Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Dosya formatı, bilginin bir bilgisayar dosyasında depolanması için standart bir şekilde kodlandığı yöntemdir. Bu, bilgilerin dijital depolama ortamında nasıl kodlandığını ve dosyayı oluşturan bitlerin bilgiyi kodlamak için nasıl kullanıldığını belirtir. Dosya formatları sahipli veya açık olabilir.
Dosya tipini tanımlama yöntemleri
İşletim sistemleri ve programlar dosya formatını tanımlamak için çeşitli yöntemler kullanır. Böylece birbiriyle alakasız programlar, dosyayı kullanmayı reddeder. Mesela bir müzik oynatıcısı, bir metin dosyasını açmaz.
Dosyanın uzantısını kullanarak
Windows, macOS gibi işletim sistemlerinin yaygın olarak kullandığı yöntemlerden bir tanesi dosyanın uzantısına bakmaktır. Dosya adındaki son noktadan sonraki karakterler kontrol edilir ve dosya tipine karar verilir. Bu yöntemin bir dezavantajı, kullanıcı dosya tipini değiştirerek işletim sisteminin dosyayı açmasını sağlayabilir. Bu nedenle Windows ve macOS dosya uzantılarını varsayılan olarak gizler.
| Dosya tipi | Uzantılar |
|---|---|
| Audio | .aac, .mp3, .m4a, .wav, .flac |
| Executable | .app, .exe, .msi |
| Font | .otf, .ttf, .woff2 |
| Image | .bmp, .gif, .jpeg, .jpg, .png, .tif, .tiff |
| Konfigrasyon | .cfg, .ini, .json, .xml, .yaml, .toml |
| Sıkıştırılmış arşiv | .7z, .rar, .tar.gz, .zip |
| Presentation | .odp, .ppt, .pptx |
| Spreadsheet | .csv, .ods, .xls, .xlsx |
| Text Document | .docx, .odt, .rtf, .txt |
| Veritabanı | .db, .mdb, .sqlite |
| Video | .avi, .avi .webm, .mov, .mp4 |
Metadata kullanarak
İkinci bir yöntem dosyanın içeriğindeki bilgiyi kullanmaktır. Bu bilgi bir şekide bazı bit dizilerinin hep aynı yerde bulunması şeklinde olabilir veya da birkaç bayt uzunluğundaki sihirli sayılardır.
Dosya başlığı
Bit dizini tanımlamada en kolay ulaşılabilecek yer genelde dosyanın başı olduğundan bu bölgeye dosya başlığı denir ancak dosya formatına bağlı olarak belirli hafıza bölgesinde yahut en sonda bulunabilir. Dosya başlığı dosyanın tipini tanımlamanın yanında dosyanın içeriği hakkında da çeşitli metadata içerebilir. Mesela resim (image) dosyaları dosya formatının yanında genelde resmin boyu, çözünürlüğü, renk uzayı, resmi oluşturan kişi, resmi alan kameranın modeli, destekleniyorsa GPS lokasyonu gibi bilgiler Exif formatında tutulur.
Sihirli sayı
Dosya türü tanımlamanın diğer bir yöntemi, genel Unix ve türevlerinde, dosya içerisinde bir "sihirli sayı" bulundurmaktır. Bu terim en başta, dosya başındaki 2 bayttan oluşan özel tanımlayıcılar için kullanıldı, ancak herhangi bir binary dizisi sayı olarak düşünülebileceğinden dosyayı tanımlamada kullanılabilir.
| Dosya tipi | Sihirli sayı (16 tabanında (hex)) | Uzantılar |
|---|---|---|
25 50 44 46 (ascii: %PDF) | ||
| PNG | 89 50 4E 47 0D 0A 1A 0A | .png |
| GIF | 47 49 46 38 39 61 (ascii: GIF89a) | .gif |
| Java class | CA FE BA BE | .class |
| Mach-O | FE ED FA CF | .macho, .dylib, .bundle |
| ELF | 7F 45 4C 46 (ascii: .ELF) | .o, .out, .so |
Unix ve Unix benzeri işletim sistemlerindeki file komutu dosya formatını görmek için kullanılabilir.
 | Bilgisayar ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Dosya formati bilginin bir bilgisayar dosyasinda depolanmasi icin standart bir sekilde kodlandigi yontemdir Bu bilgilerin dijital depolama ortaminda nasil kodlandigini ve dosyayi olusturan bitlerin bilgiyi kodlamak icin nasil kullanildigini belirtir Dosya formatlari sahipli veya acik olabilir Dosya tipini tanimlama yontemleriIsletim sistemleri ve programlar dosya formatini tanimlamak icin cesitli yontemler kullanir Boylece birbiriyle alakasiz programlar dosyayi kullanmayi reddeder Mesela bir muzik oynaticisi bir metin dosyasini acmaz Dosyanin uzantisini kullanarak Windows macOS gibi isletim sistemlerinin yaygin olarak kullandigi yontemlerden bir tanesi dosyanin uzantisina bakmaktir Dosya adindaki son noktadan sonraki karakterler kontrol edilir ve dosya tipine karar verilir Bu yontemin bir dezavantaji kullanici dosya tipini degistirerek isletim sisteminin dosyayi acmasini saglayabilir Bu nedenle Windows ve macOS dosya uzantilarini varsayilan olarak gizler Dosya tipi UzantilarAudio aac mp3 m4a wav flacExecutable app exe msiFont otf ttf woff2Image bmp gif jpeg jpg png tif tiffKonfigrasyon cfg ini json xml yaml tomlSikistirilmis arsiv 7z rar tar gz zipPresentation odp ppt pptxSpreadsheet csv ods xls xlsxText Document docx odt rtf txtVeritabani db mdb sqliteVideo avi avi webm mov mp4Metadata kullanarak Ikinci bir yontem dosyanin icerigindeki bilgiyi kullanmaktir Bu bilgi bir sekide bazi bit dizilerinin hep ayni yerde bulunmasi seklinde olabilir veya da birkac bayt uzunlugundaki sihirli sayilardir Dosya basligi Bit dizini tanimlamada en kolay ulasilabilecek yer genelde dosyanin basi oldugundan bu bolgeye dosya basligi denir ancak dosya formatina bagli olarak belirli hafiza bolgesinde yahut en sonda bulunabilir Dosya basligi dosyanin tipini tanimlamanin yaninda dosyanin icerigi hakkinda da cesitli metadata icerebilir Mesela resim image dosyalari dosya formatinin yaninda genelde resmin boyu cozunurlugu renk uzayi resmi olusturan kisi resmi alan kameranin modeli destekleniyorsa GPS lokasyonu gibi bilgiler Exif formatinda tutulur Sihirli sayi Dosya turu tanimlamanin diger bir yontemi genel Unix ve turevlerinde dosya icerisinde bir sihirli sayi bulundurmaktir Bu terim en basta dosya basindaki 2 bayttan olusan ozel tanimlayicilar icin kullanildi ancak herhangi bir binary dizisi sayi olarak dusunulebileceginden dosyayi tanimlamada kullanilabilir Dosya tipi Sihirli sayi 16 tabaninda hex UzantilarPDF 25 50 44 46 ascii PDF pdfPNG 89 50 4E 47 0D 0A 1A 0A pngGIF 47 49 46 38 39 61 ascii GIF89a gifJava class CA FE BA BE classMach O FE ED FA CF macho dylib bundleELF 7F 45 4C 46 ascii ELF o out so Unix ve Unix benzeri isletim sistemlerindeki file komutu dosya formatini gormek icin kullanilabilir Bilgisayar ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz