Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddedeki bilgilerin için ek kaynaklar gerekli. (Şubat 2024) () |
Charles Pierre Baudelaire (d. 9 Nisan 1821, Paris - ö. 31 Ağustos 1867, Paris), Fransız şair, deneme yazarı ve sanat eleştirmenidir. 19. yüzyılın en önemli Fransız şairlerinden olmasının yanı sıra Edgar Allan Poe'nun eserlerini çeviren öncü sanatçıdır. En ünlü eseri olan lirik tarzdaki Kötülük Çiçekleri'nde; 19. yüzyılın ortalarında Paris'te yaşanan hızlı sanayileşmenin, güzelliğin doğasını nasıl etkilediğini yansıtan şiirlerine yer vermiştir. Baudelaire'nin son derece özgün nesir şiir tarzı; Verlaine, Rimbaud ve Mallarmé gibi kendinden sonraki dönem sanatçılarını da oldukça etkilemiştir.
| Charles Baudelaire | |
|---|---|
 Étienne Carjat'ın objektifinden Baudelaire | |
| Doğum | Charles Pierre Baudelaire 9 Nisan 1821 Paris, Fransa |
| Ölüm | 31 Ağustos 1867 (46 yaşında) Paris, Fransa |
| Defin yeri | Montparnasse Mezarlığı, Paris |
| Meslek | Şair, deneme yazarı, sanat eleştirmeni |
| Dil | Fransızca |
| Milliyet | Fransız |
| Eğitim | Louis le Grand Lisesi |
| Edebî akım | Sembolizm, Dekadan |
| Önemli eser | Kötülük Çiçekleri (Les Fleurs du Mal) |
| Etkin yılları | 1844–1866 |
| İmza |  |
Hayatı
9 Nisan 1821'de Paris'te doğdu. Mutsuz bir çocukluk geçirdi. Babası 1827'de öldü. 1839'da okuduğu okuldan disiplinsizlik yüzünden atıldı. Hukuk öğrenimi görmeye zorlanan Baudelaire, buna başkaldırarak 'de bohem bir hayatı seçti. Burada frengiye yakalandı. 20 yaşında Hindistan'a gitmek üzere yola çıktı. 1842'de Fransa'ya döndü. Sonradan metresi olan Jeanne Duval ile tanıştı. Babasının mirasını aldı ancak bu parayı hesapsızca harcadığı için ailesi miras hakkını geri aldı.
1846'dan sonra Kötülük Çiçekleri kitabına girecek şiirlerini yazmaya başladı. 1847'de Edgar Allan Poe'yu keşfetti ve eserlerini Fransızcaya çevirmeye başladı. 1848'de Fransız Devrimi'nde devrimcilerin yanında yer aldı. 1857'de Les Fleurs du Mal (Kötülük Çiçekleri) kitap olarak yayınlandı, içindeki altı şiir kamu ahlakına aykırı bulunduğu için Baudelaire hakkında dava açıldı, satanist olmakla itham edildi.[]
1860'ta Yapay Cennetler'i yayınladı. Bu eserde de uçlarda gezinen bir kişilik sergiledi. Bir tür otobiyografi olan Apaçık Yüreğim üzerine çalıştığı ve 1862'de Paris Sıkıntısı (Le Spleen de Paris) adıyla düz yazı şiirlerini yayımladığı sırada frenginin yan etkileri giderek kendini daha fazla hissettirmeye başladı. İki yıl kaldığı Belçika'dan dönüşünde felç olan sanatçı, 31 Ağustos 1867 tarihinde Paris'te 46 yaşındayken öldü. Mezarı Paris Cimetière du Montparnasse'dadır.
Yaşadığı dönemde kurulmakta olan modern Paris'in metropol yaşantısı üzerine inşa ettiği edebiyatı ve eleştiri yazıları modernist estetiğin habercisi sayılır. Şiirlerini derlediği Kötülük Çiçekleri ve Paris Sıkıntısı, Rimbaud'dan Mallarmé'ye, Yahya Kemal ve Cahit Sıtkı Tarancı'ya kadar pek çok şairin çarpıldığı, 20. yüzyıl edebiyatının en etkili kılavuzları olur. Gerek klasik geleneğe, gerekse egemen çağdaş zihniyetlere karşı isyanı ve gerçekliğe kafa tuttuğu imgelemi, zamanında şiirlerinin yasaklanmasına kadar varan düşmanlıklar uyandırır. Sonradan bu başkaldırı ve imgelem, avangard sanat ve edebiyatın çekirdeğini oluşturacaktır.
Yayıncılık kariyeri
Baudelaire Dufaÿs takma adıyla yayınlanan ilk eseri, cesaretiyle hemen dikkatleri üzerine çeken sanat eleştirisi "Le Salon de 1845" idi. Delacroix savunuculuğu da dâhil olmak üzere, eleştirel görüşlerinin çoğu kendi zamanlarında yeniydi ve bazı görüşleri, Empresyonist ressamların gelecekteki teorileriyle dikkate değer ölçüde uyumlu görünür.
1846'da Baudelaire, Romantizm'in savunucusu ve eleştirmeni olarak ek güvenilirlik kazanarak ikinci Salon incelemesini yazdı. Önde gelen Romantik sanatçı olarak Delacroix'ya verdiği sürekli destek büyük çapta dikkat çekti. Ertesi yıl Baudelaire'in La Fanfarlo adlı kısa romanı yayınlandı.
Kötülük Çiçekleri
Baudelaire yavaş ve çok dikkatli bir işçiydi. Bununla birlikte, çoğu zaman tembellik, duygusal sıkıntı ve hastalıktan dikkati dağılıyordu. Bu yüzden ilk ve en önemli en ünlü şiir kitabı olan Les Fleurs du mal (Kötülük Çiçekleri)'ni yayınlaması 1857'ye kadar yayınlanmadı. Bu şiirlerden bazıları, zaten 1855'te Baudelaire'in arkadaşı Auguste Poulet Malassis tarafından yayımlandıklarında Revue des deux mondes (İki Dünyanın İncelenmesi) dergisinde yer almıştı. Şiirlerden bazıları, önceki on yılda çeşitli Fransız dergilerinde "kaçak mısra" olarak yer almıştı.
Şiirler küçük ama minnettar bir kitle buldu. Ancak, konuları halkın daha çok dikkatini çekti. Diğer sanatçılar üzerindeki etkisi, Théodore de Banville'in belirttiği gibi, "muazzam, olağanüstü, beklenmedik, hayranlıkla ve tanımlanamaz bir endişeli korkuyla karışık" oldu. Son zamanlarda Madame Bovary için benzer şekilde saldırıya uğrayan (ve beraat eden) Gustave Flaubert bundan etkilenmiş ve Baudelaire'e şöyle yazmıştı: "Romantizmi canlandırmanın bir yolunu buldun... Mermer kadar boyun eğmez ve bir İngiliz sisi kadar nüfuz edicisin."
Başlıca konuları seks ve ölüm, o dönem için rezillik kabul edildi. Lezbiyenliğe, kutsal ve dünyevi aşka, metamorfoza, melankoliye, şehrin yozlaşmasına, kayıp masumiyete, yaşamın bunaltıcılığına ve şaraba da değindi. Bazı şiirlerde, Baudelaire'in nostalji ve geçmiş samimi duyguları uyandırmak için koklama duyusunu ve koku imgelerini kullanması dikkat çekicidir.
Bununla birlikte kitap, günün ana akım eleştirmenleri arasında kısa sürede sağlıksızlığın bir atasözü hâline geldi. Bazı eleştirmenler şiirlerden birkaçını "tutkunun, sanatın ve şiirin şaheserleri" olarak nitelendirdi, ancak diğer şiirlerin, onları bastırmak için yasal işlemden daha azını hak etmediği görüldü. J. Habas, Le Figaro'da Baudelaire'e yöneltilen suçlamayı yönetti: "İçinde çirkin olmayan her şey anlaşılmazdır, insanın anladığı her şey çürümüştür." Baudelaire, annesine yazdığı kehanet dolu bir mektupla bu çığlığa şu yanıtı verdi:
Biliyorsunuz ki ben edebiyat ve sanatın ahlaktan bağımsız bir amaç güttüğünü hep düşünmüşümdür. Fikir ve üslup güzelliği bana yeter. Ama başlığı ("Fleurs du mal") her şeyi anlatan bu kitap, göreceğiniz gibi soğuk ve uğursuz bir güzelliğe bürünmüştür. Öfke ve sabırla yaratıldı. Ayrıca, olumlu değerinin kanıtı, hakkında konuştukları tüm kötülüklerde gizlidir. Kitap insanı çileden çıkarıyor. Üstelik, uyandıracağım dehşetten kendim de korktuğum için, ispatlardan üçte birini kestim. Beni her şeyden, icat etme ruhundan ve hatta Fransızca bilgisinden bile yoksun bırakıyorlar. Bütün bu aptallar umurumda değil ve biliyorum ki bu kitap, erdemleri ve kusurlarıyla V. Hugo'nun, Th. Gautier’in ve hatta Byron’ın en iyi şiirlerinin yanında edebiyatçıların hafızasında yer edecek.
Kaynakça
- ^ Vicaire, Georges (1894). Manual de L'Amateur de Livres du XIXe Siècle: 1801–1893. 1. Paris: Librairie A. Rouquette. s. 339.
- ^ Richardson 1994, p. 110.
- ^ Clark, Carol (1995). "Notes on the Text". Selected Poems. By Charles Baudelaire. London: Penguin Books Ltd. s. xxiii. ISBN .
- ^ Chisholm 1911, s. 537.
- ^ Baudelaire, Charles. Les Fleurs du mal. Paris: Revue des Deux Mondes (XXVe année, seconde série de la nouvelle période, tome dixième), 1855. pp. 1079–1093
- ^ Huneker, James. Introductory preface to: The Poems and Prose Poems of Charles Baudelaire. New York: Brentano's, 1919. p. xvii
- ^ Richardson 1994, p. 236.
- ^ Richardson 1994, p. 241.
- ^ Richardson 1994, p. 231.
- ^ Richardson 1994, pp. 232–237
- ^ Richardson 1994, p. 238.
Dış bağlantılar
hakkında daha fazla bilgi edinin | |
 | Commons'ta dosyalar |
 | Vikisöz'de alıntılar |
 | Vikikaynak'ta belgeler |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Charles Baudelaire haber gazete kitap akademik JSTOR Subat 2024 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Charles Pierre Baudelaire d 9 Nisan 1821 Paris o 31 Agustos 1867 Paris Fransiz sair deneme yazari ve sanat elestirmenidir 19 yuzyilin en onemli Fransiz sairlerinden olmasinin yani sira Edgar Allan Poe nun eserlerini ceviren oncu sanatcidir En unlu eseri olan lirik tarzdaki Kotuluk Cicekleri nde 19 yuzyilin ortalarinda Paris te yasanan hizli sanayilesmenin guzelligin dogasini nasil etkiledigini yansitan siirlerine yer vermistir Baudelaire nin son derece ozgun nesir siir tarzi Verlaine Rimbaud ve Mallarme gibi kendinden sonraki donem sanatcilarini da oldukca etkilemistir Charles BaudelaireEtienne Carjat in objektifinden BaudelaireDogumCharles Pierre Baudelaire 9 Nisan 1821 Paris FransaOlum31 Agustos 1867 46 yasinda Paris FransaDefin yeriMontparnasse Mezarligi ParisMeslekSair deneme yazari sanat elestirmeniDilFransizcaMilliyetFransizEgitimLouis le Grand LisesiEdebi akimSembolizm DekadanOnemli eserKotuluk Cicekleri Les Fleurs du Mal Etkin yillari1844 1866ImzaHayati9 Nisan 1821 de Paris te dogdu Mutsuz bir cocukluk gecirdi Babasi 1827 de oldu 1839 da okudugu okuldan disiplinsizlik yuzunden atildi Hukuk ogrenimi gormeye zorlanan Baudelaire buna baskaldirarak de bohem bir hayati secti Burada frengiye yakalandi 20 yasinda Hindistan a gitmek uzere yola cikti 1842 de Fransa ya dondu Sonradan metresi olan Jeanne Duval ile tanisti Babasinin mirasini aldi ancak bu parayi hesapsizca harcadigi icin ailesi miras hakkini geri aldi 1846 dan sonra Kotuluk Cicekleri kitabina girecek siirlerini yazmaya basladi 1847 de Edgar Allan Poe yu kesfetti ve eserlerini Fransizcaya cevirmeye basladi 1848 de Fransiz Devrimi nde devrimcilerin yaninda yer aldi 1857 de Les Fleurs du Mal Kotuluk Cicekleri kitap olarak yayinlandi icindeki alti siir kamu ahlakina aykiri bulundugu icin Baudelaire hakkinda dava acildi satanist olmakla itham edildi kaynak belirtilmeli 1860 ta Yapay Cennetler i yayinladi Bu eserde de uclarda gezinen bir kisilik sergiledi Bir tur otobiyografi olan Apacik Yuregim uzerine calistigi ve 1862 de Paris Sikintisi Le Spleen de Paris adiyla duz yazi siirlerini yayimladigi sirada frenginin yan etkileri giderek kendini daha fazla hissettirmeye basladi Iki yil kaldigi Belcika dan donusunde felc olan sanatci 31 Agustos 1867 tarihinde Paris te 46 yasindayken oldu Mezari Paris Cimetiere du Montparnasse dadir Yasadigi donemde kurulmakta olan modern Paris in metropol yasantisi uzerine insa ettigi edebiyati ve elestiri yazilari modernist estetigin habercisi sayilir Siirlerini derledigi Kotuluk Cicekleri ve Paris Sikintisi Rimbaud dan Mallarme ye Yahya Kemal ve Cahit Sitki Taranci ya kadar pek cok sairin carpildigi 20 yuzyil edebiyatinin en etkili kilavuzlari olur Gerek klasik gelenege gerekse egemen cagdas zihniyetlere karsi isyani ve gerceklige kafa tuttugu imgelemi zamaninda siirlerinin yasaklanmasina kadar varan dusmanliklar uyandirir Sonradan bu baskaldiri ve imgelem avangard sanat ve edebiyatin cekirdegini olusturacaktir Yayincilik kariyeriBaudelaire Dufays takma adiyla yayinlanan ilk eseri cesaretiyle hemen dikkatleri uzerine ceken sanat elestirisi Le Salon de 1845 idi Delacroix savunuculugu da dahil olmak uzere elestirel goruslerinin cogu kendi zamanlarinda yeniydi ve bazi gorusleri Empresyonist ressamlarin gelecekteki teorileriyle dikkate deger olcude uyumlu gorunur 1846 da Baudelaire Romantizm in savunucusu ve elestirmeni olarak ek guvenilirlik kazanarak ikinci Salon incelemesini yazdi Onde gelen Romantik sanatci olarak Delacroix ya verdigi surekli destek buyuk capta dikkat cekti Ertesi yil Baudelaire in La Fanfarlo adli kisa romani yayinlandi Kotuluk Cicekleri Kotulugun Cicekleri fr Les Fleurs du mal adli kitabinin ilk baskisi ve yazarin notlari Baudelaire yavas ve cok dikkatli bir isciydi Bununla birlikte cogu zaman tembellik duygusal sikinti ve hastaliktan dikkati dagiliyordu Bu yuzden ilk ve en onemli en unlu siir kitabi olan Les Fleurs du mal Kotuluk Cicekleri ni yayinlamasi 1857 ye kadar yayinlanmadi Bu siirlerden bazilari zaten 1855 te Baudelaire in arkadasi Auguste Poulet Malassis tarafindan yayimlandiklarinda Revue des deux mondes Iki Dunyanin Incelenmesi dergisinde yer almisti Siirlerden bazilari onceki on yilda cesitli Fransiz dergilerinde kacak misra olarak yer almisti Siirler kucuk ama minnettar bir kitle buldu Ancak konulari halkin daha cok dikkatini cekti Diger sanatcilar uzerindeki etkisi Theodore de Banville in belirttigi gibi muazzam olaganustu beklenmedik hayranlikla ve tanimlanamaz bir endiseli korkuyla karisik oldu Son zamanlarda Madame Bovary icin benzer sekilde saldiriya ugrayan ve beraat eden Gustave Flaubert bundan etkilenmis ve Baudelaire e soyle yazmisti Romantizmi canlandirmanin bir yolunu buldun Mermer kadar boyun egmez ve bir Ingiliz sisi kadar nufuz edicisin Baudelaire in arkadasi Felicien Rops tarafindan Les Epaves icin illustrasyon kapagi Baslica konulari seks ve olum o donem icin rezillik kabul edildi Lezbiyenlige kutsal ve dunyevi aska metamorfoza melankoliye sehrin yozlasmasina kayip masumiyete yasamin bunalticiligina ve saraba da degindi Bazi siirlerde Baudelaire in nostalji ve gecmis samimi duygulari uyandirmak icin koklama duyusunu ve koku imgelerini kullanmasi dikkat cekicidir Bununla birlikte kitap gunun ana akim elestirmenleri arasinda kisa surede sagliksizligin bir atasozu haline geldi Bazi elestirmenler siirlerden birkacini tutkunun sanatin ve siirin saheserleri olarak nitelendirdi ancak diger siirlerin onlari bastirmak icin yasal islemden daha azini hak etmedigi goruldu J Habas Le Figaro da Baudelaire e yoneltilen suclamayi yonetti Icinde cirkin olmayan her sey anlasilmazdir insanin anladigi her sey curumustur Baudelaire annesine yazdigi kehanet dolu bir mektupla bu cigliga su yaniti verdi Biliyorsunuz ki ben edebiyat ve sanatin ahlaktan bagimsiz bir amac guttugunu hep dusunmusumdur Fikir ve uslup guzelligi bana yeter Ama basligi Fleurs du mal her seyi anlatan bu kitap goreceginiz gibi soguk ve ugursuz bir guzellige burunmustur Ofke ve sabirla yaratildi Ayrica olumlu degerinin kaniti hakkinda konustuklari tum kotuluklerde gizlidir Kitap insani cileden cikariyor Ustelik uyandiracagim dehsetten kendim de korktugum icin ispatlardan ucte birini kestim Beni her seyden icat etme ruhundan ve hatta Fransizca bilgisinden bile yoksun birakiyorlar Butun bu aptallar umurumda degil ve biliyorum ki bu kitap erdemleri ve kusurlariyla V Hugo nun Th Gautier in ve hatta Byron in en iyi siirlerinin yaninda edebiyatcilarin hafizasinda yer edecek Kaynakca Vicaire Georges 1894 Manual de L Amateur de Livres du XIXe Siecle 1801 1893 1 Paris Librairie A Rouquette s 339 Richardson 1994 p 110 Clark Carol 1995 Notes on the Text Selected Poems By Charles Baudelaire London Penguin Books Ltd s xxiii ISBN 978 0 14 044624 1 Chisholm 1911 s 537 Baudelaire Charles Les Fleurs du mal Paris Revue des Deux Mondes XXVe annee seconde serie de la nouvelle periode tome dixieme 1855 pp 1079 1093 Huneker James Introductory preface to The Poems and Prose Poems of Charles Baudelaire New York Brentano s 1919 p xvii Richardson 1994 p 236 Richardson 1994 p 241 Richardson 1994 p 231 Richardson 1994 pp 232 237 Richardson 1994 p 238 Dis baglantilarVikipedi nin kardes projelerinden hakkinda daha fazla bilgi edininCommons ta dosyalarVikisoz de alintilarVikikaynak ta belgeler