Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bâbek Hûrremî (Farsça: بابک خرمدین, Bābek Hurremdīn; 795 ya da 798 - 4 Ocak 838) Abbâsîler Hâlifeliği'ne karşı mücadele eden Hûrrem’îyye Hareketi'nin önderliğini yapan ve 22 yıl süren (816-838)Babek Ayaklanması zamanında Halife'nin ünlü komutanının önderliğindeki 6 büyük Hilafet Ordusunu mağlup eden komutan. Azerbaycanın ve Farsların millî kahramanı.Erdebil'de doğmuştur.[]
Yaşamı
Önceleri basit bir köylü olan Babek Arapların baskısı sonucu Cavidan'ın önderlik ettiği harekâta katılmış ve onun ölümünden sonra liderliğe yükselmiştir.
Hürremilik hareketi liderliği
Babek'in başa geçmesi ile Hürremiler harekâtı hızla büyümeye başlamış ve topluluk içindeki ayrılıklar ortadan kalkmıştır. Karargâh olarak "Bezz Kalesi" seçilmişti.[]Halife'nin altı ünlü komutanını mağlup etmeyi başaran "Babek Hürremi" Hürremilik hareketini devrin en korkulu isyanına çevirmişti. Halife Mû'tasım zamanında Abbâsîler Hâlifeliği Bizans İmparatorluğu ile barış imzalayarak bütün güçlerini bu isyanı bastırmak için kullandı.[] Yeni ordunun başına Türk kökenli komutan General Afşın Haydâr bin Kâvûs getirildi. Abbâsîler karşısında gerilemeye başlayan Hürremiler’in karargâhı "Bezz Kalesi" Hicri 20 Ramazan 222 / M. 26 Ağustos 837 tarihinde düştü. Babek kuşatmayı yararak kaçmayı başardı. Bugünkü Azerbaycan'a geçerek yeniden güç toplamayı düşünse de Şeki'de Sehl bin Simbat adında bir Ermeni / Alban asıllı yöneticinin yanına sığındı. General Afşın'na gönderilen haber neticesi bir av partisinde yakalandı.
İdamı
4 Ocak 838 tarihinde Samarra şehrine getirilen "Babek", burada Hâlife Mû'tasım’ın huzurunda kol ve bacakları kesilmek suretiyle işkence ile idam edildi. Akabinde Hürremiler harekatı da zayıflayarak dağıldı. İsyan tam olarak sonuca ulaşmasa da, Abbâsîler Hâlifeliği'nin parçalanmasını hızlandırdı.[]
Siyasi ve felsefi görüşleri
İran ve Azerbaycan halkları tarafından millî bir kahraman olarak kabul edilen "Babek" ve selefi "Cavidan" kuvvetli birer İran halkları milliyetçisi olup, Arap kültürünün İran'da ve Azerbaycan'da yayılmasına engel olmak için var güçleriyle çaba sarfetmişlerdi.[]
Kaynakça
- ^ a b c d TDV, İslâm Ansiklopedisi, Cilt 4, Sahife 377.
- ^ "Encyclopedia Iranica". 16 Nisan 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Ekim 2020.
- ^ Maurice Lombard. The golden age of Islam. 2003. s.152. , 9781558763227
- ^ Arthur Goldschmidt, Lawrence Davidson, “A concise history of the Middle East”, Westview Press; Eighth Edition edition (July 21, 2005). Pg 81: “..a Persian named Babak whose rebellion lasted twenty years. These uprisings were inspired by Persia’s pre-Islamic religions, such as Zoroastrianism (the faith of Sassanid ruler) and a peasant movement called Mazdakism”
- ^ Bernard Lewis (1991), “The Political Language of Islam”, University of Chicago Press, pp 482):"“Babak’s Iranianizing rebellion in Azerbaijan gave occasion for sentiments at the capital to harden against men who were sympathetic to the more explicitly Iranian tradition"
- ^ Bernard Lewis, "The Arabs in History", Oxford University Press, 2002. pp 109-110: "The resentment of the subject population found expression in a series of religious movements in different parts of Iran, with its predominantely peasent supports... The memory of Abu Muslim himself was also frequently invoked by Iranian rebels who claimed to be his heirs and avengers against the Caliph who betrayed him. At first these movements were Iranian in their beliefs; later they became syncretist, preaching a mingling of Mazdakite and extremist Shi'i ideas. ... By far the most serious of these movements was that of Babak (816-37)"
- ^ Mark Whittow, The Making of Orthodox Byzantium, 600-1025. New studies in medieval history, Macmillan, London, 1996, s. 195, 203 & 215. Azerbaijan was the scene of frequent anti-caliphal and anti-Arab revolts during the eighth and ninth centuries, and Byzantine sources talk of Persian warriors seeking refuge in the 830s from the caliph's armies by taking service under the Byzantine emperor Theophilos. [...] Azerbaijan had a Persian population and was a traditional centre of the Zoroastrian religion. [...] The Khurramites were a [...] Persian sect, influenced by Shiite doctrines, but with their roots in a pre-Islamic Persian religious movement.
- ^ Ermeni tarihçi Vardan Areweltsʻi, 1198-1271 yıllarında yazdığı nottan aktarılmış: La domination arabe en Armènie, extrait de l’ histoire universelle de Vardan, traduit de l’armènian et annotè, J. Muyldermans, Louvain et Paris, 1927, pg 119. En ces jours-lá, un homme de la race PERSE, nomm é Bab, sortant de Baltat, faiser passer par le fil de l’épée beaucoup de la race d’Ismayēl tandis qu’il.. Original Grabar: Havoursn haynosig ayr mi hazkes Barsitz Pap anoun yelyal i Baghdada, arganer zpazoums i sour suseri hazken Ismayeli, zpazoums kerelov. yev anser zinkn anmah. yev i mium nvaki sadager yeresoun hazar i baderazmeln youroum ent Ismayeli
- ^ Arap tarihçi ʻAlī ibn Aḥmad ibn Ḥazm (994-1064) Al-Faṣl fi l-Milal & l-Ahwāʾ & n-Niḥal eserinde İran'daki Hilafete karşı farklı ayaklanmalardan bahsetmiştir. «أن الفرس كانوا من سعة الملك وعلو اليد على جميع الأمم وجلالة الخطير في أنفسهم حتى أنهم كانوا يسمون أنفسهم الأحرار والأبناء وكانوا يعدون سائر الناس عبيداً لهم فلما امتحنوا بزوال الدولة عنهم على أيدي العرب وكانت العرب أقل الأمم عند الفرس خطراً تعاظمهم الأمر وتضاعفت لديهم المصيبة وراموا كيد الإسلام بالمحاربة في أوقات شتى ففي كل ذلك يظهر الله سبحانه وتعالى الحق وكان من قائمتهم سنبادة واستاسيس والمقنع وبابك وغيرهم » (Alī ibn Aḥmad Ibn Ḥazm, Al-Faṣl Fī Al-Milal Wa-Al-Ahwāʾ Wa-Al-Niḥal, Dār al-Jīl, Bayrūt, Lubnān, 1995.
- ^ Central Asia meets the Middle East. David Menashri. 1998. p. 104 - the Republic of Azerbaijan, where Babak is a cult figure and a national hero.
- ^ Azərbaycan qəhrəmanı Babək Xürrəmdin. Nəfisi Səid. "Elm", Bakı, 1990.
- ^ Daniel Pipes, "Slave soldiers and Islam: the genesis of a military system ", Middle East Forum, 1981. pg 153: "Al-Mutasim undertook two military campaigns during his caliphate, the attack on Amorium (a town in Anatolia) and the suppression of the Persian rebel Babak. In both of these cases, Turkish military slaves played a major role;..
- ^ Thema Larousse:Abbasiler
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Eylül 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Eylül 2021.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Babek Hurremi Farsca بابک خرمدین Babek Hurremdin 795 ya da 798 4 Ocak 838 Abbasiler Halifeligi ne karsi mucadele eden Hurrem iyye Hareketi nin onderligini yapan ve 22 yil suren 816 838 Babek Ayaklanmasi zamaninda Halife nin unlu komutaninin onderligindeki 6 buyuk Hilafet Ordusunu maglup eden komutan Azerbaycanin ve Farslarin milli kahramani Erdebil de dogmustur kaynak belirtilmeli YasamiBabek Abbasiler Halifeligi hukumdari Halife el Mu tasim in bas komutani General Afsin Haydar bin Kavus ile baris gorusmeleri surdururken Onceleri basit bir koylu olan Babek Araplarin baskisi sonucu Cavidan in onderlik ettigi harekata katilmis ve onun olumunden sonra liderlige yukselmistir Hurremilik hareketi liderligi Babek in basa gecmesi ile Hurremiler harekati hizla buyumeye baslamis ve topluluk icindeki ayriliklar ortadan kalkmistir Karargah olarak Bezz Kalesi secilmisti kaynak belirtilmeli Halife nin alti unlu komutanini maglup etmeyi basaran Babek Hurremi Hurremilik hareketini devrin en korkulu isyanina cevirmisti Halife Mu tasim zamaninda Abbasiler Halifeligi Bizans Imparatorlugu ile baris imzalayarak butun guclerini bu isyani bastirmak icin kullandi kaynak belirtilmeli Yeni ordunun basina Turk kokenli komutan General Afsin Haydar bin Kavus getirildi Abbasiler karsisinda gerilemeye baslayan Hurremiler in karargahi Bezz Kalesi Hicri 20 Ramazan 222 M 26 Agustos 837 tarihinde dustu Babek kusatmayi yararak kacmayi basardi Bugunku Azerbaycan a gecerek yeniden guc toplamayi dusunse de Seki de Sehl bin Simbat adinda bir Ermeni Alban asilli yoneticinin yanina sigindi General Afsin na gonderilen haber neticesi bir av partisinde yakalandi Idami 4 Ocak 838 tarihinde Samarra sehrine getirilen Babek burada Halife Mu tasim in huzurunda kol ve bacaklari kesilmek suretiyle iskence ile idam edildi Akabinde Hurremiler harekati da zayiflayarak dagildi Isyan tam olarak sonuca ulasmasa da Abbasiler Halifeligi nin parcalanmasini hizlandirdi kaynak belirtilmeli Siyasi ve felsefi gorusleri Iran ve Azerbaycan halklari tarafindan milli bir kahraman olarak kabul edilen Babek ve selefi Cavidan kuvvetli birer Iran halklari milliyetcisi olup Arap kulturunun Iran da ve Azerbaycan da yayilmasina engel olmak icin var gucleriyle caba sarfetmislerdi kaynak belirtilmeli Kaynakca a b c d TDV Islam Ansiklopedisi Cilt 4 Sahife 377 Encyclopedia Iranica 16 Nisan 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Ekim 2020 Maurice Lombard The golden age of Islam 2003 s 152 ISBN 1 55876 322 8 9781558763227 Arthur Goldschmidt Lawrence Davidson A concise history of the Middle East Westview Press Eighth Edition edition July 21 2005 Pg 81 a Persian named Babak whose rebellion lasted twenty years These uprisings were inspired by Persia s pre Islamic religions such as Zoroastrianism the faith of Sassanid ruler and a peasant movement called Mazdakism Bernard Lewis 1991 The Political Language of Islam University of Chicago Press pp 482 Babak s Iranianizing rebellion in Azerbaijan gave occasion for sentiments at the capital to harden against men who were sympathetic to the more explicitly Iranian tradition Bernard Lewis The Arabs in History Oxford University Press 2002 pp 109 110 The resentment of the subject population found expression in a series of religious movements in different parts of Iran with its predominantely peasent supports The memory of Abu Muslim himself was also frequently invoked by Iranian rebels who claimed to be his heirs and avengers against the Caliph who betrayed him At first these movements were Iranian in their beliefs later they became syncretist preaching a mingling of Mazdakite and extremist Shi i ideas By far the most serious of these movements was that of Babak 816 37 Mark Whittow The Making of Orthodox Byzantium 600 1025 New studies in medieval history Macmillan London 1996 s 195 203 amp 215 Azerbaijan was the scene of frequent anti caliphal and anti Arab revolts during the eighth and ninth centuries and Byzantine sources talk of Persian warriors seeking refuge in the 830s from the caliph s armies by taking service under the Byzantine emperor Theophilos Azerbaijan had a Persian population and was a traditional centre of the Zoroastrian religion The Khurramites were a Persian sect influenced by Shiite doctrines but with their roots in a pre Islamic Persian religious movement Ermeni tarihci Vardan Areweltsʻi 1198 1271 yillarinda yazdigi nottan aktarilmis La domination arabe en Armenie extrait de l histoire universelle de Vardan traduit de l armenian et annote J Muyldermans Louvain et Paris 1927 pg 119 En ces jours la un homme de la race PERSE nomm e Bab sortant de Baltat faiser passer par le fil de l epee beaucoup de la race d Ismayel tandis qu il Original Grabar Havoursn haynosig ayr mi hazkes Barsitz Pap anoun yelyal i Baghdada arganer zpazoums i sour suseri hazken Ismayeli zpazoums kerelov yev anser zinkn anmah yev i mium nvaki sadager yeresoun hazar i baderazmeln youroum ent Ismayeli Arap tarihci ʻAli ibn Aḥmad ibn Ḥazm 994 1064 Al Faṣl fi l Milal amp l Ahwaʾ amp n Niḥal eserinde Iran daki Hilafete karsi farkli ayaklanmalardan bahsetmistir أن الفرس كانوا من سعة الملك وعلو اليد على جميع الأمم وجلالة الخطير في أنفسهم حتى أنهم كانوا يسمون أنفسهم الأحرار والأبناء وكانوا يعدون سائر الناس عبيدا لهم فلما امتحنوا بزوال الدولة عنهم على أيدي العرب وكانت العرب أقل الأمم عند الفرس خطرا تعاظمهم الأمر وتضاعفت لديهم المصيبة وراموا كيد الإسلام بالمحاربة في أوقات شتى ففي كل ذلك يظهر الله سبحانه وتعالى الحق وكان من قائمتهم سنبادة واستاسيس والمقنع وبابك وغيرهم Ali ibn Aḥmad Ibn Ḥazm Al Faṣl Fi Al Milal Wa Al Ahwaʾ Wa Al Niḥal Dar al Jil Bayrut Lubnan 1995 Central Asia meets the Middle East David Menashri 1998 p 104 the Republic of Azerbaijan where Babak is a cult figure and a national hero Azerbaycan qehremani Babek Xurremdin Nefisi Seid Elm Baki 1990 Daniel Pipes Slave soldiers and Islam the genesis of a military system Middle East Forum 1981 pg 153 Al Mutasim undertook two military campaigns during his caliphate the attack on Amorium a town in Anatolia and the suppression of the Persian rebel Babak In both of these cases Turkish military slaves played a major role Thema Larousse Abbasiler Arsivlenmis kopya 3 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Eylul 2021