Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Diyarbakır Ulu Cami, Diyarbakır Kalesi'nin surları üzerinde Harput Kapısı ile Mardin Kapısı'nı birleştiren eksenin batısında yer alan cami.
 | |
 | |
| Temel bilgiler | |
|---|---|
| Konum | Diyarbakır, Türkiye |
| Koordinatlar | 37°54′44″K 40°14′09″D / 37.91222°K 40.23583°D |
| İnanç | İslam |
| Açılış | 1090 |
| Durum | Etkin |
| Mimari | |
| Mimari tür | Cami |
Tarihçe
M.S. 639 yılında Diyarbakır'a egemen olan müslüman Araplar tarafından şehrin merkezindeki en büyük mabedin (Martoma Kilisesi) camiye çevrilmesiyle oluşturulmuştur. Daha sonra 1091 yılında Büyük Selçuklu Hükümdarı Melikşah'ın buyruğu ile büyük bir onarım gördüğünü, değişik dönemlerde birçok kez onarım ve eklentilerle bugünkü şeklini aldığını kitabelerinden öğrenmekteyiz. 1115 yılında geçirdiği yangın ve deprem sonucu içerisindeki kemerler, sütunlar ve bezemeli taşlar hepsi yıkılmıştır. Dışarıda bulunan mermer taşları bu tarihten sonra yayılmıştır.[] Erken İslam döneminin ünlü Şam Emeviye Cami'nin (benzerliklerden dolayı) Anadolu'ya yansıması olarak yorumlanan Diyarbakır Ulu Cami, İslam aleminin 5. olarak kabul edilmektedir. Ayrıca Camide sibernetiğin babası olarak kabul edilen ünlü bilgin El Cezeri'nin yaptığı güneş saati bulunmaktadır.
Mimari
Ortadaki büyük avlunun doğu ve batısında yer alan maksureleri, güneyinde Hanifiler Cami'i, kuzeyindeki Şafiiler Camii ve Mesudiye Medresesi ve Caminin batı girişinin hemen yakınındaki Zinciriye Medresesi ile dinsel ve kültürel yapıları bir araya getiren bir yapılar grubu niteliğindedir. Zinciriye medresesinde El cezeri (imam cezeri) ilk olarak ders vermiştir.[] medresenin kapılarının küçük olma nedeninin içerisinde büyük alimler olduğundan odaya girerken eğilerek girilsin.[] Ulu Cami'nin avlu cephelerinde farklı dönemlere ait Mimari bezekler, kabartma ve yazıtlar büyük bir uyum içerisinde yerleştirilmişlerdir. Mimar olarak herhangi bir isim zikredilmese de, "Muhammed Bin Salame el-Ruhavi" isimli mimarın, aynı dönemde Melikşah'ın emrinde çalışmış olmasından yola çıkarak, bu yapıda da görev almış olabileceğini söyler.
Galeri
-
![image]()
Cami sütunları -
![image]()
Cami sütunları -
![image]()
Camideki Kuran'dan bir sayfa -
![image]()
Caminin avlusu -
![image]()
Caminin şadırvanı -
![image]()
Caminin avlusunda bulunan güneş saati -
![image]()
Caminin avlusu ve batı tarafı -
![image]()
Caminin minaresi -
![image]()
Caminin dıştan görünümü ve ana girişi -
![image]()
Caminin dış duvarlarında yer alan aslan ve boğa kabartması. Aslanın Leo Takımyıldızını ve yaz mevsimini, Boğanın Taurus Takımyıldızını ve kış mevsimini; kabartmanın yazın gelişini sembolize ettiği düşünülmektedir.
| Wikimedia Commons'ta Diyarbakır Ulu Camii ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
Kaynakça
- ^ Zeki Sönmez (1995). Anadolu Türk-İslam Mimarisinde Sanatçılar. Türk Tarih Kurumu. s. 77. Bilinmeyen parametre
|Şehir=görmezden gelindi ()
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Diyarbakir Ulu Cami Diyarbakir Kalesi nin surlari uzerinde Harput Kapisi ile Mardin Kapisi ni birlestiren eksenin batisinda yer alan cami Diyarbakir Ulu CamiTemel bilgilerKonumDiyarbakir TurkiyeKoordinatlar37 54 44 K 40 14 09 D 37 91222 K 40 23583 D 37 91222 40 23583InancIslamAcilis1090DurumEtkinMimariMimari turCamiTarihceM S 639 yilinda Diyarbakir a egemen olan musluman Araplar tarafindan sehrin merkezindeki en buyuk mabedin Martoma Kilisesi camiye cevrilmesiyle olusturulmustur Daha sonra 1091 yilinda Buyuk Selcuklu Hukumdari Meliksah in buyrugu ile buyuk bir onarim gordugunu degisik donemlerde bircok kez onarim ve eklentilerle bugunku seklini aldigini kitabelerinden ogrenmekteyiz 1115 yilinda gecirdigi yangin ve deprem sonucu icerisindeki kemerler sutunlar ve bezemeli taslar hepsi yikilmistir Disarida bulunan mermer taslari bu tarihten sonra yayilmistir kaynak belirtilmeli Erken Islam doneminin unlu Sam Emeviye Cami nin benzerliklerden dolayi Anadolu ya yansimasi olarak yorumlanan Diyarbakir Ulu Cami Islam aleminin 5 olarak kabul edilmektedir Ayrica Camide sibernetigin babasi olarak kabul edilen unlu bilgin El Cezeri nin yaptigi gunes saati bulunmaktadir MimariOrtadaki buyuk avlunun dogu ve batisinda yer alan maksureleri guneyinde Hanifiler Cami i kuzeyindeki Safiiler Camii ve Mesudiye Medresesi ve Caminin bati girisinin hemen yakinindaki Zinciriye Medresesi ile dinsel ve kulturel yapilari bir araya getiren bir yapilar grubu niteligindedir Zinciriye medresesinde El cezeri imam cezeri ilk olarak ders vermistir kaynak belirtilmeli medresenin kapilarinin kucuk olma nedeninin icerisinde buyuk alimler oldugundan odaya girerken egilerek girilsin kaynak belirtilmeli Ulu Cami nin avlu cephelerinde farkli donemlere ait Mimari bezekler kabartma ve yazitlar buyuk bir uyum icerisinde yerlestirilmislerdir Mimar olarak herhangi bir isim zikredilmese de Muhammed Bin Salame el Ruhavi isimli mimarin ayni donemde Meliksah in emrinde calismis olmasindan yola cikarak bu yapida da gorev almis olabilecegini soyler GaleriUlu Cami DiyarbakirCami sutunlari Cami sutunlari Camideki Kuran dan bir sayfa Caminin avlusu Caminin sadirvani Caminin avlusunda bulunan gunes saati Caminin avlusu ve bati tarafi Caminin minaresi Caminin distan gorunumu ve ana girisi Caminin dis duvarlarinda yer alan aslan ve boga kabartmasi Aslanin Leo Takimyildizini ve yaz mevsimini Boganin Taurus Takimyildizini ve kis mevsimini kabartmanin yazin gelisini sembolize ettigi dusunulmektedir Wikimedia Commons ta Diyarbakir Ulu Camii ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Kaynakca Zeki Sonmez 1995 Anadolu Turk Islam Mimarisinde Sanatcilar Turk Tarih Kurumu s 77 Bilinmeyen parametre Sehir gormezden gelindi yardim