Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Dilaver Paşa (ö. 19 Mayıs 1622) II. Osman saltanatı döneminde 17 Eylül 1621- 19 Mayıs 1622 tarihleri arasında sekiz ay iki gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.
| Dilaver Paşa | |
|---|---|
| Osmanlı Sadrazamı | |
| Görev süresi 17 Eylül 1621 - 19 Mayıs 1622 | |
| Hükümdar | II. Osman |
| Yerine geldiği | Ohrili Hüseyin Paşa |
| Yerine gelen | Ohrili Hüseyin Paşa |
| Kişisel bilgiler | |
| Ölüm | 19 Mayıs 1622 İstanbul |
Hayatı
Hırvat asıllıdır.Enderun'da yetişti. Sırasıyla zuluflu, baltacı ve casnigar oldu. Bir süre Mısır'da kullarağası, Desise nazırı ve çizye emini görevlerinde bulundu. Daha sonra İstanbul'a getirilerek sarayda çaşnigarbaşılığa tayin edildi. Bu görevde iken 1610'da Kırım Hani Selamet Giray'ın ölümü üzerine, İstanbul'da bulunan CaniBeg Giray'la birlikte Kırım'a giderek, onun han olmasında rol oynadı.
Dilaver Paşa, 1613 yılında Kıbrıs Beylerbeyiliği, ardından Bağdat beylerbeyliğine getirildi. Revan Seferine katıldı. 1616'da vezir unvanıyla Diyarbakır beylerbeyliğine getirildi. Bu görev sırasında vakıf ve timar meselelerindeki haksızlıkları, eyaleti dahilindeki isyan hareketlerini ve bazı anlaşmazlıkları halletti. Sultan II. Osman'ın tahta çıkışından sonra Rumeli beylerbeyliğine getirilen Dilaver Paşa, beraberindeki kuvvetlerle İran seferine katıldı. Osmanlı Ordusunu yenilgisiyle sonuçlanan Serav Savaşı'ndan sonra imzalanan Serav Antlaşması'nın akdinde önemli rol oynadı.
Daha sonra ikinci kez Bağdat beylerbeyliği görevine tayin edilen Dilaver Paşanın görevi kısa bir süre sonra Diyarbakır beylerbeyliği'ne çevrildi. Lehistan savaşında, Hotin Seferi sırasında Dinyester nehrine dayanan sağ kolda yer aldı. 17 Eylül 1621'de Ohrili Hüseyin Paşanın yerine sadrazam oldu.
18 Mayıs 1622 günü Sultan II. Osman Kabe'yi ziyaretle hac yapmak ve bu arada yolda Celali eşkıya tenkil etmek olarak açıklanan niyetle otağ-ı humayun İstanbul'dan Üsküdar'a geçirilecekti ve Dilaver Paşa ve Nişancı ve Defterdar paşalara bu görev verilmişti. II. Osman kendine hac seferinde refakat etmek için sadece 1.000 sipahi ve 500 yençeri seçilmesini ve kapıkulu ordusunun İstanbul'da kışlalarında kalmasını planlamıştı. Bu haber ve Üsküdar'a geçiş kapıkulu kışlalarında tepki uyandırdı ve kazan kaldırdılar. Bu isyan haberi Paşakapısı'na yetişdiğinde Dilaver Paşa Çavuşbaşı Halıcizade'yi askere nasihat vermeye yolladı. Asi askerlere ulema sınıfı mensupları da katıldı. Büyük bir asker ve sivil kalabalık Süleymaniye Camii'nde toplandılar ve kapıkulları ise Etmeydanı'nda ve Atmeydanı'nda Sultan Ahmet Camii'nde toplandılar. İstanbul çarşıları kapandı. Bu arada Saraya asi kapıkullarının isteklerini Sultan'a anlatmak için gönderdikleri ulema heyetini Sultan azarlayıp asileri ölümle tehdit etti. Asiler Saraya doğru yürüyüşe geçtiler. Dilaver Paşa'nın gönderdiği Çavuşbaşı asilerin tam yola çıkacakları sırada önlerine çıktı; asilerin kendini taşlamaları üzerine nasihat veremeden saraya döndü.
Ayaklanmacılar Şeyhülislam'a bir heyet gönderip padişahı kötü işlere sevkedenlerin idam edilmesi için bir fetva aldılar. Bu fetvayı Sultan Osman'a göstermek için bir ulema heyeti saraya gönderildi. Fetvayı okuyan Sultan onu yırtıp bir kenara attı ve böylece asileri iyice tahrik edecek ve onları çileden çıkaracak bir harekette bulundu. O gün silahsız olan bir grup ayaklanmacı Paşakapısına gitti. Dilaver Paşa'nın kapı halkı savunmaya geçip attıkları oklardan eylemcilerden bazılarını öldürdüler ve epey yaralı oldu. Bu silahlı savunma ertesi gün ayaklanmacıların silahlı olarak hareketlerine devam etmelerine bir vesile yarattı.
19 Mayıs Perşembe günü seher vakti silahlanmış kapıkulu eylemcileri Odalar Meydanı'nda toplanıp Fatih Camii'ne yürüdüler ve orada büyük bir ulema kalabalığı onlara katıldı. Atmeydanı'na gidildi ve burada Sultanahmet Camii'nde büyük bir toplantı yapıldı. Ayaklanmacılar burada idamını istedikleri devlet erkanının bir listesini çıkardılar ve bu listenin başında sadrazam Dilaver Paşa, kızlar ağası, Rumeli kazaskeri, defterdar, İstanbul kadısı'nın isimleri bulunmaktaydı. Ulemadan bir grup Saraya istekleri bildirmek üzere gönderildi. Sultan Osman idamlara razı olmadı ve istekleri getiren ulema temsilcilerini de tutuklattı.
Kendilerine katılan büyük halk kitleleri ile birlikte heyeti Sultanahmet'te boşuna bekleyen ayaklanmacılar sonunda Saraya yürümeye karar verdiler. Saray avlusunda bir direnme hazırlığı olmadığı Ayasofya minarelerine çıkarılan gözcüler tarafından bildirilince çoğu silahlı asi kalabalık saray avlusuna; oradan da Orta Kapı'dan geçerek değişik bölüklere ayrılarak Kubbealtı'na, mutfaklara ve Babüsaade'ye yöneldiler. Asi kapıkulu askerleri Babussade'yi de geçip Arzodasına zarar verdikten sonra Endürün avlusuna doluştular. Vezirler ve ulema önce Hastalar Sarayı önünde "tanıklık etmek üzere" toplandılar. Sonra asiler Endurun avlusunda beklerken vezirler ve ulema arka Hasbahçe'den dolaştırılıp Sofay-ı Humayun'da bir sedefkar tahta oturmuş II. Osman ile karşikarşıya görüşmeye başladılar. . II. Osman haca gitmekten vazgeçtiğini tekrar belirtti. Ama vezirler asilerin listede ismi bulunan devlet ricalinin idamında gayet kararlı olduklarını ve asilerin artık önlerinin alınmasının imkânsız olduğunu Sultan'a inandırıcı olarak ifade ettiler.
Avluda üç saattir bekleyen silahlı kapıkulu ayaklanmacılarını eylemden caydırmak için öğüt vermek hedefi ile Sadrazam Dilaver Paşa ile ulemadan bir grup arka yollardan geçerek bekleyen asilerin önüne çıktılar. Fakat asiler kılıçlarını çıkarıp bu nasihatları dinlemekten kaçındılar ve Dilaver Paşa burada tartaklandı. Hayatlarından korkan heyet geri kaçtı. Asiler Hırkay-ı Saadet ve Sofay-ı Humayun kapılarını zorlamaya başladılar ve Arzhane'ye girip kutsal emanetleri yağmaladılar. II. Osman korumalı bir kasra sığındı. Bir kısım kapıkulu I. Mustafa'yı haremdeki tutuklu olduğu dairesinden çıkartıp Divanhane'ye gördüler.
Sultan Osman sonunda asilere karşı duramayacağını anladı ve başta Sadrazam Dilaver Paşa ve Kızlarağası Süleyman Ağa agakapısından dışarı çıkartılıp avluda kalan asilere teslim edildi. Asiler Dilaver Paşa'yı ve Süleyman Ağa'yı katlettiler.
Dilaver Paşa'nın naaşı Mayıs 1622'de Üsküdar'daki Miskinler Mezarlığı'na gömüldü.
Popüler kültürdeki yeri
Muhteşem Yüzyıl: Kösem adlı Türk dizisinde Oğuz Okul tarafından canlandırılmıştır.
Kaynakça
- ^ a b c Uzunçarsılı, İsmail Hakkı, (1954) Osmanlı Tarihi III. Cilt, 2. Kısım, XVİ. Yüzyıl Ortalarından XVİİ. Yüzyıl Sonuna kadar), Ankara: Türk Tarih Kurumu (Altıncı Baskı 2011 ISBN 978-975-16-0010) say.373
- ^ a b c d e f Sakaoğlu, Necdet (1999), Bu Mülkün Sultanları, İstanbul:Oğlak ISBN 975-329-6 say.227
Dış bağlantılar
- Uzunçarsılı, İsmail Hakkı, (1954) Osmanlı Tarihi III. Cilt, 2. Kısım, XVI. Yüzyıl Ortalarından XVII. Yüzyıl Sonuna kadar), Ankara: Türk Tarih Kurumu (Altıncı Baskı 2011 ISBN 978-975-16-0010) say.373
- Danişmend, İsmail Hâmi (1971), Osmanlı Devlet Erkânı, İstanbul:Türkiye Yayınevi.
- Sakaoğlu, Necdet (1999), Bu Mülkün Sultanları, İstanbul:Oğlak ISBN 975-329-6 say.227
- Tektaş, Nazım (2002), Sadrâzamlar Osmanlı'da İkinci Adam Saltanatı, İstanbul:Çatı Yayınevi (Google books: [1]7 Aralık 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Buz, Ayhan, (2009) Osmanlı Sadrazamları, İstanbul: Neden Kitap, ISBN978-975-254-278-5
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Ohrili Hüseyin Paşa |  Osmanlı Sadrazamı 17 Eylül 1621 - 19 Mayıs 1622 | Sonra gelen: Ohrili Hüseyin Paşa |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Dilaver Pasa o 19 Mayis 1622 II Osman saltanati doneminde 17 Eylul 1621 19 Mayis 1622 tarihleri arasinda sekiz ay iki gun sadrazamlik yapmis bir Osmanli devlet adamidir Dilaver PasaOsmanli SadrazamiGorev suresi 17 Eylul 1621 19 Mayis 1622Hukumdar II OsmanYerine geldigi Ohrili Huseyin PasaYerine gelen Ohrili Huseyin PasaKisisel bilgilerOlum 19 Mayis 1622 IstanbulHayatiHirvat asillidir Enderun da yetisti Sirasiyla zuluflu baltaci ve casnigar oldu Bir sure Misir da kullaragasi Desise naziri ve cizye emini gorevlerinde bulundu Daha sonra Istanbul a getirilerek sarayda casnigarbasiliga tayin edildi Bu gorevde iken 1610 da Kirim Hani Selamet Giray in olumu uzerine Istanbul da bulunan CaniBeg Giray la birlikte Kirim a giderek onun han olmasinda rol oynadi Dilaver Pasa 1613 yilinda Kibris Beylerbeyiligi ardindan Bagdat beylerbeyligine getirildi Revan Seferine katildi 1616 da vezir unvaniyla Diyarbakir beylerbeyligine getirildi Bu gorev sirasinda vakif ve timar meselelerindeki haksizliklari eyaleti dahilindeki isyan hareketlerini ve bazi anlasmazliklari halletti Sultan II Osman in tahta cikisindan sonra Rumeli beylerbeyligine getirilen Dilaver Pasa beraberindeki kuvvetlerle Iran seferine katildi Osmanli Ordusunu yenilgisiyle sonuclanan Serav Savasi ndan sonra imzalanan Serav Antlasmasi nin akdinde onemli rol oynadi Daha sonra ikinci kez Bagdat beylerbeyligi gorevine tayin edilen Dilaver Pasanin gorevi kisa bir sure sonra Diyarbakir beylerbeyligi ne cevrildi Lehistan savasinda Hotin Seferi sirasinda Dinyester nehrine dayanan sag kolda yer aldi 17 Eylul 1621 de Ohrili Huseyin Pasanin yerine sadrazam oldu 18 Mayis 1622 gunu Sultan II Osman Kabe yi ziyaretle hac yapmak ve bu arada yolda Celali eskiya tenkil etmek olarak aciklanan niyetle otag i humayun Istanbul dan Uskudar a gecirilecekti ve Dilaver Pasa ve Nisanci ve Defterdar pasalara bu gorev verilmisti II Osman kendine hac seferinde refakat etmek icin sadece 1 000 sipahi ve 500 yenceri secilmesini ve kapikulu ordusunun Istanbul da kislalarinda kalmasini planlamisti Bu haber ve Uskudar a gecis kapikulu kislalarinda tepki uyandirdi ve kazan kaldirdilar Bu isyan haberi Pasakapisi na yetisdiginde Dilaver Pasa Cavusbasi Halicizade yi askere nasihat vermeye yolladi Asi askerlere ulema sinifi mensuplari da katildi Buyuk bir asker ve sivil kalabalik Suleymaniye Camii nde toplandilar ve kapikullari ise Etmeydani nda ve Atmeydani nda Sultan Ahmet Camii nde toplandilar Istanbul carsilari kapandi Bu arada Saraya asi kapikullarinin isteklerini Sultan a anlatmak icin gonderdikleri ulema heyetini Sultan azarlayip asileri olumle tehdit etti Asiler Saraya dogru yuruyuse gectiler Dilaver Pasa nin gonderdigi Cavusbasi asilerin tam yola cikacaklari sirada onlerine cikti asilerin kendini taslamalari uzerine nasihat veremeden saraya dondu Ayaklanmacilar Seyhulislam a bir heyet gonderip padisahi kotu islere sevkedenlerin idam edilmesi icin bir fetva aldilar Bu fetvayi Sultan Osman a gostermek icin bir ulema heyeti saraya gonderildi Fetvayi okuyan Sultan onu yirtip bir kenara atti ve boylece asileri iyice tahrik edecek ve onlari cileden cikaracak bir harekette bulundu O gun silahsiz olan bir grup ayaklanmaci Pasakapisina gitti Dilaver Pasa nin kapi halki savunmaya gecip attiklari oklardan eylemcilerden bazilarini oldurduler ve epey yarali oldu Bu silahli savunma ertesi gun ayaklanmacilarin silahli olarak hareketlerine devam etmelerine bir vesile yaratti 19 Mayis Persembe gunu seher vakti silahlanmis kapikulu eylemcileri Odalar Meydani nda toplanip Fatih Camii ne yuruduler ve orada buyuk bir ulema kalabaligi onlara katildi Atmeydani na gidildi ve burada Sultanahmet Camii nde buyuk bir toplanti yapildi Ayaklanmacilar burada idamini istedikleri devlet erkaninin bir listesini cikardilar ve bu listenin basinda sadrazam Dilaver Pasa kizlar agasi Rumeli kazaskeri defterdar Istanbul kadisi nin isimleri bulunmaktaydi Ulemadan bir grup Saraya istekleri bildirmek uzere gonderildi Sultan Osman idamlara razi olmadi ve istekleri getiren ulema temsilcilerini de tutuklatti Kendilerine katilan buyuk halk kitleleri ile birlikte heyeti Sultanahmet te bosuna bekleyen ayaklanmacilar sonunda Saraya yurumeye karar verdiler Saray avlusunda bir direnme hazirligi olmadigi Ayasofya minarelerine cikarilan gozculer tarafindan bildirilince cogu silahli asi kalabalik saray avlusuna oradan da Orta Kapi dan gecerek degisik boluklere ayrilarak Kubbealti na mutfaklara ve Babusaade ye yoneldiler Asi kapikulu askerleri Babussade yi de gecip Arzodasina zarar verdikten sonra Endurun avlusuna dolustular Vezirler ve ulema once Hastalar Sarayi onunde taniklik etmek uzere toplandilar Sonra asiler Endurun avlusunda beklerken vezirler ve ulema arka Hasbahce den dolastirilip Sofay i Humayun da bir sedefkar tahta oturmus II Osman ile karsikarsiya gorusmeye basladilar II Osman haca gitmekten vazgectigini tekrar belirtti Ama vezirler asilerin listede ismi bulunan devlet ricalinin idaminda gayet kararli olduklarini ve asilerin artik onlerinin alinmasinin imkansiz oldugunu Sultan a inandirici olarak ifade ettiler Avluda uc saattir bekleyen silahli kapikulu ayaklanmacilarini eylemden caydirmak icin ogut vermek hedefi ile Sadrazam Dilaver Pasa ile ulemadan bir grup arka yollardan gecerek bekleyen asilerin onune ciktilar Fakat asiler kiliclarini cikarip bu nasihatlari dinlemekten kacindilar ve Dilaver Pasa burada tartaklandi Hayatlarindan korkan heyet geri kacti Asiler Hirkay i Saadet ve Sofay i Humayun kapilarini zorlamaya basladilar ve Arzhane ye girip kutsal emanetleri yagmaladilar II Osman korumali bir kasra sigindi Bir kisim kapikulu I Mustafa yi haremdeki tutuklu oldugu dairesinden cikartip Divanhane ye gorduler Sultan Osman sonunda asilere karsi duramayacagini anladi ve basta Sadrazam Dilaver Pasa ve Kizlaragasi Suleyman Aga agakapisindan disari cikartilip avluda kalan asilere teslim edildi Asiler Dilaver Pasa yi ve Suleyman Aga yi katlettiler Dilaver Pasa nin naasi Mayis 1622 de Uskudar daki Miskinler Mezarligi na gomuldu Populer kulturdeki yeriMuhtesem Yuzyil Kosem adli Turk dizisinde Oguz Okul tarafindan canlandirilmistir Kaynakca a b c Uzuncarsili Ismail Hakki 1954 Osmanli Tarihi III Cilt 2 Kisim XVI Yuzyil Ortalarindan XVII Yuzyil Sonuna kadar Ankara Turk Tarih Kurumu Altinci Baski 2011 ISBN 978 975 16 0010 say 373 a b c d e f Sakaoglu Necdet 1999 Bu Mulkun Sultanlari Istanbul Oglak ISBN 975 329 6 say 227Dis baglantilarUzuncarsili Ismail Hakki 1954 Osmanli Tarihi III Cilt 2 Kisim XVI Yuzyil Ortalarindan XVII Yuzyil Sonuna kadar Ankara Turk Tarih Kurumu Altinci Baski 2011 ISBN 978 975 16 0010 say 373 Danismend Ismail Hami 1971 Osmanli Devlet Erkani Istanbul Turkiye Yayinevi Sakaoglu Necdet 1999 Bu Mulkun Sultanlari Istanbul Oglak ISBN 975 329 6 say 227 Tektas Nazim 2002 Sadrazamlar Osmanli da Ikinci Adam Saltanati Istanbul Cati Yayinevi Google books 1 7 Aralik 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Buz Ayhan 2009 Osmanli Sadrazamlari Istanbul Neden Kitap ISBN978 975 254 278 5Siyasi goreviOnce gelen Ohrili Huseyin Pasa Osmanli Sadrazami 17 Eylul 1621 19 Mayis 1622 Sonra gelen Ohrili Huseyin Pasa