Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Dağlık Karabağ Özerk Oblastı (Rusça: Нагорно-Карабахская автономная область, Nagorno-Karabakhskaya avtonomnaya oblast'; Azerice: Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti, Дағлыг Гарабағ мухтар вилаjəти; Ermenice: Լեռնային Ղարաբաղի Ինքնավար Մարզ, Ler'nayin Ğarabaği İnqnavar Marz), 1923'te Sovyetler Birliği'nin Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti içinde kurduğu özerk oblasttı. Başkenti Stepanakert şehriydi. Oblastın lideri, Azerbaycan Komünist Partisi Dağlık Karabağ Özerk Bölgesi Komitesinin Birinci Sekreteriydi. Nüfusun çoğunluğunu etnik Ermeniler oluşturuyordu.
Tarihçe
Bölge, 1918 ve 1920 arasındaki kısa süreli bağımsızlıkları sırasında Ermenistan ile Azerbaycan arasında tartışmalıydı. Ermenistan ve Azerbaycan'ın Sovyetleştirilmesinin ardından Kavbiuro örgütü, bölgeye geniş bölgesel özerklik verirken bölgeyi Azerbaycan SSC içinde tutmaya karar verdi. Başlangıçta, Karabağ'ın ana şehri Şuşa ve çevresindeki köyler, özellikle Şuşa'daki Ermeni çoğunluk nüfusunun katledilmesi ve sınır dışı edilmesinden sonra, ağırlıklı olarak Azerbaycanlı oldukları için özerkliğin dışında tutulacaktı - bu karar daha sonra 1923'te Şuşa'nın kurulmasıyla tersine çevrildi. Bunun yerine Kürdistan Uyezdi'ne dahil edilmesinden yana olan Müslüman köylerinin protestolarına rağmen Dağlık Karabağ Özerk Oblastı'ya katılmaya karar verildi.
Azerbaycan Komünist Partisi’nin kurduğu üç kişilik araştırma heyetinin sunduğu rapora dayanarak 30 Haziran 1921’de Özerk Olbastı’nın kuruluşu kararlaştırıldı. 24 Temmuz 1923’te Özerk Oblastı ilan edilmiş ve kararı uygulamaya konulmuştur. Özerk Oblastın ilan edilmesi sırasında alanı 4.161 km² (1.607 sq mi) idi. 1926 nüfus sayımına göre bölgenin nüfusu 125.200 kişi olup bunların yüzde 89,2'sini Ermeniler oluşturmaktadır. Ancak 1989 yılına gelindiğinde özerk bölge nüfusunun Ermenilerin payı yüzde 76,9'a düştü. Bunun nedenleri arasında Sovyet Azerbaycanlı yetkililerin Azerbaycanlıları bölgeye yerleştirme politikası ve Karabağ Ermenilerinin bir miktar dışarıya göç etmesi, ayrıca Azerbaycanlılar arasında genel olarak Ermenilere göre daha yüksek doğum oranı yer alıyor.
Dağlık Karabağ'ın statüsü sorunu 1980'lerin ortalarına kadar önemli bir kamusal mesele haline gelmemiş olsa da, Ermeni aydınları, Sovyet Ermenileri ve Karabağ Ermeni liderleri periyodik olarak bölgenin Sovyet Ermenistan'ına devredilmesi için Moskova'ya çağrılarda bulundu. 1945'te Sovyet Ermenistanı'nın lideri , Stalin'e bölgenin Sovyet Ermenistanı'na bağlanması yönünde çağrıda bulundu ancak bu çağrı reddedildi. 1965 yılında Karabağ'daki on üç Ermeni parti yetkilisi, Sovyet Azerbaycanlı yetkililerin Dağlık Karabağ Özerk Oblastı'na karşı tutumuna ilişkin şikayetlerini Sovyet liderliğine yazdı. Karabağlı Ermeni yetkililerin birçoğu görevden alındı ya da Ermenistan'a gönderildi.Haydar Aliyev'in 1969'da Azerbaycan SSC'nin liderliğine yükselişi, Bakü'nün özerk bölge üzerindeki kontrolünü sıkılaştırmaya yönelik girişimlerin arttığına tanık oldu. 1973-74'te Aliyev, Ermeni milliyetçileri olarak kabul edilen Dağlık Karabağ Özerk Oblastı'nın tüm liderliğini tasfiye etti. Azerbaycan Komünist Partisi Dağlık Karabağ Özerk Bölgesi Komitesi Birinci Sekreteri olarak Karabağ dışından bir Ermeni olan Boris Kevorkov'u atadı.
1977'de tanınmış Ermeni yazar , Leonid Brejnev'e Dağlık Karabağ'ın Sovyet Ermenistan'ına ilhak edilmesi çağrısında bulunan açık bir mektup yazdı.
Kasım 1989'da , Dağlık Karabağ Özerk Oblastı'nin özerkliğini kaldırılıp doğrudan Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlanmasına dair karar aldı. Fakat Aralık 1989'da Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Yüksek Sovyetiyle Karabağ Ulusal Konseyi'nin ortak oturumu, Moskova'nın kararını geçersiz sayarak Dağlık Karabağ Özerk Oblastı'nın Ermenistan ile birleşmesini açıkladı.
1987'de oblasttaki Ermeniler ile Azerbaycan SSR hükûmeti arasında bir çatışma çıktı. Çatışmalar 1991 yılının sonuna doğru Birinci Dağlık Karabağ Savaşı'na dönüştü. Karabağ Savaşı sırasında 26 Kasım 1991'de Azerbaycan Sovyet Sovyalist Cumhuriyeti parlamentosu özerk statünü iptal ederek, araziyi Hocavend, Tartar, Goranboy, Şuşa ve Kelbecer rayonlarına bölmüştür.
 (Dağlık Karabağ tarihi) | |||
| 20. yüzyıl öncesi | |||
| Artsah | |||
| Karabağ Hanlığı | |||
| Sovyet Dönemi | |||
| Dağlık Karabağ Özerk Oblastı | |||
| Bugün | |||
| Karabağ Savaşı | |||
| Dağlık Karabağ Cumhuriyeti | |||
Buna karşılık olarak Ermenilerin çoğunlukta olduğu bölgeler tek taraflı olarak Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin bağımsızlığını ilan etti. Sovyetler Birliği çöktüğünde Birleşmiş Milletler, Dağlık Karabağ bölgesinin yeni kurulan bağımsız Azerbaycan'ın parçası olduğunu tekrar onayladı.
Demografi
Sovyet Birliğinin son döneminde özerk bölgenin yüzölçümü 4.388 km² idi ve 1989 yılında nüfusu 145.593 Ermeni (%76,4), 42.871 Azeri (%22,4),Rus, Rum, Süryani den oluşuyordu.
Kaynakça
- ^ Ardillier-Carras, Françoise (2006). "Sud-Caucase: conflit du Karabagh et nettoyage ethnique" [South Caucasus: Nagorny Karabagh conflict and ethnic cleansing]. Bulletin de l'Association de Géographes Français (Fransızca). 83 (4). ss. 409-432. doi:10.3406/bagf.2006.2527. 12 Aralık 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Ocak 2023.
- ^ "Conflicts in the Caucasus". UNHCR publication for CIS Conference (Displacement in the CIS) (İngilizce). United Nations High Commissioner for Refugees. 1996. 22 Eylül 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Ocak 2023.
- ^
- ^ "Q&A with Arsène Saparov: No Evidence that Stalin 'Gave' Karabakh to Aхerbaijan". armenian.usc.edu. 10 Aralık 2018. 15 Aralık 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Ocak 2023.
Of all the documents I have seen, there is no direct evidence of Stalin doing or saying something in those 12 days in the summer of 1921 that [resulted in this decision on Karabakh]. A lot of people just assume that since Stalin was an evil person, it would be typical of someone evil to take a decision like that.
- ^ Həmid, Tural (15 Aralık 2020). "Dağlıq Qarabağın sərhədləri necə cızılırdı?" [How were the borders of Nagorno-Karabakh drawn?]. Azlogos. 13 Ocak 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Ağustos 2022.
- ^ "All-Union Population Census of 1926. Ethnic composition of the population by regions of the republics of the USSR". demoscope.ru. 1926. 28 Kasım 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Ocak 2023.
- ^ a b c d e (2003). Black Garden: Armenia and Azerbaijan through Peace and War. New York and London: . ss. 3 & 137-140. ISBN .
- ^ Sanjian, Ara (6 Ocak 2021). "The Armenian Diasporan Press on Mountainous Karabagh, 1923-1985". entriessas.com. Entries of the Society for Armenian Studies. 13 Ocak 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Ocak 2021.
This ‘silence’ was only broken in the Diaspora with the publication of Yerevan-based novelist Sero Khanzadyan’s open letter to the Soviet leader Leonid Brezhnev in 1977, demanding Mountainous Karabagh’s annexation to Soviet Armenia.
- ^ Armenia, Azerbaijan, and Georia Country Studies, Area Handbook Series, Federal Reserch Division Library of Congress, 1994, , pp. 19-21.
- ^ (PDF). 10 Haziran 2007 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2008.
- ^ "1993 UN Security Council Resolutions on Nagorno-Karabakh, U.S. State Department website, accessed February 2007". 6 Mart 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Mart 2008.
- ^ Human Rights Watch. "Seven Years of Conflict in Nagorno-Karabakh". December 1994, p. xiii, , citing: Natsional'nyi Sostav Naseleniya SSSR, po dannym Vsesoyuznyi Perepisi Naseleniya 1989 g., Moskva, "Finansy i Statistika"
Dış bağlantılar
- Former Soviet Union Carnage in Karabakh 30 Kasım 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Daglik Karabag Ozerk Oblasti Rusca Nagorno Karabahskaya avtonomnaya oblast Nagorno Karabakhskaya avtonomnaya oblast Azerice Dagliq Qarabag Muxtar Vilayeti Daglyg Garabag muhtar vilajeti Ermenice Լեռնային Ղարաբաղի Ինքնավար Մարզ Ler nayin Garabagi Inqnavar Marz 1923 te Sovyetler Birligi nin Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti icinde kurdugu ozerk oblastti Baskenti Stepanakert sehriydi Oblastin lideri Azerbaycan Komunist Partisi Daglik Karabag Ozerk Bolgesi Komitesinin Birinci Sekreteriydi Nufusun cogunlugunu etnik Ermeniler olusturuyordu Daglik Karabag Ozerk OblastiTarihceBolge 1918 ve 1920 arasindaki kisa sureli bagimsizliklari sirasinda Ermenistan ile Azerbaycan arasinda tartismaliydi Ermenistan ve Azerbaycan in Sovyetlestirilmesinin ardindan Kavbiuro orgutu bolgeye genis bolgesel ozerklik verirken bolgeyi Azerbaycan SSC icinde tutmaya karar verdi Baslangicta Karabag in ana sehri Susa ve cevresindeki koyler ozellikle Susa daki Ermeni cogunluk nufusunun katledilmesi ve sinir disi edilmesinden sonra agirlikli olarak Azerbaycanli olduklari icin ozerkligin disinda tutulacakti bu karar daha sonra 1923 te Susa nin kurulmasiyla tersine cevrildi Bunun yerine Kurdistan Uyezdi ne dahil edilmesinden yana olan Musluman koylerinin protestolarina ragmen Daglik Karabag Ozerk Oblasti ya katilmaya karar verildi Azerbaycan Komunist Partisi nin kurdugu uc kisilik arastirma heyetinin sundugu rapora dayanarak 30 Haziran 1921 de Ozerk Olbasti nin kurulusu kararlastirildi 24 Temmuz 1923 te Ozerk Oblasti ilan edilmis ve karari uygulamaya konulmustur Ozerk Oblastin ilan edilmesi sirasinda alani 4 161 km 1 607 sq mi idi 1926 nufus sayimina gore bolgenin nufusu 125 200 kisi olup bunlarin yuzde 89 2 sini Ermeniler olusturmaktadir Ancak 1989 yilina gelindiginde ozerk bolge nufusunun Ermenilerin payi yuzde 76 9 a dustu Bunun nedenleri arasinda Sovyet Azerbaycanli yetkililerin Azerbaycanlilari bolgeye yerlestirme politikasi ve Karabag Ermenilerinin bir miktar disariya goc etmesi ayrica Azerbaycanlilar arasinda genel olarak Ermenilere gore daha yuksek dogum orani yer aliyor Daglik Karabag in statusu sorunu 1980 lerin ortalarina kadar onemli bir kamusal mesele haline gelmemis olsa da Ermeni aydinlari Sovyet Ermenileri ve Karabag Ermeni liderleri periyodik olarak bolgenin Sovyet Ermenistan ina devredilmesi icin Moskova ya cagrilarda bulundu 1945 te Sovyet Ermenistani nin lideri Stalin e bolgenin Sovyet Ermenistani na baglanmasi yonunde cagrida bulundu ancak bu cagri reddedildi 1965 yilinda Karabag daki on uc Ermeni parti yetkilisi Sovyet Azerbaycanli yetkililerin Daglik Karabag Ozerk Oblasti na karsi tutumuna iliskin sikayetlerini Sovyet liderligine yazdi Karabagli Ermeni yetkililerin bircogu gorevden alindi ya da Ermenistan a gonderildi Haydar Aliyev in 1969 da Azerbaycan SSC nin liderligine yukselisi Baku nun ozerk bolge uzerindeki kontrolunu sikilastirmaya yonelik girisimlerin arttigina tanik oldu 1973 74 te Aliyev Ermeni milliyetcileri olarak kabul edilen Daglik Karabag Ozerk Oblasti nin tum liderligini tasfiye etti Azerbaycan Komunist Partisi Daglik Karabag Ozerk Bolgesi Komitesi Birinci Sekreteri olarak Karabag disindan bir Ermeni olan Boris Kevorkov u atadi 1977 de taninmis Ermeni yazar Leonid Brejnev e Daglik Karabag in Sovyet Ermenistan ina ilhak edilmesi cagrisinda bulunan acik bir mektup yazdi Kasim 1989 da Daglik Karabag Ozerk Oblasti nin ozerkligini kaldirilip dogrudan Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti ne baglanmasina dair karar aldi Fakat Aralik 1989 da Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Yuksek Sovyetiyle Karabag Ulusal Konseyi nin ortak oturumu Moskova nin kararini gecersiz sayarak Daglik Karabag Ozerk Oblasti nin Ermenistan ile birlesmesini acikladi 1987 de oblasttaki Ermeniler ile Azerbaycan SSR hukumeti arasinda bir catisma cikti Catismalar 1991 yilinin sonuna dogru Birinci Daglik Karabag Savasi na donustu Karabag Savasi sirasinda 26 Kasim 1991 de Azerbaycan Sovyet Sovyalist Cumhuriyeti parlamentosu ozerk statunu iptal ederek araziyi Hocavend Tartar Goranboy Susa ve Kelbecer rayonlarina bolmustur Daglik Karabag tarihi20 yuzyil oncesiArtsahKarabag HanligiSovyet DonemiDaglik Karabag Ozerk OblastiBugunKarabag SavasiDaglik Karabag Cumhuriyeti Buna karsilik olarak Ermenilerin cogunlukta oldugu bolgeler tek tarafli olarak Daglik Karabag Cumhuriyeti nin bagimsizligini ilan etti Sovyetler Birligi coktugunde Birlesmis Milletler Daglik Karabag bolgesinin yeni kurulan bagimsiz Azerbaycan in parcasi oldugunu tekrar onayladi DemografiSovyet Birliginin son doneminde ozerk bolgenin yuzolcumu 4 388 km idi ve 1989 yilinda nufusu 145 593 Ermeni 76 4 42 871 Azeri 22 4 Rus Rum Suryani den olusuyordu Kaynakca Ardillier Carras Francoise 2006 Sud Caucase conflit du Karabagh et nettoyage ethnique South Caucasus Nagorny Karabagh conflict and ethnic cleansing Bulletin de l Association de Geographes Francais Fransizca 83 4 ss 409 432 doi 10 3406 bagf 2006 2527 12 Aralik 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Ocak 2023 Conflicts in the Caucasus UNHCR publication for CIS Conference Displacement in the CIS Ingilizce United Nations High Commissioner for Refugees 1996 22 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Ocak 2023 Q amp A with Arsene Saparov No Evidence that Stalin Gave Karabakh to Aherbaijan armenian usc edu 10 Aralik 2018 15 Aralik 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Ocak 2023 Of all the documents I have seen there is no direct evidence of Stalin doing or saying something in those 12 days in the summer of 1921 that resulted in this decision on Karabakh A lot of people just assume that since Stalin was an evil person it would be typical of someone evil to take a decision like that Hemid Tural 15 Aralik 2020 Dagliq Qarabagin serhedleri nece cizilirdi How were the borders of Nagorno Karabakh drawn Azlogos 13 Ocak 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Agustos 2022 All Union Population Census of 1926 Ethnic composition of the population by regions of the republics of the USSR demoscope ru 1926 28 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Ocak 2023 a b c d e 2003 Black Garden Armenia and Azerbaijan through Peace and War New York and London ss 3 amp 137 140 ISBN 0 8147 1944 9 Sanjian Ara 6 Ocak 2021 The Armenian Diasporan Press on Mountainous Karabagh 1923 1985 entriessas com Entries of the Society for Armenian Studies 13 Ocak 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Ocak 2021 This silence was only broken in the Diaspora with the publication of Yerevan based novelist Sero Khanzadyan s open letter to the Soviet leader Leonid Brezhnev in 1977 demanding Mountainous Karabagh s annexation to Soviet Armenia Armenia Azerbaijan and Georia Country Studies Area Handbook Series Federal Reserch Division Library of Congress 1994 ISBN 0 8444 0848 4 pp 19 21 PDF 10 Haziran 2007 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 17 Kasim 2008 1993 UN Security Council Resolutions on Nagorno Karabakh U S State Department website accessed February 2007 6 Mart 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Mart 2008 Human Rights Watch Seven Years of Conflict in Nagorno Karabakh December 1994 p xiii ISBN 1 56432 142 8 citing Natsional nyi Sostav Naseleniya SSSR po dannym Vsesoyuznyi Perepisi Naseleniya 1989 g Moskva Finansy i Statistika Dis baglantilarFormer Soviet Union Carnage in Karabakh 30 Kasim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde