Büyük Rift Vadisi yaklaşık 6.000 kilometre uzunluğunda, Etiyopya'nin kuzeyinden Afrika'nın doğusunda Mozambik'in ortalarına kadar uzanan engin bir coğrafi ve jeolojik şekildir. Vadinin genişliği otuz ilâ 100 kilometre arasında değişir. Derinliği ise birkaç yüz metreden binlerce metreye değişir. Adı kâşif tarafından konmuştur. Aynı zamanda bu çöküntü hattı Dünyanın en büyük fay hattıdır.
UNESCO Dünya Mirası | |
---|---|
Konum | Kenya |
(Kriter) | Doğal: vii, ix, X |
Referans | 1060[1] |
Tescil | 2011 (35. oturum) |
Bölge | Afrika |
Levha Tektoniği Kuramına göre mağmanın sürüklemesine bağlı olarak Levha hareketleri oluşur. Levhaların sınırında çarpışma, uzaklaşma ve sıyırma hareketleri gerçekleşir. Rift vadileri yanal sıyırma hareketin oluştuğu alanlarda gerçekleşir. Bu alanlarda derin vadiler oluşur. Bu alanlara okyanus suları dolarsa Kızıldeniz örneğinde görüldüğü gibi bir iç deniz oluşur. Doğu Afrika'dan başlayan Rift vadisi, buradaki göllerin yer aldığı çukurları oluşturduktan sonra Cibuti açıklarında Kızıldenize ulaşır. Akabe Körfezi, Ölü Deniz, Batı Şeria oluğu, Lübnan Dağıile Anti-Lübnan Dağları arasından ilerleyerek Amik Ovasından Türkiye'ye giriş yapar. Ülkemizdeki kısmına Doğu Anadolu Fayı adı verilir. Bu fay hattı Bingöl Karlıova-Muş Varto civarında Kuzey Anadolu Fay Hattı ile birleşir. Cibuti Kıyılarında oluşan açılmanın ilerlemesi burada da Kızıldeniz benzeri bir İç deniz, daha ileride okyanus oluşabileceği tahmin edilmektedir.
İnsanın evrimsel süreci ile ilişkisi
Rift Vadisi, özellikle Olduvai Boğazı'nda zengin bir paleoantropolojik keşif kaynağıdır. Yaylaların hızlı erozyonu, vadiyi fosillerin korunması için iyi koşullar sağlayan tortullarla doldurdu. Hominini'nin (çeşitli Australopithecus ve Homo türleri) erken temsilcilerinden bir dizi fosil bulundu. Özellikle Richard ve Meave Leakey bu bölgede birçok keşifte bulundular. Bir başka iyi bilinen hominid bölgesi, Afar Üçgeni olarak adlandırılan Orta Awash bölgesidir. Bu bölgeden, 1974 yılında Donald Johanson tarafından iskeleti büyük ölçüde korunmuş olan bir Australopithecus afarensis kadını olan Lucy geliyor. Güney Afrika ve Sahel bölgesinden bazı daha yakın tarihli buluntular, bir gelişme teorisini yalnızca Afrika'da görelileştirmiş olsa bile, günümüz fosil bulgularının durumuna göre Rift Vadisi (özellikle Etiyopya'daki Omo bölgesi) insanlığın beşiği olarak kabul edilir.
Galeri
- Baringo Gölü, 1999 Ağustosu
- 1892 tarihli, imzalı bir çizim. "Machakos'un batısındaki Kapte Ovaları'ndan Kenya Dağı"
- yakınlarından Büyük Rift Vadisi, 2006 Sonbaharı
- Göl Baringo'daki bir yuvadaki civcivlerle yetişkin bir erguvani balıkçıl
- Naivasha Gölü'nde balık yakalamak üzere olan bir Afrika balık kartalı
Kaynakça
- ^ 1 http://whc.unesco.org/en/list/1060 6 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ DİRİK, Doç.Dr.Kadir (2005). (PDF). Fiziksel Jeoloji Ders Notları-1. hacettepe.edu.tr. 15 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2014.
- ^ a b USTAÖMER, Prof.Dr. Timur. "Jeolojiye Giriş II Ders Notları" (PDF). Jeolojiye Giriş II Ders Notları. istanbul.edu.tr. 19 Aralık 2013 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 17 Mart 2014.
- ^ "Afrika'daki dev yarık yeni okyanusun habercisi". hurriyet.com.tr. 6 Kasım 2009. 1 Mart 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Mart 2014.
- ^ . bilimveutopya.com.tr. 10 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2021.
- ^ . Evrim Teorisi Online. 16 Temmuz 2011. 13 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2021.
Wikimedia Commons'ta Büyük Rift Vadisi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
Afrika coğrafyası ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
Jeoloji ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Buyuk Rift Vadisi yaklasik 6 000 kilometre uzunlugunda Etiyopya nin kuzeyinden Afrika nin dogusunda Mozambik in ortalarina kadar uzanan engin bir cografi ve jeolojik sekildir Vadinin genisligi otuz ila 100 kilometre arasinda degisir Derinligi ise birkac yuz metreden binlerce metreye degisir Adi kasif tarafindan konmustur Ayni zamanda bu cokuntu hatti Dunyanin en buyuk fay hattidir Buyuk Rift Vadisi deki Kenya Gol SistemiUNESCO Dunya MirasiKonum KenyaKriterDogal vii ix XReferans1060 1 Tescil2011 35 oturum BolgeAfrika Levha Tektonigi Kuramina gore magmanin suruklemesine bagli olarak Levha hareketleri olusur Levhalarin sinirinda carpisma uzaklasma ve siyirma hareketleri gerceklesir Rift vadileri yanal siyirma hareketin olustugu alanlarda gerceklesir Bu alanlarda derin vadiler olusur Bu alanlara okyanus sulari dolarsa Kizildeniz orneginde goruldugu gibi bir ic deniz olusur Dogu Afrika dan baslayan Rift vadisi buradaki gollerin yer aldigi cukurlari olusturduktan sonra Cibuti aciklarinda Kizildenize ulasir Akabe Korfezi Olu Deniz Bati Seria olugu Lubnan Dagiile Anti Lubnan Daglari arasindan ilerleyerek Amik Ovasindan Turkiye ye giris yapar Ulkemizdeki kismina Dogu Anadolu Fayi adi verilir Bu fay hatti Bingol Karliova Mus Varto civarinda Kuzey Anadolu Fay Hatti ile birlesir Cibuti Kiyilarinda olusan acilmanin ilerlemesi burada da Kizildeniz benzeri bir Ic deniz daha ileride okyanus olusabilecegi tahmin edilmektedir Insanin evrimsel sureci ile iliskisiRift Vadisi ozellikle Olduvai Bogazi nda zengin bir paleoantropolojik kesif kaynagidir Yaylalarin hizli erozyonu vadiyi fosillerin korunmasi icin iyi kosullar saglayan tortullarla doldurdu Hominini nin cesitli Australopithecus ve Homo turleri erken temsilcilerinden bir dizi fosil bulundu Ozellikle Richard ve Meave Leakey bu bolgede bircok kesifte bulundular Bir baska iyi bilinen hominid bolgesi Afar Ucgeni olarak adlandirilan Orta Awash bolgesidir Bu bolgeden 1974 yilinda Donald Johanson tarafindan iskeleti buyuk olcude korunmus olan bir Australopithecus afarensis kadini olan Lucy geliyor Guney Afrika ve Sahel bolgesinden bazi daha yakin tarihli buluntular bir gelisme teorisini yalnizca Afrika da gorelilestirmis olsa bile gunumuz fosil bulgularinin durumuna gore Rift Vadisi ozellikle Etiyopya daki Omo bolgesi insanligin besigi olarak kabul edilir GaleriBaringo Golu 1999 Agustosu 1892 tarihli imzali bir cizim Machakos un batisindaki Kapte Ovalari ndan Kenya Dagi yakinlarindan Buyuk Rift Vadisi 2006 Sonbahari Gol Baringo daki bir yuvadaki civcivlerle yetiskin bir erguvani balikcil Naivasha Golu nde balik yakalamak uzere olan bir Afrika balik kartaliKaynakca 1 http whc unesco org en list 1060 6 Aralik 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde DIRIK Doc Dr Kadir 2005 PDF Fiziksel Jeoloji Ders Notlari 1 hacettepe edu tr 15 Mayis 2011 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 17 Mart 2014 a b USTAOMER Prof Dr Timur Jeolojiye Giris II Ders Notlari PDF Jeolojiye Giris II Ders Notlari istanbul edu tr 19 Aralik 2013 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 17 Mart 2014 Afrika daki dev yarik yeni okyanusun habercisi hurriyet com tr 6 Kasim 2009 1 Mart 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Mart 2014 bilimveutopya com tr 10 Temmuz 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Haziran 2021 Evrim Teorisi Online 16 Temmuz 2011 13 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Haziran 2021 Wikimedia Commons ta Buyuk Rift Vadisi ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Afrika cografyasi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz Jeoloji ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz