Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Denizaslanıgiller, Kulaklıfokgiller, İrikulaklıgiller (Otariidae), etçiller (Carnivora) takımının Pinnipedia (yüzgeçayaklılar) kladından bir familya.
| Denizaslanıgiller | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
Cinsler | ||||||||||||||
Büyük koloniler içerisinde okyanusların birçok kayalık kıyılarında yaşarlar. Fokgillerde olduğu kadar karada ilerleme kabiliyetlerini kaybetmemiş ve karada da rahat hareket edebilecek bir vücut yapısına sahiptirler.
Özellikleri
Ölçüleri
Familyanın en küçük üyeleri sırf 25 kiloya ulaşan, bazı denizayısı türlerinin dişileri ve en büyükleri 500 kiloya kadar ulaşan Eumetopias jubatus türünün erkekleridir. Phocarctos hookeri türün erkekleri 3,5 m uzunluğa ulaşırken, Arctocephalus galapagoensis türünün dişileri ancak 1 m uzunluğa ulaşırlar. Bu sayılardanda belli olduğu gibi, bu familyada cinsiyete göre ölçüler çok değişebilir. Örneğin Callorhinus (Kuzey denizayısı) cinsine ait türlerde erkekler dişilerden 4 kere daha ağır olurlar. Bu farkların familyadaki özel çiftleşme usulünden kaynaklandığı düşünülmektedir.
Kafatası ve iskelet
Denizayısıgillerin kafatası, kafasındaki kasları, damarları, sinirleri ile ayıların kafatasına çok benzer.
Omuriliğinin boyun ve 15 göğüs eklemi bölümünde diğer yerlerinden daha sağlam yapılı olması nedeniyle, evrim sürecinde ağırlığını ön ayaklarına yüklemesi ile geliştiği varsayılmaktadır.
Yüzgeçler
Fokgillerden farklı olarak Denizayısıgillerin yüzgeçleri karada ilerlemek için de kullanışlıdır. İyi gelişmiş kaslara sahip olan ön yüzgeçleri uzundur ve ucunda tırnaklar bulunur. Daha kısa olan arka yüzgeçlerini vücutların altına doğru çevirip ilerlemek için kullanabilirler (bu da fokgillerde mümkün değildir). Arka yüzgeçlerinin ortadaki üç parmağında tırnaklar bulunur, ama dışta kalan parmaklarının tırnakları evriminde küçülüp yok olmuştur.
Duyu organları
Familyaya ait tüm türlerde dışta görünebilen kulakları vardır. Bu kulaklar çoğunlukla beş santimetre uzunlukta ve sivri olurlar. Denizayısıgillerin fokgillerde olduğu gibi göz çukurlarının hizasında hissetme kılları yoktur. bu aslan gillerin alt çeneden iki sivri dişi vardır.
Yayılım ve yaşam alanı
Denizayısıgiller soğuk kutup denizlerinde, ılıman denizlerde ve subtropik denizlerde yaşarlar. En fazla türleri kutup denizlerinde bulunur. Akdeniz'de ve Türkiye'nin diğer denizlerinde Denizayısıgiller yoktur.
Tüm yüzgeçayaklılar gibi çoğu zamanlarını kıyıya yakın sularda geçirirler. Irmakların denize aktığı bölgelerde, yani acı suda ya da hatta bu ırmakların tatlısuyunda çok nadir görülürler. Çiftleşme ve üreme karada ve özellikle kendilerine tehlike yaratabilen hayvanların bulunmadığı, çok izolasyonda kalan kayalık kıyılarda ya da kayalık adalarda gerçekleşir. Dosdoğru buzun içinde yuva kuran türler tanılmamaktadır; denizayısıgiller zaten fazla soğuk suyu da fokgiller kadar sevmezler.
İlerleme yöntemleri
Irikulaklıgiller suda ilerlemek için ön yüzgeçlerini kullanırlar. Arka yüzgeçleri yüzerken pasif kalır ve geriye doğru gerilmiş şekilde tutarlar. Bu şekilde 27 Km/h hızla yüzebilirler.
Denizayısıgiller karada, fokgillerden çok daha rahat ilerliyebilirler. Engebeli bir alanda, hatta peşlerinden koşan bir insandan bile kurtulabilirler. Eğitilmiş denizayısıgiller, merdivenlere bile çıkıp inebilirler.
Yaşam şekilleri
Denizayısıgiller çok sosyal hayvanlardır ve çoğunlukla bir grubun içindedirler. Aralarında anlaşmak için farklı seslerden oluşan geniş bir repertuvarları vardır. Bu özellikle büyük koloniler oluşturdukları üreme zamanlarında belli olur.
Beslenme
Çoğu fazla seçmeden, ne bulabilirlerse yerler. Sadece (Arctocephalus gazella) neredeyse sadece kril (küçük bir kabuklu) ile beslenir. Diğer türlerde çok kril yer, ama bunun yanında sürü balıkları, ahtapotlar ve çeşitli kabuklu hayvanlar da ararlar. Irikulaklıgiller, fokgiller gibi fazla derine dalmazlar. Bir denizayısıgilin daldığı, kanıtlanabilmiş en büyük derinlik 100 metredir.
Üreme
Her erkek Denizayısıgilin titiz bir şekilde bekçiliğini yaptığı kendine ait bir haremi vardır. Üreme zamanı gelince ilk önce erkekler toplanır ve birbirleri ile en iyi alanlar için dövüşürler. Bu kanlı dövüşlerde bazıları hayatını kaybeder. Sonunda zayıf erkekleri kötü alanlara kaçıran güçlüler en iyi yerlere sahip olurlar. Dişiler geldiğinde bütün bölge çoktan erkekler arasında paylaşılmış olur ve artık en kuvvetlileri bazen 80 dişiyi birden kendi hareminin içine alırlar. Bütün üreme zamanı boyunca erkek denizayısıgil bu alanını savunur ve alanına yaklaşan diğer erkekler ile dövüşür. Bu dövüşlerde sürekli yavrular ezilerek ölür. Bir erkeğin bu alanını bir an için bile terk etmesi mümkün olmadığı için, üreme zamanı boyunca 10 hafta hiçbir şey yemezler ve önceden geliştirdikleri yağ tabakaları ile hayatta kalırlar. Bu sebepten ötürü irikulaklıgillerde erkek hayvanlar daima dişilerden büyüktür.
Gebelik 11-12 ay sürdüğü için (Avustralya denizaslanında hatta 18 ay), dişiler üreme bölgesine geldiklerinde, bir yıl önceki çiftleşmeden gebedirler ve ilk önce bu yavruları dünyaya getirirler. Yeni doğan yavrular derhal suya girip yüzebilirler ve hatta yarım saat sonra karadada düşe kalka ilerleyebilirler.
Bir hafta sonra dişiler, yerleştikleri alanların sahipleri olan erkeklerle çiftleşmeye başlarlar. Bu zamanda kolonideki agresyonlar artık doruğuna varmıştır. Erkekler alanlarında bulunan dişilere, kendileri ile çiftleşmeden önce bu alanı terk etmelerine izin vermezler. Kendilerine ve yavrularına yiyecek aramak için denize girmek isteyen dişiler şiddet kullanımı ile önlenir ve ancak çiftleştikten sonra denize girebilirler.
Ömürleri 20 yıl civarındadır.
Evrim tarihi
Eskiden Denizaslanıgillerin henüz fokgiller kadar suya ayak uydurmamış olan fokgillerin daha ilkel kardeşleri oldukları kabul edilirdi. Ancak iki familyanında günümüze kadar bulunmuş olan en eski fosilleri aynı yaşlardadır.
Bulunan en eski fosiller 12-13 milyon yaşında, orta Miyosen devrinden kalmadır. Bu fosiller ve cinslerine atandı. Pliyosen devrinde , ve cinsleri ortaya çıkmıştır. Günümüzde yaşayan tüm cinsler ancak Pleistosen devrinde evrimleşmişlerdir.
Sınıflandırma
Denizayısıgiller hiç şüphesiz ortak bir atadan türemişlerdir ve doğal bir familya oluştururlar. Familyanın üyeleri yedi ayrı cinse paylaştırılırlar. İlk iki cinse deniz ayısı (kulaklı fok) ve diğer beş cinse de "denizaslanı" adları verilir.
- Cins: Callorhinus (Kuzey deniz ayıları)
- (Callorhinus ursinus)
- Cins: Arctocephalus (Güney deniz ayıları)
- (Arctocephalus townsendi)
- (Arctocephalus philippii)
- (Arctocephalus galapagoensis)
- Güney Amerika deniz ayısı (Arctocephalus australis)
- Subantarktik deniz ayısı (Arctocephalus tropicalis)
- Güneykutpu deniz ayısı (Arctocephalus gazella)
- (Arctocephalus forsteri)
- (Arctocephalus pusillus)
- Cins: Eumetopias
- (Eumetopias jubatus)
- Cins: Otaria
- Yeleli denizaslanı (Otaria flavescens)
- Cins: Zalophus
- (Zalophus californianus)
- ("Zalophus wollebaeki")
- ("Zalophus japonicus") 1970'lerde nesli tükendi
- Cins: Neophoca
- (Neophoca cinerea)
- Cins: Phocarctos
- (Phocarctos hookeri)
Eski sınıflandırma şekline göre kulaklı foklar "Arctocephalinae" alt familyasına ve deniz aslanları "Otarriinae" alt familyasına bölünmüşlerdir. Ama bu sırf postlarındaki kıl miktarını dikkate alan sınıflandırma modern bilimde artık pek kabul edilmemektedir.
Kitaplar
- Ronald M. Nowak: Walker's Mammals of the World. 6th Edition. Johns Hopkins University Press, Baltimore 1999,
- Malcolm C. McKenna, Susan K. Bell: Classification of Mammals. Above the Species Level. Columbia University Press, New York 2000,
- L. P. Wynen u. a.: Phylogenetic Relationships within the Eared Seals (Otariidae: Carnivora). Implications for the Historical Biogeography of the Family. In: Molecular Phylogenetics and Evolution. Elsevier, San Diego Cal 21.2001,2, S. 270-284.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Denizaslanigiller Kulaklifokgiller Irikulakligiller Otariidae etciller Carnivora takiminin Pinnipedia yuzgecayaklilar kladindan bir familya DenizaslanigillerBiyolojik siniflandirmaAlem Animalia Hayvanlar Sube Chordata Kordalilar Sinif Mammalia Memeliler Takim Carnivora Etciller Alt takim Caniformia Kopegimsiler Ust familya Pinnipedia Yuzgecayaklilar Familya Otariidae Denizaslanigiller Gray 1825CinslerMetne bakiniz Buyuk koloniler icerisinde okyanuslarin bircok kayalik kiyilarinda yasarlar Fokgillerde oldugu kadar karada ilerleme kabiliyetlerini kaybetmemis ve karada da rahat hareket edebilecek bir vucut yapisina sahiptirler OzellikleriOlculeri Familyanin en kucuk uyeleri sirf 25 kiloya ulasan bazi denizayisi turlerinin disileri ve en buyukleri 500 kiloya kadar ulasan Eumetopias jubatus turunun erkekleridir Phocarctos hookeri turun erkekleri 3 5 m uzunluga ulasirken Arctocephalus galapagoensis turunun disileri ancak 1 m uzunluga ulasirlar Bu sayilardanda belli oldugu gibi bu familyada cinsiyete gore olculer cok degisebilir Ornegin Callorhinus Kuzey denizayisi cinsine ait turlerde erkekler disilerden 4 kere daha agir olurlar Bu farklarin familyadaki ozel ciftlesme usulunden kaynaklandigi dusunulmektedir Kafatasi ve iskelet Bir fokgilin ustte ve bir denizaslanigilin altta iskelet yapilari arasindaki farkliliklar Denizayisigillerin kafatasi kafasindaki kaslari damarlari sinirleri ile ayilarin kafatasina cok benzer Omuriliginin boyun ve 15 gogus eklemi bolumunde diger yerlerinden daha saglam yapili olmasi nedeniyle evrim surecinde agirligini on ayaklarina yuklemesi ile gelistigi varsayilmaktadir Yuzgecler Fokgillerden farkli olarak Denizayisigillerin yuzgecleri karada ilerlemek icin de kullanislidir Iyi gelismis kaslara sahip olan on yuzgecleri uzundur ve ucunda tirnaklar bulunur Daha kisa olan arka yuzgeclerini vucutlarin altina dogru cevirip ilerlemek icin kullanabilirler bu da fokgillerde mumkun degildir Arka yuzgeclerinin ortadaki uc parmaginda tirnaklar bulunur ama dista kalan parmaklarinin tirnaklari evriminde kuculup yok olmustur Duyu organlari Familyaya ait tum turlerde dista gorunebilen kulaklari vardir Bu kulaklar cogunlukla bes santimetre uzunlukta ve sivri olurlar Denizayisigillerin fokgillerde oldugu gibi goz cukurlarinin hizasinda hissetme killari yoktur bu aslan gillerin alt ceneden iki sivri disi vardir Yayilim ve yasam alaniDenizayisigiller soguk kutup denizlerinde iliman denizlerde ve subtropik denizlerde yasarlar En fazla turleri kutup denizlerinde bulunur Akdeniz de ve Turkiye nin diger denizlerinde Denizayisigiller yoktur Tum yuzgecayaklilar gibi cogu zamanlarini kiyiya yakin sularda gecirirler Irmaklarin denize aktigi bolgelerde yani aci suda ya da hatta bu irmaklarin tatlisuyunda cok nadir gorulurler Ciftlesme ve ureme karada ve ozellikle kendilerine tehlike yaratabilen hayvanlarin bulunmadigi cok izolasyonda kalan kayalik kiyilarda ya da kayalik adalarda gerceklesir Dosdogru buzun icinde yuva kuran turler tanilmamaktadir denizayisigiller zaten fazla soguk suyu da fokgiller kadar sevmezler Ilerleme yontemleriIrikulakligiller suda ilerlemek icin on yuzgeclerini kullanirlar Arka yuzgecleri yuzerken pasif kalir ve geriye dogru gerilmis sekilde tutarlar Bu sekilde 27 Km h hizla yuzebilirler Denizayisigiller karada fokgillerden cok daha rahat ilerliyebilirler Engebeli bir alanda hatta peslerinden kosan bir insandan bile kurtulabilirler Egitilmis denizayisigiller merdivenlere bile cikip inebilirler Yasam sekilleriDenizayisigiller cok sosyal hayvanlardir ve cogunlukla bir grubun icindedirler Aralarinda anlasmak icin farkli seslerden olusan genis bir repertuvarlari vardir Bu ozellikle buyuk koloniler olusturduklari ureme zamanlarinda belli olur Beslenme Cogu fazla secmeden ne bulabilirlerse yerler Sadece Arctocephalus gazella neredeyse sadece kril kucuk bir kabuklu ile beslenir Diger turlerde cok kril yer ama bunun yaninda suru baliklari ahtapotlar ve cesitli kabuklu hayvanlar da ararlar Irikulakligiller fokgiller gibi fazla derine dalmazlar Bir denizayisigilin daldigi kanitlanabilmis en buyuk derinlik 100 metredir Ureme kolonisi Her erkek Denizayisigilin titiz bir sekilde bekciligini yaptigi kendine ait bir haremi vardir Ureme zamani gelince ilk once erkekler toplanir ve birbirleri ile en iyi alanlar icin dovusurler Bu kanli dovuslerde bazilari hayatini kaybeder Sonunda zayif erkekleri kotu alanlara kaciran gucluler en iyi yerlere sahip olurlar Disiler geldiginde butun bolge coktan erkekler arasinda paylasilmis olur ve artik en kuvvetlileri bazen 80 disiyi birden kendi hareminin icine alirlar Butun ureme zamani boyunca erkek denizayisigil bu alanini savunur ve alanina yaklasan diger erkekler ile dovusur Bu dovuslerde surekli yavrular ezilerek olur Bir erkegin bu alanini bir an icin bile terk etmesi mumkun olmadigi icin ureme zamani boyunca 10 hafta hicbir sey yemezler ve onceden gelistirdikleri yag tabakalari ile hayatta kalirlar Bu sebepten oturu irikulakligillerde erkek hayvanlar daima disilerden buyuktur yavrusu Gebelik 11 12 ay surdugu icin Avustralya denizaslaninda hatta 18 ay disiler ureme bolgesine geldiklerinde bir yil onceki ciftlesmeden gebedirler ve ilk once bu yavrulari dunyaya getirirler Yeni dogan yavrular derhal suya girip yuzebilirler ve hatta yarim saat sonra karadada duse kalka ilerleyebilirler Bir hafta sonra disiler yerlestikleri alanlarin sahipleri olan erkeklerle ciftlesmeye baslarlar Bu zamanda kolonideki agresyonlar artik doruguna varmistir Erkekler alanlarinda bulunan disilere kendileri ile ciftlesmeden once bu alani terk etmelerine izin vermezler Kendilerine ve yavrularina yiyecek aramak icin denize girmek isteyen disiler siddet kullanimi ile onlenir ve ancak ciftlestikten sonra denize girebilirler Omurleri 20 yil civarindadir Evrim tarihiEskiden Denizaslanigillerin henuz fokgiller kadar suya ayak uydurmamis olan fokgillerin daha ilkel kardesleri olduklari kabul edilirdi Ancak iki familyaninda gunumuze kadar bulunmus olan en eski fosilleri ayni yaslardadir Bulunan en eski fosiller 12 13 milyon yasinda orta Miyosen devrinden kalmadir Bu fosiller ve cinslerine atandi Pliyosen devrinde ve cinsleri ortaya cikmistir Gunumuzde yasayan tum cinsler ancak Pleistosen devrinde evrimlesmislerdir SiniflandirmaDenizayisigiller hic suphesiz ortak bir atadan turemislerdir ve dogal bir familya olustururlar Familyanin uyeleri yedi ayri cinse paylastirilirlar Ilk iki cinse deniz ayisi kulakli fok ve diger bes cinse de denizaslani adlari verilir Kaliforniyanin bir kiyisinda dubanin uzerinde guneslenen denizaslanlariCins Callorhinus Kuzey deniz ayilari Callorhinus ursinus Cins Arctocephalus Guney deniz ayilari Arctocephalus townsendi Arctocephalus philippii Arctocephalus galapagoensis Guney Amerika deniz ayisi Arctocephalus australis Subantarktik deniz ayisi Arctocephalus tropicalis Guneykutpu deniz ayisi Arctocephalus gazella Arctocephalus forsteri Arctocephalus pusillus Cins Eumetopias Eumetopias jubatus Cins Otaria Yeleli denizaslani Otaria flavescens Cins Zalophus Zalophus californianus Zalophus wollebaeki Zalophus japonicus 1970 lerde nesli tukendi Cins Neophoca Neophoca cinerea Cins Phocarctos Phocarctos hookeri Eski siniflandirma sekline gore kulakli foklar Arctocephalinae alt familyasina ve deniz aslanlari Otarriinae alt familyasina bolunmuslerdir Ama bu sirf postlarindaki kil miktarini dikkate alan siniflandirma modern bilimde artik pek kabul edilmemektedir KitaplarRonald M Nowak Walker s Mammals of the World 6th Edition Johns Hopkins University Press Baltimore 1999 ISBN 0 8018 5789 9 Malcolm C McKenna Susan K Bell Classification of Mammals Above the Species Level Columbia University Press New York 2000 ISBN 0 231 11013 8 L P Wynen u a Phylogenetic Relationships within the Eared Seals Otariidae Carnivora Implications for the Historical Biogeography of the Family In Molecular Phylogenetics and Evolution Elsevier San Diego Cal 21 2001 2 S 270 284