Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Cizre Ulu Camii, Şırnak ilinin Cizre ilçesinin merkezindeki Dağkapı Mahallesi'nde yer alan tarihî ibadet yapısı.
 | |
| Temel bilgiler | |
|---|---|
| Konum | Şırnak, Cizre |
| Koordinatlar | 37°19′18″K 42°11′29″D / 37.32167°K 42.19139°D |
| İnanç | İslam |
| Açılış | 639 |
| Durum | Kullanılmakta |
Caminin ilk yapılışının VII. yüzyılda, Anadolu'ya İslamiyet'in girdiği ilk yıllarda kiliseden camiye dönüştürülerek gerçekleştiği düşünülür. Birçok defa onarım görmüş, yapıdan ayrı dikdörtgen kaide üzerine yuvarlak gövdeli minaresi 1155 yılında yılında inşa edilmiştir. Metal kapısı ve bunun üzerindeki, oymacılık sanatının önemli bir eseri olan ejder figürlü bronz kapı tokmakları yapının en önemli özelliklerindendir. 13. yüzyıla tarihlenen anıtsal kapı ile tokmaklardan birisi günümüzde İstanbul'daki Türk ve İslam Eserleri Müzesi'ndedir. Diğer tokmak 1969'da yurtdışına kaçırılmıştır.
Geçmişi
VII. yüzyılda, Anadolu'ya İslamiyet'in girdiği ilk yıllarda kiliseden camiye dönüştürülmüş bir yapıdır. Caminin sekiz kitabesi bulunur. Bu kitabelerden Abbâsiler döneminde onarım gördüğü, Zengi Atabeyi Baz Şah’ın oğlu Emir Ali Sencer tarafından 1160 yılında caminin yeniden inşa edildiği, 1203 ve 1284 yıllarında da onarımlar gördüğü anlaşılır. Cami, Cumhuriyet devrinde 1946 yılında onarılmış; 2007 yılında Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından restore edilmiştir. Vakıflar Genel Müdürlüğünce 2007 yılında yapılan restorasyon çalışmalarının aslına uygun yapılmadığının belirlenmesi üzerine valilikçe hazırlanan "Şehr-i Nuh Diriliyor" projesi kapsamında restorasyon çalışmalarına 2013'te yeniden başlandı. Yapı, bakım görmek üzere 2020 yılında yeniden ibadete kapandı.
Mimari özellikleri
Kesme taştan, dikdörtgen planlı yapının üzeri kasnaklı kubbe ile örtülüdür. Kuzeyinde avlu ile medrese odaları, kuzey cephe duvarının üzerinde ise bir kaide üzerinde yükselen tuğla minaresi bulunur. Aşağıdan yukarıya doğru daralan minarenin şerefesi yoktur; konik bir külahla sonlanır ve tek süsü, dört yanındaki çini panolardır. Avlunun ortasında altıgen planlı ve kubbe ile örtülü şadırvan vardır. Medrese odalarıyla çevrili avludan camiye yedi kapı ile geçilir. Caminin ünlü anıtsal kapısı, bu yedi kapıdan ortadakidir.
Ana giriş kapısı
Caminin 13. yüzyıla tarihlenen ana giriş kapısının kanatları ahşap üzerine bakır malzemeden geometrik süslemelerle bezelidir ve tunç plakalarla kaplı pirinç çubuk ve levhalarla süslenmiştir. Kapı kanadının her iki tarafında, alt alta sıralanmış ve merkezinde 12 kollu yıldızın yer aldığı üç madalyon yer alır. Aralarda ise kanatlar kapanınca tamamlanan iki tüm ve iki yarım madalyon bulunur.
Kapı tokmakları
Kapının üzerinde yer alan tunç kapı tokmakları iki ejderin ortasında görülen aslan başı şeklindedir. Üzeri kazıma tekniği ile süslenmiştir. Ejderler, kuyruklarından birbirine bağlı durumdadır ve kuyruk uçlarında kartal başları bulunur. Bu tokmakların, dönemin fizikçi ve sanat adami El- Cezeri 'nin eseri olduğu düşünülür. Kapı tokmaklarından biri 1969’da yurt dışına kaçırılmıştır. Kopenhag’daki David Samling Müzesi'ndedir. Diğeri ise 1976 yılından beri İstanbul Türk ve İslâm Eserleri Müzesi’nde sergilenmektedir.
Kaynakça
- ^ . 22 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2017.
- ^ a b c Kurtbil, Zeynep Hatice. . TDV İslam Ansiklopedisi. 26 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2021.
- ^ a b . habitat.org.tr. 10 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2021.
- ^ . Kültür Portalı. 17 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2021.
- ^ . Haberler.com. 24 Eylül 2013. 17 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2021.
- ^ "860 yıllık tarihi Cizre Ulu Camisi'ne restorasyon". NTV. 13 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Aralık 2021.
- ^ Elpe, Ebru (10 Ocak 2021). "KONUM OLARAK CAMİDEN AYRI MİNARELER". AKRA Kültür Sanat ve Edebiyat Dergisi. 9 (23): 191-214. doi:10.31126/akrajournal.805371. ISSN 2148-0370. 27 Nisan 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Aralık 2021.
- ^ . 13 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2021.
- ^ Şafak, Yeni (16 Haziran 2016). . Yeni Şafak. 16 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2021.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Cizre Ulu Camii Sirnak ilinin Cizre ilcesinin merkezindeki Dagkapi Mahallesi nde yer alan tarihi ibadet yapisi Cizre Ulu CamiiTemel bilgilerKonumSirnak CizreKoordinatlar37 19 18 K 42 11 29 D 37 32167 K 42 19139 D 37 32167 42 19139InancIslamAcilis639DurumKullanilmakta Caminin ilk yapilisinin VII yuzyilda Anadolu ya Islamiyet in girdigi ilk yillarda kiliseden camiye donusturulerek gerceklestigi dusunulur Bircok defa onarim gormus yapidan ayri dikdortgen kaide uzerine yuvarlak govdeli minaresi 1155 yilinda yilinda insa edilmistir Metal kapisi ve bunun uzerindeki oymacilik sanatinin onemli bir eseri olan ejder figurlu bronz kapi tokmaklari yapinin en onemli ozelliklerindendir 13 yuzyila tarihlenen anitsal kapi ile tokmaklardan birisi gunumuzde Istanbul daki Turk ve Islam Eserleri Muzesi ndedir Diger tokmak 1969 da yurtdisina kacirilmistir GecmisiVII yuzyilda Anadolu ya Islamiyet in girdigi ilk yillarda kiliseden camiye donusturulmus bir yapidir Caminin sekiz kitabesi bulunur Bu kitabelerden Abbasiler doneminde onarim gordugu Zengi Atabeyi Baz Sah in oglu Emir Ali Sencer tarafindan 1160 yilinda caminin yeniden insa edildigi 1203 ve 1284 yillarinda da onarimlar gordugu anlasilir Cami Cumhuriyet devrinde 1946 yilinda onarilmis 2007 yilinda Vakiflar Genel Mudurlugu tarafindan restore edilmistir Vakiflar Genel Mudurlugunce 2007 yilinda yapilan restorasyon calismalarinin aslina uygun yapilmadiginin belirlenmesi uzerine valilikce hazirlanan Sehr i Nuh Diriliyor projesi kapsaminda restorasyon calismalarina 2013 te yeniden baslandi Yapi bakim gormek uzere 2020 yilinda yeniden ibadete kapandi Mimari ozellikleriKesme tastan dikdortgen planli yapinin uzeri kasnakli kubbe ile ortuludur Kuzeyinde avlu ile medrese odalari kuzey cephe duvarinin uzerinde ise bir kaide uzerinde yukselen tugla minaresi bulunur Asagidan yukariya dogru daralan minarenin serefesi yoktur konik bir kulahla sonlanir ve tek susu dort yanindaki cini panolardir Avlunun ortasinda altigen planli ve kubbe ile ortulu sadirvan vardir Medrese odalariyla cevrili avludan camiye yedi kapi ile gecilir Caminin unlu anitsal kapisi bu yedi kapidan ortadakidir Ana giris kapisi Caminin 13 yuzyila tarihlenen ana giris kapisinin kanatlari ahsap uzerine bakir malzemeden geometrik suslemelerle bezelidir ve tunc plakalarla kapli pirinc cubuk ve levhalarla suslenmistir Kapi kanadinin her iki tarafinda alt alta siralanmis ve merkezinde 12 kollu yildizin yer aldigi uc madalyon yer alir Aralarda ise kanatlar kapaninca tamamlanan iki tum ve iki yarim madalyon bulunur Kapi tokmaklari Kapinin uzerinde yer alan tunc kapi tokmaklari iki ejderin ortasinda gorulen aslan basi seklindedir Uzeri kazima teknigi ile suslenmistir Ejderler kuyruklarindan birbirine bagli durumdadir ve kuyruk uclarinda kartal baslari bulunur Bu tokmaklarin donemin fizikci ve sanat adami El Cezeri nin eseri oldugu dusunulur Kapi tokmaklarindan biri 1969 da yurt disina kacirilmistir Kopenhag daki David Samling Muzesi ndedir Digeri ise 1976 yilindan beri Istanbul Turk ve Islam Eserleri Muzesi nde sergilenmektedir Kaynakca 22 Agustos 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Agustos 2017 a b c Kurtbil Zeynep Hatice TDV Islam Ansiklopedisi 26 Ocak 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Aralik 2021 a b habitat org tr 10 Mart 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Aralik 2021 Kultur Portali 17 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Aralik 2021 Haberler com 24 Eylul 2013 17 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Aralik 2021 860 yillik tarihi Cizre Ulu Camisi ne restorasyon NTV 13 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Aralik 2021 Elpe Ebru 10 Ocak 2021 KONUM OLARAK CAMIDEN AYRI MINARELER AKRA Kultur Sanat ve Edebiyat Dergisi 9 23 191 214 doi 10 31126 akrajournal 805371 ISSN 2148 0370 27 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Aralik 2021 13 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Aralik 2021 Safak Yeni 16 Haziran 2016 Yeni Safak 16 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Aralik 2021