldırının başarısıyla Britanya ve Fransa, Rusya'nın çıkarlarına aykırı olarak Boğazlar bölgesinde üstünlük kurabilirlerdi. Bu yüzden Rusya, Çanakkale Savaşı'nın sürdüğü Mart-Nisan 1915'te harekete geçerek, İstanbul ve Boğazlar üzerindeki isteklerini müzakere etmek üzere Britanya ve Fransa ile masaya oturmuştur.
Antlaşma ve nedenleri
Britanya, Doğu Akdeniz'deki sömürgelerini tehdit eden bir güç olması nedeniyle Rusya'nın Boğazlarda üstün duruma geçmesini istemiyordu ve Kırım Savaşı'nda Osmanlı İmparatorluğu'nun yanında savaşa girmesinin bir nedeni de buydu. Ancak, Britanya Savunma Komitesinin 1903 yılında Rusya'nın Boğazlardan uzak tutulmasının Britanya için birincil derecede önemli bir askerî çıkar olmadığına ait bir rapor yayınlaması Britanya'nın politikasını değiştirmesine yol açmıştır. Britanya, Almanya'nın Yakın Doğu'da artan etki ve faaliyetlerine karşı Rusya ile bölgedeki güç dengesini eşitleme çabası içerisine girmiş ve Boğazları bu amaç uğruna gözden çıkarmıştı. Her şeye rağmen, verilecek bu ödün mümkün olduğunca geç bir tarihte ve karşılığında da önemli kazanımlar elde etmeden verilmeyecekti. Nitekim Britanya ve Fransa, savaşın en sıkıntılı zamanında, İstanbul dahil Midye-Enez Hattı'ndan Sakarya Nehri'nin Karadeniz’e döküldüğü yere kadar bütün Boğazlar bölgesini Rusya'ya bırakmıştır. Böylece, Rusya'nın yüzyıllardan beri elde etmeyi bu önemli stratejik bölge Rusya'ya verildi. Buna karşılık Rusya ise Britanya ve Fransa'nın Orta Doğu üzerindeki planlarına karışmayacak ve İstanbul'da imza taraflarının eşit haklarla kullanımına açılacak bir serbest liman bulunacaktı.
Sonuçları
Antlaşma, Britanya'nın Çanakkale Savaşı'nda zafer kazanması halinde yürürlüğe girmek üzere imzalanmış ancak savaşın kaybedilmesi antlaşmanın akim kalmasına neden olmuştur. Ayrıca, Rusya'da 1917'de gerçekleşen Ekim Devrimi ile Bolşeviklerin yönetimi ele geçirmeleri ve savaştan çekilmeleri üzerine antlaşma kamuoyuna duyurulmuş ancak Britanya ve Fransa tarafları böyle bir antlaşmanın varlığını reddederek bunun Bolşevikler tarafından uydurulduğunu ileri sürmüşlerdir.
Kaynakça
- Sander, Oral (2016). Siyasi Tarih: İlkçağlardan 1918'e. İstanbul: İmge Kitabevi Yayınları. ISBN .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bogazlar Antlasmasi ya da Istanbul Antlasmasi 18 Mart 1915 tarihinde I Dunya Savasi cercevesinde Uclu Itilaf arasinda imzalanan Antlasmaya gore Osmanli Imparatorlugu nun baskenti olan Istanbul da dahil olmak uzere Istanbul ve Canakkale Bogazlari Rusya ya birakilmistir Bogazlar AntlasmasiIstanbul AntlasmasiOsmanli Imparatorlugu ile ilgili savas zamani antlasmalarini ozetleyen Ocak 1919 muhtirasindan alinti Sari bolge Rusya kontrolune birakilacakti TurImzalanma18 Mart 1915KosulCanakkale Savasi nin kazanilmasiArka plan1915 yilinin basinda Britanya ile Fransa nin Canakkale ye saldirmalari muttefik olmalarina ragmen Rusya da kaygi uyandirmistir Saldiri basariya ulastigi takdirde dogrudan yardim alacagindan Bogazlarin acilmasi Rusya nin yararina olacaksa da saldirinin basarisiyla Britanya ve Fransa Rusya nin cikarlarina aykiri olarak Bogazlar bolgesinde ustunluk kurabilirlerdi Bu yuzden Rusya Canakkale Savasi nin surdugu Mart Nisan 1915 te harekete gecerek Istanbul ve Bogazlar uzerindeki isteklerini muzakere etmek uzere Britanya ve Fransa ile masaya oturmustur Antlasma ve nedenleriMidye Enez Hatti Britanya Dogu Akdeniz deki somurgelerini tehdit eden bir guc olmasi nedeniyle Rusya nin Bogazlarda ustun duruma gecmesini istemiyordu ve Kirim Savasi nda Osmanli Imparatorlugu nun yaninda savasa girmesinin bir nedeni de buydu Ancak Britanya Savunma Komitesinin 1903 yilinda Rusya nin Bogazlardan uzak tutulmasinin Britanya icin birincil derecede onemli bir askeri cikar olmadigina ait bir rapor yayinlamasi Britanya nin politikasini degistirmesine yol acmistir Britanya Almanya nin Yakin Dogu da artan etki ve faaliyetlerine karsi Rusya ile bolgedeki guc dengesini esitleme cabasi icerisine girmis ve Bogazlari bu amac ugruna gozden cikarmisti Her seye ragmen verilecek bu odun mumkun oldugunca gec bir tarihte ve karsiliginda da onemli kazanimlar elde etmeden verilmeyecekti Nitekim Britanya ve Fransa savasin en sikintili zamaninda Istanbul dahil Midye Enez Hatti ndan Sakarya Nehri nin Karadeniz e dokuldugu yere kadar butun Bogazlar bolgesini Rusya ya birakmistir Boylece Rusya nin yuzyillardan beri elde etmeyi bu onemli stratejik bolge Rusya ya verildi Buna karsilik Rusya ise Britanya ve Fransa nin Orta Dogu uzerindeki planlarina karismayacak ve Istanbul da imza taraflarinin esit haklarla kullanimina acilacak bir serbest liman bulunacakti SonuclariAntlasma Britanya nin Canakkale Savasi nda zafer kazanmasi halinde yururluge girmek uzere imzalanmis ancak savasin kaybedilmesi antlasmanin akim kalmasina neden olmustur Ayrica Rusya da 1917 de gerceklesen Ekim Devrimi ile Bolseviklerin yonetimi ele gecirmeleri ve savastan cekilmeleri uzerine antlasma kamuoyuna duyurulmus ancak Britanya ve Fransa taraflari boyle bir antlasmanin varligini reddederek bunun Bolsevikler tarafindan uyduruldugunu ileri surmuslerdir KaynakcaSander Oral 2016 Siyasi Tarih Ilkcaglardan 1918 e Istanbul Imge Kitabevi Yayinlari ISBN 978 9 755 33043 3