Büryan, püryan ya da biran olarak da adlandırılan, Türkiye'nin birçok yerinde yapılan fakat daha çok Siirt ve Bitlis yöresine ait bir et yemeğidir.Arapça'da Perive olarak da adlandırılır. Sonuç olarak kuyu kebabının bir türevidir. Yemeğin adı Türkçeye "pişirilmeden önce kızartılmış" anlamanına gelen Farsça'da biryani sözcüğünden girmiştir.
Büryan | |
---|---|
Alternatif isim | Püryan, Biryan, Biran, Perive |
Ülke(ler) | Türkiye |
Bölgesi | Siirt |
Türü | Kebap |
Servis şekli | Pide ile |
Ana malzemeler |
Hindistan, İran, Irak, Endonezya, Filipinler, Afganistan gibi Asya ülkelerinde pilav, köri sosu ile karışık kuzu, sığır, balık, tavuk ve domuz etinden yapılan farklı varyasyonları vardır.
Yapılışı
Büryan, kuzunun bütününün (organları alınmış şekilde) yaklaşık 2-3 metre derinliğinde çamur ile kapağı kapatılmış bir kuyuda odun ateşi ile pişirilmesi ile olur.
Kızgın kuyularda pişirilen "Büryan" genelde yazın tüketilen bir et yemeğidir. Et çengellerle önceden kızdırılan yeraltı kuyularına sarkıtılır ve kuyunun ağzı kapatılır. Kuyudan alınan pişmiş etler askılarda satışa sunulur. Kemikli ve kemiksiz çeşitleriyle servis edilir. Ayrıca kuzunun yağlı, yağsız veya orta yağlı kısımlarından da tercih edilebilir.
Kuyu içerisinde odun yakılarak, ateş köz haline getirilir. Kuzu etinin (Yarım gövde) but ve kol kısmı ayrıldıktan sonra, leğen kemiği bırakılarak diğer kemiklerden sıyrılır. Kemikli etler, kuyuya yerleşebilecek büyüklükte kulplu kazan içerisine konur, su ilave edilerek köz üzerine yerleştirilir. Kemiksiz etler, çember şeklinde bulunan demire yerleştirilmiş çengellere, 10-15 tane yarım gövde, leğen kemiğinden asılır ve kuyu içerisine havada kalacak şekilde, duvarlara değmeden daldırılır, kuyunun üstü metal kapak ile kapatılarak kenarları çamur ile sıvanır. Pişme esnasında etin yağı, kazanın içine damlayarak, kuyu içerisinde duman oluşmadan etin daha lezzetli pişmesi sağlanır. Ortalama 2-2.5 saat sonra pişen kemiksiz etler, kuyudan çıkarılarak tezgâh üstüne asılır. Bıçak ile istenilen miktar kadar kesilerek tartılır ve kuşbaşı büyüklü ünde pide ekmek üzerine doğranarak, tuzlanıp taş fırında ısıtıldıktan sonra servis yapılır. Ortalama 3-3.5 saat sonra, kazan kuyudan çıkarılarak, pişen kemikli etler bir tepsi içerisinde tezgâha konur ve istenilen miktar kadar tartılarak, pide ekmek üzerinde tuzlanıp, taş fırında ısıtılarak servis yapılır.
Siirt büryanı ile Bitlis büryanı arasında farklılık görülür. []
Çeşitleri
Basılı ilk yemek kitabı Melceü’t-Tabbâhîn'de çeşitli büryan tarifleri vardır. Bunlar:
- Püryân (Orman kebabı)
- Kuyu püryânı
Bitlis büryan kebabı
Bitlis Büryanı Kebabı, yöresel olarak hevur denilen tekenin eti kaya tuzu ile tuzlanıp, dilimlenerek sonrasında kor haline getirilmiş tandıra konulan su dolu kabın üstüne çengellerle sarkıtılarak ve üstünün de hava almayacak şekilde kapatılarak pişirilen yöresel bir yemek olup kendine has üretim yöntemiyle Bitlis iline ün bağı ile bağlıdır. Bitlis Büryan Kebabı Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.
Siirt büryan kebabı
Kuzu veya keçi eti, 3 metre derinliğinde 80 cm. çapında etrafı ateş tuğlasıyla örülmüş kuyuda odun yakılarak oluşan közde, dumansız ortamda kemikli ve kemiksiz olarak pişirilir. Büryanın ısıtılması ise odun yakılan taş fırında yapılır Siirt Büryan Kebabı Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.
Kuyu kebabı
Kuyu kebabı; Sinop, Kastamonu, Ilgaz ve Taşköprü'ye has bir kebap türüdür. Özel olarak hazırlanmış kuyularda, dağlarda kekiklerle beslenmiş oğlaklar ile yapılanı makbuldür. Kuyuya atılan çam ağaçlarının közü ile bir buçuk saatte pişen bir kebap cinsidir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b . doymus.net. 16 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2015.
- ^ Orhan, Ayhan (2010). "Yerel Değerlerin Turizm Ürününe Dönüştürülmesinde "Coğrafi İşaretlerin" Kullanımı: İzmit Pişmaniyesi Örneği" (PDF). Anatolia Turizm Araştırmaları Dergisi. Ankara. s. 246. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 12 Ekim 2015.
Büryan Kebabı için Siirt ve Bitlis
- ^ Varol, Cemile (30 Kasım 2003). "Siirt ve Bitlis büryan kebabını paylaşamadı". gazetevatan.com. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Ekim 2015.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Şubat 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Şubat 2018.
- ^ . Siirt İl Halk Kütüphanesi. 15 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2015.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 3 Kasım 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 15 Mart 2022.
- ^ https://www.ci.gov.tr/cografi-isaretler/detay/1444[]
- ^ https://www.ci.gov.tr/Files/GeographicalSigns/8e28b8b5-4487-4012-816a-5340bfff6100.pdf[]
- ^ https://www.ci.gov.tr/cografi-isaretler/detay/37921[]
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 27 Ocak 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 20 Mart 2021.
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Büryan ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- 10 of the best kebab restaurants in Istanbul 2 Temmuz 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Bitlis büryan kebabı 'coğrafi işaret' olarak tescillendi 4 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Buryan puryan ya da biran olarak da adlandirilan Turkiye nin bircok yerinde yapilan fakat daha cok Siirt ve Bitlis yoresine ait bir et yemegidir Arapca da Perive olarak da adlandirilir Sonuc olarak kuyu kebabinin bir turevidir Yemegin adi Turkceye pisirilmeden once kizartilmis anlamanina gelen Farsca da biryani sozcugunden girmistir BuryanAlternatif isimPuryan Biryan Biran PeriveUlke ler TurkiyeBolgesiSiirtTuruKebapServis sekliPide ileAna malzemeler Hindistan Iran Irak Endonezya Filipinler Afganistan gibi Asya ulkelerinde pilav kori sosu ile karisik kuzu sigir balik tavuk ve domuz etinden yapilan farkli varyasyonlari vardir YapilisiBuryan kuzunun butununun organlari alinmis sekilde yaklasik 2 3 metre derinliginde camur ile kapagi kapatilmis bir kuyuda odun atesi ile pisirilmesi ile olur Kizgin kuyularda pisirilen Buryan genelde yazin tuketilen bir et yemegidir Et cengellerle onceden kizdirilan yeralti kuyularina sarkitilir ve kuyunun agzi kapatilir Kuyudan alinan pismis etler askilarda satisa sunulur Kemikli ve kemiksiz cesitleriyle servis edilir Ayrica kuzunun yagli yagsiz veya orta yagli kisimlarindan da tercih edilebilir Pide ile servis edilmis Buryan Kuyu icerisinde odun yakilarak ates koz haline getirilir Kuzu etinin Yarim govde but ve kol kismi ayrildiktan sonra legen kemigi birakilarak diger kemiklerden siyrilir Kemikli etler kuyuya yerlesebilecek buyuklukte kulplu kazan icerisine konur su ilave edilerek koz uzerine yerlestirilir Kemiksiz etler cember seklinde bulunan demire yerlestirilmis cengellere 10 15 tane yarim govde legen kemiginden asilir ve kuyu icerisine havada kalacak sekilde duvarlara degmeden daldirilir kuyunun ustu metal kapak ile kapatilarak kenarlari camur ile sivanir Pisme esnasinda etin yagi kazanin icine damlayarak kuyu icerisinde duman olusmadan etin daha lezzetli pismesi saglanir Ortalama 2 2 5 saat sonra pisen kemiksiz etler kuyudan cikarilarak tezgah ustune asilir Bicak ile istenilen miktar kadar kesilerek tartilir ve kusbasi buyuklu unde pide ekmek uzerine dogranarak tuzlanip tas firinda isitildiktan sonra servis yapilir Ortalama 3 3 5 saat sonra kazan kuyudan cikarilarak pisen kemikli etler bir tepsi icerisinde tezgaha konur ve istenilen miktar kadar tartilarak pide ekmek uzerinde tuzlanip tas firinda isitilarak servis yapilir Siirt buryani ile Bitlis buryani arasinda farklilik gorulur kaynak belirtilmeli CesitleriBasili ilk yemek kitabi Melceu t Tabbahin de cesitli buryan tarifleri vardir Bunlar Puryan Orman kebabi Kuyu puryaniBitlis buryan kebabi Bitlis Buryani Kebabi yoresel olarak hevur denilen tekenin eti kaya tuzu ile tuzlanip dilimlenerek sonrasinda kor haline getirilmis tandira konulan su dolu kabin ustune cengellerle sarkitilarak ve ustunun de hava almayacak sekilde kapatilarak pisirilen yoresel bir yemek olup kendine has uretim yontemiyle Bitlis iline un bagi ile baglidir Bitlis Buryan Kebabi Turk Patent ve Marka Kurumu tarafindan tescillenmis ve cografi isaret almistir Siirt buryan kebabi Kuzu veya keci eti 3 metre derinliginde 80 cm capinda etrafi ates tuglasiyla orulmus kuyuda odun yakilarak olusan kozde dumansiz ortamda kemikli ve kemiksiz olarak pisirilir Buryanin isitilmasi ise odun yakilan tas firinda yapilir Siirt Buryan Kebabi Turk Patent ve Marka Kurumu tarafindan tescillenmis ve cografi isaret almistir Kuyu kebabi Kuyu kebabi Sinop Kastamonu Ilgaz ve Taskopru ye has bir kebap turudur Ozel olarak hazirlanmis kuyularda daglarda kekiklerle beslenmis oglaklar ile yapilani makbuldur Kuyuya atilan cam agaclarinin kozu ile bir bucuk saatte pisen bir kebap cinsidir Ayrica bakinizMandiKaynakca a b doymus net 16 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Ekim 2015 Orhan Ayhan 2010 Yerel Degerlerin Turizm Urunune Donusturulmesinde Cografi Isaretlerin Kullanimi Izmit Pismaniyesi Ornegi PDF Anatolia Turizm Arastirmalari Dergisi Ankara s 246 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 12 Ekim 2015 Buryan Kebabi icin Siirt ve Bitlis Varol Cemile 30 Kasim 2003 Siirt ve Bitlis buryan kebabini paylasamadi gazetevatan com 24 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Ekim 2015 Arsivlenmis kopya 26 Subat 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Subat 2018 Siirt Il Halk Kutuphanesi 15 Aralik 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Ekim 2015 Arsivlenmis kopya PDF 3 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 15 Mart 2022 https www ci gov tr cografi isaretler detay 1444 olu kirik baglanti https www ci gov tr Files GeographicalSigns 8e28b8b5 4487 4012 816a 5340bfff6100 pdf olu kirik baglanti https www ci gov tr cografi isaretler detay 37921 olu kirik baglanti Arsivlenmis kopya PDF 27 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 20 Mart 2021 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Buryan ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir 10 of the best kebab restaurants in Istanbul 2 Temmuz 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Bitlis buryan kebabi cografi isaret olarak tescillendi 4 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde