Demirkapı, Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı bir köydür.
Demirkapı | |
---|---|
Artvin'in Türkiye'deki konumu | |
Demirkapı Demirkapı'nın Artvin'deki konumu | |
Ülke | Türkiye |
İl | Artvin |
İlçe | Şavşat |
Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
Rakım | 1856 m |
Nüfus (2021) | |
• Toplam | 37 |
Zaman dilimi | (TSİ) |
İl alan kodu | 0466 |
İl plaka kodu | 08 |
Posta kodu | 08700 |
Tarihçe
Demirkapı köyünün eski adı Türkçe kaynaklarda Kurela olarak geçer. Bu ad Gürcüce Kvirala veya Mkvirala'dan (ყვირალა / მყვირალა) gelir. Kvirala, "çağıltı" anlamındaki Gürcüce "kvirili" (ყვირილი) kelimesinden türemiş bir yer adıdır ve "çağıltılı" anlamına gelir. Bu yer adı, İmerhevi Deresi'nin bir kolu Kvirala Deresi'nden geliyor olabilir. Gürcistan'da Rioni Nehri'nin bir kolu da Kvirala adını taşımaktadır.
Kvirala köyü, tarihsel Gürcistan'ın güneybatı kesimini oluşturan bölgelerden biri olan Şavşeti'nin yerleşim yerlerinden biridir. Nitekim Osmanlılar burayı 16. yüzyılda, birleşik Gürcistan Krallığı'ndan sonra bölgeye hakim olan Samtshe-Saatabago'dan ele geçirdi. Demirkapı köyünde bugüne ulaşmış olan Kvatsitela (ქვაწითელა), Nakapi (ნაკაფი), Satavikedi (სათავიქედი), Çolvana (ჭოლვანა) gibi Gürcüce mevki adları da buranın eski bir Gürcü yerleşimi olduğunu göstermektedir.
Kvirala köyü, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından 1878'de imzalanan Berlin Antlaşması uyarınca Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresinde köy Artvin sancağının Şavşet-İmerhevi kazasında yer alıyordu. 1886 nüfus sayımında Kurela (Курела) olarak kaydedilmiş olan yerleşim, Garkloba nahiyesine bağlı Cinal köyünün dokuz mahallesinden biriydi. Bu nüfus sayımında Cinal köyünde 91 hanede 664 kişi yaşıyordu. Büyükçe bir yerleşim olan Kurela’da ise, 18 hane bulunuyordu. Cinal köyünde hane başına düşen ortalama kişi sayısı üzerinden mahallede yaklaşık 130 kişinin yaşadığı söylenebilir. Cinal köyünün nüfusu bu tarihte Gürcüler ve Türklerden oluşuyordu.
Kvirala köyü, Birinci Dünya Savaşı'nın sonunda Rusların bölgeden çekilmesinin ardından bir süre Gürcistan'ın sınırları içinde kaldı. Bu durum, 7 Mayıs 1920 tarihinde imzalanan Moskova Antlaşması'yla da Sovyet Rusya tarafından kabul edildi. Ancak Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında, 16 Mart 1921'de imzalanan Moskova Antlaşması uyarınca Kvirala Türkiye'ye bırakıldı.
Kvirala veya Kurela, 1922 yılında Artvin livasında yapılan nüfus tespitinde ayrı bir köy olarak geçmemektedir. Bu tarihte Merya nahiyesine bağlı Cinal köyünün bir mahalle olduğu tahmin edilebilir. Bu tarihten sonra Kvirala, Demirkapı adıyla ilk kez, 1960 genel nüfusu sayımında köy olarak kaydedilmiştir. Bu tarihte Şavşat kazasının Merya nahiyesine bağlı bir köy olarak geçer. 1965 genel nüfus sayımında "Demirkapı (Kurela)" biçiminde kaydedilmiş olan köyün nüfusu 257 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde 103 kişi okuma yazma biliyordu.
Demirkapı köyünün merkezinin 700 metre doğusunda, derenin sağ kıyısında kayalık bir tepede oval bir yapının duvarları günümüze ulaşmıştır. Bir tarafı kayaya yaslanmış olan bu yapı, kireç harcı kullanılarak kaba yontu taşlarla inşa edilmiştir. Bu yapının bir gözetleme kulesi olduğu tahmin edilmektedir.
Coğrafya
Demirkapı köyü, Artvin il merkezine 103 km, Şavşat ilçe merkezine ise 38 km uzaklıktadır.
Nüfus
Yıllara göre köy nüfus verileri | |
---|---|
2021 | 39 |
2020 | 37 |
2019 | 38 |
2018 | 40 |
2017 | 34 |
2016 | 33 |
2015 | 35 |
2014 | 43 |
2013 | 53 |
2012 | 55 |
2011 | 51 |
2010 | 53 |
2009 | 55 |
2008 | 57 |
2007 | 62 |
2000 | 92 |
1990 | 169 |
1985 | 191 |
Kaynakça
- ^ . Fallingrain.com. 5 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p "Artvin Şavşat Demirkapı Köy Nüfusu". Nufusune.com. 31 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.
- ^ Taner Artvinli, Artvin Yer Adları Sözlüğü, İstanbul, 2013, s. 172, .
- ^ a b "2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2016, s. 28, ISBN 978-9941-9123-9-9". 6 Mart 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Mayıs 2021.
- ^ "Roland Topçişvili- İnga Ğutidze, XIX. Yüzyıl ve XX. Yüzyıl Başlarındaki Rus Belgelerinde Şavşeti ve Klarceti Yer Adları (Gürcüce), 2019, Tiflis, s. 39, ISBN 978-9941-485-24-4". 7 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Mayıs 2021.
- ^ Şavşeti (Gürcüce), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Şota Mamuladze, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikidze, Cemal Karalidze, Batum, 2016, s. 74. 19 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2016, s. 191 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .,
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, Sıra no: 1435". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Mayıs 2023.
- ^ "Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1969, 3 Cilt, 2. cilt s. 489". 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Ocak 2023.
- ^ "Nurşen Gök, "Artvin Livası'nın Anavatan'a Katılışı Sırasındaki Durumuna İlişkin Belgeler", Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Sayı: 41, Mayıs 2008, s. 89-104" (PDF). 26 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 24 Mayıs 2021.
- ^ "1960 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1963, s. 75" (PDF). 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 18 Mart 2022.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 89.
- ^ a b c d . YerelNet.org.tr. 19 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2014.
Dış bağlantılar
- Demirkapı, Şavşat için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Demirkapi Artvin ilinin Savsat ilcesine bagli bir koydur DemirkapiKoyArtvin in Turkiye deki konumuDemirkapiDemirkapi nin Artvin deki konumuUlkeTurkiyeIlArtvinIlceSavsatCografi bolgeKaradeniz BolgesiRakim1856 mNufus 2021 Toplam37Zaman dilimiUTC 03 00 TSI Il alan kodu0466Il plaka kodu08Posta kodu08700TarihceDemirkapi koyunun eski adi Turkce kaynaklarda Kurela olarak gecer Bu ad Gurcuce Kvirala veya Mkvirala dan ყვირალა მყვირალა gelir Kvirala cagilti anlamindaki Gurcuce kvirili ყვირილი kelimesinden turemis bir yer adidir ve cagiltili anlamina gelir Bu yer adi Imerhevi Deresi nin bir kolu Kvirala Deresi nden geliyor olabilir Gurcistan da Rioni Nehri nin bir kolu da Kvirala adini tasimaktadir Kvirala koyu tarihsel Gurcistan in guneybati kesimini olusturan bolgelerden biri olan Savseti nin yerlesim yerlerinden biridir Nitekim Osmanlilar burayi 16 yuzyilda birlesik Gurcistan Kralligi ndan sonra bolgeye hakim olan Samtshe Saatabago dan ele gecirdi Demirkapi koyunde bugune ulasmis olan Kvatsitela ქვაწითელა Nakapi ნაკაფი Satavikedi სათავიქედი Colvana ჭოლვანა gibi Gurcuce mevki adlari da buranin eski bir Gurcu yerlesimi oldugunu gostermektedir Kvirala koyu 1877 1878 Osmanli Rus Savasi nin ardindan 1878 de imzalanan Berlin Antlasmasi uyarinca Osmanli Devleti tarafindan Rusya ya birakildi Rus idaresinde koy Artvin sancaginin Savset Imerhevi kazasinda yer aliyordu 1886 nufus sayiminda Kurela Kurela olarak kaydedilmis olan yerlesim Garkloba nahiyesine bagli Cinal koyunun dokuz mahallesinden biriydi Bu nufus sayiminda Cinal koyunde 91 hanede 664 kisi yasiyordu Buyukce bir yerlesim olan Kurela da ise 18 hane bulunuyordu Cinal koyunde hane basina dusen ortalama kisi sayisi uzerinden mahallede yaklasik 130 kisinin yasadigi soylenebilir Cinal koyunun nufusu bu tarihte Gurculer ve Turklerden olusuyordu Kvirala koyu Birinci Dunya Savasi nin sonunda Ruslarin bolgeden cekilmesinin ardindan bir sure Gurcistan in sinirlari icinde kaldi Bu durum 7 Mayis 1920 tarihinde imzalanan Moskova Antlasmasi yla da Sovyet Rusya tarafindan kabul edildi Ancak Kizil Ordu nun Gurcistan i isgali sirasinda 16 Mart 1921 de imzalanan Moskova Antlasmasi uyarinca Kvirala Turkiye ye birakildi Kvirala veya Kurela 1922 yilinda Artvin livasinda yapilan nufus tespitinde ayri bir koy olarak gecmemektedir Bu tarihte Merya nahiyesine bagli Cinal koyunun bir mahalle oldugu tahmin edilebilir Bu tarihten sonra Kvirala Demirkapi adiyla ilk kez 1960 genel nufusu sayiminda koy olarak kaydedilmistir Bu tarihte Savsat kazasinin Merya nahiyesine bagli bir koy olarak gecer 1965 genel nufus sayiminda Demirkapi Kurela biciminde kaydedilmis olan koyun nufusu 257 kisiden olusuyor ve bu nufus icinde 103 kisi okuma yazma biliyordu Demirkapi koyunun merkezinin 700 metre dogusunda derenin sag kiyisinda kayalik bir tepede oval bir yapinin duvarlari gunumuze ulasmistir Bir tarafi kayaya yaslanmis olan bu yapi kirec harci kullanilarak kaba yontu taslarla insa edilmistir Bu yapinin bir gozetleme kulesi oldugu tahmin edilmektedir CografyaDemirkapi koyu Artvin il merkezine 103 km Savsat ilce merkezine ise 38 km uzakliktadir NufusYillara gore koy nufus verileri2021 392020 372019 382018 402017 342016 332015 352014 432013 532012 552011 512010 532009 552008 572007 622000 921990 1691985 191Kaynakca Fallingrain com 5 Ekim 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Subat 2022 a b c d e f g h i j k l m n o p Artvin Savsat Demirkapi Koy Nufusu Nufusune com 31 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Subat 2022 Taner Artvinli Artvin Yer Adlari Sozlugu Istanbul 2013 s 172 ISBN 9786055708856 a b 2015 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari Gurcuce Tiflis 2016 s 28 ISBN 978 9941 9123 9 9 6 Mart 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Mayis 2021 Roland Topcisvili Inga Gutidze XIX Yuzyil ve XX Yuzyil Baslarindaki Rus Belgelerinde Savseti ve Klarceti Yer Adlari Gurcuce 2019 Tiflis s 39 ISBN 978 9941 485 24 4 7 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Mayis 2021 Savseti Gurcuce Mamia Pagava Meri Tsintsadze Maia Baramidze Malhaz Coharadze Tina Siosvili Sota Mamuladze Ramaz Halvasi Nugzar Mgeladze Zaza Sasikidze Cemal Karalidze Batum 2016 s 74 19 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 407 11 6 2015 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari Gurcuce Tiflis 2016 s 191 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 9123 9 9 Svod statisticheskih dannyh o naselenii Zakavkazskago kraya izvlechennyh iz posemejnyh spiskov 1886 g Transkafkasya Bolgesinin Nufusuna Dair 1886 Yili Aile Listelerinden Edinilmis istatistik Verilerin Ozeti Tiflis 1893 Sira no 1435 11 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Mayis 2023 Mustafa Kemal Ataturk Nutuk Istanbul 1969 3 Cilt 2 cilt s 489 8 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Ocak 2023 Nursen Gok Artvin Livasi nin Anavatan a Katilisi Sirasindaki Durumuna Iliskin Belgeler Ankara Universitesi Turk Inkilap Tarihi Enstitusu Ataturk Yolu Dergisi Sayi 41 Mayis 2008 s 89 104 PDF 26 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 24 Mayis 2021 1960 Genel Nufus Sayimi Ankara 1963 s 75 PDF 18 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 18 Mart 2022 1965 Genel Nufus Sayimi Ankara 1968 s 89 a b c d YerelNet org tr 19 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Haziran 2014 Dis baglantilarDemirkapi Savsat icin uzaydan goruntu siteleri Google Yahoo Microsoft