Cannes Film Festivali'nde Türkiye

Cannes Film Festivali, Fransa'nın güneyinde bulunan Cannes kentinde her yıl genellikle Mayıs ayında düzenlenen uluslararası bir festivaldir. Festivale dünyanın her yanından ve her türden yeni filmler katılır. Festivalin en prestijli ödülü, "En İyi Film" olarak belirlenen filme verilen Altın Palmiye'dir. 1946 yılında kurulan ve sadece davetlilerin katılabildiği festival, Venedik Film Festivali ve Berlin Film Festivali ile birlikte Avrupa'nın en önemli üç uluslararası festivalinden biri olarak görülmektedir. Kimilerine göre ise "Oscar" olarak anılan Akademi Ödülleri'nden sonra dünyadaki en prestijli film törenidir. Her yıl ortalama 20 filmin yarıştığı festivalde kazananlar, uluslararası sanatçılardan oluşan jüriler tarafından belirlenir. Türkiye de festivalde çeşitli başarılar elde eden ülkelerden biridir.

Yılmaz Güney, Türkiye'nin Cannes serüvenini 1971'de Umut filmiyle başlatan ve 1982'de Yol filmiyle Türkiye'ye ilk Altın Palmiye'yi kazandıran yönetmendir.

Nuri Bilge Ceylan, Kış Uykusu (2014) filmiyle Türkiye'ye ikinci Altın Palmiye'yi kazanırdı.

Türkiye'nin Cannes Film Festivali'ndeki serüveni, Yılmaz Güney'in 1970 yapımı Umut filmiyle başladı. Yayınlandığı yıl Türkiye'deki Altın Koza Film Festivali'nde beş farklı dalda ödüle layık görülen ve ardından sansüre uğrayan film, ertesi yıl Yılmaz Güney'in izniyle yapımcı Abdurrahman Keskiner'in kardeşi Arif Keskiner tarafından Fransa'ya kaçırıldı ve 1971 Cannes Film Festivali'nde gösterildi. Festivalde ödül kazanmasa da, Keskiner filmin oldukça beğenildiğini belirtti. Sonraki 10 yılda festivalde gösterilen veya büyük ödül için yarışan herhangi bir Türk filmi olmadı. Türkiye'nin festivaldeki ilk büyük başarısı ise, yine bir Yılmaz Güney yapımı olan Yol filminden geldi. Yılmaz Güney ve Şerif Gören ortaklığında gerçekleştirilen Yol, 1982 Cannes Film Festivali'nde "En İyi Film" seçilerek Altın Palmiye Ödülü'nü kazandı ve bu ödülü alan ilk Türk filmi oldu. İki ek ödüle daha layık görülen Yol, festivalde "üç ayrı dalda ödül kazanan tek Türk filmi" olarak kayıtlara geçti. Ertesi yıl, tekrar Yılmaz Güney'in yönetmenliğinde Fransa'da çekilen Duvar filmi, 1983 Cannes Film Festivali'nde Altın Palmiye için yarışsa da ödül alamadı.

Merve Dizdar'ın Kuru Otlar Üstüne filmindeki performansıyla 2023'te kazandığı En İyi Kadın Oyuncu Ödülü, Türkiye'nin Cannes Film Festivali'nde kazandığı son ödüldür.

Yol'dan sonraki 32 yılda Altın Palmiye alan başka bir Türk filmi çıkmazken, bu süreçte festivalde diğer birtakım ödüller kazanıldı. 1982'deki Altın Palmiye başarısından sonra Türkiye'nin festivalde başka bir ödül kazanması 21 yıl sürdü. Bu da, Türkiye'nin Cannes tarihinde "iki ödül arasındaki en uzun zaman dilimi" oldu. Nuri Bilge Ceylan'ın 2002 yapımı Uzak filmi Grand Prix (Büyük Ödül) ve En İyi Erkek Oyuncu Ödülü'nü, İklimler (2006) filmi FIPRESCI Ödülü'nü ve Bir Zamanlar Anadolu'da (2011) filmi yine Grand Prix'i Türkiye'ye kazandırırken, kendisi de Üç Maymun (2008) filmiyle festivalde En İyi Yönetmen Ödülü'ne değer görüldü. Bu sırada Fatih Akın'ın 2007 yapımı filmi Yaşamın Kıyısında, kendisine En İyi Senaryo Ödülü'nü kazandırdı. Yönetmenliğini 'ın yaptığı 2012 yapımı Sessiz, "En İyi Kısa Film" dalında Altın Palmiye kazanan ilk Türk filmi oldu. Nuri Bilge Ceylan'ın 2014 yapımı Kış Uykusu filmi ise, aynı yıl festivalde "En İyi Film" seçildi ve uzun metraj dalında Altın Palmiye kazanan ikinci Türk filmi oldu. Türkiye'nin festivaldeki son başarısı, yine bir Nuri Bilge Ceylan filmi olan Kuru Otlar Üstüne (2023) ile kazanılan En İyi Kadın Oyuncu Ödülü oldu.

Türkiye'nin festivaldeki ödülleri

Festivalin en büyük ödülü olan Altın Palmiye'yi kazandı

Yıl	Ödülü alan	Kategori	Film	Filmin yönetmeni	Kaynaklar
1982	Yılmaz Güney	En İyi Film Ödülü	Yol	Yılmaz Güney & Şerif Gören
		FIPRESCI Ödülü
		Özel Mansiyon: Ekümenik Jüri Ödülü [en]
2003	Nuri Bilge Ceylan	Grand Prix	Uzak	Nuri Bilge Ceylan
	Mehmet Emin Toprak	En İyi Erkek Oyuncu Ödülü
	Muzaffer Özdemir	En İyi Erkek Oyuncu Ödülü
2006	Nuri Bilge Ceylan	FIPRESCI Ödülü	İklimler	Nuri Bilge Ceylan
2007	Fatih Akın	En İyi Senaryo Ödülü	Yaşamın Kıyısında	Fatih Akın
		Ekümenik Jüri Ödülü [en]
2008	Nuri Bilge Ceylan	En İyi Yönetmen Ödülü	Üç Maymun	Nuri Bilge Ceylan
2011	Nuri Bilge Ceylan	Grand Prix	Bir Zamanlar Anadolu'da	Nuri Bilge Ceylan
2012		En İyi Kısa Film Ödülü [en]	Sessiz
2014	Nuri Bilge Ceylan	En İyi Film Ödülü	Kış Uykusu	Nuri Bilge Ceylan
		FIPRESCI Ödülü
2023	Merve Dizdar	En İyi Kadın Oyuncu Ödülü	Kuru Otlar Üstüne	Nuri Bilge Ceylan

Notlar

1. ^ Ödülü "fiziksel" olarak alan kişiyi belirtir.

Ayrıca bakınız

• Türkiye'nin En İyi Uluslararası Film Akademi Ödülü başvuruları

Kaynakça

1. ^ "The History of the Festival" (İngilizce). Festival de Cannes. 19 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ocak 2024. 
2. ^ "Dünyanın En Popüler Film Festivalleri 2023". Freya Art. 8 Mayıs 2023. 23 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ocak 2024. 
3. ^ (İngilizce). Stylight. 30 Mart 2015. 17 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2024. 
4. ^ . altinkozafestivali.org.tr. 14 Temmuz 2014. 14 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2024 – Internet Archive vasıtasıyla. 
5. ^ Dorsay, Atilla (2022). Yılmaz Güney Kitabı. Puslu Yayıncılık. ISBN . 26 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Ocak 2024. 
6. ^ "Lokum yalanıyla 'Umut' yolculuğu". Hürriyet. 2 Ekim 2022. 2 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ocak 2024. 
7. ^ "Altın Palmiyeli Firari". Habertürk. 26 Mayıs 2019. 11 Aralık 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ocak 2024. 
8. ^ "YOL" (İngilizce). Festival de Cannes. 23 Nisan 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ocak 2024. 
9. ^ "LE MUR" (İngilizce). Festival de Cannes. 24 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ocak 2024. 
10. ^ "Yol - The full version in Cannes Classics, the birth of the Palme d'or 1982" (İngilizce). Festival de Cannes. 19 Mayıs 2017. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2024. Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler ()
11. ^ Canby, Vincent (6 Ekim 1982). "YOL: A BIG, ANGRY EPIC OF CONTEMPORY TURKEY" (İngilizce). The New York Times. ISSN 0362-4331. 24 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ocak 2024. 
12. ^ "1982 Cannes Film Festivali". MUBI. 19 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ocak 2024. 
13. ^ "Yılmaz Güney'in 'Yol' filmi Cannes'da gösterilecek". NTV. 4 Mayıs 2017. 24 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ocak 2024. 
14. ^ ^{a b c d e} "Altın Palmiye, Nuri Bilge Ceylan'ın 'Kış Uykusu'na". BBC News Türkçe. 24 Mayıs 2014. 12 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ocak 2024. 
15. ^ ^{a b c d e f} "Nuri Bilge CEYLAN" (İngilizce). Festival de Cannes. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2024. Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler ()
16. ^ Göl, Berke (3 Kasım 2020). "Mehmet Emin Toprak: Kaçıp Uzaklara Gitmek". Altyazı Sinema Dergisi. 24 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ocak 2024. 
17. ^ ""Sarışınları süzüp rezil olurum diye Cannes'a gitmedim"". nuribilgeceylan.com. 2003. 24 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ocak 2024. 
18. ^ "Yaşamın Kıyısında (2007)". MUBI. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2024. Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler ()
19. ^ . NTV. 11 Aralık 2007. 11 Aralık 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2024 – Internet Archive vasıtasıyla. 
20. ^ "Rezan Yeşilbaş ile 'Sessiz' Üzerine Söyleşi". Altyazı Sinema Dergisi. 27 Temmuz 2020. 24 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ocak 2024. 
21. ^ "SESSIZ–BE DENG (SILENT)" (İngilizce). Festival de Cannes. 24 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ocak 2024. 
22. ^ "Merve Dizdar, Cannes Film Festivali'nde En İyi Kadın Oyuncu Ödülü'nü aldı". BBC News Türkçe. 27 Mayıs 2023. 27 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ocak 2024.