Büyüklük (astronomi)

Astronomide büyüklük, belirli bir geçirim bandında genellikle görünür veya kızılötesi spektrumda, ancak bazen tüm dalga boylarında bir nesnenin parlaklığının boyutsuz bir ölçüsüdür. Nesnelerin büyüklüğünün kesin olmayan ancak sistematik bir tespiti, Hipparkos tarafından antik çağlarda tanıtılmıştır.

Farklı büyüklüklerde ışık kaynakları ve Iridium uydusunun parlaması.

Ölçek logaritmiktir ve 1 büyüklüğündeki bir yıldızın, 6 büyüklüğündeki bir yıldızdan tam olarak 100 kat daha parlak olduğu şekilde tanımlanır. Bu nedenle, bir büyüklükteki her adım, daha yüksek olan 1 büyüklüğünden ${\displaystyle {\sqrt[{5}]{100}}\approx 2,512}$ kat daha parlaktır. Bir nesne ne kadar parlak görünürse büyüklük değeri o kadar düşük olur ve en parlak nesneler negatif değerlere ulaşır.

Gök bilimciler, büyüklüğün iki farklı tanımını kullanırlar: Görünür büyüklük ve mutlak büyüklük. Görünür büyüklük (m), bir nesnenin Dünya'dan gece gökyüzünde göründüğü şekliyle parlaklığıdır. Görünür büyüklük, bir nesnenin içsel aydınlatma gücüne, mesafesine ve parlaklığını azaltan körlenmesine bağlıdır. Mutlak büyüklük (M), bir nesne tarafından yayılan içsel aydınlatma gücünü tanımlar ve nesnenin Dünya'dan belirli bir uzaklığa (yıldızlar için 10 parsek) yerleştirilmesi durumunda sahip olacağı görünen büyüklüğe eşit olarak tanımlanır. Gezegenler ve küçük Güneş Sistemi cisimleri için, gözlemciden ve Güneşten gelen bir astronomik birim uzaklıktaki parlaklığına bağlı olarak daha karmaşık bir mutlak büyüklük tanımı kullanılır.

Güneş'in görünür büyüklüğü -27, gece gökyüzünde görülebilen en parlak yıldız olan Sirius'un görünür büyüklüğü ise -1,46'dır. Venüs en parlak olduğunda -5 büyüklüğündedir. Uluslararası Uzay İstasyonu (ISS) bazen -6 büyüklüğe ulaşır.