Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Canavar; mitolojilerde, masallarda ve efsanelerde bahsedilen vahşi hayvan, olağanüstü, yırtıcı canlı. Türk kültüründe Guyuk (Güyük) veya Azman olarak da bahsedilir. Değişik biçimlerde tasvir edilir. Çoğu zaman her tür sıra dışı ve yırtıcı varlığı ifade etmekte kullanılır. Azerbaycan Türkçesinde canavar sözcüğünün yırtıcı hayvan manası daralarak, doğrudan "kurt" anlamını taşır hale gelmiştir.
Etimoloji
Farsça "cān" (dirim, hayat) sözcüğüne yine Farsça "-var/-bar" (sahip olan, mevcut olan) ekinin getirmesiyle oluşmuş "canvar" sözcüğünden ses türemesiyle -belki yakın anlamlı "cānāver" sözcüğünün de etkisiyle- türemiştir. İlk anlamı "canlı, mahlûk"tur. Bu kelime çoğu zaman masallarda geçmektedir.
Benzer ve eşdeğer varlıklar
Guyuk
Guyuk, vahşi yaratık demektir. En yaygın betimlemeye göre karanlıkta çöllerde ve mezarlıklarda ortaya çıkar. Vücudu sarı kırmızı tüyle kaplı, pis kokuludur. Çok iridir. Gündüzleri yeraltına veya mezara girebilir. Güreşte yenilirse çekip gider. Fakat bunların dışında her tür sıra dışı somut varlığı içeren bir anlamı vardır. Yöresel ve yerel canavar motiflerine rastlanır. Örneğin Türkiye'de Van Gölü Canavarı ve Moğolların Gobi Çölü Canavarı gibi. Guyuk sözcüğü "Kıymak" anlamını taşır. Moğolca Güy, koşmak ve kaçmak anlamını içerir.
Azman
Azman, sıra dışı güçleri ve büyüklüğü olan yaratıktır. Büyük ve keskin dişleri olan, büyük gövdeli, iri, büyük ayaklı, keskin ve iri pençeli, derisi sert canlılar bu sınıflama içerisine daha çok girerler. Oğuz Kağan destanındaki Kıyant adlı tek boynuzlu yaratık, Gılgamış destanındaki Humbaba adlı dev öküz, Korkut Ata öykülerindeki, dövüş için yetiştirilmiş Beserekler (Erkek Develer) bu konudaki bazı örneklerdir. Sözcük, azmak fiilinden gelir. Azgınlık anlamı vardır. Ayrıca az kökünde cinsellik çağrışımı da bulunur. Azgınlık dönemi hayvanların çiftleşme mevsimini ifade eder. Azmak sözcüğü aşmak fiili ile de bağlantılıdır ve sınırları geçmek, yapılmaması gerekeni yapmak ve cinsel birleşme anlamları taşır. Eski Moğolca Ad/Ada, Eski Türkçe Ada/Aza sözcükleri tehlike ifade eder.
Kıyand
Kıyand (Kıyant), Oğuz Kağan destanında adı geçen tekboynuzlu canavardır. Gergedan olup olmadığı tartışılan bir varlık olsa da, aslında mitolojik bir hayvandan bahsedilmektedir. Kıyankandan sözcüğü Eski Türkçede gergeden anlamına gelir. Ganda ise Sanskirtçede (Eski Hintçe) yine gergedan manasına gelen bir sözcüktür. Kıyat boyu ile etimolojik bağlantısı vardır.
Kaynakça
- Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt, Türkiye, 2011 (OTRS: CC BY-SA 3.0) 27 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Bahaeddin Ögel, Türk Mitolojisi, 1. Cilt, Türk Tarih Kurumu Yayınları.
 | Kurgusal karakter ya da kurgusal kavramlar ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Canavar mitolojilerde masallarda ve efsanelerde bahsedilen vahsi hayvan olaganustu yirtici canli Turk kulturunde Guyuk Guyuk veya Azman olarak da bahsedilir Degisik bicimlerde tasvir edilir Cogu zaman her tur sira disi ve yirtici varligi ifade etmekte kullanilir Azerbaycan Turkcesinde canavar sozcugunun yirtici hayvan manasi daralarak dogrudan kurt anlamini tasir hale gelmistir Bes basli bir canavar olarak sunulan polemik bir alegori 1618EtimolojiFarsca can dirim hayat sozcugune yine Farsca var bar sahip olan mevcut olan ekinin getirmesiyle olusmus canvar sozcugunden ses turemesiyle belki yakin anlamli canaver sozcugunun de etkisiyle turemistir Ilk anlami canli mahluk tur Bu kelime cogu zaman masallarda gecmektedir Benzer ve esdeger varliklarGuyuk Guyuk vahsi yaratik demektir En yaygin betimlemeye gore karanlikta collerde ve mezarliklarda ortaya cikar Vucudu sari kirmizi tuyle kapli pis kokuludur Cok iridir Gunduzleri yeraltina veya mezara girebilir Gureste yenilirse cekip gider Fakat bunlarin disinda her tur sira disi somut varligi iceren bir anlami vardir Yoresel ve yerel canavar motiflerine rastlanir Ornegin Turkiye de Van Golu Canavari ve Mogollarin Gobi Colu Canavari gibi Guyuk sozcugu Kiymak anlamini tasir Mogolca Guy kosmak ve kacmak anlamini icerir Azman Azman sira disi gucleri ve buyuklugu olan yaratiktir Buyuk ve keskin disleri olan buyuk govdeli iri buyuk ayakli keskin ve iri penceli derisi sert canlilar bu siniflama icerisine daha cok girerler Oguz Kagan destanindaki Kiyant adli tek boynuzlu yaratik Gilgamis destanindaki Humbaba adli dev okuz Korkut Ata oykulerindeki dovus icin yetistirilmis Beserekler Erkek Develer bu konudaki bazi orneklerdir Sozcuk azmak fiilinden gelir Azginlik anlami vardir Ayrica az kokunde cinsellik cagrisimi da bulunur Azginlik donemi hayvanlarin ciftlesme mevsimini ifade eder Azmak sozcugu asmak fiili ile de baglantilidir ve sinirlari gecmek yapilmamasi gerekeni yapmak ve cinsel birlesme anlamlari tasir Eski Mogolca Ad Ada Eski Turkce Ada Aza sozcukleri tehlike ifade eder Kiyand Kiyand Kiyant Oguz Kagan destaninda adi gecen tekboynuzlu canavardir Gergedan olup olmadigi tartisilan bir varlik olsa da aslinda mitolojik bir hayvandan bahsedilmektedir Kiyankandan sozcugu Eski Turkcede gergeden anlamina gelir Ganda ise Sanskirtcede Eski Hintce yine gergedan manasina gelen bir sozcuktur Kiyat boyu ile etimolojik baglantisi vardir KaynakcaTurk Soylence Sozlugu Deniz Karakurt Turkiye 2011 OTRS CC BY SA 3 0 27 Aralik 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Bahaeddin Ogel Turk Mitolojisi 1 Cilt Turk Tarih Kurumu Yayinlari Kurgusal karakter ya da kurgusal kavramlar ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz