Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Diplomatik dokunulmazlık, başka ülkelerde görev yapan diplomatların adli süreçler dahilinde cezai işlemlerin dışında tutulmasını ifade eder. Diplomatların keyfi veya siyasi amaçlı olarak kovuşturma ve cezaya maruz kalmasını önlemeye yönelik uluslararası kabul görmüş bir düzenlemedir.
Kapsamı
Diplomatlar (özellikle de Büyükelçiler) görev yapmak için gittikleri ülkelerde her ne yaparlarsa yapsınlar, hatta suç dâhi işleseler, tutuklanamazlar, yargılanamazlar, sorgulanamazlar, hapse atılamazlar. İzinsiz girilemez, aranamaz. Binalar içeriden kendi ülkesinin askeri veya polisi tarafından korunur. Araçlar hiçbir gerekçeyle, durdurulamaz, içinden kimse indirilemez. Bunlar Dünya çapında kabul görmüş kurallardır. Aksini yapmak, örneğin bir Büyükelçiyi hapse atmak Savaş Sebebi olarak bile kabul edilebilir. Bu dokunulmazlık Mekan kısıtına sahiptir. Yani kendi ülkesine döndüğü anda sıradan bir vatandaş sayılır. (Milletvekili dokunulmazlığında ise Zaman kısıtı vardır, yani görev süresi bittiğinde dokunulmazlık ortadan kalkar.)Büyükelçi yardımcısı (Ateşe) ve Büyükelçilik binasını koruyan Askeri Komutan da yine diplomatik dokunulmazlığa sahiptir. Diplomatlar hakkında iki şey talep edilebilir:
1. Ülkesine geri çekilmesini (dolayısıyla başka birisinin onun yerine gönderilmesini) istemek [İstenmeyen Adam İlan Etme]. Bu talep yerine getirilmediğinde istenmeyen diplomatlar zorla sınırdışı edilebilirler (diplomatik dokunulmazlığın istisnasıdır). Bazen bu tür talepler sonrası, özellikle sınırdışı etme durumlarında yerine yenisi gönderilmeyip büyükelçilik kapatılabilmektedir.
2. Kendi ülkesinde yargılanmasını istemek. Bu durumun istisnası yoktur, görev yaptığı ülkede asla yargılanamaz. Sadece bu yönde bir talep kendi ülkesine yapılabilir.
Büyükelçiler ve Konsoloslar için diplomatik dokunulmazlıklarda bazı önemli farklar bulunur. En basit biçimiyle Büyükelçiler için dokunulmazlık son derece geniş kapsamlı ve özel yaşamını da kapsadığı halde Konsolosların dokunulmazlıkları daha sınırlı ve sadece görevleriyle ilgili konulara dairdir.
Tarihsel bağlam
Hükümetler arasında, diplomatların karşılıklı olarak serbestçe seyahatini ve görevli olduğu ülkenin yasalarına göre dava edilmemesini ve yargılanmamasını teminat altına alan bir anlaşmadır. Ancak, söz konusu diplomatlar sınırdışı edilebilirler. Diplomatik İlişkilerde Viyana Konvansiyonu ile 1961'de uluslararası bir kanun olarak kabul edilen bu konunun tarihçesi oldukça eskilere dayanır.
Diplomatik dokunulmazlık kurumu, hükûmetler arasındaki ilişkilerin zor zamanlarda, hatta savaş hallerinde dahi sürdürülebilmesine imkân sağlamak amacıyla geliştirilmiştir. Yabancı bir ülkenin bir diplomatı, bir ülkeye atandığında, o ülkenin devlet başkanı tarafından, görevlerini etkin olarak yerine getirebilmesi için bazı ayrıcalık ve dokunulmazlıklarla donatılır. Bu durum, aynı yetkilerin karşılıklı olarak diğer ülke tarafından da yapılacağı kabulüne dayanarak gerçekleşir.
Ev sahibi ülkenin "dokunulmazlık"tan vazgeçmesi mümkündür, ki bu durum yalnızca o diplomatın, diplomatik göreviyle hiçbir ilişkisi olmayan ciddi bir suç işlemesi (casusluk vb. suçlamaların dışında) veya ciddi bir suça şahit olması durumunda gerçekleşir ve hatta ev sahibi ülke, söz konusu bireyi yargılayabilir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- Uluslararası Hukuk ve Ceza Hukuku Yönleriyle Diplomatik Bir Bağışıklık Olarak Ceza Yargısından Muafiyet, Doç. Dr. Anıl Çamyamaç, Dr. Öğr. Üyesi Z. Özen İnci, Seçkin Yayınevi, 2020
- Diplomatik Dokunulmazlık ve Ayrıcalıkların Kötüye Kullanılması, Dr. Said Vakkas GÖZLÜGÖL, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Yıl 2013, Cilt 19, Sayı 1, Sayfa: 99 - 129
- "Diplomatic and Consular Immunity: Guidance for Law Enforcement and Judicial Authorities 30 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ." - United States Department of State Office of Foreign Missions. (İngilizce)
- H.A.Qasımova. Xarici əlaqələr hüququ. Dərslik. Bakı: «Bakı Universiteti» nəşriyyatı, 2008, 480 səh. (Azerice)
Dış bağlantılar
- eDiplomat.com: Diplomatik dokunulmazlık24 Ekim 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Diplomatik dokunulmazlık konusu nedir?17 Kasım 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Diplomatik dokunulmazlığın istismar edilmesi (blog)9 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Diplomatik dokunulmazlik baska ulkelerde gorev yapan diplomatlarin adli surecler dahilinde cezai islemlerin disinda tutulmasini ifade eder Diplomatlarin keyfi veya siyasi amacli olarak kovusturma ve cezaya maruz kalmasini onlemeye yonelik uluslararasi kabul gormus bir duzenlemedir KapsamiDiplomatlar ozellikle de Buyukelciler gorev yapmak icin gittikleri ulkelerde her ne yaparlarsa yapsinlar hatta suc dahi isleseler tutuklanamazlar yargilanamazlar sorgulanamazlar hapse atilamazlar Izinsiz girilemez aranamaz Binalar iceriden kendi ulkesinin askeri veya polisi tarafindan korunur Araclar hicbir gerekceyle durdurulamaz icinden kimse indirilemez Bunlar Dunya capinda kabul gormus kurallardir Aksini yapmak ornegin bir Buyukelciyi hapse atmak Savas Sebebi olarak bile kabul edilebilir Bu dokunulmazlik Mekan kisitina sahiptir Yani kendi ulkesine dondugu anda siradan bir vatandas sayilir Milletvekili dokunulmazliginda ise Zaman kisiti vardir yani gorev suresi bittiginde dokunulmazlik ortadan kalkar Buyukelci yardimcisi Atese ve Buyukelcilik binasini koruyan Askeri Komutan da yine diplomatik dokunulmazliga sahiptir Diplomatlar hakkinda iki sey talep edilebilir 1 Ulkesine geri cekilmesini dolayisiyla baska birisinin onun yerine gonderilmesini istemek Istenmeyen Adam Ilan Etme Bu talep yerine getirilmediginde istenmeyen diplomatlar zorla sinirdisi edilebilirler diplomatik dokunulmazligin istisnasidir Bazen bu tur talepler sonrasi ozellikle sinirdisi etme durumlarinda yerine yenisi gonderilmeyip buyukelcilik kapatilabilmektedir 2 Kendi ulkesinde yargilanmasini istemek Bu durumun istisnasi yoktur gorev yaptigi ulkede asla yargilanamaz Sadece bu yonde bir talep kendi ulkesine yapilabilir Buyukelciler ve Konsoloslar icin diplomatik dokunulmazliklarda bazi onemli farklar bulunur En basit bicimiyle Buyukelciler icin dokunulmazlik son derece genis kapsamli ve ozel yasamini da kapsadigi halde Konsoloslarin dokunulmazliklari daha sinirli ve sadece gorevleriyle ilgili konulara dairdir Tarihsel baglamHukumetler arasinda diplomatlarin karsilikli olarak serbestce seyahatini ve gorevli oldugu ulkenin yasalarina gore dava edilmemesini ve yargilanmamasini teminat altina alan bir anlasmadir Ancak soz konusu diplomatlar sinirdisi edilebilirler Diplomatik Iliskilerde Viyana Konvansiyonu ile 1961 de uluslararasi bir kanun olarak kabul edilen bu konunun tarihcesi oldukca eskilere dayanir Diplomatik dokunulmazlik kurumu hukumetler arasindaki iliskilerin zor zamanlarda hatta savas hallerinde dahi surdurulebilmesine imkan saglamak amaciyla gelistirilmistir Yabanci bir ulkenin bir diplomati bir ulkeye atandiginda o ulkenin devlet baskani tarafindan gorevlerini etkin olarak yerine getirebilmesi icin bazi ayricalik ve dokunulmazliklarla donatilir Bu durum ayni yetkilerin karsilikli olarak diger ulke tarafindan da yapilacagi kabulune dayanarak gerceklesir Ev sahibi ulkenin dokunulmazlik tan vazgecmesi mumkundur ki bu durum yalnizca o diplomatin diplomatik goreviyle hicbir iliskisi olmayan ciddi bir suc islemesi casusluk vb suclamalarin disinda veya ciddi bir suca sahit olmasi durumunda gerceklesir ve hatta ev sahibi ulke soz konusu bireyi yargilayabilir Ayrica bakinizUluslararasi Iliskiler Diplomasi Diplomat Buyukelci KonsolosKaynakcaUluslararasi Hukuk ve Ceza Hukuku Yonleriyle Diplomatik Bir Bagisiklik Olarak Ceza Yargisindan Muafiyet Doc Dr Anil Camyamac Dr Ogr Uyesi Z Ozen Inci Seckin Yayinevi 2020 Diplomatik Dokunulmazlik ve Ayricaliklarin Kotuye Kullanilmasi Dr Said Vakkas GOZLUGOL Marmara Universitesi Hukuk Fakultesi Hukuk Arastirmalari Dergisi Yil 2013 Cilt 19 Sayi 1 Sayfa 99 129 Diplomatic and Consular Immunity Guidance for Law Enforcement and Judicial Authorities 30 Aralik 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde United States Department of State Office of Foreign Missions Ingilizce H A Qasimova Xarici elaqeler huququ Derslik Baki Baki Universiteti nesriyyati 2008 480 seh Azerice Dis baglantilareDiplomat com Diplomatik dokunulmazlik24 Ekim 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Diplomatik dokunulmazlik konusu nedir 17 Kasim 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Diplomatik dokunulmazligin istismar edilmesi blog 9 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde