Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Cafer Cabbarlı (Azerice: Cəfər Cabbarlı, d. 20 Mart 1899, Hızı - ö. 31 Aralık 1934, Bakü), Azerbaycanlı oyuncu, şair, yazar, senaryo yazarı, yönetmen.
Cafer Cabbarlı | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 20 Mart 1899 Hızı, Bakü Guberniyası, Rus İmparatorluğu |
| Ölüm | 31 Aralık 1934 (35 yaşında) Bakü, Azerbaycan SSC, SSCB |
1915 yılından lirik ve Satirik şiirler, hikâye ve dram eserleri yazmaya başlamıştır. Azerbaycan tiyatro sanatının gelişmesinde büyük hizmeti olmuştur.
"Cabbarlı kendi yaratıcılığında Azerbaycan klasik dramatizmin en güzel yönlerini göstermek ile beraber dünya çapındaki eserlerden faydalanmıştır. İbsen gibi güncel, kesin ve cesur, Schiller gibi asi, Shakespeare gibi engin ve rengarenk, Gorki gibi iddialı olmaya çalışan, öğrenen, arayan Cabbarlı Azerbaycan'da yazıları ile sosyal realizmin temelini atmıştır. "
Hayatı
20. yüzyıl Azerbaycan edebiyatının, kültürünün, sanatının gelişmesinde müstesna hizmetler göstermiş görkemli şair, yazar, çevirmen, senarist, gazeteci Cafer Cabbarlı 1899 yılının 20 Mart günü Bakü'ye 110 km uzaklıkta bulunan Hızı'nın köyünde yoksul bir Tat köylü ailesinde doğdu.
Cafer'in ailesi 1903 yılında Bakü'ye taşınarak şehrin "Dağlı mahallesi" denen üst bölümünde yaşamıştır.
Babası Bakü'de küçük çaplı ticaret ile uğraşıyordu. Küçük Cafer ara sıra şiirler yazan halası Zernişanla, dağ köylerindeki akrabaları ile buluşuyordu.
Yazarın annesi Şahbike hanım namuslu ve çalışkan bir kadındı. Kocası Qafar 1902 yılında öldükten sonra ailenin bütün ağırlığı annenin üzerine düştü.
Cafer Cabbarlı küçük yaşlarında Kur'an okumayı mahalle mollasından öğrenmiştir. Sonraki eğitimi Rusça olmuştur.
İlk tahsil yılları
Azerbaycan Edebiyatı tarihinde özel bir yer tutan Cafer Cabbarlının adı görkemli klasiklerde ilk sırada gelir.
20. yüzyılın ikinci on yılı içinde yaratıcılığa başlayan Cafer Cabbarlı zengin ve kapsamlı yaratıcılık yolunu geçerek, edebiyatın hem şiir, hem dram, hem de nesir türlerinden beceriyle kullanmıştır. Cesaretle neredeyse modern Azerbaycan edebi dilin oluşmasında onun müstesna hizmetleri vardır.
Annesi Şahbikə en azından küçük oğlunu eğitimden mahrum etmemek için Caferi öncelikle mahalle mollasının yanında okumaya, biraz sonra Molla Kadiri'nin yanında Kur'an okumaya yollar. Bu dönemlerde 6-7 yaşında olan Cafer annesinin pişirdiği ekmekleri tüccarların dükkanına taşımakla ailesine yardım ediyor. Mollanın ona bir şey vermeyeceğini anlayan Cafer başka şehir çocukları ile birlikte 1905 yılında "Starıy Poçtovı-25" de Hacı Məmmədhüseyn Bedelovun özel mülkünde açılan üç sınıflı "7. Müslümanı ve Rusça" okulunun birinci sınıfına kayıt olmuştur.
Cafer'in ilk öğretmenleri seçkin eğitimci-yazar Süleyman Sani Axundov, Abdullah Saik, Rahim bey Şıxlinski, Əliməmməd Mustafayev idi. Cafer Cabbarlı 1908 yılında "7. Müslümanı ve Rusça" okulunu bitirip bir süre ailesine yardım etti.
Cafer'in el yazmaları içerisinde henüz tamamen bitmemiş, okullu hattı ile yazılmış birkaç şiir, hikâye, opera metni ve hatta roman da vardır. Bazı araştırmacılar Cabbarlının 1913 yılından kendi yazıları ile gazete kontrollerine geldiğini gösteriyorlar. 1990 yılının başlarına kadar böyle hesap ediliyordu ki, Cabbarlının ilk manzumesi 1915 Nisan ayının 3'ün de "Okul" dergisinin 6. sayısında yayınlanmış "Bahar" şiiridir
1915 yılında Bakü Politeknik Okulu'nun elektro-mekanik şubesine giren yazar 1920 yılı Mayıs ayının 6'sın da eğitimini tamamlayarak diploma almıştır.
Cafer Cabbarlı 1920 yılında Bakü Politeknik Okulu'nu bitirdikten sonra Azerbaycan Devlet Üniversitesi tıp fakültesine girmiştir. O, burada okumuş, fakat bu sanat onu ilgisini cekmediğinden dilekçe yazıp bu fakültədən çıkmıştır. 1923 yılının Eylül ayından Cabbarlı sahne alemi ve tiyatro tarihi ile yakından tanışmak amacıyla Bakü Türk Tiyatro Okulu'nda konuşmalara katılmaya başlamıştır. Aynı zamanda 1924 yılında Azəraycan Devlet Üniversitesi Doğu Fakültesi tarih bölümünde de eğitimine devam etmiştir.
1915-1920 yılları Cafer Cabbarlının sadece öğrencilik yılları değil, edebiyata, sanata geldiği dönemdir. O, birbiri ardına "Vefalı Seriye veya göz yaşları içinde gülüş", "Solgun çiçekler", "Nasreddin Şah", "Trablis savaş veya Yıldız", "Edirne fethi", "Bakü Savaşı", "Aydın" gibi Azerbaycan sahnesini düşündüren eserler yazmış, lirik ve Satirik şiirlerle, bir takım hikâyelerle çeşitli basın organlarında konuşmalar yapmıştır.
Yaratıcılığının ilk dönemi
Lirik ve Satirik şiirleri. Hikâyeleri ve ilk dram eserleri
Cabbarlının yaratıcılığı zaman itibarıyla çok devam etmese de, siyasi-sosyal yönden çok önemli bir dönemi, 1915-1934 yılları arasındaki yirmi yıllık bir tarihi aşamayı kapsamaktadır. Çok önemli sosyo-politik olaylarla dolu olan bu tarihi dönemi kastederek diyebiliriz ki, Cabbarlının edebi faaliyeti Azerbaycan'da, özellikle Bakü'de kapitalizm ilişkilerinin hızla geliştiği burjuva ve mülkədar Azerbaycanının işçi-köylü Sovyet Cumhuriyeti'ne dönüştüğü yıllarda geçmiştir. Cabbarlının büyük yaratıcılık yolu zor ve çelişkili olsa da, esasen, yükseliş ve kalkınma yolu olmuştur.
Azerbaycan demokratik-realist klasik edebiyatına, zengin halk yaratıcılığına dayanan Cabbarlı, başlıca olarak, realizminden yararlandı. Mirza Feteli Axundovun maarifçi-demokratik fikirlerini, yaşamla derinden bağlı olan realizmini Cabbarlı genellikle Azerbaycan Edebiyatı için, özellikle kendisi için en doğru bir yaratıcılık yolu hesap etti.
Cabbarlının dayandığı gerçekçilik halk hayatı ile, Azerbaycan insanlarının özgür ve güzel yaşam hakkındaki arzuları ile, halkın ileriye, ışığa ve sadakate doğru coşkun eğilimleri ile ilgili idi.
Belirtildiği gibi, Cabbarlı edebiyata şiirle gelmişti ve ilk matbu şiirleri 1911 yılında "Hakikat-i Efkar" gazetesinde yayınlananmıştır. Cafer Cabbarlı libretto yazmış,”Şahsenem” ve “Sitara” operalarının librettisti o olmuştu.
Genç Cabbarlı henüz çocuk yaşlarından insanların ağır durumunu, toplumun yoksullara ve zenginlere bölündüğünü görür, insanların ağır, meşakkatli hayat içerisinde yaşamasını müşâhede eder ve tüm bunları kaleme almaya, onlara kendi yaklaşımını anlatmaya çalışır.
Yazar 1934 yılının sonunda, 31 Aralık, sabah saat 4 de kalp krizi sonucu öldü.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "Tanınmışlar – Cəfər Cabbarlı". 6 Ocak 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Mart 2012.
- ^ Cəfər Cabbarlının ev muzeyi[]
- ^ . 7 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart 2012.
- ^ "Cəfər Cabbarlının həyatı". 13 Kasım 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Mart 2012.
- ^ Azərbaycanın səsi, Cəfər Cabbarlı[]
Dış bağlantılar
- IMDb'de Cafer Cabbarlı
- ma
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Cafer Cabbarli Azerice Cefer Cabbarli d 20 Mart 1899 Hizi o 31 Aralik 1934 Baku Azerbaycanli oyuncu sair yazar senaryo yazari yonetmen Cafer CabbarliDogum20 Mart 1899 Hizi Baku Guberniyasi Rus ImparatorluguOlum31 Aralik 1934 35 yasinda Baku Azerbaycan SSC SSCB 1915 yilindan lirik ve Satirik siirler hikaye ve dram eserleri yazmaya baslamistir Azerbaycan tiyatro sanatinin gelismesinde buyuk hizmeti olmustur Cabbarli kendi yaraticiliginda Azerbaycan klasik dramatizmin en guzel yonlerini gostermek ile beraber dunya capindaki eserlerden faydalanmistir Ibsen gibi guncel kesin ve cesur Schiller gibi asi Shakespeare gibi engin ve rengarenk Gorki gibi iddiali olmaya calisan ogrenen arayan Cabbarli Azerbaycan da yazilari ile sosyal realizmin temelini atmistir Hayati20 yuzyil Azerbaycan edebiyatinin kulturunun sanatinin gelismesinde mustesna hizmetler gostermis gorkemli sair yazar cevirmen senarist gazeteci Cafer Cabbarli 1899 yilinin 20 Mart gunu Baku ye 110 km uzaklikta bulunan Hizi nin koyunde yoksul bir Tat koylu ailesinde dogdu Cafer in ailesi 1903 yilinda Baku ye tasinarak sehrin Dagli mahallesi denen ust bolumunde yasamistir Babasi Baku de kucuk capli ticaret ile ugrasiyordu Kucuk Cafer ara sira siirler yazan halasi Zernisanla dag koylerindeki akrabalari ile bulusuyordu Yazarin annesi Sahbike hanim namuslu ve caliskan bir kadindi Kocasi Qafar 1902 yilinda oldukten sonra ailenin butun agirligi annenin uzerine dustu Cafer Cabbarli kucuk yaslarinda Kur an okumayi mahalle mollasindan ogrenmistir Sonraki egitimi Rusca olmustur Ilk tahsil yillariAzerbaycan Edebiyati tarihinde ozel bir yer tutan Cafer Cabbarlinin adi gorkemli klasiklerde ilk sirada gelir 20 yuzyilin ikinci on yili icinde yaraticiliga baslayan Cafer Cabbarli zengin ve kapsamli yaraticilik yolunu gecerek edebiyatin hem siir hem dram hem de nesir turlerinden beceriyle kullanmistir Cesaretle neredeyse modern Azerbaycan edebi dilin olusmasinda onun mustesna hizmetleri vardir Annesi Sahbike en azindan kucuk oglunu egitimden mahrum etmemek icin Caferi oncelikle mahalle mollasinin yaninda okumaya biraz sonra Molla Kadiri nin yaninda Kur an okumaya yollar Bu donemlerde 6 7 yasinda olan Cafer annesinin pisirdigi ekmekleri tuccarlarin dukkanina tasimakla ailesine yardim ediyor Mollanin ona bir sey vermeyecegini anlayan Cafer baska sehir cocuklari ile birlikte 1905 yilinda Stariy Poctovi 25 de Haci Memmedhuseyn Bedelovun ozel mulkunde acilan uc sinifli 7 Muslumani ve Rusca okulunun birinci sinifina kayit olmustur Cafer in ilk ogretmenleri seckin egitimci yazar Suleyman Sani Axundov Abdullah Saik Rahim bey Sixlinski Elimemmed Mustafayev idi Cafer Cabbarli 1908 yilinda 7 Muslumani ve Rusca okulunu bitirip bir sure ailesine yardim etti Cafer in el yazmalari icerisinde henuz tamamen bitmemis okullu hatti ile yazilmis birkac siir hikaye opera metni ve hatta roman da vardir Bazi arastirmacilar Cabbarlinin 1913 yilindan kendi yazilari ile gazete kontrollerine geldigini gosteriyorlar 1990 yilinin baslarina kadar boyle hesap ediliyordu ki Cabbarlinin ilk manzumesi 1915 Nisan ayinin 3 un de Okul dergisinin 6 sayisinda yayinlanmis Bahar siiridir 1915 yilinda Baku Politeknik Okulu nun elektro mekanik subesine giren yazar 1920 yili Mayis ayinin 6 sin da egitimini tamamlayarak diploma almistir Cafer Cabbarli 1920 yilinda Baku Politeknik Okulu nu bitirdikten sonra Azerbaycan Devlet Universitesi tip fakultesine girmistir O burada okumus fakat bu sanat onu ilgisini cekmediginden dilekce yazip bu fakulteden cikmistir 1923 yilinin Eylul ayindan Cabbarli sahne alemi ve tiyatro tarihi ile yakindan tanismak amaciyla Baku Turk Tiyatro Okulu nda konusmalara katilmaya baslamistir Ayni zamanda 1924 yilinda Azeraycan Devlet Universitesi Dogu Fakultesi tarih bolumunde de egitimine devam etmistir 1915 1920 yillari Cafer Cabbarlinin sadece ogrencilik yillari degil edebiyata sanata geldigi donemdir O birbiri ardina Vefali Seriye veya goz yaslari icinde gulus Solgun cicekler Nasreddin Sah Trablis savas veya Yildiz Edirne fethi Baku Savasi Aydin gibi Azerbaycan sahnesini dusunduren eserler yazmis lirik ve Satirik siirlerle bir takim hikayelerle cesitli basin organlarinda konusmalar yapmistir Yaraticiliginin ilk donemiLirik ve Satirik siirleri Hikayeleri ve ilk dram eserleri Cabbarlinin yaraticiligi zaman itibariyla cok devam etmese de siyasi sosyal yonden cok onemli bir donemi 1915 1934 yillari arasindaki yirmi yillik bir tarihi asamayi kapsamaktadir Cok onemli sosyo politik olaylarla dolu olan bu tarihi donemi kastederek diyebiliriz ki Cabbarlinin edebi faaliyeti Azerbaycan da ozellikle Baku de kapitalizm iliskilerinin hizla gelistigi burjuva ve mulkedar Azerbaycaninin isci koylu Sovyet Cumhuriyeti ne donustugu yillarda gecmistir Cabbarlinin buyuk yaraticilik yolu zor ve celiskili olsa da esasen yukselis ve kalkinma yolu olmustur Azerbaycan demokratik realist klasik edebiyatina zengin halk yaraticiligina dayanan Cabbarli baslica olarak realizminden yararlandi Mirza Feteli Axundovun maarifci demokratik fikirlerini yasamla derinden bagli olan realizmini Cabbarli genellikle Azerbaycan Edebiyati icin ozellikle kendisi icin en dogru bir yaraticilik yolu hesap etti Cabbarlinin dayandigi gercekcilik halk hayati ile Azerbaycan insanlarinin ozgur ve guzel yasam hakkindaki arzulari ile halkin ileriye isiga ve sadakate dogru coskun egilimleri ile ilgili idi Belirtildigi gibi Cabbarli edebiyata siirle gelmisti ve ilk matbu siirleri 1911 yilinda Hakikat i Efkar gazetesinde yayinlananmistir Cafer Cabbarli libretto yazmis Sahsenem ve Sitara operalarinin librettisti o olmustu Genc Cabbarli henuz cocuk yaslarindan insanlarin agir durumunu toplumun yoksullara ve zenginlere bolundugunu gorur insanlarin agir mesakkatli hayat icerisinde yasamasini musahede eder ve tum bunlari kaleme almaya onlara kendi yaklasimini anlatmaya calisir Yazar 1934 yilinin sonunda 31 Aralik sabah saat 4 de kalp krizi sonucu oldu Ayrica bakinizAzeri yazarlar listesiKaynakca Taninmislar Cefer Cabbarli 6 Ocak 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Mart 2012 Cefer Cabbarlinin ev muzeyi olu kirik baglanti 7 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Mart 2012 Cefer Cabbarlinin heyati 13 Kasim 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Mart 2012 Azerbaycanin sesi Cefer Cabbarli olu kirik baglanti Dis baglantilarIMDb de Cafer Cabbarli ma