Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Cebe (Moğolca: Зэв, romanize: Zev; doğum ismi :Jirqo'adai (Modern Moğolca: Zurgadai); Moğolca: Зургаадай, Çince: 哲别) (ö. y. 1224) Cengiz Han'ın en önemli Noyanlarından birisiydi. O Cengiz Han zamanında Targudai Khiriltug'un liderliği altında olan Tayçiut kabilesinin Besut klanına mensuptu. Cebe Cengiz Han'ın idaresindeki Moğol İmparatorluğu'nun topraklarının genişlemesinde önemli bir rol oynamıştır. Cengiz Han'ın generali olarak tarihteki önemli rolüne rağmen hakkında pek fazla kaynak veya biyografi bulunmamaktadır. Cebe düşman askeriyken Cengiz Han onu kendi ordusuna katmış ve onu dünyanın en büyük generallerinden biri haline getirmiştir. Cebe alışılagelmişin dışında ve cüretkâr hamleleri ile "Tarihteki en büyük süvari generali" olarak adlandırılmıştır.
| Cebe | |
|---|---|
| Lakabı | Jirqo'adai Zurgadai Зургаадай |
| Doğum | Зэв (Zev) |
| Ölüm | y. 1224 |
| Bağlılığı | Moğol İmparatorluğu |
| Çatışma/savaşları | Kalka Nehri Muharebesi |
İsminin Kökeni
1201'de Chakirmaut Muharebesi esnasında atılan bir ok Cengiz Han'ı boynundan yaraladı. Bunun üzerine Cengiz Han'ın sadık komutanı Çelme, onun yarasıyla ilgilendi. Savaşı kazandıktan sonra, mağlup tarafa kendi atını boynundan vuranın kim olduğunu sordu. Bu muhtemelen yarasını gizlemek ve yanlış iddiaları ortadan kaldırmak için yapılmış bir örtmeceydi. Jirgo'adai gönüllü olarak oku atan kişinin kendisi olduğunu itiraf etti. Jirgo'adai, ayrıca kendi hayatının Cengiz Han'ın elinde olduğunu belirtti ve eğer ki Cengiz Han kendisini bağışlarsa ona hizmet edeceğini söyledi. Cengiz han insanların yeteneklerine ve sadıklıklarına değer verirdi. Nitekim Jirgo'adai'yi affetti ve onu kendi ordusuna kattı. Sonrasında Jirgo'adai'ye 'Cebe' bir isim verdi. Cebe, Moğolca'da hem ok hem de silah anlamına gelmektedir.
Askerî hayatı
Cebe gösterdiği askeri başarılar ile Cengiz Han'ın en yakınındaki generallerinden biri olmuş ve Cengiz Han'ın gözünde Subutay ve Mukali seviyesine yükselmiştir. 1211 yılında Moğollar, Kin Hanedanı'na karşı savaş ilan etmiş ve Cebe'de bu istilalar sırasında ordunun sol kanadını yönetmiş, burada büyük askerî başarılar göstermişti. 1218 yılında Cebe, Karahıtaylar'ı işgal etme ile görevlendirildi. Aynı zamanda Karahıtay hükümdarı Kuçluk'u da öldürmesi emredildi. Cebe ve 20.000 kişilik ordusu Karahıtay Devleti'ne girince burada büyük bir törenle karşılandı. Zira Kuçluk, Budist bir Türk idi lakin halkın çoğu Müslümandı. Kuçluk, halkını Budist olmaya zorluyor ve Müslümanlara işkenceler ediyordu. Bu sebepten dolayı Karahitay halkı, Moğollar'a işgalci gözü ile bakmamış aksine Cebe ve Moğol ordusuna kurtarıcı gözüyle bakmıştır. Bu iyi niyetten ötürü Cebe, şehrin yağmalanmasını yasakladı. 1219 yılına gelindiğinde Moğollar ve Harezmşahlar arasında savaş patlak vermiş ve Cebe'de bu savaşta büyük başarılar göstermiştir. Fergana Vadisi çevresinde saldırılarda bulunan Cebe, daha sonrasında Harezmşahlar Devleti'nin başkenti Semerkant'a gelerek Cengiz Han'ın ana ordusuna katıldı.
Ölümü
Cebe Noyan'ın, Kalka Nehri Muharebesi sonunda bir Kıpçak tarafından öldürüldüğü iddia ediliyor. Cebe'nin nasıl öldüğü hala gizemini korumakta.
Kaynakça
- ^ Stephen Pow, "The Last Campaign and Death of Jebe Noyan," Journal of the Royal Asiatic Society 27, no. 01 (2016): 49.
- ^ a b c d Pow, Stephen (29 Aralık 2017). "The Last Campaign and Death of Jebe Noyan". Golden Horde Review. 5 (4): 698-725. doi:10.22378/2313-6197.2017-5-4.698-725. ISSN 2308-152X.
- ^ a b POW, STEPHEN (13 Eylül 2016). "The Last Campaign and Death of Jebe Noyan". Journal of the Royal Asiatic Society of Great Britain & Ireland. 27 (1): 31-51. doi:10.1017/s135618631600033x. ISSN 0035-869X.
- ^ Pow, "The Last Campaign and Death of Jebe Noyan," 31.
- ^ Liddell Hart, Great Captains Unveiled (1927).
- ^ The Last Campaign and Death of Jebe Noyan. Pow.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Cebe Mogolca Zev romanize Zev dogum ismi Jirqo adai Modern Mogolca Zurgadai Mogolca Zurgaadaj Cince 哲别 o y 1224 Cengiz Han in en onemli Noyanlarindan birisiydi O Cengiz Han zamaninda Targudai Khiriltug un liderligi altinda olan Tayciut kabilesinin Besut klanina mensuptu Cebe Cengiz Han in idaresindeki Mogol Imparatorlugu nun topraklarinin genislemesinde onemli bir rol oynamistir Cengiz Han in generali olarak tarihteki onemli rolune ragmen hakkinda pek fazla kaynak veya biyografi bulunmamaktadir Cebe dusman askeriyken Cengiz Han onu kendi ordusuna katmis ve onu dunyanin en buyuk generallerinden biri haline getirmistir Cebe alisilagelmisin disinda ve curetkar hamleleri ile Tarihteki en buyuk suvari generali olarak adlandirilmistir CebeLakabiJirqo adai Zurgadai ZurgaadajDogumZev Zev Olumy 1224BagliligiMogol ImparatorluguCatisma savaslariKalka Nehri MuharebesiIsminin Kokeni1201 de Chakirmaut Muharebesi esnasinda atilan bir ok Cengiz Han i boynundan yaraladi Bunun uzerine Cengiz Han in sadik komutani Celme onun yarasiyla ilgilendi Savasi kazandiktan sonra maglup tarafa kendi atini boynundan vuranin kim oldugunu sordu Bu muhtemelen yarasini gizlemek ve yanlis iddialari ortadan kaldirmak icin yapilmis bir ortmeceydi Jirgo adai gonullu olarak oku atan kisinin kendisi oldugunu itiraf etti Jirgo adai ayrica kendi hayatinin Cengiz Han in elinde oldugunu belirtti ve eger ki Cengiz Han kendisini bagislarsa ona hizmet edecegini soyledi Cengiz han insanlarin yeteneklerine ve sadikliklarina deger verirdi Nitekim Jirgo adai yi affetti ve onu kendi ordusuna katti Sonrasinda Jirgo adai ye Cebe bir isim verdi Cebe Mogolca da hem ok hem de silah anlamina gelmektedir Askeri hayatiCebe gosterdigi askeri basarilar ile Cengiz Han in en yakinindaki generallerinden biri olmus ve Cengiz Han in gozunde Subutay ve Mukali seviyesine yukselmistir 1211 yilinda Mogollar Kin Hanedani na karsi savas ilan etmis ve Cebe de bu istilalar sirasinda ordunun sol kanadini yonetmis burada buyuk askeri basarilar gostermisti 1218 yilinda Cebe Karahitaylar i isgal etme ile gorevlendirildi Ayni zamanda Karahitay hukumdari Kucluk u da oldurmesi emredildi Cebe ve 20 000 kisilik ordusu Karahitay Devleti ne girince burada buyuk bir torenle karsilandi Zira Kucluk Budist bir Turk idi lakin halkin cogu Muslumandi Kucluk halkini Budist olmaya zorluyor ve Muslumanlara iskenceler ediyordu Bu sebepten dolayi Karahitay halki Mogollar a isgalci gozu ile bakmamis aksine Cebe ve Mogol ordusuna kurtarici gozuyle bakmistir Bu iyi niyetten oturu Cebe sehrin yagmalanmasini yasakladi 1219 yilina gelindiginde Mogollar ve Harezmsahlar arasinda savas patlak vermis ve Cebe de bu savasta buyuk basarilar gostermistir Fergana Vadisi cevresinde saldirilarda bulunan Cebe daha sonrasinda Harezmsahlar Devleti nin baskenti Semerkant a gelerek Cengiz Han in ana ordusuna katildi OlumuCebe Noyan in Kalka Nehri Muharebesi sonunda bir Kipcak tarafindan olduruldugu iddia ediliyor Cebe nin nasil oldugu hala gizemini korumakta Kaynakca Stephen Pow The Last Campaign and Death of Jebe Noyan Journal of the Royal Asiatic Society 27 no 01 2016 49 a b c d Pow Stephen 29 Aralik 2017 The Last Campaign and Death of Jebe Noyan Golden Horde Review 5 4 698 725 doi 10 22378 2313 6197 2017 5 4 698 725 ISSN 2308 152X a b POW STEPHEN 13 Eylul 2016 The Last Campaign and Death of Jebe Noyan Journal of the Royal Asiatic Society of Great Britain amp Ireland 27 1 31 51 doi 10 1017 s135618631600033x ISSN 0035 869X Pow The Last Campaign and Death of Jebe Noyan 31 Liddell Hart Great Captains Unveiled 1927 The Last Campaign and Death of Jebe Noyan Pow