Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Carnotaurus (anlamı: "Etçil boğa"), Geç Kretase döneminde (yaklaşık 71 milyon yıl önce) Güney Amerika'da yaşamış bir teropod dinozor cinsidir.
| Carnotaurus | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| Tip tür | |||||||||||||||||
| †Carnotaurus sastrei Bonaparte, 1985 | |||||||||||||||||
Keşif
Fosili, 1985 yılında Arjantin'de paleontolog tarafından bulunmuştur. İskelet neredeyse eksiksizdir; çünkü tüm parçalar hatta derisinin bile izi bulunmuştur. Bu tip eksiksiz keşifler oldukça büyük sürprizdir.
Fiziksel görünüm
Oldukça narin ve çevik görünümlü bir teropoddur. Ortalama 7.5 metre uzunluğunda, 3 metre yüksekliğinde ve 2 ton ağırlığında olduğu tahmin ediliyor. Bu dinozor cinsinin ciddi göze çarpan fiziksel özellikleri vardır. Korunmuş bir deri izi fosili sayesinde derisinde kemiksi konik çıkıntılar olduğu anlaşılmıştır. Kısa ama derin bir kafatası vardır ve burun yapısı güçlü bir koku alma duyusuna sahip olduğunu gösterir. Çenesi Tyrannosaurus'un dişlerine nazaran oldukça ufak kesici dişlerle kaplıdır. Gözlerinin ufak olduğu düşünülüyor, daha ziyade koku alma duyusunu kullanıyor olması muhtemeldir. Ayrıca kafataslarının üstünde bir çift boynuz bulunmaktadır. Bu boynuzlar Cinsel seçilim bilhassa çiftleşme dönemlerinde cinsel seçilimde fark yaratıyor olabilir. Yuva yapma alışkanlığı da klasik teropodlarınkine (örn. kuşlar) benzerdir. Fosiline bakıldığında güçlü bacakları ve kuyruğu yardımıyla hızlı koştuğu düşünülüyordu zaten; son yapılan çalışmalar ışığında kuyruğunun ve kalça kemiğiyle birleştiği yerdeki güçlü kasın (caudofemoralis) her kısaldığında bacağın geri çekilip ve güçlü bir adım atıldığı düşünülüyor.
Carnotaurus'un burnu da kafatasının ucu boyunca basık (çıkıntısız) konumlanmış olup gözlerin görüş açısının net kalmasını sağlar. Ayrıca gözleri de kafatasının yaklaşık olarak önüne konumlanmıştır ve bu hayvana derin gören (stereoscopic) bir bakış sağlar.
Ani şekilde ivmelenen bir atlet gibi hız patlaması yaptığı ve kısa süreli av kovalamacasına uygun bir yapısı olduğu tahmin ediliyor. Tıpkı Tyrannosaurus rex gibi Carnotaurus'un da oldukça ufak kolları vardır, hatta Tyrannosaurus rex'e göre de oldukça ufak bir kol yapısına sahiptir. Carnotaurus'un kolu iki kısımdan oluşur. El kısmı radius ve ulna kemiklerinden oluşurken; el uzunluğunun 4 katı uzunluğa sahip olan kol kemiği humerus da nispeten el kemikleri kadar güçlü değildir.
Sınıflandırma
Carnotaurus, Geç Kretase döneminde güney kıtası Gondvana'da çok yaygın yaşayan Abelisauridlerin en tanınan üyesiydi. Canale ve ark. (2009)'nın hazırladığı kladogram aşağıda verilmiştir.
| |||||||||||||||||||||||||||||||
Paleobiyoloji
Carnotaurus'un fiziksel özellikleri biyolojisi üzerine ciddi fikirler verebilmektedir. Özellikle göz hareketleri konusunda Carnotaurus kendine özgü bir özelliğe sahiptir. Kertenkelelerin kafatasındaki tipik göz konumlanmasına benzemeyen bir göz konumu ve özelliği vardır. Hareketli üst çene üzerinde yer almayan göz yapısı hayvanın ağız ve burnunun çukur ve yükseltisi boyunca hareket edemez ve bu dinozor avına yönelik göz hareketini çenesinin hareket mekanizmasıyla sağlar. Yine alt ve üst çenedeki hareket işlevi dişlerinin yakaladığı avı farklı şekillerde tutabilmesini sağlar, üst çene aşağı yönlenir, bu sayede alt çenenin önü yukarı harekete geçer ve dişlerin uçları geriye bakar; en nihayetinde avın kaçması önlenir. Ayrıca Carnotaurus'un kas ve iskelet sistemi hızlı koşan bir hayvanı işaret etmektedir, ayrıca çene yapısına bakılarak güçlü bir ısırıktan ziyade hızlı ısırıklar alan bir davranış biçimine sahip olduğu tahmin edilebilmektedir. Yine boynuzlarının da genel olarak tür içi eşleşme kavgalarında tıpkı yaban koyunlarındaki gibi kuvvet emen bir rolü olabileceği düşünülmektedir.
Kaynakça
- ^ Cerroni, M. A.; Canale, J. I.; Novas, F. E. (18 Ağustos 2020). "The skull of Carnotaurus sastrei Bonaparte 1985 revisited: insights from craniofacial bones, palate and lower jaw". Historical Biology. 0 (0): 1-42. doi:10.1080/08912963.2020.1802445. ISSN 0891-2963.
- ^ a b . fossilworks.org. 11 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021.
- ^ a b c Mazzetta, Farina, Vizcaino, Gerardo, Richard, Sergio. . www.researchgate.com. Researchgate. 12 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b Candeiro, Carlos Roberto dos Anjos; Martinelli, Agustin Guillermo. "ABELISAUROIDEA AND CARCHARDONTOSAURIDAE (THEROPODA, DINOSAURIA) IN THE CRETACEOUS OF SOUTH AMERICA. PALEOGEOGRAPHICAL AND GEOCRONOLOGICAL IMPLICATIONS". www.redalyc.org/. Sociedade Natureza. 16 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Ocak 2024.
- ^ a b The BBCEarth Editors, The BBCEarth Editors. . www.BBC.com. BBC. 10 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2020.
- ^ Paul, Gregory S. (2016). The Princeton Field Guide Dinosaurs 2nd Edition. New Jersey: Princeton University Press. ss. 87. ISBN .
- ^ Black, Riley. "Why Did Carnotaurus Have Such Wimpy Arms?". WWW.SMITHSONIANMAG.COM. SMITHSONIANMAG. 16 Nisan 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Mart 2020.
- ^ Canale, Juan I.; ve diğerleri. "New carnivorous dinosaur from the Late Cretaceous of NW Patagonia and the evolution of abelisaurid theropods". link.springer.com/. SpringerLink. 16 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Ocak 2024.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Carnotaurus anlami Etcil boga Gec Kretase doneminde yaklasik 71 milyon yil once Guney Amerika da yasamis bir teropod dinozor cinsidir Carnotaurus Yasadigi donem araligi 71 myo PreYeYeOSDCPTJKPgN Biyolojik siniflandirmaAlem AnimaliaSube ChordataKlad DinosauriaKlad SaurischiaKlad TheropodaFamilya Oymak Cins Carnotaurus 1985Tip tur Carnotaurus sastreiBonaparte 1985Yasam restorasyonuKesifFosili 1985 yilinda Arjantin de paleontolog tarafindan bulunmustur Iskelet neredeyse eksiksizdir cunku tum parcalar hatta derisinin bile izi bulunmustur Bu tip eksiksiz kesifler oldukca buyuk surprizdir Fiziksel gorunumCarnotaurus un ayrintili kafatasi gosterimi Oldukca narin ve cevik gorunumlu bir teropoddur Ortalama 7 5 metre uzunlugunda 3 metre yuksekliginde ve 2 ton agirliginda oldugu tahmin ediliyor Bu dinozor cinsinin ciddi goze carpan fiziksel ozellikleri vardir Korunmus bir deri izi fosili sayesinde derisinde kemiksi konik cikintilar oldugu anlasilmistir Kisa ama derin bir kafatasi vardir ve burun yapisi guclu bir koku alma duyusuna sahip oldugunu gosterir Cenesi Tyrannosaurus un dislerine nazaran oldukca ufak kesici dislerle kaplidir Gozlerinin ufak oldugu dusunuluyor daha ziyade koku alma duyusunu kullaniyor olmasi muhtemeldir Ayrica kafataslarinin ustunde bir cift boynuz bulunmaktadir Bu boynuzlar Cinsel secilim bilhassa ciftlesme donemlerinde cinsel secilimde fark yaratiyor olabilir Yuva yapma aliskanligi da klasik teropodlarinkine orn kuslar benzerdir Fosiline bakildiginda guclu bacaklari ve kuyrugu yardimiyla hizli kostugu dusunuluyordu zaten son yapilan calismalar isiginda kuyrugunun ve kalca kemigiyle birlestigi yerdeki guclu kasin caudofemoralis her kisaldiginda bacagin geri cekilip ve guclu bir adim atildigi dusunuluyor Carnotaurus un burnu da kafatasinin ucu boyunca basik cikintisiz konumlanmis olup gozlerin gorus acisinin net kalmasini saglar Ayrica gozleri de kafatasinin yaklasik olarak onune konumlanmistir ve bu hayvana derin goren stereoscopic bir bakis saglar Eoabelisaurus ve Carnotaurus un kol karsilastirmasi Ani sekilde ivmelenen bir atlet gibi hiz patlamasi yaptigi ve kisa sureli av kovalamacasina uygun bir yapisi oldugu tahmin ediliyor Tipki Tyrannosaurus rex gibi Carnotaurus un da oldukca ufak kollari vardir hatta Tyrannosaurus rex e gore de oldukca ufak bir kol yapisina sahiptir Carnotaurus un kolu iki kisimdan olusur El kismi radius ve ulna kemiklerinden olusurken el uzunlugunun 4 kati uzunluga sahip olan kol kemigi humerus da nispeten el kemikleri kadar guclu degildir SiniflandirmaCarnotaurus Gec Kretase doneminde guney kitasi Gondvana da cok yaygin yasayan Abelisauridlerin en taninan uyesiydi Canale ve ark 2009 nin hazirladigi kladogram asagida verilmistir Majungasaurus Aucasaurus Carnotaurus Skorpiovenator PaleobiyolojiCarnotaurus un fiziksel ozellikleri biyolojisi uzerine ciddi fikirler verebilmektedir Ozellikle goz hareketleri konusunda Carnotaurus kendine ozgu bir ozellige sahiptir Kertenkelelerin kafatasindaki tipik goz konumlanmasina benzemeyen bir goz konumu ve ozelligi vardir Hareketli ust cene uzerinde yer almayan goz yapisi hayvanin agiz ve burnunun cukur ve yukseltisi boyunca hareket edemez ve bu dinozor avina yonelik goz hareketini cenesinin hareket mekanizmasiyla saglar Yine alt ve ust cenedeki hareket islevi dislerinin yakaladigi avi farkli sekillerde tutabilmesini saglar ust cene asagi yonlenir bu sayede alt cenenin onu yukari harekete gecer ve dislerin uclari geriye bakar en nihayetinde avin kacmasi onlenir Ayrica Carnotaurus un kas ve iskelet sistemi hizli kosan bir hayvani isaret etmektedir ayrica cene yapisina bakilarak guclu bir isiriktan ziyade hizli isiriklar alan bir davranis bicimine sahip oldugu tahmin edilebilmektedir Yine boynuzlarinin da genel olarak tur ici eslesme kavgalarinda tipki yaban koyunlarindaki gibi kuvvet emen bir rolu olabilecegi dusunulmektedir Kaynakca Cerroni M A Canale J I Novas F E 18 Agustos 2020 The skull of Carnotaurus sastrei Bonaparte 1985 revisited insights from craniofacial bones palate and lower jaw Historical Biology 0 0 1 42 doi 10 1080 08912963 2020 1802445 ISSN 0891 2963 a b fossilworks org 11 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Mayis 2021 a b c Mazzetta Farina Vizcaino Gerardo Richard Sergio www researchgate com Researchgate 12 Kasim 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link a b Candeiro Carlos Roberto dos Anjos Martinelli Agustin Guillermo ABELISAUROIDEA AND CARCHARDONTOSAURIDAE THEROPODA DINOSAURIA IN THE CRETACEOUS OF SOUTH AMERICA PALEOGEOGRAPHICAL AND GEOCRONOLOGICAL IMPLICATIONS www redalyc org Sociedade Natureza 16 Ocak 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Ocak 2024 a b The BBCEarth Editors The BBCEarth Editors www BBC com BBC 10 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Mart 2020 KB1 bakim Fazladan yazi yazar listesi link Paul Gregory S 2016 The Princeton Field Guide Dinosaurs 2nd Edition New Jersey Princeton University Press ss 87 ISBN 978 0 691 16766 4 Black Riley Why Did Carnotaurus Have Such Wimpy Arms WWW SMITHSONIANMAG COM SMITHSONIANMAG 16 Nisan 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Mart 2020 Canale Juan I ve digerleri New carnivorous dinosaur from the Late Cretaceous of NW Patagonia and the evolution of abelisaurid theropods link springer com SpringerLink 16 Ocak 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Ocak 2024 KB1 bakim Digerlerinin yanlis kullanimi link