Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Deniz hıyarı ya da deniz patlıcanı, derisidikenlilerin (Echinodermata) Holothuroidea sınıfından omurgasızlara verilen genel ad.
| Deniz hıyarları | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Akdeniz'de yaşayan bir deniz hıyarı () | ||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | ||||||||
| ||||||||
|
Vücutları, ağızla anüsten geçen eksen yolunda uzamış olup, sosis veya hıyara benzer. Ağız ve anüs karşılıklı iki uca yerleşmiştir. Diğer derisidikenlilerden, kutuplar yönünden geçen eksenin uzamasıyla farklılaşmıştır. Bu uzama hayvanın yan yatmasına sebep olur. Ağız çevresinde çelenk şeklinde 10-30 kadar duyu, dokunma ve av yakalamaya yarayan tentaküller (dokungaçlar) vardır. Genellikle 3–27 cm boyundadırlar. 60 cm uzunlukta olanları da vardır. 900 kadar türü bilinmektedir.
Denizlerin kıyılara yakın sığ yerlerinde rastlanır. tüp ayaklarla yavaş hareket ederler. Tüp ayaklarını duyu organı olarak da kullanırlar. Tüp ayakları olmayan deniz hıyarları diplerde U şeklindeki oyuklarda yaşar. Solunumları vücut boşluğunda uzanan bir çift "suakciğeri" veya "solunumağacı" denen organlarla sağlanır. Kendinin yenileme (rejenerasyon) özelliğine sahiptir. Yumurtlayarak ürerler. Erkek ve dişilerinin şekli birbirine çok benzerdir. Bazıları hermafrodit (çift cinsiyetli)dir.
Tentakülleriyle yakaladıkları plankton ve çamurlardaki organik maddelerle beslenir. Çeşitli renklerde veya cam gibi saydam olanları da vardır.
Tehlikeyle karşı karşıya kaldıklarında etkileyici stratejiler uygular. Bazı türler beyaz bir tubül salgılayarak avını hareketsiz bırakabilir. Yerliler bu tubülü sağarak resif ayakkabılar ve sargı bezi yapar.
Diğer etkileyici özelliği ise midelerini anüslerinden çıkarıp, bulunduğu çevreyi toksik bir çorbaya bulamasıdır. Bu şekilde ortalama bir akvaryum dolusu balığı öldürebilir, ancak kendi de ölür.
Bazı türler kendilerini futbol topu kadar şişirebilir, bazıları ise su püskürterek çakıl taşı gibi görünebilir.
En önemli özellikleri ise, vücutlarının her yanındaki yakalama kollajeni adlı yapı sayesinde kendini sıvıya dönüştürme becerileridir. Sıvı haldeyken küçük çatlaklardan geçebilir ve tekrar eski haline dönebilirler.
Yemek kültürü
Deniz hıyarı, çeşitli mutfaklarda taze veya kurutulmuş halde yemek olarak kullanılır. Güneydoğu Asya ve Avustralya sahil insanları deniz hıyarlarını deniz suyunda pişirip, kurutur. Yeneceği zaman tatlı suda kaynatıp, özellikle çorbasını yaparlar.
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
![image]()
Wikimedia Commons'ta Holothuroidea ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur![image]()
Vikitür'de Holothuroidea ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.
Kaynakça
- ^ . 15 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2020.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Deniz hiyari ya da deniz patlicani derisidikenlilerin Echinodermata Holothuroidea sinifindan omurgasizlara verilen genel ad Deniz hiyarlariAkdeniz de yasayan bir deniz hiyari Biyolojik siniflandirmaAlem Animalia Hayvanlar Sube Echinodermata Derisi dikenliler Alt sube EchinozoaSinif Holothuroidea Deniz hiyarlari De Blainville 1834TakimlarAlt sinif Apodida Alt sinif Elasipodida Alt sinif DendrochirotidaAkdeniz de bir deniz hiyari Vucutlari agizla anusten gecen eksen yolunda uzamis olup sosis veya hiyara benzer Agiz ve anus karsilikli iki uca yerlesmistir Diger derisidikenlilerden kutuplar yonunden gecen eksenin uzamasiyla farklilasmistir Bu uzama hayvanin yan yatmasina sebep olur Agiz cevresinde celenk seklinde 10 30 kadar duyu dokunma ve av yakalamaya yarayan tentakuller dokungaclar vardir Genellikle 3 27 cm boyundadirlar 60 cm uzunlukta olanlari da vardir 900 kadar turu bilinmektedir Denizlerin kiyilara yakin sig yerlerinde rastlanir tup ayaklarla yavas hareket ederler Tup ayaklarini duyu organi olarak da kullanirlar Tup ayaklari olmayan deniz hiyarlari diplerde U seklindeki oyuklarda yasar Solunumlari vucut boslugunda uzanan bir cift suakcigeri veya solunumagaci denen organlarla saglanir Kendinin yenileme rejenerasyon ozelligine sahiptir Yumurtlayarak urerler Erkek ve disilerinin sekli birbirine cok benzerdir Bazilari hermafrodit cift cinsiyetli dir Tentakulleriyle yakaladiklari plankton ve camurlardaki organik maddelerle beslenir Cesitli renklerde veya cam gibi saydam olanlari da vardir Tehlikeyle karsi karsiya kaldiklarinda etkileyici stratejiler uygular Bazi turler beyaz bir tubul salgilayarak avini hareketsiz birakabilir Yerliler bu tubulu sagarak resif ayakkabilar ve sargi bezi yapar Diger etkileyici ozelligi ise midelerini anuslerinden cikarip bulundugu cevreyi toksik bir corbaya bulamasidir Bu sekilde ortalama bir akvaryum dolusu baligi oldurebilir ancak kendi de olur Bazi turler kendilerini futbol topu kadar sisirebilir bazilari ise su puskurterek cakil tasi gibi gorunebilir En onemli ozellikleri ise vucutlarinin her yanindaki yakalama kollajeni adli yapi sayesinde kendini siviya donusturme becerileridir Sivi haldeyken kucuk catlaklardan gecebilir ve tekrar eski haline donebilirler Yemek kulturuDeniz hiyari cesitli mutfaklarda taze veya kurutulmus halde yemek olarak kullanilir Guneydogu Asya ve Avustralya sahil insanlari deniz hiyarlarini deniz suyunda pisirip kurutur Yenecegi zaman tatli suda kaynatip ozellikle corbasini yaparlar Ayrica bakinizDeniz yildizi Deniz kestanesi Deniz lalesi Yilan yildiziDis baglantilarWikimedia Commons ta Holothuroidea ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur Vikitur de Holothuroidea ile ilgili ayrintili taksonomik bilgiler bulunur Kaynakca 15 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Nisan 2020