Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddede birçok sorun bulunmaktadır. Lütfen sayfayı geliştirin veya bu sorunlar konusunda bir yorum yapın.
|
Dadaş, Erzurum yöresinde yerleşik veya menşei olarak bu yörenin insanını ya da özellikle bu yöreye ait bir folklor oyunu olan Erzurum barlarını oynayan oyunculardan her birini ifade eder. Bu sebeple dadaş ifadesi üzerinde fikir beyan edenler, bunu Erzurum ve bar sözcükleriyle ilişkilendirirler. Antik isimlerin fonetik açılımı açısından konuya ilişkin olarak anlamda ise şu fikir ileri sürülmüştür. “Theodosiopolis: Te-odo-si Opolis. Erzurum’un antik adıdır. Dadasi/Dağ-atasi-şehri; Atası dağlılar şehri; Dede’os/dadaş şehri bu bakımdan dadaşlar dağlılar olarak tanımlanmış. Dadaş genel anlamda Erzurum Türklerine denir. Genel olarak Erzurum yöresinde 1- Erkek kardeş, 2- Yiğit, delikanlı, babayiğit kimse. 3- Mert, cesur. 4- Arkadaş, dost. anlamlarında kullanılır. Ayrıca Ağabey, bar oynayan delikanlı, Erzurumlu arkadaş, hemşeri, geniş anlamı ile Erzurum bölgesinin efesi şeklinde de ifade edilir. Zaman zaman kişiye hitaben doğrudan söylenilebildiği gibi, bazen de yüceltme sıfatı olarak kullanılır. numune-yi misal bir Erzurumlu, bar tutan, at binen, cirit atan, kabadayı, tığ gibi bir delikanlıdır. Gerek Erzurum ve yöresinde ve gerekse Anadolu 'da dadaş olmanın müstesna bir durum olduğu, "efendilik" anlamında fıtrî (doğmatik), asaletli bir ruh hali olduğuna da inanılır. Bu düşünceden hareketle tarihî bir misyona sahip olan dadaşlar için zaman zaman serhat boylarında bekçi; düşkünün, fakirin, kimsesizin kimsesi; eli ve sofrası açık mert bir köylü, bir esnaf; camilerde görev yapan imanlı, toksözlü, nur yüzlü bir din görevlisi; siyasi açıdan medeni cesareti olan cesur bir hatip, yiğit bir komutan, görevini namus bilen bir devlet memuru, bir öğretmen, bir polis; kendisini ailesine ve çocuklarına adamış Erzurumlu bir ana veya babadır" tanımı, Türk halkının geniş bir kesimi tarafından yapılmaktadır. Ayrıca Dadaş, aile içinde ve dışında herkesin saygınlığını kazanmış, her konuda kendine güven duyulan, sofrası eşe - dosta yoksula düşküne açık, iyi bir aile reisi olarak da bilinmektedir.Türk İstiklâl Harbi boyunca Anadolu’da çıkarılan çeşitli gazetelerde Millî Mücadeleyi destekleyen yazılar kaleme alan ve Türkiye 'de Cumhuriyet döneminin ilk edebiyat tarihi kitabı “Türk Teceddüt Edebiyatı Tarihi” nin de yazarı olan İsmail Habip Sevük " Yurttan Yazılar, 1943 " adlı eserinde " Batı Anadolu'nun zeybeğine karşılık Erzurum'un dadaşı var. Dadaş, külhanbeyi değil kabadayıdır " ifadesi ile birlikte " dadaşlığın bir davranış biçimi, bir yaşama şekli, bir ahlâk anlayışı olarak kabul edilebileceği " vurgusunu yaparak " Dadaşlık ", yazar tarafından bir ibadet türü paralelinde değerlendirilmiş, hatta adeta bir mezhep olarak kendisince yorumlanmıştır.İsmail Habip Sevük 1943 yılında kaleme aldığı eserinde: " Bu mezhebin ibadetleri iyi silah kullanmak, güzel cirit oynamak; millî oyunları iyi bilmek ve paraya ehemmiyet vermemektir. Mezhepte en esaslı iki akide kimseden korkmayacak ve kimseyi öldürmeyeceksin. Korkmak en büyük ayıp, öldürmek ondan daha ayıp... Maksat hayat değil galebedir. Yiğitsen yen, hatta yenil, gene öylesin ; öldürdünse, yenmedin, yiğitliği lekeledin..." şeklinde konuyla ilgili açıklamalara yer vermiştir. Türkiye Cumhuriyeti Devleti 'nin ilk Cumhurbaşkanı olan Türk siyasetçi ve devlet adamı Mustafa Kemal Atatürk 'ün 23 Nisan 1920'de, Ankara'da, Türkiye Büyük Millet Meclisinin açılışında, Erzurum mebusu sıfatıyla Meclis ve Hükûmet Başkanlığına seçilmesi çok dikkat çekicidir. Atatürk'ün, Erzurum Milletvekili olarak ilk mecliste dadaşlar diyarı Erzurum 'u, Erzurumluları temsil etmesi; dadaşların ona, onun da dadaşlara verdiği önemi ortaya koymuştur.
Günümüzde Türkmenistan'da dadaş ifadesinin kullanılıyor olması kelimenin etimolojisi hakkında kısmen de olsa bilgi vermektedir. Öte yandan, Azerbaycan'da da " Dadașlar " adlı bir belde bulunmaktadır.
Kaynakça
- ^ Adları Sözlüğü[]
- ^ Türkçesi Ağızları Sözlüğü[]
- ^ Kelimesinin Anlamı[]
- ^ a b c Kelimesinin Anlamı[]
- ^ İsmail Habip Sevük, Yurttan Yazılar, Ankara, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay.1.baskı, 1987.S.531
- ^ Seyyahların Gözüyle Erzurum, 2009, Hanifi Hancı, ER-VAK yayınları, 1. baskı, s:253
- ^ İsmail Habip Sevük, Yurttan Yazılar, Ankara, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay.1.baskı, 1987.S.533
- "Kişi Adları Sözlüğü". 3 Kasım 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Temmuz 2012.
- . 31 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2012.
Dış bağlantılar
- Türk Dil Kurumu resmi sitesi3 Kasım 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddede bircok sorun bulunmaktadir Lutfen sayfayi gelistirin veya bu sorunlar konusunda tartisma sayfasinda bir yorum yapin Bu madde Vikipedi bicem el kitabina uygun degildir Maddeyi Vikipedi standartlarina uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Gerekli duzenleme yapilmadan bu sablon kaldirilmamalidir Haziran 2016 Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Dadas haber gazete kitap akademik JSTOR Aralik 2022 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Dadas Erzurum yoresinde yerlesik veya mensei olarak bu yorenin insanini ya da ozellikle bu yoreye ait bir folklor oyunu olan Erzurum barlarini oynayan oyunculardan her birini ifade eder Bu sebeple dadas ifadesi uzerinde fikir beyan edenler bunu Erzurum ve bar sozcukleriyle iliskilendirirler Antik isimlerin fonetik acilimi acisindan konuya iliskin olarak anlamda ise su fikir ileri surulmustur Theodosiopolis Te odo si Opolis Erzurum un antik adidir Dadasi Dag atasi sehri Atasi daglilar sehri Dede os dadas sehri bu bakimdan dadaslar daglilar olarak tanimlanmis Dadas genel anlamda Erzurum Turklerine denir Genel olarak Erzurum yoresinde 1 Erkek kardes 2 Yigit delikanli babayigit kimse 3 Mert cesur 4 Arkadas dost anlamlarinda kullanilir Ayrica Agabey bar oynayan delikanli Erzurumlu arkadas hemseri genis anlami ile Erzurum bolgesinin efesi seklinde de ifade edilir Zaman zaman kisiye hitaben dogrudan soylenilebildigi gibi bazen de yuceltme sifati olarak kullanilir numune yi misal bir Erzurumlu bar tutan at binen cirit atan kabadayi tig gibi bir delikanlidir Gerek Erzurum ve yoresinde ve gerekse Anadolu da dadas olmanin mustesna bir durum oldugu efendilik anlaminda fitri dogmatik asaletli bir ruh hali olduguna da inanilir Bu dusunceden hareketle tarihi bir misyona sahip olan dadaslar icin zaman zaman serhat boylarinda bekci duskunun fakirin kimsesizin kimsesi eli ve sofrasi acik mert bir koylu bir esnaf camilerde gorev yapan imanli toksozlu nur yuzlu bir din gorevlisi siyasi acidan medeni cesareti olan cesur bir hatip yigit bir komutan gorevini namus bilen bir devlet memuru bir ogretmen bir polis kendisini ailesine ve cocuklarina adamis Erzurumlu bir ana veya babadir tanimi Turk halkinin genis bir kesimi tarafindan yapilmaktadir Ayrica Dadas aile icinde ve disinda herkesin sayginligini kazanmis her konuda kendine guven duyulan sofrasi ese dosta yoksula duskune acik iyi bir aile reisi olarak da bilinmektedir Turk Istiklal Harbi boyunca Anadolu da cikarilan cesitli gazetelerde Milli Mucadeleyi destekleyen yazilar kaleme alan ve Turkiye de Cumhuriyet doneminin ilk edebiyat tarihi kitabi Turk Teceddut Edebiyati Tarihi nin de yazari olan Ismail Habip Sevuk Yurttan Yazilar 1943 adli eserinde Bati Anadolu nun zeybegine karsilik Erzurum un dadasi var Dadas kulhanbeyi degil kabadayidir ifadesi ile birlikte dadasligin bir davranis bicimi bir yasama sekli bir ahlak anlayisi olarak kabul edilebilecegi vurgusunu yaparak Dadaslik yazar tarafindan bir ibadet turu paralelinde degerlendirilmis hatta adeta bir mezhep olarak kendisince yorumlanmistir Ismail Habip Sevuk 1943 yilinda kaleme aldigi eserinde Bu mezhebin ibadetleri iyi silah kullanmak guzel cirit oynamak milli oyunlari iyi bilmek ve paraya ehemmiyet vermemektir Mezhepte en esasli iki akide kimseden korkmayacak ve kimseyi oldurmeyeceksin Korkmak en buyuk ayip oldurmek ondan daha ayip Maksat hayat degil galebedir Yigitsen yen hatta yenil gene oylesin oldurdunse yenmedin yigitligi lekeledin seklinde konuyla ilgili aciklamalara yer vermistir Turkiye Cumhuriyeti Devleti nin ilk Cumhurbaskani olan Turk siyasetci ve devlet adami Mustafa Kemal Ataturk un 23 Nisan 1920 de Ankara da Turkiye Buyuk Millet Meclisinin acilisinda Erzurum mebusu sifatiyla Meclis ve Hukumet Baskanligina secilmesi cok dikkat cekicidir Ataturk un Erzurum Milletvekili olarak ilk mecliste dadaslar diyari Erzurum u Erzurumlulari temsil etmesi dadaslarin ona onun da dadaslara verdigi onemi ortaya koymustur Gunumuzde Turkmenistan da dadas ifadesinin kullaniliyor olmasi kelimenin etimolojisi hakkinda kismen de olsa bilgi vermektedir Ote yandan Azerbaycan da da Dadașlar adli bir belde bulunmaktadir Kaynakca Adlari Sozlugu olu kirik baglanti Turkcesi Agizlari Sozlugu olu kirik baglanti Kelimesinin Anlami olu kirik baglanti a b c Kelimesinin Anlami olu kirik baglanti Ismail Habip Sevuk Yurttan Yazilar Ankara Kultur ve Turizm Bakanligi Yay 1 baski 1987 S 531 Seyyahlarin Gozuyle Erzurum 2009 Hanifi Hanci ER VAK yayinlari 1 baski s 253 Ismail Habip Sevuk Yurttan Yazilar Ankara Kultur ve Turizm Bakanligi Yay 1 baski 1987 S 533 Kisi Adlari Sozlugu 3 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Temmuz 2012 31 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Temmuz 2012 Dis baglantilarTurk Dil Kurumu resmi sitesi3 Kasim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde