Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Dijital vatandaşlık (siber vatandaşlık veya e-vatandaşlık), kişilerin çevrimiçi ortamlardaki hak, görevi ve sorumluluklarının farkında olması, internet teknolojilerini bu farkındalıkla kullanması ve toplum işlerine çevrimiçi olarak katılma becerisidir.
2000'li yılların başında ortaya çıkmış bir kavramdır. Dijital vatandaşlığın temel ilkesi, günlük hayatta yapılmayan davranışların internet ortamlarında da yapılmamasıdır. Dijital vatandaş olma; dijital okuryazarlık, çevrimiçi güvenlik, özel ve halka açık bilgilerin ayırt edebilmek gibi becerilere sahip olmayı gerektirir
Kavramın ortaya çıkışı ve tanımlar
Dijital vatandaşlık kavramı ilk kez ABD’deki Arizona State Üniversitesinde siyaset bilimci olan Karen Mossberger ve arkadaşlarının yazdığı Dijital Vatandaşlık: İnternet, Toplum ve Katılım adlı kitapta tanımlanmıştır. Kitapta dijital vatandaşlık, “teknoloji kullanım becerilerine sahip bireylerin, bu ortamı sorumluluk sahibi bir şekilde ve kuralların farkında olarak kullanması” şeklinde tanımlanır.
ABD'li bir biyoloji öğretmeni olan Mike Ribble'ın, Okullarda Dijital Vatandaşlık (2007)adlı kitabı dijital vatandaşlık konusunda başvurulan ilk kaynaklardandır ve Ribble kitapta dijital vatandaşlığı, "uygun, sorumlu ve güçlendirilmiş teknoloji kullanımı normlarının sürekli olarak geliştirilmesi" olarak tanımlamıştır.
Avrupa Konseyi'nin hazırladığı Dijital Vatandaşlık Eğitim El Kitabı'nda (2019) dijital vatandaş, "geliştirdiği çok çeşitli yetkinlikler sayesinde çevrimiçi ve çevrimdışı topluluklara aktif, olumlu ve sorumlu bir şekilde katılabilen kişi" şeklinde tanımlanmıştır. Dijital vatandaşlık ve katılım; yaratma, tüketme, paylaşma, oyun oynama, sosyalleşme, araştırma, iletişim kurma, öğrenme ve çalışmaya kadar geniş bir yelpazedeki faaliyetleri içerir.
Dijital vatandaşlık eğitimi
Eğitimci Michael Ribble, "Okullarda Dijital Vatandaşlık: Tüm Öğrencilerin Bilmesi Gereken Dokuz Unsur" (2007) adlı kitabında okullarda öğrencilere dijital teknolojileri sorumlu ve etkin biçime kullanmayı öğretmek üzere dijital vatandaşlığı oluşturan 9 unsuru incelemiştir. Bunlar: Dijital erişim, dijital ticaret, dijital iletişim, dijital okuryazarlık, dijital etik, dijital kanun, dijital hak ve sorumluluklar, dijital sağlık ve dijital güvenliktir.
Dijital erişim
Bireylerin teknoloji okuryazarlığı doğrultusunda dijital platformlara erişebilmesi ve bunu sağlayan teknolojik araçları kullanma becerisidir. Vatandaşlar erişim konusunda farklı cihazları ve işletim sistemlerini de aktif kullanabilmeli ve teknolojik farklılıklara kolay adapte olabilmelidirler.
Dijital ticaret
Ticari işlemlerin de dijital ortamlara taşınması ile birlikte bireylerin alım satım, alışveriş gibi harcama ve gelirlerini doğru ve güvenilir kaynaklardan sağlamaları gerekmektedir. Sipariş vermek, para transferi yapmak, banka işlemlerini gerçekleştirebilmek gibi işlemleri bilinçli ve doğru bir şekilde gerçekleştirebilmeleridir. Dolandırıcılık, fidye gibi kötü niyetli tuzaklardan kendilerini ve maddi kaynaklarını koruyabilmelidirler.
Dijital iletişim
Web 2.0 teknolojileri ile birlikte insanlar, çevrimiçi ortamlarda paylaşım yapma, yorum ekleme, diğer insanlar ile sohbet edebilme imkanı bulmuşlardır. Dijital iletişim, bu etkileşim içerisinde bireylerin birbirlerine karşı saygılı olması, iletişim kurulan kişilerle gerçek hayatta nasıl hitap edilmesi gerekiyorsa, aynı iletişimi bu ortamlarda da sağlamasıdır.
Dijital okuryazarlık
Dijital okuryazarlık, çevrimiçi araçlardan bilgi edinirken bu bilgileri güvenilir kaynak süzgecinden geçirmeyi, bilgi kirliliği ile mücadele etmeyi ifade eder.
Dijital etik
Dijital etik, İnternet ortamında etik değerler çerçevesinde, başkalarına saygı ve empati göstererek davranılmasını ifada eder.
Dijital kanun
Dijital kanun, internet kullanımının getirdiği hukuksal düzenlemeleri ve suç olabilecek internet ihlallerinin vatandaşlar tarafından bilinmesi ve dikkat edilmesidir. Siber suçlar gibi suçların yanı sıra sosyal medya ortamlarında, zorbalık, ifade özgürlüğü ihlali, şantaj, itibar zedeleme gibi suçların da kanun önünde cezai yaptırımlarının bulunduğunun bilinmesi ve bu konuda diğerlerinin bilinçlenmesi bir dijital vatandaşın görevidir.
Dijital hak ve sorumluluklar
Dijital vatandaşların, dijital kanunda bilinmesi gereken tüm hukuki boyutların, bireylerin kendileri ve sevdikleri için uygulaması ve sorumluluk bilinci ile hareket etmeleridir. Örneğin bir bireyin şahit olduğu ihlalleri, ilgili resmî kurumlara belgeli ve kanıtlı bir şekilde şikayet etmesi. dijital sorumluluğudur.
Dijital sağlık
Bilgisayar, akıllı telefon gibi internet erişimi sağlayan cihazların kullanımına bağlı olarak ortaya çıkabilecek fiziksel ve ruhsal sağlık sorunlarının farkında olarak, bu sorunlara önlem alarak cihazların kullanımıdır.
Dijital güvenlik
Dijital güvenlik, internet kullanırken, bir program indirirken, bir bilgiye erişmeye çalışırken veya bir paylaşım yaparken kişisel bilgilerin çalınması gibi güvenlik sorunlarına neden olabilecek davranışlardan kaçınma ile ilgili boyuttur. teknoloji ve bilgisayar okuryazarlığı gerektiren bir beceridir.
Kaynakça
- ^ Çubukçu, A. & Bayzan, Ş. (2013), Türkiye’de Dijital Vatandaşlık Algısı ve Bu Algıyı İnternetin Bilinçli, Güvenli ve Etkin Kullanımı ile Artırma Yöntemleri.
- ^ "Dijital Vatandaşlık". 29 (1). Türk Kütüphaneciliği. 2015. 11 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Mayıs 2021.
- ^ İnan, Süleyman (13 Aralık 2021). . Hürriyet. 13 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2023.
- ^ . Digital Citizenship (İngilizce). 29 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2023.
- ^ Richardson, Janice; Milovidov, Elizabeth (2019). Digital citizenship education handbook: being online, well-being online, rights online. Europarat. Strasbourg: Council of Europe. ISBN .
- ^ Aldemir, C. & Avşar, M. (2020), Pandemi Döneminde Dijital Vatandaşlık Uygulamaları.
- ^ Elçi, A. C. ve Sarı, M. (2016). Bilişim Teknolojileri ve Yazılım Dersinde Dijital Vatandaşlık: Bir Ölçek Geliştirme Çalışması.
- ^ Türk, Mehmet; Türk, Sezai. "Dijital çağ OKURYAZARLIĞI BAĞLAMINDA YENİ MEDYA BECERİLERİ k(1).pdf" (İngilizce). 6 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Mayıs 2021.
- ^ Yalçınkaya, B. & Cibaroğlu, M. O. (2019), Dijital Vatandaşlık Algısının İncelenmesi: Ampirik Bir Değerlendirme
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Dijital vatandaslik siber vatandaslik veya e vatandaslik kisilerin cevrimici ortamlardaki hak gorevi ve sorumluluklarinin farkinda olmasi internet teknolojilerini bu farkindalikla kullanmasi ve toplum islerine cevrimici olarak katilma becerisidir 2000 li yillarin basinda ortaya cikmis bir kavramdir Dijital vatandasligin temel ilkesi gunluk hayatta yapilmayan davranislarin internet ortamlarinda da yapilmamasidir Dijital vatandas olma dijital okuryazarlik cevrimici guvenlik ozel ve halka acik bilgilerin ayirt edebilmek gibi becerilere sahip olmayi gerektirirKavramin ortaya cikisi ve tanimlarDijital vatandaslik kavrami ilk kez ABD deki Arizona State Universitesinde siyaset bilimci olan Karen Mossberger ve arkadaslarinin yazdigi Dijital Vatandaslik Internet Toplum ve Katilim adli kitapta tanimlanmistir Kitapta dijital vatandaslik teknoloji kullanim becerilerine sahip bireylerin bu ortami sorumluluk sahibi bir sekilde ve kurallarin farkinda olarak kullanmasi seklinde tanimlanir ABD li bir biyoloji ogretmeni olan Mike Ribble in Okullarda Dijital Vatandaslik 2007 adli kitabi dijital vatandaslik konusunda basvurulan ilk kaynaklardandir ve Ribble kitapta dijital vatandasligi uygun sorumlu ve guclendirilmis teknoloji kullanimi normlarinin surekli olarak gelistirilmesi olarak tanimlamistir Avrupa Konseyi nin hazirladigi Dijital Vatandaslik Egitim El Kitabi nda 2019 dijital vatandas gelistirdigi cok cesitli yetkinlikler sayesinde cevrimici ve cevrimdisi topluluklara aktif olumlu ve sorumlu bir sekilde katilabilen kisi seklinde tanimlanmistir Dijital vatandaslik ve katilim yaratma tuketme paylasma oyun oynama sosyallesme arastirma iletisim kurma ogrenme ve calismaya kadar genis bir yelpazedeki faaliyetleri icerir Dijital vatandaslik egitimiDijital vatandaslik ve 9 boyutu Egitimci Michael Ribble Okullarda Dijital Vatandaslik Tum Ogrencilerin Bilmesi Gereken Dokuz Unsur 2007 adli kitabinda okullarda ogrencilere dijital teknolojileri sorumlu ve etkin bicime kullanmayi ogretmek uzere dijital vatandasligi olusturan 9 unsuru incelemistir Bunlar Dijital erisim dijital ticaret dijital iletisim dijital okuryazarlik dijital etik dijital kanun dijital hak ve sorumluluklar dijital saglik ve dijital guvenliktir Dijital erisim Bireylerin teknoloji okuryazarligi dogrultusunda dijital platformlara erisebilmesi ve bunu saglayan teknolojik araclari kullanma becerisidir Vatandaslar erisim konusunda farkli cihazlari ve isletim sistemlerini de aktif kullanabilmeli ve teknolojik farkliliklara kolay adapte olabilmelidirler Dijital ticaret Ticari islemlerin de dijital ortamlara tasinmasi ile birlikte bireylerin alim satim alisveris gibi harcama ve gelirlerini dogru ve guvenilir kaynaklardan saglamalari gerekmektedir Siparis vermek para transferi yapmak banka islemlerini gerceklestirebilmek gibi islemleri bilincli ve dogru bir sekilde gerceklestirebilmeleridir Dolandiricilik fidye gibi kotu niyetli tuzaklardan kendilerini ve maddi kaynaklarini koruyabilmelidirler Dijital iletisim Web 2 0 teknolojileri ile birlikte insanlar cevrimici ortamlarda paylasim yapma yorum ekleme diger insanlar ile sohbet edebilme imkani bulmuslardir Dijital iletisim bu etkilesim icerisinde bireylerin birbirlerine karsi saygili olmasi iletisim kurulan kisilerle gercek hayatta nasil hitap edilmesi gerekiyorsa ayni iletisimi bu ortamlarda da saglamasidir Dijital okuryazarlik Dijital okuryazarlik cevrimici araclardan bilgi edinirken bu bilgileri guvenilir kaynak suzgecinden gecirmeyi bilgi kirliligi ile mucadele etmeyi ifade eder Dijital etik Dijital etik Internet ortaminda etik degerler cercevesinde baskalarina saygi ve empati gostererek davranilmasini ifada eder Dijital kanun Dijital kanun internet kullaniminin getirdigi hukuksal duzenlemeleri ve suc olabilecek internet ihlallerinin vatandaslar tarafindan bilinmesi ve dikkat edilmesidir Siber suclar gibi suclarin yani sira sosyal medya ortamlarinda zorbalik ifade ozgurlugu ihlali santaj itibar zedeleme gibi suclarin da kanun onunde cezai yaptirimlarinin bulundugunun bilinmesi ve bu konuda digerlerinin bilinclenmesi bir dijital vatandasin gorevidir Dijital hak ve sorumluluklar Dijital vatandaslarin dijital kanunda bilinmesi gereken tum hukuki boyutlarin bireylerin kendileri ve sevdikleri icin uygulamasi ve sorumluluk bilinci ile hareket etmeleridir Ornegin bir bireyin sahit oldugu ihlalleri ilgili resmi kurumlara belgeli ve kanitli bir sekilde sikayet etmesi dijital sorumlulugudur Dijital saglik Bilgisayar akilli telefon gibi internet erisimi saglayan cihazlarin kullanimina bagli olarak ortaya cikabilecek fiziksel ve ruhsal saglik sorunlarinin farkinda olarak bu sorunlara onlem alarak cihazlarin kullanimidir Dijital guvenlik Dijital guvenlik internet kullanirken bir program indirirken bir bilgiye erismeye calisirken veya bir paylasim yaparken kisisel bilgilerin calinmasi gibi guvenlik sorunlarina neden olabilecek davranislardan kacinma ile ilgili boyuttur teknoloji ve bilgisayar okuryazarligi gerektiren bir beceridir Kaynakca Cubukcu A amp Bayzan S 2013 Turkiye de Dijital Vatandaslik Algisi ve Bu Algiyi Internetin Bilincli Guvenli ve Etkin Kullanimi ile Artirma Yontemleri Dijital Vatandaslik 29 1 Turk Kutuphaneciligi 2015 11 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Mayis 2021 Inan Suleyman 13 Aralik 2021 Hurriyet 13 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Agustos 2023 Digital Citizenship Ingilizce 29 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Agustos 2023 Richardson Janice Milovidov Elizabeth 2019 Digital citizenship education handbook being online well being online rights online Europarat Strasbourg Council of Europe ISBN 978 92 871 8734 5 Aldemir C amp Avsar M 2020 Pandemi Doneminde Dijital Vatandaslik Uygulamalari Elci A C ve Sari M 2016 Bilisim Teknolojileri ve Yazilim Dersinde Dijital Vatandaslik Bir Olcek Gelistirme Calismasi Turk Mehmet Turk Sezai Dijital cag OKURYAZARLIGI BAGLAMINDA YENI MEDYA BECERILERI k 1 pdf Ingilizce 6 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Mayis 2021 Yalcinkaya B amp Cibaroglu M O 2019 Dijital Vatandaslik Algisinin Incelenmesi Ampirik Bir Degerlendirme