Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Deliler, Osmanlı kara ordusunda görevli bir askerî birliğin ismidir. Deli adı verilen süvarilerden oluşan bu birlik, savaşlarda üstün cesaret göstermeleri ve farklı giyinme şekilleri sebebiyle bu isimle anılmıştır. Asıl olarak kendilerine kılavuz, rehber manasına gelen delil ismi verilmesine karşın, cesur ve korkusuzca düşmana atılmaları nedeniyle halk arasında deli olarak anılmışlardır. Deli adını almalarının sebebi gönüllü 20-25 yaş arası gençlerden oluşmalarıydı ve savaşlarda ordunun en ön saflarında çarpışmalarıydı.
| Deliler | |
|---|---|
 Deliler | |
| Etkin | Kuruluş-Yükselme-Duraklama dönemleri |
| Dağılması | 19. yüzyıl başları |
| Ülke | Osmanlı İmparatorluğu |
| Bağlılık | Osmanlı Sultanları |
| Sınıfı | Piyade-Süvari |
| Görevi | Düşmanları korkutmak |
| Büyüklük | Bilinmiyor |
| Parçası | Bölük denilen birlikler |
| Yer | Anadolu ve Rumeli |
| Kalpak | Siyah |
| Savaşları | Osmanlı-İran savaşları İstanbul'un Fethi |
Yeniçerilerin Pirleri olduğu gibi Delilerin de Pirleri vardı. Yeniçerilerin Piri Ali bin Ebu Talib olmasına rağmen Delilerin Piri Ömer bin Hattab'tır. Çok Cesur oldukları için bu ismi aldılar. Silah olarak eğri pala, kalkan, mızrak ve bozdoğan taşıyan Deliler, başlarına pars ya da benekli sırtlan derisinden yapılmış tüylü bir miğfer giyerlerdi. Kalkanlarını da yine kuş tüyleriyle süsleyen Delilerin giysileri aslan, kaplan ve tilki postundan, şalvarları da ayı ya da kurt derisindendi. Ayaklarına ise "serhatlik" denen sivri burunlu mahmuzlu bir çizme giyerlerdi. Üzerlerine ayı, pars, aslan veya sırtlan postundan kılları dışarıda şalvarlar giyerlerdi. Bayraklarında "Kaderde ne varsa o gelir başa" yazılıydı. Sonradan giysilerinde değişiklik yapıldı, 17. yüzyıldan itibaren başlarına bir arşın uzunluğunda siyah kuzu derisinden üstü sarıklı bir kalpak giymeye başladılar.
Çoğunluğu Türk'tür ve Rumeli'de yaşayan halklar arasından seçilmişlerdir. Türkler, Boşnaklar, Hırvatlar ve diğer Slav halklarından oluşturulan Osmanlı birlikleri, Rumeli beylerbeyi ve serhat beylerinin maiyet askerleri arasında yer alırlar. Bu askerler Serhadkulu isimli askerler arasında yer almışlardır.
16. yüzyılda Deliler Rumeli beylerbeyi, ve Bosna sancak beylerinin yönetiminde, 17. yüzyılın sonlarından itibaren de Anadolu vezir ve beylerbeylerinin yönetimi altında olmuşlardır. Altmışar kişilik "bayrak" adı verilen ocaklara ayrılmışlar, seferlerde "Delibaşı" adı verilen komutanları tarafından yönetilmişlerdir. 18. yüzyılda bozulmaları sonucu yönetimi altındaki beylerbeyinin görevden alınması sonucu görevlerini kaybetmişlerdir. Bu süreçten sonra köylere saldırmaya başlamışlar, eşkıyalık faaliyetleri sebebiyle 1829'da II. Mahmut tarafından dağıtılmışlardır.
Gözünü budaktan sakınmayan yürekli ve korkusuz kişiler oldukları için efsanevi bir ünleri vardır.
Bir rivayete göre de ıslatılmış mermer üzerine çıplak elle tokat atarak talim ederlerdi. İri yarı adamların ellerinde sadece bir kalkanla ve dahi kimi zaman o bile olmaksızın üzerlerine saldırdığını gören düşman askeri ne olduğunu anlayamadan, mermere meydan okuyan meşhur Osmanlı tokadıyla karşı karşıya gelir ve bunun nasıl bir şey olduğunu anladığında ya ölü ya da artık savaşamayacak denli sakat bir asker olurdu. Osmanlı tokadı kavramı buradan çıkmıştır.
Popüler kültürde
Osman Kaya tarafından yönetilen Deliler: Fatih'in Fermanı isimli filmde, Osmanlı elçisini infaz eden Romanya Prensi Vlad'ı (III. Vlad) öldürmek için, küçük bir Deliler Birliği'nin Vlad'ın üzerine gönderilmesi anlatılır.
Galeri
-
![image]()
Deli Sinan -
![image]()
Deliler (1600-1805) -
![image]()
Surname-i Hümayun (1582-1587)
Kaynakça
- ^ a b c d Kaya, S.. Tanzimat Dönemi Osmanlı Ordusu (1839-1876). Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi. 2005. URL:http://kybele.anadolu.edu.tr/tezler/2005/338517.pdf 12 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Erişim: 8.12.2011. (Arşiv: WebCite®)
- ^ . 17 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2019.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Deliler Osmanli kara ordusunda gorevli bir askeri birligin ismidir Deli adi verilen suvarilerden olusan bu birlik savaslarda ustun cesaret gostermeleri ve farkli giyinme sekilleri sebebiyle bu isimle anilmistir Asil olarak kendilerine kilavuz rehber manasina gelen delil ismi verilmesine karsin cesur ve korkusuzca dusmana atilmalari nedeniyle halk arasinda deli olarak anilmislardir Deli adini almalarinin sebebi gonullu 20 25 yas arasi genclerden olusmalariydi ve savaslarda ordunun en on saflarinda carpismalariydi DelilerDelilerEtkinKurulus Yukselme Duraklama donemleriDagilmasi19 yuzyil baslariUlkeOsmanli ImparatorluguBaglilikOsmanli SultanlariSinifiPiyade SuvariGoreviDusmanlari korkutmakBuyuklukBilinmiyorParcasiBoluk denilen birliklerYerAnadolu ve RumeliKalpakSiyahSavaslariOsmanli Iran savaslari Istanbul un Fethi Yenicerilerin Pirleri oldugu gibi Delilerin de Pirleri vardi Yenicerilerin Piri Ali bin Ebu Talib olmasina ragmen Delilerin Piri Omer bin Hattab tir Cok Cesur olduklari icin bu ismi aldilar Silah olarak egri pala kalkan mizrak ve bozdogan tasiyan Deliler baslarina pars ya da benekli sirtlan derisinden yapilmis tuylu bir migfer giyerlerdi Kalkanlarini da yine kus tuyleriyle susleyen Delilerin giysileri aslan kaplan ve tilki postundan salvarlari da ayi ya da kurt derisindendi Ayaklarina ise serhatlik denen sivri burunlu mahmuzlu bir cizme giyerlerdi Uzerlerine ayi pars aslan veya sirtlan postundan killari disarida salvarlar giyerlerdi Bayraklarinda Kaderde ne varsa o gelir basa yaziliydi Sonradan giysilerinde degisiklik yapildi 17 yuzyildan itibaren baslarina bir arsin uzunlugunda siyah kuzu derisinden ustu sarikli bir kalpak giymeye basladilar Cogunlugu Turk tur ve Rumeli de yasayan halklar arasindan secilmislerdir Turkler Bosnaklar Hirvatlar ve diger Slav halklarindan olusturulan Osmanli birlikleri Rumeli beylerbeyi ve serhat beylerinin maiyet askerleri arasinda yer alirlar Bu askerler Serhadkulu isimli askerler arasinda yer almislardir 16 yuzyilda Deliler Rumeli beylerbeyi ve Bosna sancak beylerinin yonetiminde 17 yuzyilin sonlarindan itibaren de Anadolu vezir ve beylerbeylerinin yonetimi altinda olmuslardir Altmisar kisilik bayrak adi verilen ocaklara ayrilmislar seferlerde Delibasi adi verilen komutanlari tarafindan yonetilmislerdir 18 yuzyilda bozulmalari sonucu yonetimi altindaki beylerbeyinin gorevden alinmasi sonucu gorevlerini kaybetmislerdir Bu surecten sonra koylere saldirmaya baslamislar eskiyalik faaliyetleri sebebiyle 1829 da II Mahmut tarafindan dagitilmislardir Gozunu budaktan sakinmayan yurekli ve korkusuz kisiler olduklari icin efsanevi bir unleri vardir Bir rivayete gore de islatilmis mermer uzerine ciplak elle tokat atarak talim ederlerdi Iri yari adamlarin ellerinde sadece bir kalkanla ve dahi kimi zaman o bile olmaksizin uzerlerine saldirdigini goren dusman askeri ne oldugunu anlayamadan mermere meydan okuyan meshur Osmanli tokadiyla karsi karsiya gelir ve bunun nasil bir sey oldugunu anladiginda ya olu ya da artik savasamayacak denli sakat bir asker olurdu Osmanli tokadi kavrami buradan cikmistir Populer kulturdeOsman Kaya tarafindan yonetilen Deliler Fatih in Fermani isimli filmde Osmanli elcisini infaz eden Romanya Prensi Vlad i III Vlad oldurmek icin kucuk bir Deliler Birligi nin Vlad in uzerine gonderilmesi anlatilir GaleriDeli Sinan Deliler 1600 1805 Surname i Humayun 1582 1587 Kaynakca a b c d Kaya S Tanzimat Donemi Osmanli Ordusu 1839 1876 Anadolu Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Tarih Anabilim Dali Yuksek Lisans Tezi 2005 URL http kybele anadolu edu tr tezler 2005 338517 pdf 12 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Erisim 8 12 2011 Arsiv WebCite 17 Temmuz 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Temmuz 2019