Diyojen (Yunanca: Διογένης ὁ Κυνικός Diogenis o Kunikos, Diogenes), MÖ 412 (ya da MÖ 404) - MÖ 323 yılları arasında yaşamış Kinik felsefesinin öncüsü ünlü filozoftur. Sinop'ta doğmuş Korint'te ölmüştür. Sinoplu Diyojen ve Kinik Diyojen olarak da bilinmektedir. Diyojen, medeniyeti reddetmiş ve medeniyet içerisinde medeniyetten uzak bir şekilde yaşamaya çalışmış bir antik çağ filozofudur.
Diyojen Διογένης ὁ Κυνικός Sinoplu Diyojen | |
---|---|
Sinop girişindeki Diyojen Heykeli | |
Tam adı | Διογένης ὁ Κυνικός Sinoplu Diyojen |
Doğumu | MÖ 412 Sinop, Paflagonya |
Ölümü | MÖ 323 (89 yaşlarında) Korint, Yunanistan |
Çağı | Antik Çağ felsefesi |
Bölgesi | Batı felsefesi |
Okulu | Yunan felsefesi |
İlgi alanları | Kinizm, Sofizm |
Önemli fikirleri | Kinik felsefesi |
Etkilendikleri |
Sıklıkla 10.- 11. yüzyılda aynı bölgelerde yaşamış Bizans subayı, dönemin prensesi Evdoksia ile evlenerek imparator olan 1071 Malazgirt Meydan Muharebesi'nde Alparslan'a yenilen Romen Diyojen (IV. Romanos Diogenes) ile karıştırılmaktadır.
Yaşamı
MÖ 412 (veya MÖ 404) yılında dönemin Yunan kolonisi olan Karadeniz'in Sinope (Sinop) ilinde doğmuştur. Yaşamının Sinop'ta geçen ilk yılları hakkında babası Hicesias’in kuyumcu ve sarraf olduğu bilgisi haricinde fazla kaynak yoktur. Babası ve Diyojen'in kalpazanlık ve para tahribatı suçuyla Atina'ya sürgün edildiği bilinmektedir. Arkeolojik kazılarla 4. yüzyıla ait Hicesias imzası taşıyan dövülmüş demirden keski madeni paralar çıkarılmış olsa da siyasi veya mali nedenlerle tahrip edilmiş olması olası olan bu paraların tahribat nedenini açıklayan bulgu ve kaynak yoktur.
Atina
Diyojen, sürgün edilen babasıyla Yunanistan'a gitmiştir. Kısa bir süre sonra onu terk eden “Manes” adındaki köle ile geldiği Atina'da dönemin medeniyetine karşı çıkmış bir köpek gibi yaşamaya karar vermiş, böylece "kynikos" (köpeksi) adını almıştır. Dinde, davranışta, giyimde, barınmada, yiyecek ve terbiyede bütün geleneği reddetmiştir.
Atina'da tanıştığı Sinizm öğretisinin kurucusu Antisthenes kendi felsefe ve öğretisini Diyojen'e öğretmiştir.Sokrates’ten ders alan Antisthenes, Sokrates’in ölümünden sonra kendi okulunun başına geçip gerçek erdemin kişinin kendine egemen olmasına, tutkularından ve öbür insanlara bağımlılıktan kurtulmasına dayanan kinik felsefesinin kurucularından olmuştur. Diyojen, Antisthenes’in doğaya uygun yaşam çağrısına uymuştur. Hayatını son derece fakir olarak geçiren Diyojen'in içinde yaşadığı bir fıçısı ve bir çanağı vardır. Rivayetlere göre bir gün bir çeşme başında avucu ile su içen bir çocuğu gördüğünde “Bu çocuk bana fazladan eşyam olduğunu öğretti” diyerek elindeki çanağı da atmıştır.
Korint
Aegina'ya giderken korsanlar tarafından kaçırılıp Xeniades isminde bir adama satılarak Korint’e geldiği rivayeti yaygın olan Diyojen, Xeniades'in iki oğluna öğretmenlik yapmıştır. Hayatının kalanını yaşadığı Korint'te sokak yaşamını sürdürmediği, erdemli bir bilgine dönüştüğü de rivayet edilmektedir.
Büyük İskender ve Diyojen
Aristoteles’in öğrencisi olan Büyük İskender felsefeye meraklı, filozoflara değer veren bir hükümdardır. Korint’e gelen Büyük İskender, Diyojen’i ziyaret etmiş ve bir dileği olup olmadığını sormuştur. O ise bu soruya “Gölge etme başka ihsan istemem.” yanıtını vermiştir. Verdiği cevabın asıl hali işaret parmağıyla güneşi göstererek, "Benden bana veremeyeceğin şeyi esirgeme" şeklindedir. Daha sonraları İskender bu olay üzerine "Ünlü imparator Büyük İskender olmasaydım 'Diyojen' olmak isterdim" demiştir.
Ölümü
Kuduz bir köpeğin ısırması, çiğ ahtapot yeme alışkanlığına bağlı olarak ya da nefesini tutarak intihar ettiği gibi pek çok ölüm sebebi rivayet edilmekle birlikte, bugün ölüm nedeni hakkında kesin bir bilgi bulunmamaktadır.
Platon'un Çılgın Sokrat dediği, çok güzel konuşan, üstün zekası ile herkesi etkileyebilen bu ünlü Kinik filozof bütün gariplik, anormal hal ve tavırlarına rağmen saygı görmüş, ölümünden sonra anısına Korintoslular bir köpeğin yaslandığı mermer bir sütun dikmiştir.
Türkiye'de de Diyojen'in anısını yaşatmak için 2006 yılında Sinop'un girişine heykeli dikilmiştir. Elinde fener ve yanında köpeğiyle birlikte tasvir edilen yaklaşık altı metrelik mermer Diyojen heykeli, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Güzel Sanatlar Bölümü öğretim görevlisi Turan Baş önderliğinde 25 kişilik ekip tarafından altı ayda hazırlanmıştır.
Felsefesi
Diyojen yoksulluk içinde yaşadığı, halka açık yerlerde yatıp kalktığı ve yiyeceğini dilenerek topladığı halde, herkesin aynı şekilde yaşaması gerektiğini savunmamıştır. Kişinin en kısıtlı yaşam koşullarında bile, mutlu ve bağımsız olabileceğini göstermeyi amaçlamıştır. İnsanın kendi kendine yeterli olabilmesi gerektiğini savunmuştur. Uygarlaşmanın getirdiği kurallara ve araçlara bağlı olan bir yaşamı reddetmiş, yaşamın doğal ve sade olması gerektiğine inanmıştır.
Kendi açısından sade ve doğal, toplumsal değerler açısından ise sefil denebilecek bir yaşam sürer. Ona göre, sade bir yaşam tarzı, sadelikten başka, örgütlenmiş, dolayısıyla uzlaşımsal toplumların görenek ve yasalarını da önemsememek anlamına gelir. Diyojen, doğaya aykırı bir kurum olan ailenin yerini, kadınların ve erkeklerin tek bir eşe bağlı olmadığı, çocukların ise bütün toplumun sorumluluğunda bulunduğu doğal bir durumun alması gerektiğini savunmuştur.
Zaman içerisinde Diyojen, onun yaşam biçimine benzer yaşayan insanlar için bir yakıştırma olmuştur. Bu benzetme psikiyatride de kullanılmaya başlanmış ve kendilerine bakmayan insanlar Diyojen’e benzetilerek, hastalıklarına "Diyojen sendromu" adı verilmiştir. Bu hastalar normalde sosyokültürel seviyesi yüksek insanlar olup, bu tip bir davranış bozukluğuna çok yavaş geçmektedirler. İlk olarak etraflarında olup bitenlerle temaslarını kesen bu hastalar genellikle yalnız yaşarlar ya da etraflarındaki yakınlarının farkında değildirler. Anti-sosyalleşip çoğunlukla kir pas içinde, dağınık bir ortamda yaşamaya başlayarak çöp toplamaya (syllogomania) da başlayabilmektedirler.
Ayrıca bakınız
Konuyla ilgili yayınlar
- [9][] Küçüklere Filozoflar Dizisi-Yan Marchand, Diyojen: Köpek Adam,Sistem Yayıncılık,2012,
- [10] 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Nejat Muallimoğlu, Düşünen İnsana Hazine, Avcıol Basım Yayın,2002
- — DİYOJEN SENDROMU, Turkish Journal of Geriatric,2002
- ^ [2] (Ntv Haber Arşiv)06 Kasım 2006 Sinop’ta ‘Diyojen heykeli’ tartışması'13 Mart 2012 'da erişilmiştir.
- ^ [3] 18 Şubat 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . 28 Ekim 2006,haber Sinop'a Filozof Diogenes'in Heykeli Dikildi 13 Mart 2012 'da erişilmiştir.
- ^ [4] 8 Kasım 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Ntv Haber Arşiv)Şubat 2009 Mehmet Barlas R.T.Erdoğan Diojenleri iki kez karıştırınca' 13 Mart 2012 'da erişilmiştir.
- ^ [5] 5 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Peter Landry (İng.) Diogenes 13 Mart 2012 'da erişilmiştir.
- ^ C. T. Seltman, Diogenes of Sinope, Son of the Banker Hikesias, Transactions of the International Numismatic Congress 1936 (Londra 1938).
- ^ Bertrand Russell,“Batı felsefesi tarihi”. Say Yayınları. İstanbul, üçüncü baskı. 1983:231-41,
- ^ a b [6] 12 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Ernst Won Ate İlkçağ ve Ortaçağ Felsefe Tarihi syf 184 13 Mart 2012 'da erişilmiştir. PDF
- ^ a b [7] — Diogenes Laertius, Robert Drew HicksHarvard University Press, 1925- 13.Mart.2012 erişim
- ^ Philippe-Jean Quillien, Diogène 23 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . : "Selon Cercidas de Mégalopolis, Diogène meurt en retenant volontairement sa respiration."
- ^ [ http://www.sinop.gov.tr/unluler.asp?islem=diogenes [] ] Sinop Valiliği, Diogenes13 Mart 2012 'da erişilmiştir.
- ^ [ http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=202883 7 Nisan 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . ] Radikal, 29/10/2006 haber, 13 Mart 2012 'da erişilmiştir.
- ^ [ http://www.sondakika.com/haber-diyojen-aniti-nda-bakim-calismasi-2800785/ 17 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . ] haber, 15.06.2011Diyojen Anıtı'13 Mart 2012 'da erişilmiştir.
- ^ Ernst Won Ater, Çevirmen Vural Okur, İlkçağ ve Ortaçağ Felsefe Tarihi, , İM Yayıncılık,2002
- ^ Ngeh J K: Diogenes syndrome presenting with a stroke in an elderly, bereaved woman. Int J Geriatr Psychiatry 2000;15(5):468-9.
- ^ Reyes-Ortiz CA: Diogenes syndrome:the self-neglect el-derly. Comp Ther 2001 -.27:117-21
- ^ Sikdar S: Diogenes syndrome: a case report. Hosp Med 1999; 60(9): 679.
- ^ PDF 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . — DİYOJEN SENDROMU, Turkish Journal of Geriatric ,2002 - 13.Mart.2012 erişim
- ^ [8] 5 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . 25 Mart 2010,haber Diyojen sendromu nedir? 13 Mart 2012 'da erişilmiştir.
Vikisöz'de Diyojen ile ilgili sözleri bulabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Diyojen Yunanca Diogenhs ὁ Kynikos Diogenis o Kunikos Diogenes MO 412 ya da MO 404 MO 323 yillari arasinda yasamis Kinik felsefesinin oncusu unlu filozoftur Sinop ta dogmus Korint te olmustur Sinoplu Diyojen ve Kinik Diyojen olarak da bilinmektedir Diyojen medeniyeti reddetmis ve medeniyet icerisinde medeniyetten uzak bir sekilde yasamaya calismis bir antik cag filozofudur Diyojen Diogenhs ὁ Kynikos Sinoplu DiyojenSinop girisindeki Diyojen HeykeliTam adiDiogenhs ὁ Kynikos Sinoplu DiyojenDogumuMO 412 Sinop PaflagonyaOlumuMO 323 89 yaslarinda Korint YunanistanCagiAntik Cag felsefesiBolgesiBati felsefesiOkuluYunan felsefesiIlgi alanlariKinizm SofizmOnemli fikirleriKinik felsefesiEtkilendikleri AntisthenesDonemin Atina sinda gunduz vakti fenerle dolasip durust bir adam aradigini soyleyen Diyojen e atfeden tablo 1780 ler ressam JHW TischbeinAlayci kadinlar ve Diyojen ressam John William Waterhouse 1882Fici icinde yasayan Diyojen e atfeden ressam Jean Leon Gerome 1860Buyuk Iskender e gunesime golge etme baska ihsan istemem diyen Diyojen e atfen ressam Gaspar de Crayer 1584 1669 Ilk yapildiginda siyasi felsefeye sebep olan sonra Sinop un simgesi haline gelen Sinop Kalesi yanindaki 5 5 metre yukseklikteki Diyojen heykeli 2006 Samsun OMU Guzel Sanatlar Turan Bas Siklikla 10 11 yuzyilda ayni bolgelerde yasamis Bizans subayi donemin prensesi Evdoksia ile evlenerek imparator olan 1071 Malazgirt Meydan Muharebesi nde Alparslan a yenilen Romen Diyojen IV Romanos Diogenes ile karistirilmaktadir YasamiMO 412 veya MO 404 yilinda donemin Yunan kolonisi olan Karadeniz in Sinope Sinop ilinde dogmustur Yasaminin Sinop ta gecen ilk yillari hakkinda babasi Hicesias in kuyumcu ve sarraf oldugu bilgisi haricinde fazla kaynak yoktur Babasi ve Diyojen in kalpazanlik ve para tahribati sucuyla Atina ya surgun edildigi bilinmektedir Arkeolojik kazilarla 4 yuzyila ait Hicesias imzasi tasiyan dovulmus demirden keski madeni paralar cikarilmis olsa da siyasi veya mali nedenlerle tahrip edilmis olmasi olasi olan bu paralarin tahribat nedenini aciklayan bulgu ve kaynak yoktur Atina Diyojen surgun edilen babasiyla Yunanistan a gitmistir Kisa bir sure sonra onu terk eden Manes adindaki kole ile geldigi Atina da donemin medeniyetine karsi cikmis bir kopek gibi yasamaya karar vermis boylece kynikos kopeksi adini almistir Dinde davranista giyimde barinmada yiyecek ve terbiyede butun gelenegi reddetmistir Atina da tanistigi Sinizm ogretisinin kurucusu Antisthenes kendi felsefe ve ogretisini Diyojen e ogretmistir Sokrates ten ders alan Antisthenes Sokrates in olumunden sonra kendi okulunun basina gecip gercek erdemin kisinin kendine egemen olmasina tutkularindan ve obur insanlara bagimliliktan kurtulmasina dayanan kinik felsefesinin kurucularindan olmustur Diyojen Antisthenes in dogaya uygun yasam cagrisina uymustur Hayatini son derece fakir olarak geciren Diyojen in icinde yasadigi bir ficisi ve bir canagi vardir Rivayetlere gore bir gun bir cesme basinda avucu ile su icen bir cocugu gordugunde Bu cocuk bana fazladan esyam oldugunu ogretti diyerek elindeki canagi da atmistir Korint Aegina ya giderken korsanlar tarafindan kacirilip Xeniades isminde bir adama satilarak Korint e geldigi rivayeti yaygin olan Diyojen Xeniades in iki ogluna ogretmenlik yapmistir Hayatinin kalanini yasadigi Korint te sokak yasamini surdurmedigi erdemli bir bilgine donustugu de rivayet edilmektedir Buyuk Iskender ve Diyojen Aristoteles in ogrencisi olan Buyuk Iskender felsefeye merakli filozoflara deger veren bir hukumdardir Korint e gelen Buyuk Iskender Diyojen i ziyaret etmis ve bir dilegi olup olmadigini sormustur O ise bu soruya Golge etme baska ihsan istemem yanitini vermistir Verdigi cevabin asil hali isaret parmagiyla gunesi gostererek Benden bana veremeyecegin seyi esirgeme seklindedir Daha sonralari Iskender bu olay uzerine Unlu imparator Buyuk Iskender olmasaydim Diyojen olmak isterdim demistir Olumu Kuduz bir kopegin isirmasi cig ahtapot yeme aliskanligina bagli olarak ya da nefesini tutarak intihar ettigi gibi pek cok olum sebebi rivayet edilmekle birlikte bugun olum nedeni hakkinda kesin bir bilgi bulunmamaktadir Platon un Cilgin Sokrat dedigi cok guzel konusan ustun zekasi ile herkesi etkileyebilen bu unlu Kinik filozof butun gariplik anormal hal ve tavirlarina ragmen saygi gormus olumunden sonra anisina Korintoslular bir kopegin yaslandigi mermer bir sutun dikmistir Turkiye de de Diyojen in anisini yasatmak icin 2006 yilinda Sinop un girisine heykeli dikilmistir Elinde fener ve yaninda kopegiyle birlikte tasvir edilen yaklasik alti metrelik mermer Diyojen heykeli Ondokuz Mayis Universitesi Guzel Sanatlar Bolumu ogretim gorevlisi Turan Bas onderliginde 25 kisilik ekip tarafindan alti ayda hazirlanmistir FelsefesiDiyojen yoksulluk icinde yasadigi halka acik yerlerde yatip kalktigi ve yiyecegini dilenerek topladigi halde herkesin ayni sekilde yasamasi gerektigini savunmamistir Kisinin en kisitli yasam kosullarinda bile mutlu ve bagimsiz olabilecegini gostermeyi amaclamistir Insanin kendi kendine yeterli olabilmesi gerektigini savunmustur Uygarlasmanin getirdigi kurallara ve araclara bagli olan bir yasami reddetmis yasamin dogal ve sade olmasi gerektigine inanmistir Kendi acisindan sade ve dogal toplumsal degerler acisindan ise sefil denebilecek bir yasam surer Ona gore sade bir yasam tarzi sadelikten baska orgutlenmis dolayisiyla uzlasimsal toplumlarin gorenek ve yasalarini da onemsememek anlamina gelir Diyojen dogaya aykiri bir kurum olan ailenin yerini kadinlarin ve erkeklerin tek bir ese bagli olmadigi cocuklarin ise butun toplumun sorumlulugunda bulundugu dogal bir durumun almasi gerektigini savunmustur Istifcilik sendromuZaman icerisinde Diyojen onun yasam bicimine benzer yasayan insanlar icin bir yakistirma olmustur Bu benzetme psikiyatride de kullanilmaya baslanmis ve kendilerine bakmayan insanlar Diyojen e benzetilerek hastaliklarina Diyojen sendromu adi verilmistir Bu hastalar normalde sosyokulturel seviyesi yuksek insanlar olup bu tip bir davranis bozukluguna cok yavas gecmektedirler Ilk olarak etraflarinda olup bitenlerle temaslarini kesen bu hastalar genellikle yalniz yasarlar ya da etraflarindaki yakinlarinin farkinda degildirler Anti sosyallesip cogunlukla kir pas icinde daginik bir ortamda yasamaya baslayarak cop toplamaya syllogomania da baslayabilmektedirler Ayrica bakinizKinizm Antikcag felsefesi AntisthenesKonuyla ilgili yayinlar 9 olu kirik baglanti Kucuklere Filozoflar Dizisi Yan Marchand Diyojen Kopek Adam Sistem Yayincilik 2012 ISBN 978 975 342 841 5 10 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Nejat Muallimoglu Dusunen Insana Hazine Avciol Basim Yayin 2002 DIYOJEN SENDROMU Turkish Journal of Geriatric 2002 2 Ntv Haber Arsiv 06 Kasim 2006 Sinop ta Diyojen heykeli tartismasi 13 Mart 2012 da erisilmistir 3 18 Subat 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde 28 Ekim 2006 haber Sinop a Filozof Diogenes in Heykeli Dikildi13 Mart 2012 da erisilmistir 4 8 Kasim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ntv Haber Arsiv Subat 2009 Mehmet Barlas R T Erdogan Diojenleri iki kez karistirinca 13 Mart 2012 da erisilmistir 5 5 Mayis 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Peter Landry Ing Diogenes13 Mart 2012 da erisilmistir C T Seltman Diogenes of Sinope Son of the Banker Hikesias Transactions of the International Numismatic Congress 1936 Londra 1938 Bertrand Russell Bati felsefesi tarihi Say Yayinlari Istanbul ucuncu baski 1983 231 41 ISBN 975 468 059 0 a b 6 12 Mayis 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ernst Won Ate Ilkcag ve Ortacag Felsefe Tarihi syf 184 13 Mart 2012 da erisilmistir PDF a b 7 Diogenes Laertius Robert Drew HicksHarvard University Press 1925 13 Mart 2012 erisim Philippe Jean Quillien Diogene 23 Eylul 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Selon Cercidas de Megalopolis Diogene meurt en retenant volontairement sa respiration http www sinop gov tr unluler asp islem diogenes olu kirik baglanti Sinop Valiligi Diogenes13 Mart 2012 da erisilmistir http www radikal com tr haber php haberno 202883 7 Nisan 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Radikal 29 10 2006 haber 13 Mart 2012 da erisilmistir http www sondakika com haber diyojen aniti nda bakim calismasi 2800785 17 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde haber 15 06 2011Diyojen Aniti 13 Mart 2012 da erisilmistir Ernst Won Ater Cevirmen Vural Okur Ilkcag ve Ortacag Felsefe Tarihi ISBN 9789757270096 IM Yayincilik 2002 Ngeh J K Diogenes syndrome presenting with a stroke in an elderly bereaved woman Int J Geriatr Psychiatry 2000 15 5 468 9 Reyes Ortiz CA Diogenes syndrome the self neglect el derly Comp Ther 2001 27 117 21 Sikdar S Diogenes syndrome a case report Hosp Med 1999 60 9 679 PDF 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde DIYOJEN SENDROMU Turkish Journal of Geriatric 2002 13 Mart 2012 erisim 8 5 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde 25 Mart 2010 haber Diyojen sendromu nedir 13 Mart 2012 da erisilmistir ol Vikisoz de Diyojen ile ilgili sozleri bulabilirsiniz section