Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bulgaristan'daki Çerkesler (Çerkesçe: Балгарыем ис Адыгэхэр; Bulgarca: Черкези в България) modern Bulgaristan'ı oluşturan bölgede tarihî etnik azınlık. 19. yüzyılın sonlarında sayıları 150.000 civarındaydı. 1992 yılında ise ülkede 573 kişi kendilerini Çerkes olarak tanımlıyordu.
| Önemli nüfusa sahip bölgeler | |
|---|---|
| (Tarihî) | |
| 150,000 (19. yüzyılın sonu) 573 (1992) | |
| Diller | |
| Din | |
Tarih
Yerleşim
Rus-Çerkes Savaşı'nın ardından yaşanan Çerkes soykırımından sonra çok sayıda Çerkes, tahminen 150.000 Çerkes'in bulunduğu Bulgaristan da dahil olmak üzereOsmanlı İmparatorluğu'na sürgün edildi. 1863 yılında Abzah kabilesinin mensupları Bulgaristan'a yerleşmeye başladı. Yalnızca 1861-1862'de Tuna Vilayeti'nde 41.000 Çerkes aile vardı. Çerkeslerin kendi köylerini kurdukları bugünkü Vidin, Vratsa, Montana, Şumnu, Dobriç ve Veliko Tırnovo bölgelerine yoğun kitleler yerleşmiş, bir kısmı da Bulgar veya Türk köylerine yerleşmişti. Vratsa, Montana ve Plevne bölgesindeki Tatar köylerine de Çerkesler yerleşiyor. Güney Bulgaristan'da en çok sayıda Çerkes topluluğu Yambol, Burgaz'da ve kısmen bugünkü Stara Zagora bölgesinde oluşturulmuştur.
Hastalıklar ve açlık
Çerkeslerin yaşadıkları bölgelerde yeni iklime uyum sağlayamamaları ciddi hastalıklara yol açtığından hayatları kolay değildi. Birçok aile birkaç yıl içinde tamamen yok oldu. Yaklaşık 80.000 Çerkes, Varna'nın eteklerinde "ölüm kampları" olarak anılan yerleşimlerde yaşıyor, yiyecekten mahrum kalıyor ve hastalıklara maruz kalıyordu. Çerkeslerin çoğu öldü ve Osmanlılar çok sayıda cesedi gömemediler, bu yüzden hükümlülerin yardımına başvurdular. Açlıktan ölmek üzere olan bazı Çerkesler eşkıyalığa başvurdu.
Vidin'in hem Müslüman hem de Hristiyan nüfusu, açlık çeken Çerkes yerleşimcilere tahıl üretimini artırarak yardım etmeye gönüllü oldu. Osmanlı yetkilileri, bölgedeki yerli halkın onlara bakacağı ve onları "kardeş olarak karşılayacağı" beklentisiyle Çerkeslere ekim yapmaları için arazi sağlayarak onları üretken çiftçilere dönüştürmeye çalıştı. Bu, bazı insanlardan açlıktan ölmek üzere olan Çerkesler için ev inşaatına yardım etmelerinin istendiği Bulgaristan'da sorun yaratacaktır. Her ne kadar bu iddialar çelişkili ve en iyi ihtimalle şüpheli olsa da, bazı Bulgarların da Çerkesler lehine evlerinden sürüldükleri bildirildi.
Osmanlı yetkilileriyle işbirliği
Çerkes çeteleri ve Türk çeteleri, ortak İslam inançları ve Ortodoks Slavlara karşı ortak kinleri nedeniyle ittifak kurma konusunda hızlı davrandılar. Çerkesler bölgedeki çatışmalarda aktif olarak katıldı ve Balkanlar'daki yerli Hristiyan nüfusa karşı her zaman Osmanlıların yanında yer aldılar. 1876'da bin Çerkes Bulgar isyancılar tarafından katledildi ve Çerkesler buna Türklerin yanında yer alarak ve Hristiyan nüfusa karşı eşkıyalık başlatarak misilleme yaptı. Bu Avrupa'da Bulgarlara sempati duyulmasına neden oldu.1877-78 Rus-Türk Savaşı sırasında Çerkesler, Türk ordusu tarafından düzensiz süvari birlikleri olarak kullanıldı. 1877 yazında, Nova Zagora savaşına Türk tarafında çoğunlukla Hasanoğlu ve Otmanlı köylerinden gelen düzensiz Çerkes süvarileri katıldı. Çerkesler Şipka, Lofça ve Plevne savaşlarında aktif rol aldılar.
Sürgün
Bulgaristan'daki Çerkesler 1876'daki Bulgar İsyanına şiddetle karşı çıktılar. Kosova Çerkesleri de Bulgar Çerkeslerine katıldı. Avrupa ülkeleri buna tepki olarak Çerkeslerin bölgeyi terk etmesini talep etti. Çerkesler bir "Müslüman tehdidi" olarak görüldü ve Rus-Türk savaşının sona ermesinin ardından Rus orduları tarafından Bulgaristan'dan ve Balkanların diğer bölgelerinden sürüldü. Geri dönmelerine izin verilmedi, bu yüzden Osmanlı yetkilileri onları Bedevi Araplarla çatışabilecekleri modern Ürdün (bkz. Ürdün'deki Çerkesler) ve Ermeniler ile çatışacakları Anadolu gibi başka yeni topraklara yerleştirdiler.
Kaynakça
- ^ a b c Irechek, Konstantin; Константин Иречек посочва, че черкезите в България преди 1878 г. са 150 000 души, като обръща внимание на факта, че мъжкото население в Северна България сред кавказците, освен санджаците Ниш, Търново и София е 30 573 души.
- ^ a b Galabov, Antoniy. National Report Bulgaria 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . p. 20. Council of Europe.
- ^ a b Richmond, Walter (2013). The Circassian Genocide. . back cover. ISBN . 23 Ocak 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Eylül 2023.
- ^ Cemil, Vahit. "Kosova'ya Yapılan Çerkes Göçü ve İskânı (1864-1865)". Trakya Üniversitesi, Balkan Araştırma Enstitüsü. 8 Şubat 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Eylül 2023. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı ()
- ^ Natho, Kadir I. Circassian History. Page 380
- ^ a b Isla, Rosser-Owen. (PDF). Circassianworld. 25 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ "Там /в Плевенско и Търновско/ действително се говори, че тези черкези отвличат деца от българи, загинали през последните събития." (Из доклада на английския консул в Русе Р. Рийд от 16.06.1876 г. до английския посланик в Цариград Х. Елиот. в Н. Тодоров, Положението, с. 316)
- ^ "Kosova'ya Yapılan Çerkes Göçü ve İskânı (1864-1865)". Trakya Üniversitesi, Balkan Araştırma Enstitüsü. 8 Şubat 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Eylül 2023. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=() - ^ Noel Malcolm, Kosova: Balkanları Anlamak İçin, çev. Özden Arıkan, Sabah Kitapları, İstanbul 1999
- ^ İsmail Hakkı Uzunçarşılı,“Tersane Konferansının Mukarreratı Hakkında Şûra Mazbatası”, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Dergisi, VI/9 (1954), s. 125., Dipnot: 2.
- ^ Hacısalihoğlu, Mehmet. Kafkasya'da Rus Kolonizasyonu, Savaş ve Sürgün (PDF). Yıldız Teknik Üniversitesi. 7 Ekim 2022 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 29 Eylül 2023.
- ^ BOA, HR. SYS. 1219/5, lef 28, p. 4
- ^ Natho, Kadir I. Circassian History.
- ^ "The Circassian colonies at Amman and Jerash". The Biblical World. 4 (3): 202-204. September 1894. doi:10.1086/471510. 3 Eylül 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Eylül 2023. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=()
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bulgaristan daki Cerkesler Cerkesce Balgaryem is Adygeher Bulgarca Cherkezi v Blgariya modern Bulgaristan i olusturan bolgede tarihi etnik azinlik 19 yuzyilin sonlarinda sayilari 150 000 civarindaydi 1992 yilinda ise ulkede 573 kisi kendilerini Cerkes olarak tanimliyordu Bulgaristan CerkesleriOnemli nufusa sahip bolgelerVarnaVidinVratsaSumenDobricVeliko TarnovoPlevenYambolBurgasStara Zagora Tarihi 150 000 19 yuzyilin sonu 573 1992 DillerCerkesceDinIslamTarihYerlesim Rus Cerkes Savasi nin ardindan yasanan Cerkes soykirimindan sonra cok sayida Cerkes tahminen 150 000 Cerkes in bulundugu Bulgaristan da dahil olmak uzereOsmanli Imparatorlugu na surgun edildi 1863 yilinda Abzah kabilesinin mensuplari Bulgaristan a yerlesmeye basladi Yalnizca 1861 1862 de Tuna Vilayeti nde 41 000 Cerkes aile vardi Cerkeslerin kendi koylerini kurduklari bugunku Vidin Vratsa Montana Sumnu Dobric ve Veliko Tirnovo bolgelerine yogun kitleler yerlesmis bir kismi da Bulgar veya Turk koylerine yerlesmisti Vratsa Montana ve Plevne bolgesindeki Tatar koylerine de Cerkesler yerlesiyor Guney Bulgaristan da en cok sayida Cerkes toplulugu Yambol Burgaz da ve kismen bugunku Stara Zagora bolgesinde olusturulmustur Hastaliklar ve aclik Cerkeslerin yasadiklari bolgelerde yeni iklime uyum saglayamamalari ciddi hastaliklara yol actigindan hayatlari kolay degildi Bircok aile birkac yil icinde tamamen yok oldu Yaklasik 80 000 Cerkes Varna nin eteklerinde olum kamplari olarak anilan yerlesimlerde yasiyor yiyecekten mahrum kaliyor ve hastaliklara maruz kaliyordu Cerkeslerin cogu oldu ve Osmanlilar cok sayida cesedi gomemediler bu yuzden hukumlulerin yardimina basvurdular Acliktan olmek uzere olan bazi Cerkesler eskiyaliga basvurdu Vidin in hem Musluman hem de Hristiyan nufusu aclik ceken Cerkes yerlesimcilere tahil uretimini artirarak yardim etmeye gonullu oldu Osmanli yetkilileri bolgedeki yerli halkin onlara bakacagi ve onlari kardes olarak karsilayacagi beklentisiyle Cerkeslere ekim yapmalari icin arazi saglayarak onlari uretken ciftcilere donusturmeye calisti Bu bazi insanlardan acliktan olmek uzere olan Cerkesler icin ev insaatina yardim etmelerinin istendigi Bulgaristan da sorun yaratacaktir Her ne kadar bu iddialar celiskili ve en iyi ihtimalle supheli olsa da bazi Bulgarlarin da Cerkesler lehine evlerinden suruldukleri bildirildi Osmanli yetkilileriyle isbirligi Cerkes ceteleri ve Turk ceteleri ortak Islam inanclari ve Ortodoks Slavlara karsi ortak kinleri nedeniyle ittifak kurma konusunda hizli davrandilar Cerkesler bolgedeki catismalarda aktif olarak katildi ve Balkanlar daki yerli Hristiyan nufusa karsi her zaman Osmanlilarin yaninda yer aldilar 1876 da bin Cerkes Bulgar isyancilar tarafindan katledildi ve Cerkesler buna Turklerin yaninda yer alarak ve Hristiyan nufusa karsi eskiyalik baslatarak misilleme yapti Bu Avrupa da Bulgarlara sempati duyulmasina neden oldu 1877 78 Rus Turk Savasi sirasinda Cerkesler Turk ordusu tarafindan duzensiz suvari birlikleri olarak kullanildi 1877 yazinda Nova Zagora savasina Turk tarafinda cogunlukla Hasanoglu ve Otmanli koylerinden gelen duzensiz Cerkes suvarileri katildi Cerkesler Sipka Lofca ve Plevne savaslarinda aktif rol aldilar Surgun Bulgaristan daki Cerkesler 1876 daki Bulgar Isyanina siddetle karsi ciktilar Kosova Cerkesleri de Bulgar Cerkeslerine katildi Avrupa ulkeleri buna tepki olarak Cerkeslerin bolgeyi terk etmesini talep etti Cerkesler bir Musluman tehdidi olarak goruldu ve Rus Turk savasinin sona ermesinin ardindan Rus ordulari tarafindan Bulgaristan dan ve Balkanlarin diger bolgelerinden suruldu Geri donmelerine izin verilmedi bu yuzden Osmanli yetkilileri onlari Bedevi Araplarla catisabilecekleri modern Urdun bkz Urdun deki Cerkesler ve Ermeniler ile catisacaklari Anadolu gibi baska yeni topraklara yerlestirdiler Kaynakca a b c Irechek Konstantin Konstantin Irechek posochva che cherkezite v Blgariya predi 1878 g sa 150 000 dushi kato obrsha vnimanie na fakta che mzhkoto naselenie v Severna Blgariya sred kavkazcite osven sandzhacite Nish Trnovo i Sofiya e 30 573 dushi a b Galabov Antoniy National Report Bulgaria 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde p 20 Council of Europe a b Richmond Walter 2013 The Circassian Genocide back cover ISBN 978 0 8135 6069 4 23 Ocak 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Eylul 2023 Cemil Vahit Kosova ya Yapilan Cerkes Gocu ve Iskani 1864 1865 Trakya Universitesi Balkan Arastirma Enstitusu 8 Subat 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Eylul 2023 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Natho Kadir I Circassian History Page 380 a b Isla Rosser Owen PDF Circassianworld 25 Mayis 2010 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Tam v Plevensko i Trnovsko dejstvitelno se govori che tezi cherkezi otvlichat deca ot blgari zaginali prez poslednite sbitiya Iz doklada na anglijskiya konsul v Ruse R Rijd ot 16 06 1876 g do anglijskiya poslanik v Carigrad H Eliot v N Todorov Polozhenieto s 316 Kosova ya Yapilan Cerkes Gocu ve Iskani 1864 1865 Trakya Universitesi Balkan Arastirma Enstitusu 8 Subat 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Eylul 2023 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Noel Malcolm Kosova Balkanlari Anlamak Icin cev Ozden Arikan Sabah Kitaplari Istanbul 1999 Ismail Hakki Uzuncarsili Tersane Konferansinin Mukarrerati Hakkinda Sura Mazbatasi Istanbul Universitesi Edebiyat Fakultesi Tarih Dergisi VI 9 1954 s 125 Dipnot 2 Hacisalihoglu Mehmet Kafkasya da Rus Kolonizasyonu Savas ve Surgun PDF Yildiz Teknik Universitesi 7 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 29 Eylul 2023 BOA HR SYS 1219 5 lef 28 p 4 Natho Kadir I Circassian History The Circassian colonies at Amman and Jerash The Biblical World 4 3 202 204 September 1894 doi 10 1086 471510 3 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Eylul 2023 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim