Abzahlar ya da Abzehler (Adığece абдзэхэхэр, Kabardeyce абдзаххэр,Rusça абадзехи, Arapça أبزاخ), Çerkeslerin diasporadaki en büyük nüfusa sahip olan boyudur. Türkiye Çerkeslerinin çoğunluğunu oluştururlar ve ayrıca Suriye ile Ürdün'de de yaşarlar. İsrail Çerkesleri içinde Şapsığlardan sonra ikinci ve son sırada olup kasabasında yaşarlar. Kafkasya’da ise Abzah lehçesi konuşan tek köy Adigey Cumhuriyeti’nde bulunan Hakurine Hable/Хьэкурынэхьабл (Şovgenovski)’dir. 1999 yılında Kosova'dan getirilen Abzah boyundan Çerkesler için Adigey Cumhuriyetinde Mefehable adlı köy kurulmuş ve bununla birlikte Adigey'deki Abzah köyü ikiye çıkmıştır. Osmanlı sadrazamı Salih Hulusi Kezrak Abzah kökenlidir. Batı Çerkeslerinin Bjeduğ, Temirgoy gibi boylarında bey (pşı) ve soylu sınıfı varken, Şapsığ, Hakuç ve Abzahlarda bu sınıflar görülmez.Kabardeylerdan sonra en kalabalık Çerkes boyudur. Rus-Kafkas Savaşında Natuhaylar ve Ubıhlarla birlikte en ön saflarda yer almıştır. Diğer Çerkes boylarına göre asillerin nüfuzu daha az ve sınıf farklılıkları daha az belirgindir.
Abzehya'da Muhammed Amin hükümeti tarafından kullanılan "Çerkes İslam bayrağı" | |
Önemli nüfusa sahip bölgeler | |
---|---|
Diller | |
Din | |
Kafkas sıradağlarının kuzey eğiminde Pşış, Pşeha, Laba ve Psekups ırmaklarının vadilerinde yaşayan Abzahların bölgesi, Şapsığ ve Ubıhlarla sınırı oluşturan sıradağlar boyunca Abazaların (Abazinlerin) topraklarına kadar uzanıyordu. Abzah adı Abaza adına -h («aşağı(da)») lokativ eki getirilerek oluşturulmuştur. Dağlarda yaşayan Abazalara göre daha aşağıda olmaları nedeniyle diğer Çerkes toplulukları tarafından bu şekilde adlandırıldıkları bütün araştırmacılar tarafından kabul ediliyor.
Tarihi toprakları
Kafkas Dağları'nın kuzey eteklerinde ve Kuban'ın orta mecrasına katılan kollarının suladıkları bölgede yaşarlardı. Tarihte başlıca yaşadıkları bölgeler:
- 1- Şagvaşe (Khurçips, Pşeha, Pkhats, Tfiseps kolları
- 2- Laba, Psizun (Psızuy-Malaya Laba) Şegupsin, Hagur, Fars kolları
- 3- Psıj, Mat (Mari), Pças (Pçah) kolları
- 4- Psekups ırmağı vadilerinde oturmaktaydılar
Kaynakça
- ^ Papşu, Murat (2003). Çerkes dillerine genel bir bakış Kafkasya ve Türkiye 10 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Nart Dergisi, Mart-Nisan 2003, Sayı:35
- ^ Do. Dr. Vınereko Mir. Ülke anne gibidir (Хэгъэгур ным фэд) 24 Nisan 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Адыгэ Хабз, Maykop, 2007
- ^ Hapi Cevdet Yılmaz. Adige dili ve edebiyatı 12 Nisan 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b . 8 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2013.
- ^ Papşu, Murat. Abzah ve Besleney adları nereden geliyor 9 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Nart dergisi, yıl: 14, sayı: 81, Eylül-Ekim 2011, sayfa: 64
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Abzahlar ya da Abzehler Adigece abdzeheher Kabardeyce abdzahher Rusca abadzehi Arapca أبزاخ Cerkeslerin diasporadaki en buyuk nufusa sahip olan boyudur Turkiye Cerkeslerinin cogunlugunu olustururlar ve ayrica Suriye ile Urdun de de yasarlar Israil Cerkesleri icinde Sapsiglardan sonra ikinci ve son sirada olup kasabasinda yasarlar Kafkasya da ise Abzah lehcesi konusan tek koy Adigey Cumhuriyeti nde bulunan Hakurine Hable Hekurynehabl Sovgenovski dir 1999 yilinda Kosova dan getirilen Abzah boyundan Cerkesler icin Adigey Cumhuriyetinde Mefehable adli koy kurulmus ve bununla birlikte Adigey deki Abzah koyu ikiye cikmistir Osmanli sadrazami Salih Hulusi Kezrak Abzah kokenlidir Bati Cerkeslerinin Bjedug Temirgoy gibi boylarinda bey psi ve soylu sinifi varken Sapsig Hakuc ve Abzahlarda bu siniflar gorulmez Kabardeylerdan sonra en kalabalik Cerkes boyudur Rus Kafkas Savasinda Natuhaylar ve Ubihlarla birlikte en on saflarda yer almistir Diger Cerkes boylarina gore asillerin nufuzu daha az ve sinif farkliliklari daha az belirgindir Abzahler abdzeheherAbzehya da Muhammed Amin hukumeti tarafindan kullanilan Cerkes Islam bayragi Onemli nufusa sahip bolgelerDillerAdigece Turkce Rusca Arapca IbraniceDinIslam Hanefi Sunni Kafkas siradaglarinin kuzey egiminde Psis Pseha Laba ve Psekups irmaklarinin vadilerinde yasayan Abzahlarin bolgesi Sapsig ve Ubihlarla siniri olusturan siradaglar boyunca Abazalarin Abazinlerin topraklarina kadar uzaniyordu Abzah adi Abaza adina h asagi da lokativ eki getirilerek olusturulmustur Daglarda yasayan Abazalara gore daha asagida olmalari nedeniyle diger Cerkes topluluklari tarafindan bu sekilde adlandirildiklari butun arastirmacilar tarafindan kabul ediliyor Tarihi topraklariKafkas Daglari nin kuzey eteklerinde ve Kuban in orta mecrasina katilan kollarinin suladiklari bolgede yasarlardi Tarihte baslica yasadiklari bolgeler 1 Sagvase Khurcips Pseha Pkhats Tfiseps kollari 2 Laba Psizun Psizuy Malaya Laba Segupsin Hagur Fars kollari 3 Psij Mat Mari Pcas Pcah kollari 4 Psekups irmagi vadilerinde oturmaktaydilarKaynakca Papsu Murat 2003 Cerkes dillerine genel bir bakis Kafkasya ve Turkiye 10 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Nart Dergisi Mart Nisan 2003 Sayi 35 Do Dr Vinereko Mir Ulke anne gibidir Hegegur nym fed 24 Nisan 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Adyge Habz Maykop 2007 Hapi Cevdet Yilmaz Adige dili ve edebiyati 12 Nisan 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b 8 Nisan 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Nisan 2013 Papsu Murat Abzah ve Besleney adlari nereden geliyor 9 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Nart dergisi yil 14 sayi 81 Eylul Ekim 2011 sayfa 64