Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Cemal Granda (1910, Salihli - 1978, Yalova), Türk garson.
Cemal Granda | |
|---|---|
| Doğum | 1910 Salihli, Osmanlı Devleti |
| Ölüm | 1978 Yalova, Türkiye |
| Vatandaşlık | Türk |
| Meslek |
|
| Tanınma nedeni | 1927-1938 arasında Atatürk'ün sofrasında hizmet etti. |
| Evlilik | Kadriye Hanım (e. 1956) |
1927-1938 arasında cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk’ün sofrasında hizmet etti. Onun sofrasında siyaset, kültür, tarih, sanat konularında birçok konuşmaya şahit oldu. Anılarını "Atatürk’ün Uşağının Gizli Defteri" adıyla kitaplaştırdı.
Yaşamı
1910 yılında Salihli'de doğdu. Asıl adı Ali Cemaletttin'dir. Babası, baş komiser Mustafa Kamil Efendi idi. Babasının işi dolayısıyla ailesi o küçük yaşta iken Bursa'ya taşındı. Babasını dokuz aylıkken kaybetti. Hocaalizade Mektebi'nde ve Bursa Sultanisi'nde öğrenim gördü.
1925'te ailesiyle İstanbul'a göç etti. Kandilli’ye yerleştiler. Cemal Granda, Türkiye Seyr-i Sefain İdaresi'nde kamarot olarak işe başladı. Bu görevi sayesinde çok sayıda Avrupa limanını gördü.
1926'da genç Türkiye Cumhuriyeti'ni Avrupa'ya tanıtmak üzere bir "seyyar sergi" haline getirilen Karadeniz Vapuru'nda görev aldı. Bu görevi sırasında bir gün bir telsiz emriyle yoldan dönüp Gazi Mustafa Kemal'i Mudanya'dan alıp Bandırma'ya götürdüklerinde ilk kez O'nu uzaktan gördü.
Atatürk’ün hizmetine 3 Temmuz 1927’de girdi. 1938 yılına kadar 12 yıl boyunca Atatürk’ün sofrasında hizmet etti. Soyadı Kanunu çıktığında, gemilerde ikinci direk anlamına "Granda" terimini soyadı olarak aldı. Atatürk'e hizmet ettiği yıllarda Ruşen Eşref Ünaydın ve Kılıç Ali'nin teşviki ile anılarını not etti. Ancak Dolmabahçe Sarayı'na hizmetçi olarak alınan bir Alman kadınının, tuttuğu notlar yüzünden kovulduğunu görünce aynı akıbete uğramamak için anılarını gizli olarak not etmiştir.
Atatürk'ün ölümünün ardındanbir süre İstanbul’da çeşitli işlere girip çıktıktan sonra Zonguldak’ta Etibank Ereğli Kömür İşletmeleri’nde çalışmaya başladı. Görevi, kırk kadar binanın kontrolü, bekçi ve odacıların giyinmeleri ve temizliğe uymalarını sağlamaktı.Denizcilik Bankası’nın termal oteli "mübayaa memurluğu"ndan emekli oldu.
1947 yılında Zonguldak'ta bulunduğu sırada Atatürk'e ilişkin anılarını kaleme almaya başladı. Bu sırada tanıştığı Turhan Gürkan düzeltmeleri yaptı. 210 sayfalık anıları, 1959 yılında arasında bölümler hâlinde “Atatürk’ün Sofrası” başlığıyla Turhan Gürkan imzasıyla Şehir gazetesinde yayımlandı. Anılarını, sonradan yaptığı ilavelerle 432 sayfalık bir kitaba dönüştürdü. Kitap, önce “Atatürk’ün Uşağının Gizli Defteri” (1971) adıyla, daha sonra "Atatürk’ün Uşağı İdim" (1973) adıyla basıldı.
Emeklilik günlerini Yalova'da geçirdi. 1978 yılında Yalova'da öldü.
Aktardığı önemli olaylardan bazıları
- Atatürk ile Reşit Galip arasındaki şiddetli münakaşa:
Reşit Galip:(Ayağa kalkıp zamanın Milli Eğitim Bakanı Esat Sagay'ı kastederek) Yaşlı insanlara vekillik yaptırılmamalı. Memlekete fayda yerine zarar getiriyor.
Atatürk: Memlekette Maarif Vekili yok mu? Var ya...Esat Hoca mükemmeldir.
Reşit Galip: Çok iyi ama çok da ihtiyar. Artık ondan geçmiştir. Bu memleketin Maarif Vekili o adam değildir.
Atatürk: Yahu nasıl olur? Bu adam beni okutmuştur, nasıl Maarif Vekili olamazmış?
Reşit Galip: Değil seni okutmak, senin Allahını okutsa yine bu adam Maarif Vekili olamaz.
Atatürk: Lütfen sofrayı terkediniz!
Reşit Galip: Burası sizin değil, milletin sofrasıdır. Gerçi biz saraydayız ama hocanız Hace-i Sultani (Padişah hocası) değildir. Cumhuriyette serbesttir...
Atatürk: Öyleyse müsaade ederseniz ben terkedeyim.
diyerek sofradan kalkmış ve salondan çıkıp gitmiştir.
Kaynakça
- ^ a b c Uzun, Zübeyir (24 Mayıs 2021). "Cemal Granda (1910-1978)". Atatürk Ansiklopedisi. 26 Mart 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Ekim 2023.
- ^ a b c . birgun.net. 1 Ekim 2006. 2 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2023.
- ^ Turhan Gürkan, Atatürk'ün Uşağının Gizli Defteri, Fer Yayınları, İstanbul, 1971 s.50-51
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Cemal Granda 1910 Salihli 1978 Yalova Turk garson Cemal GrandaDogum1910 Salihli Osmanli DevletiOlum1978 Yalova TurkiyeVatandaslikTurkMeslekGarsonTaninma nedeni1927 1938 arasinda Ataturk un sofrasinda hizmet etti EvlilikKadriye Hanim e 1956 1927 1938 arasinda cumhurbaskani Mustafa Kemal Ataturk un sofrasinda hizmet etti Onun sofrasinda siyaset kultur tarih sanat konularinda bircok konusmaya sahit oldu Anilarini Ataturk un Usaginin Gizli Defteri adiyla kitaplastirdi Yasami1910 yilinda Salihli de dogdu Asil adi Ali Cemaletttin dir Babasi bas komiser Mustafa Kamil Efendi idi Babasinin isi dolayisiyla ailesi o kucuk yasta iken Bursa ya tasindi Babasini dokuz aylikken kaybetti Hocaalizade Mektebi nde ve Bursa Sultanisi nde ogrenim gordu 1925 te ailesiyle Istanbul a goc etti Kandilli ye yerlestiler Cemal Granda Turkiye Seyr i Sefain Idaresi nde kamarot olarak ise basladi Bu gorevi sayesinde cok sayida Avrupa limanini gordu 1926 da genc Turkiye Cumhuriyeti ni Avrupa ya tanitmak uzere bir seyyar sergi haline getirilen Karadeniz Vapuru nda gorev aldi Bu gorevi sirasinda bir gun bir telsiz emriyle yoldan donup Gazi Mustafa Kemal i Mudanya dan alip Bandirma ya goturduklerinde ilk kez O nu uzaktan gordu Ataturk un hizmetine 3 Temmuz 1927 de girdi 1938 yilina kadar 12 yil boyunca Ataturk un sofrasinda hizmet etti Soyadi Kanunu ciktiginda gemilerde ikinci direk anlamina Granda terimini soyadi olarak aldi Ataturk e hizmet ettigi yillarda Rusen Esref Unaydin ve Kilic Ali nin tesviki ile anilarini not etti Ancak Dolmabahce Sarayi na hizmetci olarak alinan bir Alman kadininin tuttugu notlar yuzunden kovuldugunu gorunce ayni akibete ugramamak icin anilarini gizli olarak not etmistir Ataturk un olumunun ardindanbir sure Istanbul da cesitli islere girip ciktiktan sonra Zonguldak ta Etibank Eregli Komur Isletmeleri nde calismaya basladi Gorevi kirk kadar binanin kontrolu bekci ve odacilarin giyinmeleri ve temizlige uymalarini saglamakti Denizcilik Bankasi nin termal oteli mubayaa memurlugu ndan emekli oldu 1947 yilinda Zonguldak ta bulundugu sirada Ataturk e iliskin anilarini kaleme almaya basladi Bu sirada tanistigi Turhan Gurkan duzeltmeleri yapti 210 sayfalik anilari 1959 yilinda arasinda bolumler halinde Ataturk un Sofrasi basligiyla Turhan Gurkan imzasiyla Sehir gazetesinde yayimlandi Anilarini sonradan yaptigi ilavelerle 432 sayfalik bir kitaba donusturdu Kitap once Ataturk un Usaginin Gizli Defteri 1971 adiyla daha sonra Ataturk un Usagi Idim 1973 adiyla basildi Emeklilik gunlerini Yalova da gecirdi 1978 yilinda Yalova da oldu Aktardigi onemli olaylardan bazilari Ataturk ile Resit Galip arasindaki siddetli munakasa Resit Galip Ayaga kalkip zamanin Milli Egitim Bakani Esat Sagay i kastederek Yasli insanlara vekillik yaptirilmamali Memlekete fayda yerine zarar getiriyor Ataturk Memlekette Maarif Vekili yok mu Var ya Esat Hoca mukemmeldir Resit Galip Cok iyi ama cok da ihtiyar Artik ondan gecmistir Bu memleketin Maarif Vekili o adam degildir Ataturk Yahu nasil olur Bu adam beni okutmustur nasil Maarif Vekili olamazmis Resit Galip Degil seni okutmak senin Allahini okutsa yine bu adam Maarif Vekili olamaz Ataturk Lutfen sofrayi terkediniz Resit Galip Burasi sizin degil milletin sofrasidir Gerci biz saraydayiz ama hocaniz Hace i Sultani Padisah hocasi degildir Cumhuriyette serbesttir Ataturk Oyleyse musaade ederseniz ben terkedeyim diyerek sofradan kalkmis ve salondan cikip gitmistir Kaynakca a b c Uzun Zubeyir 24 Mayis 2021 Cemal Granda 1910 1978 Ataturk Ansiklopedisi 26 Mart 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Ekim 2023 a b c birgun net 1 Ekim 2006 2 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Ekim 2023 Turhan Gurkan Ataturk un Usaginin Gizli Defteri Fer Yayinlari Istanbul 1971 s 50 51