Cerîde-i Havâdis, Türk basın tarihinin yarı resmî olan ilk Türkçe gazetesi.
Gazetenin ilk sayısı. | |
Sahibi | William Churchill |
---|---|
Kuruluş tarihi | 1840 |
Dil | Osmanlı Türkçesi |
Son yayım tarihi | 1864 |
Cerîde-i Havâdis, Osmanlı'da ilk yarı resmi gazete olarak İngiliz misyonundan William Churchill tarafından 1840'ta çıkartılmıştır. Bu konuda Ahmet Hamdi Tanpınar hayıflanarak şöyle bahseder: "İlk yıllarda iktidar mevkiinde bulunanların hiçbiri memleket içinde matbuatın kuvvetinden istifadeyi ciddi surette düşünmemiş."
Devletten teşvik yardımı aldığından ötürü gazete yarı resmî bir kimliğe sahip olmuştur. İlk sayılarında sadece haber içerikli olan gazete, yayınlanmaya başladığı günlerde hiç ilgi görmemiş hatta ilk üç sayı bedava dağıtılmıştır. Bu yüzden gazete haftalık olarak çıkarılmaya başlanmış ardından da on günde bir çıkarılması kararlaştırılmıştır. 1843 yılında bir süreliğine kapatıldıysa da, daha sonra yayın hayatına tekrar döndü.
Bilimsel, ahlaki ve edebi içeriğiyle her ne kadar zamanın "üdeba"sını başına toplasa da gazetenin asıl çıkış amacı; İngilizlerin ekonomik ve siyasi çıkarlarına yönelik bir kamuoyu oluşturmak idi. Zira 1830-1837 yılları arasında İstanbul'da İngiliz Elçiliği yapmış olan David Urguhard, yaptığı araştırmalar sonucu; zengin ham madde kaynaklarına ve geniş bir pazara sahip olan Osmanlı İmparatorluğu'nun, İngiliz çıkarları için yararlı olacağını Kraliyet ailesine rapor etmişti.
William Churchill, Cerîde-i Havâdis'te kullandığı Ermeni iktisat yazarlarla, İngiliz çıkarlarını örtülü bir şekilde Osmanlı kamuoyuna benimsetmeye çalışır. Nitekim, bu yılları takiben İngiliz sanayisinin ham madde ihtiyacı Osmanlı'dan karşılanacak ve İngiliz mallarının sürümü -Osmanlı sanayiinin iflası pahasına- artacaktır. Niyazi Berkes bu durum hakkında; "İngilizlerin hayretlere düştüğünü, Osmanlı devlet adamlarının bu kadar saf ve ahmak olmalarıyla alay ettiğinden bahseder."
Gazetenin döneminde çeşitli ilanlara yer vermiş ayrıca ilk ölüm ilanları bu gazetede yer almıştır. Kırım Savaşına, savaş muhabirlerini de göndererek döneminde uluslararası haberciliğe öncü olmuştur. 1864 yılında 1212 sayıyı geride bırakarak kapanmıştır.[]
Ayrıca bakınız
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ceride i Havadis Turk basin tarihinin yari resmi olan ilk Turkce gazetesi Ceride i HavadisGazetenin ilk sayisi SahibiWilliam ChurchillKurulus tarihi1840DilOsmanli TurkcesiSon yayim tarihi1864 Ceride i Havadis Osmanli da ilk yari resmi gazete olarak Ingiliz misyonundan William Churchill tarafindan 1840 ta cikartilmistir Bu konuda Ahmet Hamdi Tanpinar hayiflanarak soyle bahseder Ilk yillarda iktidar mevkiinde bulunanlarin hicbiri memleket icinde matbuatin kuvvetinden istifadeyi ciddi surette dusunmemis Devletten tesvik yardimi aldigindan oturu gazete yari resmi bir kimlige sahip olmustur Ilk sayilarinda sadece haber icerikli olan gazete yayinlanmaya basladigi gunlerde hic ilgi gormemis hatta ilk uc sayi bedava dagitilmistir Bu yuzden gazete haftalik olarak cikarilmaya baslanmis ardindan da on gunde bir cikarilmasi kararlastirilmistir 1843 yilinda bir sureligine kapatildiysa da daha sonra yayin hayatina tekrar dondu Bilimsel ahlaki ve edebi icerigiyle her ne kadar zamanin udeba sini basina toplasa da gazetenin asil cikis amaci Ingilizlerin ekonomik ve siyasi cikarlarina yonelik bir kamuoyu olusturmak idi Zira 1830 1837 yillari arasinda Istanbul da Ingiliz Elciligi yapmis olan David Urguhard yaptigi arastirmalar sonucu zengin ham madde kaynaklarina ve genis bir pazara sahip olan Osmanli Imparatorlugu nun Ingiliz cikarlari icin yararli olacagini Kraliyet ailesine rapor etmisti William Churchill Ceride i Havadis te kullandigi Ermeni iktisat yazarlarla Ingiliz cikarlarini ortulu bir sekilde Osmanli kamuoyuna benimsetmeye calisir Nitekim bu yillari takiben Ingiliz sanayisinin ham madde ihtiyaci Osmanli dan karsilanacak ve Ingiliz mallarinin surumu Osmanli sanayiinin iflasi pahasina artacaktir Niyazi Berkes bu durum hakkinda Ingilizlerin hayretlere dustugunu Osmanli devlet adamlarinin bu kadar saf ve ahmak olmalariyla alay ettiginden bahseder Gazetenin doneminde cesitli ilanlara yer vermis ayrica ilk olum ilanlari bu gazetede yer almistir Kirim Savasina savas muhabirlerini de gondererek doneminde uluslararasi habercilige oncu olmustur 1864 yilinda 1212 sayiyi geride birakarak kapanmistir kaynak belirtilmeli Ayrica bakinizRuzname i Ceride i HavadisKaynakca Lewis Bernard Modern Turkiye nin Dogusu Berkes niyazi Turkiye de Cagdaslasma YKY Istanbul