1882-1922 yılları arasında Britanyalı işgali altındaki Mısır'ın fiilen Osmanlılardan kopması ve öteden beri süren Britanyalı-Fransız rekabetinin Britanyalılar lehine noktalanması gibi iki önemli sonuç doğurdu. Britanyalılar, Osmanlıların ve Avrupa devletlerinin gösterdiği tepkiyi göz önüne alarak resmi bir siyasi denetim kurmaktan kaçınmakla birlikte, stratejik çıkarlarını güvence altına almadan Mısır'dan çekilmeye niyetleri olmadıklarını da ortaya koydular.
Britanyalı işgal kuvvetleri iyice zayıflamış olan hidiv yönetimini güçlendirmek yerine hidivi istekleri doğrultusunda hareket edecek sembolik bir güç olarak ayakta tutma yolunu seçtiler. Aynı dönemde İstanbul'daki Britanyalı büyükelçisinin Mısır'la ilgili olarak hazırladığı raporda yönetimde köklü değişikliklerin gereğine işaret edilerek bunun ancak askeri işgal altında yürütülebileceği görüşüne yer veriliyordu. 1883'te tam yetkili temsilci ve başkonsolos olarak Mısır'a gönderilen Sir Evelyn Baring benzer görüşleri savunarak Britanyalı hükûmetini Örtülü Protektora politikasını benimsemeye ikna etti.
Britanyalılar, müdahaleye uluslararası bir meşruluk kazandırmak amacıyla, Mısır'ın mali durumunu düzelterek bütçe fazlasıyla özellikle Fransa'ya olan borçlarını düzenli olarak ödemeye başlamasını ve Süveyş Kanalını hem barış, hem de savaş döneminde açık tutma sözü vererek uluslararası muhalefetin önemini yitirmesini sağladılar. Bu arada Britanyalılar, danışman sıfatı taşıyan yöneticilerini kilit noktalara yerleştirerek Mısır hükûmeti üzerinde dolaylı ama son derece etkili bir denetim sistemi kurdular.
Babasının ölümünden sonra genç yaşta hidiv olan Abbas Hilmi Paşa Örtülü Protektora yönetimine tepki göstererek 1893'te kukla başbakan Mustafa Fehmi'yi başbakanlıktan uzaklaştırdı. İngilizler tepki olarak Hidiv Abbas Hilmi Paşa'nın yetkilerini kısıtladılar. 1890'ların sonlarında ortaya çıkan milliyetçi akımlar, özellikle yayın ve propaganda çalışmaları temelinde örgütlenmeye çalıştı. Abbas Hilmi Paşa'dan da destek alan hareket, Sudan'ın yeniden Mısır'a bağlanması için yürütülen kampanyalar sırasında (1896-98) geniş bir kitle desteği buldu. Daha sonra kâğıt üzerindeki Britanyalı-Mısır ortak yönetimine karşın Sudan'ın bir Britanyalı sömürgesine dönüştürülmesi, milliyetçi tepkilerin derinleşmesinde önemli rol oynadı.
Zamanla kalıcı bir nitelik kazanan İngiliz işgaline karşı duyulan tepki son derece yoğunlaştı. Haziran 1906'da bir Britanyalı subayını öldüren Denşavay köylülerinin acımasızca cezalandırılmasıyla başlayan karışıklıklar, büyük bir boyut kazanarak Sir Evelyn Baring'in görevinden ayrılmasına yol açtı. Yeni yüksek temsilci Sir Eldon Gorst Britanyalı denetimini gevşetmeye ve Mısır kurumlarının daha etkili bir konum kazanmasını sağlamaya çalıştı.
I. Dünya Savaşı'nda Osmanlılara savaş açtıktan hemen sonra resmen protektora yönetimini ilan eden Britanyalılar Abbas Hilmi Paşa'yı hidivlikten uzaklaştırarak amcası Hüseyin Kamil'i sultan unvanıyla başa geçirdiler. Savaş'tan hemen sonra Saad Zaglul Paşa başkanlığındaki üç Mısırlı siyasetçi, Britanyalı hükûmetine bağımsızlık konusunun görüşülmesini önerdiler. Britanyalı hükûmetinin öneriyi reddetmesi ve Saad Zaglul'un tutuklanması ülke çapında kitle gösterilerine yol açtı. Mısır'a gönderilen Lord Edmund Allenby, milliyetçilere ödün vererek bir uzlaşma politikası izledi. Saad Zaglul serbest bırakıldı ve ülke düzeyinde bir örgüte dönüşmüş olan Vafd, Mısır'ın en etkili siyasi gücü haline geldi. Lord Allenby, Britanyalı çıkarlarını koruyacak bir antlaşmayı sonraya bırakarak tek yanlı bağımsızlık ilan edilmesini (Şubat 1922) sağladı. Böylece Mısır sorunlarla dolu olarak bağımsızlığını kazanırken, Ahmed Fuad da I. Fuad adıyla kral unvanını aldı.
Ayrıca bakınız
Mısır ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
1882 1922 yillari arasinda Britanyali isgali altindaki Misir in fiilen Osmanlilardan kopmasi ve oteden beri suren Britanyali Fransiz rekabetinin Britanyalilar lehine noktalanmasi gibi iki onemli sonuc dogurdu Britanyalilar Osmanlilarin ve Avrupa devletlerinin gosterdigi tepkiyi goz onune alarak resmi bir siyasi denetim kurmaktan kacinmakla birlikte stratejik cikarlarini guvence altina almadan Misir dan cekilmeye niyetleri olmadiklarini da ortaya koydular Misir bayragi 1882Misir bayragi 1922I Fuad 1868 1936 Misir Krali Britanyali isgal kuvvetleri iyice zayiflamis olan hidiv yonetimini guclendirmek yerine hidivi istekleri dogrultusunda hareket edecek sembolik bir guc olarak ayakta tutma yolunu sectiler Ayni donemde Istanbul daki Britanyali buyukelcisinin Misir la ilgili olarak hazirladigi raporda yonetimde koklu degisikliklerin geregine isaret edilerek bunun ancak askeri isgal altinda yurutulebilecegi gorusune yer veriliyordu 1883 te tam yetkili temsilci ve baskonsolos olarak Misir a gonderilen Sir Evelyn Baring benzer gorusleri savunarak Britanyali hukumetini Ortulu Protektora politikasini benimsemeye ikna etti Britanyalilar mudahaleye uluslararasi bir mesruluk kazandirmak amaciyla Misir in mali durumunu duzelterek butce fazlasiyla ozellikle Fransa ya olan borclarini duzenli olarak odemeye baslamasini ve Suveys Kanalini hem baris hem de savas doneminde acik tutma sozu vererek uluslararasi muhalefetin onemini yitirmesini sagladilar Bu arada Britanyalilar danisman sifati tasiyan yoneticilerini kilit noktalara yerlestirerek Misir hukumeti uzerinde dolayli ama son derece etkili bir denetim sistemi kurdular Babasinin olumunden sonra genc yasta hidiv olan Abbas Hilmi Pasa Ortulu Protektora yonetimine tepki gostererek 1893 te kukla basbakan Mustafa Fehmi yi basbakanliktan uzaklastirdi Ingilizler tepki olarak Hidiv Abbas Hilmi Pasa nin yetkilerini kisitladilar 1890 larin sonlarinda ortaya cikan milliyetci akimlar ozellikle yayin ve propaganda calismalari temelinde orgutlenmeye calisti Abbas Hilmi Pasa dan da destek alan hareket Sudan in yeniden Misir a baglanmasi icin yurutulen kampanyalar sirasinda 1896 98 genis bir kitle destegi buldu Daha sonra kagit uzerindeki Britanyali Misir ortak yonetimine karsin Sudan in bir Britanyali somurgesine donusturulmesi milliyetci tepkilerin derinlesmesinde onemli rol oynadi Zamanla kalici bir nitelik kazanan Ingiliz isgaline karsi duyulan tepki son derece yogunlasti Haziran 1906 da bir Britanyali subayini olduren Densavay koylulerinin acimasizca cezalandirilmasiyla baslayan karisikliklar buyuk bir boyut kazanarak Sir Evelyn Baring in gorevinden ayrilmasina yol acti Yeni yuksek temsilci Sir Eldon Gorst Britanyali denetimini gevsetmeye ve Misir kurumlarinin daha etkili bir konum kazanmasini saglamaya calisti I Dunya Savasi nda Osmanlilara savas actiktan hemen sonra resmen protektora yonetimini ilan eden Britanyalilar Abbas Hilmi Pasa yi hidivlikten uzaklastirarak amcasi Huseyin Kamil i sultan unvaniyla basa gecirdiler Savas tan hemen sonra Saad Zaglul Pasa baskanligindaki uc Misirli siyasetci Britanyali hukumetine bagimsizlik konusunun gorusulmesini onerdiler Britanyali hukumetinin oneriyi reddetmesi ve Saad Zaglul un tutuklanmasi ulke capinda kitle gosterilerine yol acti Misir a gonderilen Lord Edmund Allenby milliyetcilere odun vererek bir uzlasma politikasi izledi Saad Zaglul serbest birakildi ve ulke duzeyinde bir orgute donusmus olan Vafd Misir in en etkili siyasi gucu haline geldi Lord Allenby Britanyali cikarlarini koruyacak bir antlasmayi sonraya birakarak tek yanli bagimsizlik ilan edilmesini Subat 1922 sagladi Boylece Misir sorunlarla dolu olarak bagimsizligini kazanirken Ahmed Fuad da I Fuad adiyla kral unvanini aldi Ayrica bakinizMisir Hidivligi Misir Sultanligi Kavalalilar HanedaniMisir ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz