Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Platon'un Bölünmüş çizgi analojisi (Yunanca; γραμμὴ δίχα τετμημένη), Platon'un Devlet isimli eserinin VI. kitabının son bölümünde yer alan, hangi bilgi edinme türlerinden geçildiğinde mutlak olan 'İyi'nin bilgisi'ne ulaşılabilineceğini gösteren derecelendirme, çizim.
(kavrayış, idrak), Dionoia(çıkarımsal anlayış, düşünce), (kanaat), (tahmin) yoluyla öğrenme ayrımları mevcuttur. İlk iki durum bilgiye, son iki durum ise sanıya ulaştırabilir.
Noesis'in nesnesi idea; Dionoia'nın nesnesi matematiksel, geometrik modeller; Pistis'in nesnesi çevrede görülebilen tüm doğal ve yapma nesneler ile canlı varlıklar ve bitkiler; Eikasia'nın nesnesi ise, aynada ya da suda gördüğümüz türden görüntüler, gölgeler ve bunlara benzer şeyler oluşturmaktadır.
İyi'nin bilgisi
İnsanın, mutlak olan 'İyi' 'ye ulaşması için bir yol gösterici olma iddiasında olan Platon, 'iyi'ye ulaşmayı ya da yaklaşmayı, Duyusal (görülebilir, duyumlanabilir) ve Akli (kavranabilir) olanlar tasnifi yaparak açıklamıştır.
Çizgi betimlemesinde, bir çizgiyi ikiye böler ve iki parçanın biri GÖRÜNEN EVREN'i (Oraton) dünyayı, öteki KAVRANAN EVREN'i(Noeton) yani idealar dünyasını temsil eder. Görünen evrenden ancak 'Sanı' (Doxa) elde edilebilirken; 'Kesin Bilgi' (Episteme)'ye Kavranan evrene çıkıldığında ulaşılabileceğini savunur.
Platon Görünen ve Kavranan evrenleri de iki parçaya böler. Bu dört parça aşağıdan yukarı düşünülecek olursa, alttaki iki parça duyuların değişken ve karanlık ortamını; üstteki iki parça ise düşünülür olanın aydınlık dünyasını temsil eder. Yukarı çıkıldıkça 'İYİ'ye yaklaşılabilir.
Çizgi betimlemesi
Platon çiziminde; Noesis |AB| 1 pay, Dionoia |BC| ve Pistis |CD| 2 pay, Eikasia |DE| ise 4 pay genişliğinde olacak şekilde betimlenmiştir.
|AB|=Noesis |BC|=Dionoia |CD|=Pistis |DE|=Eikasia İdealar Metrik Modeller* Duyusal nesneler Hayal ve yansımalar
| * | |AC| | |CE| | ||
|---|---|---|---|---|
| Ontololojik durumu | Akledilebilir evren(noeton) | Duyusal, Görülebilir evren (oraton) | ||
| Epistemolojik durumu | Kesin Bilgi (épistèmé) | Sanı (doxa) | ||
| * | |AB|=Noesis | |BC|=Dionoia | |CD|=Pestis | |DE|=Eikasia |
| Ontolojik Seviyesi | İdealar | Matematik ve geometrik modeller* | Duyusal nesneler, şeyler | Gölge, yansıma, hayal ve kopyalar |
| Epistemolojik Seviyesi | Saf aklın kavrayışı | Zihni çıkarım, anlayış | Kanaat, fikir, yargı | Tahmin |
Ulaşılması arzu edilen 'İyi' için dört bölüm oluşturan Bölünmüş çizgi analojisi yukarıdan aşağı bir inişle tarif edilirse; en üstte 1 İdealar, onun altında 2 Sayısal, Geometrik modeller (çıkarımlar, vehimler), onun altında 3 Duyusal nesneler ve en altta ise 4 Hayaller (resim, yansıma, gibi) evreni yer alır. Bu evrenlere ait bilgiler ise dört düzeyde isimlendirilirler;
- Noesis (kavrayış, idrak, saf akılla kavranan), bu bölmenin nesnesini İdealar oluşturmaktadır saf akıl (Nous) ile kavranılabilir ve kesin bilgi (episteme) verirler.
- Dionoia (zihni çıkarım, muhakeme ile anlaşılan, anlayış, düşünce), Sayılar ve Geometrik çıkarımların evreni çıkarımsal zihin(Dionoia) ile bilinebilirler. Matematik, varsayım (aksiyom) temeli üzerinde oturduğundan idealardan ayrılır; ancak yine kendi içinde tutarlı olmaları sonucunda bilgi(episteme)'ye ualştırırlar. (*Dionoia'nın idealardan ayrı bir nesnesi olup olmadığı hususu tartışmalıdır.)
- Pistis (kanaat, fikir), bu bölmenin nesnesi; canlı varlıklar, bitkiler, insan yapımı nesneler, yani doğadır. Görülebilir, duyusal dünyanın nesneleri değişken olduğundan kesin bilgi değil ancak sanı (doxa)'ya ulaştırabilirler.
- Eikasia(tahmin),bu bölmenin nesnesini ise aynada ya da suda gördüğümüz türden görüntüler, gölgeler, imgeler, yansımalar ve bunlara benzer şeyler oluşturmaktadır. Bunlara ilişkin tahmin (eikasia) düzeyinde veri elde edilebilir ve sanı (doxa)'ya ulaştırır. Pistis'in nesneleri ile birlikte gözle görünen evreni (Oraton) teşkil ederler.
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Platon un Bolunmus cizgi analojisi Yunanca grammὴ dixa tetmhmenh Platon un Devlet isimli eserinin VI kitabinin son bolumunde yer alan hangi bilgi edinme turlerinden gecildiginde mutlak olan Iyi nin bilgisi ne ulasilabilinecegini gosteren derecelendirme cizim kavrayis idrak Dionoia cikarimsal anlayis dusunce kanaat tahmin yoluyla ogrenme ayrimlari mevcuttur Ilk iki durum bilgiye son iki durum ise saniya ulastirabilir Noesis in nesnesi idea Dionoia nin nesnesi matematiksel geometrik modeller Pistis in nesnesi cevrede gorulebilen tum dogal ve yapma nesneler ile canli varliklar ve bitkiler Eikasia nin nesnesi ise aynada ya da suda gordugumuz turden goruntuler golgeler ve bunlara benzer seyler olusturmaktadir Iyi nin bilgisiInsanin mutlak olan Iyi ye ulasmasi icin bir yol gosterici olma iddiasinda olan Platon iyi ye ulasmayi ya da yaklasmayi Duyusal gorulebilir duyumlanabilir ve Akli kavranabilir olanlar tasnifi yaparak aciklamistir Cizgi betimlemesinde bir cizgiyi ikiye boler ve iki parcanin biri GORUNEN EVREN i Oraton dunyayi oteki KAVRANAN EVREN i Noeton yani idealar dunyasini temsil eder Gorunen evrenden ancak Sani Doxa elde edilebilirken Kesin Bilgi Episteme ye Kavranan evrene cikildiginda ulasilabilecegini savunur Platon Gorunen ve Kavranan evrenleri de iki parcaya boler Bu dort parca asagidan yukari dusunulecek olursa alttaki iki parca duyularin degisken ve karanlik ortamini ustteki iki parca ise dusunulur olanin aydinlik dunyasini temsil eder Yukari cikildikca IYI ye yaklasilabilir Cizgi betimlemesiPlaton ciziminde Noesis AB 1 pay Dionoia BC ve Pistis CD 2 pay Eikasia DE ise 4 pay genisliginde olacak sekilde betimlenmistir AB Noesis BC Dionoia CD Pistis DE Eikasia Idealar Metrik Modeller Duyusal nesneler Hayal ve yansimalar Bolunmus Cizgi AC CE Ontololojik durumu Akledilebilir evren noeton Duyusal Gorulebilir evren oraton Epistemolojik durumu Kesin Bilgi episteme Sani doxa AB Noesis BC Dionoia CD Pestis DE EikasiaOntolojik Seviyesi Idealar Matematik ve geometrik modeller Duyusal nesneler seyler Golge yansima hayal ve kopyalarEpistemolojik Seviyesi Saf aklin kavrayisi Zihni cikarim anlayis Kanaat fikir yargi Tahmin Ulasilmasi arzu edilen Iyi icin dort bolum olusturan Bolunmus cizgi analojisi yukaridan asagi bir inisle tarif edilirse en ustte 1 Idealar onun altinda 2 Sayisal Geometrik modeller cikarimlar vehimler onun altinda 3 Duyusal nesneler ve en altta ise 4 Hayaller resim yansima gibi evreni yer alir Bu evrenlere ait bilgiler ise dort duzeyde isimlendirilirler Noesis kavrayis idrak saf akilla kavranan bu bolmenin nesnesini Idealar olusturmaktadir saf akil Nous ile kavranilabilir ve kesin bilgi episteme verirler Dionoia zihni cikarim muhakeme ile anlasilan anlayis dusunce Sayilar ve Geometrik cikarimlarin evreni cikarimsal zihin Dionoia ile bilinebilirler Matematik varsayim aksiyom temeli uzerinde oturdugundan idealardan ayrilir ancak yine kendi icinde tutarli olmalari sonucunda bilgi episteme ye ualstirirlar Dionoia nin idealardan ayri bir nesnesi olup olmadigi hususu tartismalidir Pistis kanaat fikir bu bolmenin nesnesi canli varliklar bitkiler insan yapimi nesneler yani dogadir Gorulebilir duyusal dunyanin nesneleri degisken oldugundan kesin bilgi degil ancak sani doxa ya ulastirabilirler Eikasia tahmin bu bolmenin nesnesini ise aynada ya da suda gordugumuz turden goruntuler golgeler imgeler yansimalar ve bunlara benzer seyler olusturmaktadir Bunlara iliskin tahmin eikasia duzeyinde veri elde edilebilir ve sani doxa ya ulastirir Pistis in nesneleri ile birlikte gozle gorunen evreni Oraton teskil ederler Kaynakca a b PDF 2 Haziran 2018 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 25 Subat 2017 a b c 26 Subat 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Subat 2017 PDF 2 Haziran 2018 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 25 Subat 2017