Damga, Reşat Nuri Güntekin tarafından 1924 yılında yazılmış kısa romanlardan biridir. Türk edebiyatının sevilen eserlerinden biridir. Ağırlıklı olarak Osmanlı'nın son yıllarını anlatan bir romandır. İkinci Meşrutiyet'in ilanından hemen sonraki yaşamı anlatır. Güntekin, çocukluk anılarının dile getirildiği eski İstanbul günlerini anlatmaktadır.
Yazar | Reşat Nuri Güntekin |
---|---|
Ülke | Türkiye |
Dil | Türkçe |
Tür | Roman |
Yayım | 1999 (İlk basımı:1924) |
Yayımcı | |
Sayfa | 143 |
ISBN |
Genel yorumlar
Romanın ana kahramanı "İffet" adlı bir adamdır. Vedia'ya duyulan büyük aşkın, sonunda boş bir kuruntu nedeniyle umutsuzluğa dönüşmesi hüzünlü şekilde ifade etmektedir. Özlenen bir evliliğin gerçekleşmemesi, büyük bir düş kırıklığına yol açar.
Konu
İffet hep ağabeyi Muzaffer'den farklı olmak istemiştir. Bunu gören Mahmut Efendi İffet'i hep Muzaffer'den ayrı sever. İffet, Kamiyap Kalfa sayesinde haftada iki gün Paşa babasından habersiz mahalle okuluna gider, oradaki çocuklarla arkadaşlık eder. Yazları ise, Karamürsel'deki Damlacık Çiftliğinde yaşayan Hatice halasının yanında geçirir. Burada geçirdiği iki ay onun için çok farklıdır. Özellikle halasının anlattığı hayaletli değirmen öyküsünden çok etkilenir. Bu hikâyede; birbirini çok seven Fatma ve İsmail, İsmail'in askere gitmesi nedeniyle ayrılırlar. Fatma, İsmail'i iki yıl bekler ama çevresindekilerin baskısıyla Gaffar Ağa'yla evlendirilir. Aradan zaman geçtikten sonra İsmail Yemen'den geri döner ve Fatma'nın evlendiğini öğrenir. Yalnız ikisi de hala birbirlerini çok sevmektedirler. Bu nedenle geceleri gizli gizli değirmende buluşurlar. Bir gün basılmak üzereyken İsmail, Fatma'nın namusunu kurtarmak için değirmenden kendisini soğuk sulara atar ve cesedi bile bulunamaz.
İffet bu masaldan çok etkilenir. Bu masal ona sevilen bir kadın için kendini feda etmeyi öğretir. İffet büyür, ağabeyi hünkar yaveri olur ve sırma kordonlar takar. İffet ise babası tarafından verilir. İffet'in okul'da özgürlükçü ve meşrutiyetçi fikirleri olan bir Celal Ağabeyi vardır. Celal'e, fikirlerini saklamayıp açıklıkla savunduğu için saygı duymaktadır. Ama okuldaki bir öğretmeninin, ihtilal ve meşrutiyet hakkındaki sözlerinden dolayı tutuklanması, İffet'in okuldan uzaklaştırılmasına neden olur.
Kısa bir zaman sonra Meşrutiyet ilan edilir ve İffet'in babası Halis Paşa görevden alınarak 'ye sürgün edilir. İffet'te babasıyla iki buçuk yıl Midilli'de yaşar. Babasının ölümü üzerine İstanbul'a dönerek bir evde paralı öğretmen olarak çalışır. Evin hanımı Vedia Hanım ile arasında duygusal bir yakınlaşma doğar. Geceleri gizlice sahilde buluşurlar. İffet her gece kayıkhane harabesinde Vedia'yı bekler. İffet Vedia'ya Damlacık'taki su değirmeninin masalını anlatır. Bir köy delikanlısının sevdiğini ele vermemek için yaptığı fedakarlığın aynısını bir gün kendisinin de yapabileceğini söyler. Bir gün yine gizlice buluşurlarken basılırlar ve İffet aynen masaldaki gibi, sevdiği kadının namusunu kurtarmak için hırsız damgası yiyerek, altı ay hapse mahkûm edilir.
Bir Mayıs günü, Vasif Efendi ile hapisten çıkar. İffet, dışarıda kendini iyi hissetmemektedir. Ne yapacağını şaşırır. Birkaç gün yakınlarının yanında kaldıktan sonra bir oda kiralar. Hapisten çıktıktan sonra Celal, İffet için sadece bir arkadaş değil, bir baba gibi olmuştur. İffet'in Hatice Halası kadar çok sevdiği bir Fahriye Yengesi vardır. Bir gün Muzaffer'den yengesinin durumunun iyi olmadığını haber alır ve zorunlu olarak Fahriye Yengesini görmeye gider. Fahriye Yenge onu çok iyi karşılar ve bir istekte bulunur: 400 bin lirasını bankaya yatırmalıdır. İffet çok şaşırır. Çünkü, kendi ağabeyinin bile kendisine güveni kalmamıştır. İffet sürekli olarak kendi yediği damlayı düşündüğünden bu görevi kabul etmez. Psikolojisi hep böyledir. Celal, İffet'e bir iş bulur. Görüşmek için giden İffet ilk iş görüşmesinde büyük bir ümitsizliğe kapılır. Kendisinden istenen gümrükten,eşya çıkarmasıydı. ”Yarın gelirim “diye mağazadan ayrılır.Ama bu olayın tesiri günlerce üstünden atamaz, namuslu bir iş bulmaktaki ümidi giderek azalır.
Yaz bitiyordu ve İffet hala iş bulamaz. Elinde ne varsa satar, bazı geceler aç yatardı. Ev kirasını ödemek için en son babasının yadigarı olan altın saati bile satar. En sonunda Celal, İffet'e gazetesinde iş bulur. İffet bundan çok mutlu olarak yorulmadan çalışmaya başlar. Çevresindekiler artık rahatsız olmaz çok kısa zaman sonra gazete bütün İffet ve arkadaşları Telgraf gazetesinde çalışmaya başlar.Fakat kısa zaman sonra Telgraf gazetesinden de ayrılır, yine aç ve açıktadır. Celal geçinemeyip Konya'ya gider. İffet ayda bir Muzaffer abisinin gönderdiği parayla ev kirasını öder.
Bir gün sokakta yürürken Celal'e rastlar. Celal Konya'da avukatlık görevinden ayrılarak ticarete atılmıştır. İffet'e de kendi yanında bir iş verir. İffet’in işi şehirler arası yolculuklarda mal taşımaktır. İffet yeni yüzler, yeni insanlar tanıdıkça hayata bağlılığı artmakta, yaptığı işten memnun kalmaktadır. Yolda gördüğü insanlara yardım eder ve onların ihtiyaçlarını karşılar. Yine kötü hava şartlarında İzmir'den İstanbul'a doğru hareket eder. Tren Afyon'da hareket edemez duruma gelir. Dışarı çıkar ve kendisinden hasta annesi için yardım isteyen Rana'ya yardım eder. Rana, masum ve çocuksu bir kızdır. İffet Rana'dan çok hoşlanır, yalnız yediği damga yüzünden Rana’dan uzaklaşır.
İffet uzun süre sonra Hocası Mahmut Efendi'yi görmeye gider. Mahmut Efendi'nin eşi ölmüş kendisine gelini bakar. Mahmut Efendi ile uzun uzun konuşurlar,eski hatıraları anarlar. Gece Mahmut Efendi'den ayrıldıktan sonra sokakta kavga eden bir kadın ve erkekle karşılaşır. Adam kadını hırsızlıkla suçlar ve polise götürmekle tehdit eder. İffet, bu kadını görünce Rana aklına gelir ve bu kadının masum olduğunu, kendisi gibi damga yediğini düşünerek onu kendi himayesi altına almayı düşünür. Adama para vererek kızı kurtarır. Yalnız kadın hiç düşündüğü gibi çıkmaz. Bir geceyi beraber geçirdikten sonra kadın ayrılır ve İffet'in duyguları yine incinir.
Muzaffer Ağabeyinden gelen telgraf İffet'in moralini yükseltir. Telgrafta ev ve yatırımlar hakkındaki mahkemeyi kazandıkları yazar. İffet İstanbul'a döner ve eline epeyce para geçer. İstanbul'da iyi bir malikane alır. Yanına da Mahmut Efendi öldükten sonra tek başına kalan gelini ve torununu alır. Eline para geçtikten sonra eski akrabaları ile tekrar görüşmeye başlar.
Bir gün İffet Beyoğlu'nda gezerken Vedia ile karşılaşır. Hiçbir şey olmamış gibi iki çift karşılıklı konuşurlar. İffet tekrar Vedia’ya karşı duygular hisseder. Yalnız Vedia tekrar İffet'le olmak istemez.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Damga Resat Nuri Guntekin tarafindan 1924 yilinda yazilmis kisa romanlardan biridir Turk edebiyatinin sevilen eserlerinden biridir Agirlikli olarak Osmanli nin son yillarini anlatan bir romandir Ikinci Mesrutiyet in ilanindan hemen sonraki yasami anlatir Guntekin cocukluk anilarinin dile getirildigi eski Istanbul gunlerini anlatmaktadir DamgaYazarResat Nuri GuntekinUlkeTurkiyeDilTurkceTurRomanYayim1999 Ilk basimi 1924 YayimciSayfa143ISBN9789751026729Genel yorumlarRomanin ana kahramani Iffet adli bir adamdir Vedia ya duyulan buyuk askin sonunda bos bir kuruntu nedeniyle umutsuzluga donusmesi huzunlu sekilde ifade etmektedir Ozlenen bir evliligin gerceklesmemesi buyuk bir dus kirikligina yol acar KonuIffet hep agabeyi Muzaffer den farkli olmak istemistir Bunu goren Mahmut Efendi Iffet i hep Muzaffer den ayri sever Iffet Kamiyap Kalfa sayesinde haftada iki gun Pasa babasindan habersiz mahalle okuluna gider oradaki cocuklarla arkadaslik eder Yazlari ise Karamursel deki Damlacik Ciftliginde yasayan Hatice halasinin yaninda gecirir Burada gecirdigi iki ay onun icin cok farklidir Ozellikle halasinin anlattigi hayaletli degirmen oykusunden cok etkilenir Bu hikayede birbirini cok seven Fatma ve Ismail Ismail in askere gitmesi nedeniyle ayrilirlar Fatma Ismail i iki yil bekler ama cevresindekilerin baskisiyla Gaffar Aga yla evlendirilir Aradan zaman gectikten sonra Ismail Yemen den geri doner ve Fatma nin evlendigini ogrenir Yalniz ikisi de hala birbirlerini cok sevmektedirler Bu nedenle geceleri gizli gizli degirmende bulusurlar Bir gun basilmak uzereyken Ismail Fatma nin namusunu kurtarmak icin degirmenden kendisini soguk sulara atar ve cesedi bile bulunamaz Iffet bu masaldan cok etkilenir Bu masal ona sevilen bir kadin icin kendini feda etmeyi ogretir Iffet buyur agabeyi hunkar yaveri olur ve sirma kordonlar takar Iffet ise babasi tarafindan verilir Iffet in okul da ozgurlukcu ve mesrutiyetci fikirleri olan bir Celal Agabeyi vardir Celal e fikirlerini saklamayip aciklikla savundugu icin saygi duymaktadir Ama okuldaki bir ogretmeninin ihtilal ve mesrutiyet hakkindaki sozlerinden dolayi tutuklanmasi Iffet in okuldan uzaklastirilmasina neden olur Kisa bir zaman sonra Mesrutiyet ilan edilir ve Iffet in babasi Halis Pasa gorevden alinarak ye surgun edilir Iffet te babasiyla iki bucuk yil Midilli de yasar Babasinin olumu uzerine Istanbul a donerek bir evde parali ogretmen olarak calisir Evin hanimi Vedia Hanim ile arasinda duygusal bir yakinlasma dogar Geceleri gizlice sahilde bulusurlar Iffet her gece kayikhane harabesinde Vedia yi bekler Iffet Vedia ya Damlacik taki su degirmeninin masalini anlatir Bir koy delikanlisinin sevdigini ele vermemek icin yaptigi fedakarligin aynisini bir gun kendisinin de yapabilecegini soyler Bir gun yine gizlice bulusurlarken basilirlar ve Iffet aynen masaldaki gibi sevdigi kadinin namusunu kurtarmak icin hirsiz damgasi yiyerek alti ay hapse mahkum edilir Bir Mayis gunu Vasif Efendi ile hapisten cikar Iffet disarida kendini iyi hissetmemektedir Ne yapacagini sasirir Birkac gun yakinlarinin yaninda kaldiktan sonra bir oda kiralar Hapisten ciktiktan sonra Celal Iffet icin sadece bir arkadas degil bir baba gibi olmustur Iffet in Hatice Halasi kadar cok sevdigi bir Fahriye Yengesi vardir Bir gun Muzaffer den yengesinin durumunun iyi olmadigini haber alir ve zorunlu olarak Fahriye Yengesini gormeye gider Fahriye Yenge onu cok iyi karsilar ve bir istekte bulunur 400 bin lirasini bankaya yatirmalidir Iffet cok sasirir Cunku kendi agabeyinin bile kendisine guveni kalmamistir Iffet surekli olarak kendi yedigi damlayi dusundugunden bu gorevi kabul etmez Psikolojisi hep boyledir Celal Iffet e bir is bulur Gorusmek icin giden Iffet ilk is gorusmesinde buyuk bir umitsizlige kapilir Kendisinden istenen gumrukten esya cikarmasiydi Yarin gelirim diye magazadan ayrilir Ama bu olayin tesiri gunlerce ustunden atamaz namuslu bir is bulmaktaki umidi giderek azalir Yaz bitiyordu ve Iffet hala is bulamaz Elinde ne varsa satar bazi geceler ac yatardi Ev kirasini odemek icin en son babasinin yadigari olan altin saati bile satar En sonunda Celal Iffet e gazetesinde is bulur Iffet bundan cok mutlu olarak yorulmadan calismaya baslar Cevresindekiler artik rahatsiz olmaz cok kisa zaman sonra gazete butun Iffet ve arkadaslari Telgraf gazetesinde calismaya baslar Fakat kisa zaman sonra Telgraf gazetesinden de ayrilir yine ac ve aciktadir Celal gecinemeyip Konya ya gider Iffet ayda bir Muzaffer abisinin gonderdigi parayla ev kirasini oder Bir gun sokakta yururken Celal e rastlar Celal Konya da avukatlik gorevinden ayrilarak ticarete atilmistir Iffet e de kendi yaninda bir is verir Iffet in isi sehirler arasi yolculuklarda mal tasimaktir Iffet yeni yuzler yeni insanlar tanidikca hayata bagliligi artmakta yaptigi isten memnun kalmaktadir Yolda gordugu insanlara yardim eder ve onlarin ihtiyaclarini karsilar Yine kotu hava sartlarinda Izmir den Istanbul a dogru hareket eder Tren Afyon da hareket edemez duruma gelir Disari cikar ve kendisinden hasta annesi icin yardim isteyen Rana ya yardim eder Rana masum ve cocuksu bir kizdir Iffet Rana dan cok hoslanir yalniz yedigi damga yuzunden Rana dan uzaklasir Iffet uzun sure sonra Hocasi Mahmut Efendi yi gormeye gider Mahmut Efendi nin esi olmus kendisine gelini bakar Mahmut Efendi ile uzun uzun konusurlar eski hatiralari anarlar Gece Mahmut Efendi den ayrildiktan sonra sokakta kavga eden bir kadin ve erkekle karsilasir Adam kadini hirsizlikla suclar ve polise goturmekle tehdit eder Iffet bu kadini gorunce Rana aklina gelir ve bu kadinin masum oldugunu kendisi gibi damga yedigini dusunerek onu kendi himayesi altina almayi dusunur Adama para vererek kizi kurtarir Yalniz kadin hic dusundugu gibi cikmaz Bir geceyi beraber gecirdikten sonra kadin ayrilir ve Iffet in duygulari yine incinir Muzaffer Agabeyinden gelen telgraf Iffet in moralini yukseltir Telgrafta ev ve yatirimlar hakkindaki mahkemeyi kazandiklari yazar Iffet Istanbul a doner ve eline epeyce para gecer Istanbul da iyi bir malikane alir Yanina da Mahmut Efendi oldukten sonra tek basina kalan gelini ve torununu alir Eline para gectikten sonra eski akrabalari ile tekrar gorusmeye baslar Bir gun Iffet Beyoglu nda gezerken Vedia ile karsilasir Hicbir sey olmamis gibi iki cift karsilikli konusurlar Iffet tekrar Vedia ya karsi duygular hisseder Yalniz Vedia tekrar Iffet le olmak istemez