Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Challenger seferi, 1872 yılından 1876 yılına dek süren, 68.000'den fazla yolun katedilip 362 oşinografi istasyonundan sıcaklık, akıntılar, su kimyası ve okyanus tabanı çökeltileri hakkında veri toplanıldığı ve verilerin derlenmesi 23 yıl süren 50 ciltlik, 29.500 sayfalık bir raporda yayınlandığı bir seferdir.Okyanus bilimi'nin doğuşu bu sefere atfedilir.
Seferin sonuçları 1800 yılında Report of the Scientific Results of the Exploring Voyage of H.M.S. Challenger during the years 1873-76 adlı yapıtla bilim dünyasına duyurulmuştur. John Murray'nin deyişiyle "bu sefer 15. ve 16. yüzyıllarda yapılan ünlü keşiflerden sonra dünyamızı bilgilendirmek açısından en büyük ilerlemeyi sağladı".
Hazırlık aşaması
Charles Wyville Thomson, 1871 yılında iyi ilişkilerinin olduğu Kraliyet Bilimler Akademisi'ne bir öneri sunmuştur. Okyanuslardaki yaşamın bilimsel olarak taranmasını öneren Thomson'ın önerisi kabul edilmiş, Kraliyet Donanmasından maddi ve lojistik destek talep edilmiştir. Donanmanın da onay vermesiyle hazırlıklar başlamıştır.
HMS Challenger isimli savaş gemisi sefer için tahsis edilmiş ve bir bilimsel araştırma üssüne çevrilmiştir. Gemideki toplar çıkarılmış yerlerine ise kimyasal ve biyolojik analizlerin yapılabilmesini sağlayacak laboratuvarlar inşa edilmiştir. Bu laboratuvarlara binlerce kavanoz ve tüp yerleştirilmiş, gemi sarsıntılarında kırılacak eşyaların muhafaza edilebilmesi için özel raflar yapılmıştır.
Donanma tarafından 21 subay ve 216 tayfanın verildiği geminin kaptanı ise olmuştu. Sefer için seçilen bilimsel kadro ise 6 kişiden oluşmaktaydı. İlk seçilen kadroda yer almayan John Murray, Thomson'ın asistanlarından biri sefere katılmaktan vazgeçince listeye dahil edilmiştir.
Sefer ve keşifler
Gemi 21 Aralık 1872 cumartesi günü 'ndan ayrılmış ve sefer başlamıştır. Sefer subaylarından biri olan William James Joseph Spry 1877 yılında yayımlanan kitabında gemide geçen bir günü şu şekilde açıklamıştır: "Sabah 4'te uyanırdık ve ilk olarak güverte baştan sona yıkanırdı. Sabah 6'da kakao ve bisküviden oluşan kahvaltımızı yapıp iş kıyafetlerimizi giyer ve o gün kullanacağımız aletleri hazırlardık." Spry'ın kitabında 1100 metre derinlikteki suyun sıcaklığını dahi ölçtükleri yazmaktadır. Bu ölçümler ise sekiz saate kadar uzayabiliyordu.
Sefer boyunca yapılan keşiflerde 4.717 yeni tür keşfedilmiş, sınıflara ayrılmış, yaşadıkları derinlikler ayrıntılı olarak tespit edilmiştir. Sekiz bin metreye kadar derinliklerden su örnekleri alınmış ve su sıcaklıklarının profili çıkarılmıştır. Çok sayıda atmosferik rasat alınarak akıntılar ölçülmüş ve bunların haritaları çıkarılmıştır. Ayrıca Orta Atlantik Sırtı da yine bu sefer sırasında keşfedilmiştir.
713 gün boyunca 127.580 kilometrelik bir yolculuk yapan Challenger'ın yolcuğu 1876 yılında 'de son bulmuştur. Toplam 243 kişiyle başlayan sefer ölü ve kaçaklar nedeniyle 144 kişiyle tamamlanmıştır.
Raporlar
Seferin ilk bilimsel raporu 1880 yılında basılmıştır. Fakat Thomson buna ek olarak ayrı bir rapor hazırlamaya başlamış, 1882'deki ölümü sonrasında Murray raporu tamamlamıştır. The Voyage fo the "Challenger" adıyla yayımlanan raporun hazırlanması 23 yıl sürmüş ve 29.500 sayfa tutmuştur.
Bunların haricinde sefere katılan görevlilerin ve diğer akademisyenlerin raporları da vardır. Günümüzde Challenger raporlarına internet üzerinden erişmek mümkündür.
Kaynakça
- ^ . oceanexplorer.noaa.gov. 24 Temmuz 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2023.
- ^ a b Tont, Sargun (1 Aralık 2012). "Challenger 1872: Derinliklerin keşfi". NTV Tarih. ss. 74-78.
- ^ a b Bishop, Tina. "Then and Now: The HMS Challenger Expedition and the "Mountains in the Sea" Expedition" (İngilizce). noaa.gov. 25 Nisan 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ocak 2013.
- ^ a b Rice, A.L. (1999). Understanding the Oceans: Marine Science in the Wake of HMS Challenger (İngilizce). Londra: Routledge. ss. 27-48. ISBN .
- ^ Spry, William James Joseph (1877). The cruise of Her Majesty's ship "Challenger" (İngilizce). Harper & Brothers. s. 42.
- ^ Weyl, Peter K. (1970). Oceanography: an introduction to the marine environment (İngilizce). ss. 49.
- ^ Deacon, Margaret (2001). The Challenger Expedition (İngilizce). Londra: Routledge. ISBN .[]
- ^ Bossard, David C. "Library of 19th Century Science" (İngilizce). 19thcenturyscience.org. 10 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ocak 2013.
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Challenger seferi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- HMS Challenger seferi2 Kasım 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Ulusal Tarih Müzesi) (İngilizce)
- Challenger Seferi (1872-1876)14 Aralık 2012 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi (Kansas Üniversitesi Ulusal Tarih Müzesi) (İngilizce)
- (Birch Aquarium at Scripps Institute of Oceanography) (İngilizce)
- (Birch Aquarium at Scripps Institute of Oceanography) (İngilizce)
- (19. Yüzyıl Bilim Kütüphanesi) (İngilizce)
- Birincil raporlar, açıklamalar ve günlükler
- Report of the Scientific Results of the Exploring Voyage of H.M.S. Challenger during the years 1873-767 Temmuz 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (19. Yüzyıl Bilim Kütüphanesi) (İngilizce)
- The Voyage to the "Challenger" (1878), Thomson, Charles Wyville, Harper & Brothers (İngilizce)
- At Sea with the Scientifics: The Challenger Letters of Joseph Matkin (1992), Philip F. Rehbock, Hawaii Üniversitesi Yayınları. (İngilizce)
- The Challenger Foraminifera (1994 yeniden basımı), Robert Wynn Jones ve Henry Bowman Brady, Oxford Üniversitesi Yayınları ve Ulusal Tarih Müzesi. (İngilizce)
- Log-letters from "The Challenger" (1876), Lord George Granville Campbell, Macmillan. (İngilizce)
- The Cruise of Her Majesty's ship "Challenger" (1877), William James Joseph Spry, Harper & Brothers. (İngilizce)
- Notes by a Naturalist on the "Challenger" (1879), Henry Nottidge Moseley, Macmillan. (İngilizce)
- Archive entry for journals of Andrew F. Balfour, including three from HMS Challenger voyage9 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (AIM25 arşivleri) (İngilizce)
- İkincil kaynaklar
- Fathoming the Ocean (2005), Helen M. Rozwadowski, Harvard Üniversitesi Yayınları. (İngilizce)
- The Silent Landscape: the Scientific Voyage of HMS Challenger (2003), R. M. Corfield, Joseph Henry Yayınları. (İngilizce)
- The Challenger Expedition, 1872-1876: A Visual Index (1994), Eileen V. Brunton, Ulusal Tarih Müzesi. (İngilizce)
- The Voyage of the 'Challenger' (1974), Eric Linklater, Cardinal. (İngilizce)
- Centenary of the Challenger Expedition, 1872–1876, John B. Tait, Scottish Geographical Magazine, Sayı 88, 1972 (İngilizce)
- Bermuda and the Challenger Expedition (1901, 2010 yeniden basımı), George Watson Cole, Kessinger Yayıncılık. (İngilizce)
- Koleksiyonlar ve arşivler
- HMS Challenger koleksiyonu2 Kasım 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Ulusal Tarih Müzesi) (İngilizce)
- HMS Challenger'ın topladığı foraminifer koleksiyonu18 Aralık 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Foraminifera.eu projesi) (İngilizce)
- HMS Challenger'ın topladığı kayalar kolesiyonu 2 Ağustos 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Ulusal Tarih Müzesi) (İngilizce)
- HMS Challenger evrakları14 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Edinburgh Üniversitesi Kütüphanesi) (İngilizce)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Challenger seferi 1872 yilindan 1876 yilina dek suren 68 000 den fazla yolun katedilip 362 osinografi istasyonundan sicaklik akintilar su kimyasi ve okyanus tabani cokeltileri hakkinda veri toplanildigi ve verilerin derlenmesi 23 yil suren 50 ciltlik 29 500 sayfalik bir raporda yayinlandigi bir seferdir Okyanus bilimi nin dogusu bu sefere atfedilir Bir illustrasyonu Seferin sonuclari 1800 yilinda Report of the Scientific Results of the Exploring Voyage of H M S Challenger during the years 1873 76 adli yapitla bilim dunyasina duyurulmustur John Murray nin deyisiyle bu sefer 15 ve 16 yuzyillarda yapilan unlu kesiflerden sonra dunyamizi bilgilendirmek acisindan en buyuk ilerlemeyi sagladi Hazirlik asamasiCharles Wyville Thomson 1871 yilinda iyi iliskilerinin oldugu Kraliyet Bilimler Akademisi ne bir oneri sunmustur Okyanuslardaki yasamin bilimsel olarak taranmasini oneren Thomson in onerisi kabul edilmis Kraliyet Donanmasindan maddi ve lojistik destek talep edilmistir Donanmanin da onay vermesiyle hazirliklar baslamistir HMS Challenger isimli savas gemisi sefer icin tahsis edilmis ve bir bilimsel arastirma ussune cevrilmistir Gemideki toplar cikarilmis yerlerine ise kimyasal ve biyolojik analizlerin yapilabilmesini saglayacak laboratuvarlar insa edilmistir Bu laboratuvarlara binlerce kavanoz ve tup yerlestirilmis gemi sarsintilarinda kirilacak esyalarin muhafaza edilebilmesi icin ozel raflar yapilmistir Donanma tarafindan 21 subay ve 216 tayfanin verildigi geminin kaptani ise olmustu Sefer icin secilen bilimsel kadro ise 6 kisiden olusmaktaydi Ilk secilen kadroda yer almayan John Murray Thomson in asistanlarindan biri sefere katilmaktan vazgecince listeye dahil edilmistir Sefer ve kesiflerChallenger seferi sirasinda Macellan Bogazi nda kesfedilen Raja brachyura Gemi 21 Aralik 1872 cumartesi gunu ndan ayrilmis ve sefer baslamistir Sefer subaylarindan biri olan William James Joseph Spry 1877 yilinda yayimlanan kitabinda gemide gecen bir gunu su sekilde aciklamistir Sabah 4 te uyanirdik ve ilk olarak guverte bastan sona yikanirdi Sabah 6 da kakao ve biskuviden olusan kahvaltimizi yapip is kiyafetlerimizi giyer ve o gun kullanacagimiz aletleri hazirlardik Spry in kitabinda 1100 metre derinlikteki suyun sicakligini dahi olctukleri yazmaktadir Bu olcumler ise sekiz saate kadar uzayabiliyordu Sefer boyunca yapilan kesiflerde 4 717 yeni tur kesfedilmis siniflara ayrilmis yasadiklari derinlikler ayrintili olarak tespit edilmistir Sekiz bin metreye kadar derinliklerden su ornekleri alinmis ve su sicakliklarinin profili cikarilmistir Cok sayida atmosferik rasat alinarak akintilar olculmus ve bunlarin haritalari cikarilmistir Ayrica Orta Atlantik Sirti da yine bu sefer sirasinda kesfedilmistir 713 gun boyunca 127 580 kilometrelik bir yolculuk yapan Challenger in yolcugu 1876 yilinda de son bulmustur Toplam 243 kisiyle baslayan sefer olu ve kacaklar nedeniyle 144 kisiyle tamamlanmistir RaporlarSeferin ilk bilimsel raporu 1880 yilinda basilmistir Fakat Thomson buna ek olarak ayri bir rapor hazirlamaya baslamis 1882 deki olumu sonrasinda Murray raporu tamamlamistir The Voyage fo the Challenger adiyla yayimlanan raporun hazirlanmasi 23 yil surmus ve 29 500 sayfa tutmustur Bunlarin haricinde sefere katilan gorevlilerin ve diger akademisyenlerin raporlari da vardir Gunumuzde Challenger raporlarina internet uzerinden erismek mumkundur Kaynakca oceanexplorer noaa gov 24 Temmuz 2003 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Eylul 2023 a b Tont Sargun 1 Aralik 2012 Challenger 1872 Derinliklerin kesfi NTV Tarih ss 74 78 erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim a b Bishop Tina Then and Now The HMS Challenger Expedition and the Mountains in the Sea Expedition Ingilizce noaa gov 25 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Ocak 2013 a b Rice A L 1999 Understanding the Oceans Marine Science in the Wake of HMS Challenger Ingilizce Londra Routledge ss 27 48 ISBN 978 1 85728 705 9 Spry William James Joseph 1877 The cruise of Her Majesty s ship Challenger Ingilizce Harper amp Brothers s 42 Weyl Peter K 1970 Oceanography an introduction to the marine environment Ingilizce ss 49 Deacon Margaret 2001 The Challenger Expedition Ingilizce Londra Routledge ISBN 978 1 85728 705 9 olu kirik baglanti Bossard David C Library of 19th Century Science Ingilizce 19thcenturyscience org 10 Agustos 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Ocak 2013 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Challenger seferi ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir HMS Challenger seferi2 Kasim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ulusal Tarih Muzesi Ingilizce Challenger Seferi 1872 1876 14 Aralik 2012 tarihinde Archive is sitesinde arsivlendi Kansas Universitesi Ulusal Tarih Muzesi Ingilizce Birch Aquarium at Scripps Institute of Oceanography Ingilizce Birch Aquarium at Scripps Institute of Oceanography Ingilizce 19 Yuzyil Bilim Kutuphanesi Ingilizce Birincil raporlar aciklamalar ve gunluklerReport of the Scientific Results of the Exploring Voyage of H M S Challenger during the years 1873 767 Temmuz 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde 19 Yuzyil Bilim Kutuphanesi Ingilizce The Voyage to the Challenger 1878 Thomson Charles Wyville Harper amp Brothers Ingilizce At Sea with the Scientifics The Challenger Letters of Joseph Matkin 1992 Philip F Rehbock Hawaii Universitesi Yayinlari ISBN 0 8248 1424 X Ingilizce The Challenger Foraminifera 1994 yeniden basimi Robert Wynn Jones ve Henry Bowman Brady Oxford Universitesi Yayinlari ve Ulusal Tarih Muzesi ISBN 0 19 854096 5 Ingilizce Log letters from The Challenger 1876 Lord George Granville Campbell Macmillan Ingilizce The Cruise of Her Majesty s ship Challenger 1877 William James Joseph Spry Harper amp Brothers Ingilizce Notes by a Naturalist on the Challenger 1879 Henry Nottidge Moseley Macmillan Ingilizce Archive entry for journals of Andrew F Balfour including three from HMS Challenger voyage9 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde AIM25 arsivleri Ingilizce Ikincil kaynaklarFathoming the Ocean 2005 Helen M Rozwadowski Harvard Universitesi Yayinlari ISBN 0 674 02756 6 Ingilizce The Silent Landscape the Scientific Voyage of HMS Challenger 2003 R M Corfield Joseph Henry Yayinlari ISBN 0 309 08904 2 Ingilizce The Challenger Expedition 1872 1876 A Visual Index 1994 Eileen V Brunton Ulusal Tarih Muzesi ISBN 0 565 01139 1 Ingilizce The Voyage of the Challenger 1974 Eric Linklater Cardinal ISBN 0 351 17223 8 Ingilizce Centenary of the Challenger Expedition 1872 1876 John B Tait Scottish Geographical Magazine Sayi 88 1972 Ingilizce Bermuda and the Challenger Expedition 1901 2010 yeniden basimi George Watson Cole Kessinger Yayincilik ISBN 1 166 39994 X Ingilizce Koleksiyonlar ve arsivlerHMS Challenger koleksiyonu2 Kasim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ulusal Tarih Muzesi Ingilizce HMS Challenger in topladigi foraminifer koleksiyonu18 Aralik 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Foraminifera eu projesi Ingilizce HMS Challenger in topladigi kayalar kolesiyonu 2 Agustos 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ulusal Tarih Muzesi Ingilizce HMS Challenger evraklari14 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Edinburgh Universitesi Kutuphanesi Ingilizce