Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Cunda ya da Alibey Adası (Yunanca: Μοσχονήσι Moshonisi, Grekçe: Εκατόνησα Hekatonisa), idari bakımdan Balıkesir'in Ayvalık ilçesine bağlı bir ada. Ayvalık koyundaki Ayvalık Adaları olarak adlandırılan irili ufaklı 22 adanın içerisinde yerleşime açık tek ada Alibey'dir. Türkiye'nin Ege Denizi'nde bulunan sırasıyla Gökçeada, Bozcaada ve Uzunada'dan sonra 4. büyük adasıdır. Konumu gereği Batı Anadolu'da deniz yollarının kesişme noktasında bulunan bir adadır.
13 Nisan 2023'te, Cunda Adası cumhurbaşkanlığı kararı ile doğal sit alanının koruma statüsünün yeniden değerlendirilmesi sonucunda kesin korunacak hassas alan olarak tescil ve ilan edildi.
Etimoloji
Index Anatolicus'a göre Cunda isminin kökeni Türkçe anlamına gelen yunt kelimesine dayanmaktadır. Piri Reis'in Kitâb-ı Bahriye eserinde Ayvalık Adaları'nın bütünü için "Yund Adaları" adı kullanılmıştır. Cunda'nın, Türkçe yunt adının Rum telaffuzuna uydurulmuş biçimi olduğu belirtilmektedir. Bu isim günümüzde sadece en büyük ada için kullanılmaktadır. 1922’den sonra adaya Kuvâ-yi Milliye reislerinden Ali Çetinkaya onuruna Alibey adı verilmiştir.
Ada MÖ 454'te Atina'ya haraç ödeyenler listesinde, MS 150'de ise Batlamyus'un Coğrafya eserinde Pordoselênê (Πορδοσελήνη) olarak geçmektedir. Modern Rumca Μοσχονήσι (Mosxónisi) adı "misk adası" anlamına gelmektedir.
Tarihçe
Modern dönem
Adanın nüfusunun çoğunluğu Girit ve Midilli adalarından Türkiye-Yunanistan nüfus mübadelesi zamanında göç eden Türklerden oluşmaktadır. Bu yüzden adanın yaşlı nüfusunun çoğu Yunancayı bilmektedir. Son yıllarda ada nüfusu, emeklilik günlerini sakin bir yörede geçirmek isteyen büyük şehir sakinleri tarafından arttırılmıştır.
Adanın nüfusu 2000 yılı itibarıyla 3.000'dir. Ancak bu rakam yazın 20.000'e kadar çıkabilir.[]
Coğrafya
Alibey Adası'nın anakaraya bağlantısı iki ayrı köprü ile sağlanmaktadır. Dolap Boğazı mevkiinde 1964 yılında inşa edilmiş olan Türkiye'nin ilk boğaz köprüsü, Alibey ve Lale adalarını birleştirmektedir. Lale Adası ise anakaraya 1817 yılında denizin doldurulmasıyla yapılan 700 metrelik bir hemzemin bir köprü-yol ile bağlanmaktadır.
Ekonomi
Alibey Adası son yıllarda yerli turizm merkezleri arasına girmiştir. Özellikle sahil şeridindeki balık lokantaları ile bilinir. Günlük tekne gezileri sayesinde civar adalara ve adanın karadan ulaşılması zor bölgelerine gitmek mümkündür. Midilli Adası'na günü birlik seferler ise özellikle yaz aylarında yabancı turistlerin adaya ve Ayvalık'a gelmelerini sağlamıştır.
Ada halkının turizm yanında iki büyük geçim kaynağı vardır: zeytincilik ve balıkçılık. Ada zeytinleri özellikle zeytinyağı üretimi için uygundur.
Turizm
Alibey Adası doğal güzellikleri ve tarihi yapıları nedeniyle koruma altına alınmış ve 1976 yılında Ayvalık ve çevresindeki 17.900 hektarlık alan doğal ve tarihi sit alanı olarak kabul edilmiştir. Alibey Adası'nda mübadele öncesinden, Rum Ortodoks cemaatinden kalma birçok kilise ve manastır mevcuttur. Bu yapıların koruma altına alınması ancak Alibey Adası'nın tanınması ve restorasyon için sermaye aktaracak sponsorların adada mülk satın almaları ile mümkün olabilmiştir. Son olarak 'Aşıklar Tepesi' olarak bilinen mevkide bulunan değirmenin restorasyonu 2006 yılında tamamlanmış ve ziyarete açılmıştır. Adada, hâlen restorasyon için sponsor bekleyen pek çok tarihî eser bulunmaktadır.
Adadaki tarihi binalardan bazıları aşağıdaki gibidir:
- Çamlı Manastır/Taksiyarhis Ta Çamya: Ada merkezinden yaya olarak ve Patriça yolundaki Ekşi Çeşme'nin solundaki yol izlenerek yarım saatte varılabilir
- Koruyan Meryem Manastırı/ Panagias Tis Lekai :Ayvalık Dalyan Boğazı'ndan çıkışta sağda zeytin ağaçlarının arasından gözüken boğaza hakim manzaralı restore edilmiş özel mülk
- Ay Işığı Manastırı/ Ai Dimitri Ta Salina: Patriça 2. köyden yürüyüşle 45 dakika mesafededir
- Ayos Apostolos Manastırı/ Adaya giderken köprüyü geçtiğinizde soldaki sahil yoluna saptığınızda 500 metre mesafe sonra sağ yukarıdaki küçük tepeciktedir
- Tavuk Adası Manastırı/Ayiu Ionnu Tu Podromu: Alibey Adası'nın karşısındaki Tavuk Adası üzerinde inşa edilmiştir
- Güvercin Adası Manastırı/Ai Yorgi: Pateriça Körfezinin ortasında, andezitten oluşmuş küçük bir adanın üzerinde inşa edilmiştir
- İlyas Peygamber Manastırı/Profit İliya: Köprünün Ada'ya giriş yönünde 200 metre sonra deniz tarafındadır; temel kalıntılarından az miktarı geriye kalmıştır.
- Kızlar Manastırı/Evangelistriya
- Panaya Kilisesi
- Taksiyarhis Kilisesi
- Hamidiye Camii
-
![image]()
Alibey/Cunda Adası, bir balıkçı lokantasından görünüm -
![image]()
Alibey/Cunda Adası sahili -
![image]()
Alibey/Cunda Adası yanındaki küçük Tavuk adasından ve üstündeki tarihi kilise kalıntılarından bir görüntü -
![image]()
-
![image]()
Taksiyarhis Kilisesi -
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
"Mis Kokulu" isimli Rum tavernasinda şarkıcılar Yunanca ve Türkçe karışık şarkı söylerken. -
![image]()
Adanın Arka tarafındaki Patriça Koyundaki Manastır -
![image]()
Cunda Adası'nda bir yeldeğirmeni -
![image]()
Cunda Adası'ndaki yeldeğirmeninden Edremit Körfezi'ne bakış
Diğer
| Wikimedia Commons'ta Cunda ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
Harvard ve Koç Üniversitelerinin ortak Osmanlı Türkçesi Yaz Okulu, 1997 yılından beri Alibey Adası'nda gerçekleşmektedir.
Kaynakça
- ^ Cansever, Meltem (2003). Nil Yüzbaşıoğlu, Burçin Ünlü (Ed.). Türkiye Gezi Kitaplığı - Ayvalık-Altınoluk. Boyut Yayınları. s. 22. .
- ^ . Sputnik Türkiye. 13 Nisan 2023. 13 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2023.
- ^ a b "Alibey". nisanyanmap.com. 18 Kasım 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Ağustos 2022.
Konuyla ilgili yayınlar
- Gencer, Ceylan İrem (2006). Cunda Adası'nda Tarihi Çevre Koruma ve Sıhhileştirme Çalışması (yüksek lisans). İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. 12 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Temmuz 2021.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Cunda ya da Alibey Adasi Yunanca Mosxonhsi Moshonisi Grekce Ekatonhsa Hekatonisa idari bakimdan Balikesir in Ayvalik ilcesine bagli bir ada Ayvalik koyundaki Ayvalik Adalari olarak adlandirilan irili ufakli 22 adanin icerisinde yerlesime acik tek ada Alibey dir Turkiye nin Ege Denizi nde bulunan sirasiyla Gokceada Bozcaada ve Uzunada dan sonra 4 buyuk adasidir Konumu geregi Bati Anadolu da deniz yollarinin kesisme noktasinda bulunan bir adadir Cunda adasindan bir gorunum 2021 13 Nisan 2023 te Cunda Adasi cumhurbaskanligi karari ile dogal sit alaninin koruma statusunun yeniden degerlendirilmesi sonucunda kesin korunacak hassas alan olarak tescil ve ilan edildi EtimolojiIndex Anatolicus a gore Cunda isminin kokeni Turkce anlamina gelen yunt kelimesine dayanmaktadir Piri Reis in Kitab i Bahriye eserinde Ayvalik Adalari nin butunu icin Yund Adalari adi kullanilmistir Cunda nin Turkce yunt adinin Rum telaffuzuna uydurulmus bicimi oldugu belirtilmektedir Bu isim gunumuzde sadece en buyuk ada icin kullanilmaktadir 1922 den sonra adaya Kuva yi Milliye reislerinden Ali Cetinkaya onuruna Alibey adi verilmistir Ada MO 454 te Atina ya harac odeyenler listesinde MS 150 de ise Batlamyus un Cografya eserinde Pordoselene Pordoselhnh olarak gecmektedir Modern Rumca Mosxonhsi Mosxonisi adi misk adasi anlamina gelmektedir TarihceCunda Adasi nin Ayvalik kaymakamligina baglanmasina dair 9 Aralik 1852 tarihli irade Modern donem Adanin nufusunun cogunlugu Girit ve Midilli adalarindan Turkiye Yunanistan nufus mubadelesi zamaninda goc eden Turklerden olusmaktadir Bu yuzden adanin yasli nufusunun cogu Yunancayi bilmektedir Son yillarda ada nufusu emeklilik gunlerini sakin bir yorede gecirmek isteyen buyuk sehir sakinleri tarafindan arttirilmistir Adanin nufusu 2000 yili itibariyla 3 000 dir Ancak bu rakam yazin 20 000 e kadar cikabilir guncellenmeli CografyaAlibey Adasi nin anakaraya baglantisi iki ayri kopru ile saglanmaktadir Dolap Bogazi mevkiinde 1964 yilinda insa edilmis olan Turkiye nin ilk bogaz koprusu Alibey ve Lale adalarini birlestirmektedir Lale Adasi ise anakaraya 1817 yilinda denizin doldurulmasiyla yapilan 700 metrelik bir hemzemin bir kopru yol ile baglanmaktadir EkonomiAda nin restorasyon bekleyen kilisesinin merdivenleriCunda kafelerinden sahile bakis Alibey Adasi son yillarda yerli turizm merkezleri arasina girmistir Ozellikle sahil seridindeki balik lokantalari ile bilinir Gunluk tekne gezileri sayesinde civar adalara ve adanin karadan ulasilmasi zor bolgelerine gitmek mumkundur Midilli Adasi na gunu birlik seferler ise ozellikle yaz aylarinda yabanci turistlerin adaya ve Ayvalik a gelmelerini saglamistir Ada halkinin turizm yaninda iki buyuk gecim kaynagi vardir zeytincilik ve balikcilik Ada zeytinleri ozellikle zeytinyagi uretimi icin uygundur Turizm Alibey Adasi dogal guzellikleri ve tarihi yapilari nedeniyle koruma altina alinmis ve 1976 yilinda Ayvalik ve cevresindeki 17 900 hektarlik alan dogal ve tarihi sit alani olarak kabul edilmistir Alibey Adasi nda mubadele oncesinden Rum Ortodoks cemaatinden kalma bircok kilise ve manastir mevcuttur Bu yapilarin koruma altina alinmasi ancak Alibey Adasi nin taninmasi ve restorasyon icin sermaye aktaracak sponsorlarin adada mulk satin almalari ile mumkun olabilmistir Son olarak Asiklar Tepesi olarak bilinen mevkide bulunan degirmenin restorasyonu 2006 yilinda tamamlanmis ve ziyarete acilmistir Adada halen restorasyon icin sponsor bekleyen pek cok tarihi eser bulunmaktadir Adadaki tarihi binalardan bazilari asagidaki gibidir Camli Manastir Taksiyarhis Ta Camya Ada merkezinden yaya olarak ve Patrica yolundaki Eksi Cesme nin solundaki yol izlenerek yarim saatte varilabilir Koruyan Meryem Manastiri Panagias Tis Lekai Ayvalik Dalyan Bogazi ndan cikista sagda zeytin agaclarinin arasindan gozuken bogaza hakim manzarali restore edilmis ozel mulk Ay Isigi Manastiri Ai Dimitri Ta Salina Patrica 2 koyden yuruyusle 45 dakika mesafededir Ayos Apostolos Manastiri Adaya giderken kopruyu gectiginizde soldaki sahil yoluna saptiginizda 500 metre mesafe sonra sag yukaridaki kucuk tepeciktedir Tavuk Adasi Manastiri Ayiu Ionnu Tu Podromu Alibey Adasi nin karsisindaki Tavuk Adasi uzerinde insa edilmistir Guvercin Adasi Manastiri Ai Yorgi Paterica Korfezinin ortasinda andezitten olusmus kucuk bir adanin uzerinde insa edilmistir Ilyas Peygamber Manastiri Profit Iliya Koprunun Ada ya giris yonunde 200 metre sonra deniz tarafindadir temel kalintilarindan az miktari geriye kalmistir Kizlar Manastiri Evangelistriya Panaya Kilisesi Taksiyarhis Kilisesi Hamidiye CamiiAlibey Cunda Adasi bir balikci lokantasindan gorunum Alibey Cunda Adasi sahili Alibey Cunda Adasi yanindaki kucuk Tavuk adasindan ve ustundeki tarihi kilise kalintilarindan bir goruntu Taksiyarhis Kilisesi Mis Kokulu isimli Rum tavernasinda sarkicilar Yunanca ve Turkce karisik sarki soylerken Adanin Arka tarafindaki Patrica Koyundaki Manastir Cunda Adasi nda bir yeldegirmeni Cunda Adasi ndaki yeldegirmeninden Edremit Korfezi ne bakisDigerWikimedia Commons ta Cunda ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Harvard ve Koc Universitelerinin ortak Osmanli Turkcesi Yaz Okulu 1997 yilindan beri Alibey Adasi nda gerceklesmektedir Kaynakca Cansever Meltem 2003 Nil Yuzbasioglu Burcin Unlu Ed Turkiye Gezi Kitapligi Ayvalik Altinoluk Boyut Yayinlari s 22 ISBN 975 521 690 1 erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim Sputnik Turkiye 13 Nisan 2023 13 Nisan 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Nisan 2023 a b Alibey nisanyanmap com 18 Kasim 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Agustos 2022 Konuyla ilgili yayinlarGencer Ceylan Irem 2006 Cunda Adasi nda Tarihi Cevre Koruma ve Sihhilestirme Calismasi yuksek lisans Istanbul Istanbul Teknik Universitesi Fen Bilimleri Enstitusu 12 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Temmuz 2021