Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Chicxulub Krateri (okunuşu: "Çiksulub"), Meksika'nın Yucatán Yarımadası'nın altında gömülü olan bir tarihöncesi gök taşı krateridir. Kraterin merkezi, adını aldığı kasabası yakınlarındadır. Chicxulub gök taşının yeryüzüne çarpmasının zamanlaması, (K-Pg sınırı) ile tam denk geldiği için, kraterin kuş olmayan dinozorların soyunun tükenmesine neden olduğu sonucuna varılmaktadır. Çapı 180 kilometreden (110 mil) fazla olan krater, Dünya üzerinde çarpma sonucu meydana geldiği doğrulanan en büyük yapılardan biridir. Kraterin oluşmasına neden olan gök taşının çapı en az 10 kilometre (6 mil) idi.
| Chicxulub Krateri | |
|---|---|
 NASA'nın Shuttle Radar Topoğrafya Görevi tarafından çekilen görüntüler, kraterin çap halkasının bir kısmını sığ bir dairesel çukur şeklinde gösteriyor. Birçok sulu obruk iç krater kenarını işaret eden çukurun etrafında toplanmış durumda. | |
| Çarpma krateri/yapısı | |
| Güvenirlik | Doğrulanmış |
| Çap | 180 km (110 mi) |
| Derinlik | 20 km (12 mi) |
| Meteorit çapı | 10 km (6,2 mi) |
| Yaşı | 66,043 ± 0,043 Milyon yıl |
| Açıkta | Hayır |
| Kazılmış | Evet |
| Meteor tipi | veya tipi |
| Konum | |
| Koordinatlar | 21°24′0″K 89°31′0″B / 21.40000°K 89.51667°B |
| Ülke | Meksika |
| Eyalet | Yucatán |
  Chicxulub Krateri Chicxulub kraterinin konumu  Chicxulub Krateri Chicxulub kraterinin konumu | |
Krater, 1970'lerin sonlarında Yucatán'da petrol aramakta olan jeofizikçiler Antonio Camargo ve Glen Penfield tarafından keşfedildi. Penfield, başlangıçta bu eşsiz jeolojik özelliğin aslında bir krater olduğuna dair kanıt elde edemeyince arayışından vazgeçti. Alan Hildebrand ile temasları sayesinde, bir gök taşı krateri olduğunu gösteren örnekler almayı başardı. Kraterin çarpma kökeni hakkındaki bulgular arasında , ve çevresindeki alandaki tektitler bulunmaktadır. Kayaçların yaşı, bu gök taşı kaynaklı yapının yaklaşık 66 milyon yıl önce Kretase Dönemi'nin sonlarında oluştuğunu göstermektedir.
Mart 2010'da, paleontoloji, jeokimya, , jeofizik ve sedimantoloji alanlarında 20 yıldır toplanan verileri kapsayan mevcut kanıtların, 33 kurumdan 41 uluslararası uzman tarafından yapılan kapsamlı analizinden sonra, "Chicxulub'a çarpan gök taşının K-Pg sınırında dinozorlar dâhil olmak üzere Dünya üzerindeki canlı türlerinin yaklaşık %70'inin kitlesel yok oluşunu tetiklediği" sonucuna varılmıştır.
-
Radar topoğrafik verileri kraterin çevresinin 180 kilometre olduğunu gösteriyor. -
Çarpışmayı gösteren animasyon (University of Arizona, Space Imagery Center) -
Chicxulub'a gök taşı çarpmasını gösteren bir illüstrasyon.
Kaynakça
- ^ "PIA03379: Shaded Relief with Height as Color, Yucatan Peninsula, Mexico". Shuttle Radar Topography Mission. NASA. 13 Mart 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Ekim 2010.
- ^ Renne, P. R.; Deino, A. L.; Hilgen, F. J.; Kuiper, K. F.; Mark, D. F.; Mitchell, W. S.; Morgan, L. E.; Mundil, R.; Smit, J. (2013). "Time Scales of Critical Events Around the Cretaceous-Paleogene Boundary" (PDF). Science. 339 (6120): 684-687. Bibcode:2013Sci...339..684R. doi:10.1126/science.1230492. ISSN 0036-8075. (PMID) 23393261. 3 Nisan 2018 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 28 Temmuz 2017.
- ^ "Chicxulub 15 Kasım 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .". Earth Impact Database. University of New Brunswick. 30 Aralık 2008 tarihinde erişildi. (İngilizce)
- ^ Hildebrand, Alan R. (et al). (September 1991). "Chicxulub Crater; a possible Cretaceous/Tertiary boundary impact crater on the Yucatan Peninsula, Mexico 8 Kasım 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .". Geology 19 (9): 867–871. (İngilizce)
- ^ Pälike, Heiko. "Impact and Extinction 17 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .". Science 8 February 2013, Vol. 339 no. 6120 pp. 655-656. (İngilizce)
- ^ Schulte, Peter (et al). "The Chicxulub Asteroid Impact and Mass Extinction at the Cretaceous-Paleogene Boundary 13 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .". Science (AAAS) 327 (5970): 1214–1218. (İngilizce)
- ^ Rincon, Paul (4 Mart 2010). "Dinosaur extinction link to crater confirmed 31 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .". BBC. 5 Mart 2010 tarihinde erişildi. (İngilizce)
- ^ Rincon, Paul (22 Mart 2013). "Dinosaur-killing space rock 'was a comet' 23 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .". BBC. 23 Mart 2013 tarihinde erişildi. (İngilizce)
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Chicxulub Krateri ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Uydu görüntüsü (Google Maps'ten)
- İşaretli Chicxulub krateri.[] Google Earth'ten açılış
- NASA JPL: "A 'Smoking Gun' for Dinosaur Extinction" 4 Mayıs 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., 6 Mart 2003
- Chicxulub, Crater of Doom
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Chicxulub Krateri okunusu Ciksulub Meksika nin Yucatan Yarimadasi nin altinda gomulu olan bir tarihoncesi gok tasi krateridir Kraterin merkezi adini aldigi kasabasi yakinlarindadir Chicxulub gok tasinin yeryuzune carpmasinin zamanlamasi K Pg siniri ile tam denk geldigi icin kraterin kus olmayan dinozorlarin soyunun tukenmesine neden oldugu sonucuna varilmaktadir Capi 180 kilometreden 110 mil fazla olan krater Dunya uzerinde carpma sonucu meydana geldigi dogrulanan en buyuk yapilardan biridir Kraterin olusmasina neden olan gok tasinin capi en az 10 kilometre 6 mil idi Chicxulub KrateriNASA nin Shuttle Radar Topografya Gorevi tarafindan cekilen goruntuler kraterin cap halkasinin bir kismini sig bir dairesel cukur seklinde gosteriyor Bircok sulu obruk ic krater kenarini isaret eden cukurun etrafinda toplanmis durumda Carpma krateri yapisiGuvenirlikDogrulanmisCap180 km 110 mi Derinlik20 km 12 mi Meteorit capi10 km 6 2 mi Yasi66 043 0 043 Milyon yilAciktaHayirKazilmisEvetMeteor tipiveya tipiKonumKoordinatlar21 24 0 K 89 31 0 B 21 40000 K 89 51667 B 21 40000 89 51667UlkeMeksikaEyaletYucatanChicxulub KrateriChicxulub kraterinin konumuKuzey Amerika haritasinda gosterChicxulub KrateriChicxulub kraterinin konumuMexico haritasinda goster Krater 1970 lerin sonlarinda Yucatan da petrol aramakta olan jeofizikciler Antonio Camargo ve Glen Penfield tarafindan kesfedildi Penfield baslangicta bu essiz jeolojik ozelligin aslinda bir krater olduguna dair kanit elde edemeyince arayisindan vazgecti Alan Hildebrand ile temaslari sayesinde bir gok tasi krateri oldugunu gosteren ornekler almayi basardi Kraterin carpma kokeni hakkindaki bulgular arasinda ve cevresindeki alandaki tektitler bulunmaktadir Kayaclarin yasi bu gok tasi kaynakli yapinin yaklasik 66 milyon yil once Kretase Donemi nin sonlarinda olustugunu gostermektedir Mart 2010 da paleontoloji jeokimya jeofizik ve sedimantoloji alanlarinda 20 yildir toplanan verileri kapsayan mevcut kanitlarin 33 kurumdan 41 uluslararasi uzman tarafindan yapilan kapsamli analizinden sonra Chicxulub a carpan gok tasinin K Pg sinirinda dinozorlar dahil olmak uzere Dunya uzerindeki canli turlerinin yaklasik 70 inin kitlesel yok olusunu tetikledigi sonucuna varilmistir Radar topografik verileri kraterin cevresinin 180 kilometre oldugunu gosteriyor Carpismayi gosteren animasyon University of Arizona Space Imagery Center Chicxulub a gok tasi carpmasini gosteren bir illustrasyon Kaynakca PIA03379 Shaded Relief with Height as Color Yucatan Peninsula Mexico Shuttle Radar Topography Mission NASA 13 Mart 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Ekim 2010 Renne P R Deino A L Hilgen F J Kuiper K F Mark D F Mitchell W S Morgan L E Mundil R Smit J 2013 Time Scales of Critical Events Around the Cretaceous Paleogene Boundary PDF Science 339 6120 684 687 Bibcode 2013Sci 339 684R doi 10 1126 science 1230492 ISSN 0036 8075 PMID 23393261 3 Nisan 2018 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 28 Temmuz 2017 Chicxulub 15 Kasim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Earth Impact Database University of New Brunswick 30 Aralik 2008 tarihinde erisildi Ingilizce Hildebrand Alan R et al September 1991 Chicxulub Crater a possible Cretaceous Tertiary boundary impact crater on the Yucatan Peninsula Mexico 8 Kasim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Geology 19 9 867 871 Ingilizce Palike Heiko Impact and Extinction 17 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Science 8 February 2013 Vol 339 no 6120 pp 655 656 Ingilizce Schulte Peter et al The Chicxulub Asteroid Impact and Mass Extinction at the Cretaceous Paleogene Boundary 13 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Science AAAS 327 5970 1214 1218 Ingilizce Rincon Paul 4 Mart 2010 Dinosaur extinction link to crater confirmed 31 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde BBC 5 Mart 2010 tarihinde erisildi Ingilizce Rincon Paul 22 Mart 2013 Dinosaur killing space rock was a comet 23 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde BBC 23 Mart 2013 tarihinde erisildi Ingilizce Dis baglantilarWikimedia Commons ta Chicxulub Krateri ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Uydu goruntusu Google Maps ten Isaretli Chicxulub krateri olu kirik baglanti Google Earth ten acilis NASA JPL A Smoking Gun for Dinosaur Extinction 4 Mayis 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde 6 Mart 2003 Chicxulub Crater of Doom