Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Doğu ladini (Picea orientalis), çamgiller (Pinaceae) familyasından 40-50 metre, bazen de 60 metre boylara ulaşan, 1,5-2 metre çap yapabilen, dolgun ve düzgün gövdeli, sivri tepeli önemli bir orman ağacı türü.
| Doğu ladini | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||
| Korunma durumu | |||||||||||||||
 Asgari endişe altında (IUCN 3.1) | |||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| İkili adlandırma | |||||||||||||||
| Picea orientalis (L.) Peterm., Pflanzenreich: 235 (1844).
| |||||||||||||||
 | |||||||||||||||
| Dağılımı | |||||||||||||||
Morfolojik özellikleri
Kabuk genç gövdelerde genelde açık renkli ve düzgün, yaşlı gövdelerde koyu renkli ve çatlaklıdır. Dallar çevrel olarak sık bir halde tüm gövdeye yerleşmiştir. Genç sürgünler ince, açık renkli ve tüylüdür. Tomurcuk kahverengi, sivri ve reçinesizdir. Doğu ladini bilinen ladin taksonlarının en kısa iğne yapraklısı olup uzunlukları 6–11 mm, uçları keskin değil, kör ya da küt olarak sonuçlanır. Cilalı görünümlü ve koyu yeşildir. Enine kesitleri dört köşelidir. Her yüzünde 1-4 sıra stoma çizgisi bulunur.
Karmen kırmızısı renginde erkek çiçekler kozalakçık halinde, dişi çiçekler de menekşe rengindedir. Kozalak 6–9 cm. uzunluğunda, önceleri kimi ağaçlarda yeşil, kimilerinde koyu kırmızı renktedir. Olgun kozalak açık kiremit renginde, oval ya da silindirik yapıda, pulların kenarları düz yani tamdır.
İlk yaşlarda büyümesi çok yavaştır. Bu nedenle, silvikültürel yönden doğal ya da yapay gençleştirmede önemli diri örtü sorunu ile karşılaşılmaktadır. Ancak 8-10 yaşlarından sonra büyüme hızlanmakta ve uzun yıllar sürmektedir. Kök sistemi genel olarak sığdır. Ancak, uygun, bir başka deyimle, fiziksel özellikleri iyi olan topraklarda kuvvetli yan kökler ve derine inebilen ana kök sistemi oluşturabilmektedir.
Dağılımı
Doğu Ladini’nin yayılışı yereldir. Kuzeydoğu Anadolu’nun sahil kesimleri ile Kafkasya’da doğal olarak yayılmaktadır. Türkiye'de Türkiye-Gürcistan sınırından başlar ve batıda Ordu ili yakınlarında Melet Irmağı ile son bulmaktadır. Bu kesimde (Colchis) dağların çoğunlukla denize dönük kuzey yamaçlarında görülür.
Örneğin Trabzon-Meryemana yöresinde güzel örneklerine rastlanır. Bununla birlikte Harşit ve Çoruh vadileri gibi deniz ikliminin etkilerini iç kesimlere kadar ulaştırabilen büyük vadiler boyunca yine kuzey yamaçlarda güzel meşcerelerine rastlamak olasıdır. Örneğin Torul’un Saraç Dağı ormanları, Artvin Atila, Şavşat ve Borçka orman alanlarında olduğu gibi. Doğu Ladini Türkiye'de genel olarak 150 000 hektarlık bir alanda bazen saf, çoğu kez de Pinus sylvestris(Sarıçam), Abies nordmanniana(Doğu Karadeniz Göknarı) ve Fagus orientalis(Doğu Kayını) gibi ağaç türleri ile karışık orman alanları oluşturur. Çoğunlukla 900-1500 metre arasında karışık; 1500-2200 metre, bazen de 2400 metre aralarında saf ormanlar kurar. Ancak, Doğu Ladini ormanları günden güne aşırı kullanımlar, düzensiz yararlanmalar, böcek ve mantar tahripleri ile sürekli olarak azalmaktadır. Ayrıca Murgul yöresindeki bakır fabrikasının sanayi atıkları ve zehirli gazlarından önemli ölçüde zarar görmektedir.
Ordu Ladin ormanlarında devrilen 300 yıllık ladin ağacının gövdesinden 17 adet ladin ağacı büyümüştür. Bu haliyle koruma altına alınarak anıt ağaç olarak ilan edilmiştir.
Doğu Ladini vatanı dışında, özellikle Avrupa’da bir süs bitkisi olarak sıkça yetiştirilir. Yoğun koyu renkli ve cilalı görünümlü bir yapraklanma sistemi ile dikkati çekmektedir. Parkçılıkta değerli birçok formları bulunur. Bunlardan genç yaprakları önce sarı, sonra yeşile dönüşen P. orientalis cv. Aurea Hesse et Beiss., alçak ve geniş tepeli bodur formu Picea orientalis cv. Nana Carr. söylenebilir.
Son yıllarda çeşitli Avrupa ülkeleri başta Belçika, Avusturya ve İtalya gibi ülkeler Doğu Ladini’ni odunu bakımından da değerlendirmektedirler ve orman ağaçlandırmalarında bu ağaç türünden yararlanmaktadırlar. Süs bitkisi olarak İngiltere’de çok görülür.
Kaynakça
- ^ "Arşivlenmiş kopya". www.ogm.gov.tr. 13 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Mayıs 2023.
- ^ Birliği -, Ekoloji (6 Şubat 2020). "Bir ladin ağacı gövdesinde tam 17 ağaç büyüttü". Ekoloji Birliği. 11 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Mayıs 2023.
- ^ "Gövdesinden 17 ağaç yetişen 300 yıllık ladin ağacı şaşırtıyor". NTV. 11 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Mayıs 2023.
Dış bağlantılar
- Doğu Ladini el kitabı 17 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Dogu ladini Picea orientalis camgiller Pinaceae familyasindan 40 50 metre bazen de 60 metre boylara ulasan 1 5 2 metre cap yapabilen dolgun ve duzgun govdeli sivri tepeli onemli bir orman agaci turu Dogu ladiniKorunma durumuAsgari endise altinda IUCN 3 1 Biyolojik siniflandirmaAlem PlantaeSube TracheophytaSinif PinopsidaTakim PinalesFamilya PinaceaeCins PiceaTur P orientalisIkili adlandirmaPicea orientalis L Peterm Pflanzenreich 235 1844 Vikitur de Picea orientalis ile ilgili ayrintili taksonomik bilgiler bulunur Wikimedia Commons ta Picea orientalis ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunurDagilimiDogu Ladini yapraklariMorfolojik ozellikleriDogu ladini yapraklari nin uclari sivri degil kordur Kabuk genc govdelerde genelde acik renkli ve duzgun yasli govdelerde koyu renkli ve catlaklidir Dallar cevrel olarak sik bir halde tum govdeye yerlesmistir Genc surgunler ince acik renkli ve tuyludur Tomurcuk kahverengi sivri ve recinesizdir Dogu ladini bilinen ladin taksonlarinin en kisa igne yapraklisi olup uzunluklari 6 11 mm uclari keskin degil kor ya da kut olarak sonuclanir Cilali gorunumlu ve koyu yesildir Enine kesitleri dort koselidir Her yuzunde 1 4 sira stoma cizgisi bulunur Karmen kirmizisi renginde erkek cicekler kozalakcik halinde disi cicekler de menekse rengindedir Kozalak 6 9 cm uzunlugunda onceleri kimi agaclarda yesil kimilerinde koyu kirmizi renktedir Olgun kozalak acik kiremit renginde oval ya da silindirik yapida pullarin kenarlari duz yani tamdir Ilk yaslarda buyumesi cok yavastir Bu nedenle silvikulturel yonden dogal ya da yapay genclestirmede onemli diri ortu sorunu ile karsilasilmaktadir Ancak 8 10 yaslarindan sonra buyume hizlanmakta ve uzun yillar surmektedir Kok sistemi genel olarak sigdir Ancak uygun bir baska deyimle fiziksel ozellikleri iyi olan topraklarda kuvvetli yan kokler ve derine inebilen ana kok sistemi olusturabilmektedir DagilimiDogu Ladini nin yayilisi yereldir Kuzeydogu Anadolu nun sahil kesimleri ile Kafkasya da dogal olarak yayilmaktadir Turkiye de Turkiye Gurcistan sinirindan baslar ve batida Ordu ili yakinlarinda Melet Irmagi ile son bulmaktadir Bu kesimde Colchis daglarin cogunlukla denize donuk kuzey yamaclarinda gorulur Ornegin Trabzon Meryemana yoresinde guzel orneklerine rastlanir Bununla birlikte Harsit ve Coruh vadileri gibi deniz ikliminin etkilerini ic kesimlere kadar ulastirabilen buyuk vadiler boyunca yine kuzey yamaclarda guzel mescerelerine rastlamak olasidir Ornegin Torul un Sarac Dagi ormanlari Artvin Atila Savsat ve Borcka orman alanlarinda oldugu gibi Dogu Ladini Turkiye de genel olarak 150 000 hektarlik bir alanda bazen saf cogu kez de Pinus sylvestris Saricam Abies nordmanniana Dogu Karadeniz Goknari ve Fagus orientalis Dogu Kayini gibi agac turleri ile karisik orman alanlari olusturur Cogunlukla 900 1500 metre arasinda karisik 1500 2200 metre bazen de 2400 metre aralarinda saf ormanlar kurar Ancak Dogu Ladini ormanlari gunden gune asiri kullanimlar duzensiz yararlanmalar bocek ve mantar tahripleri ile surekli olarak azalmaktadir Ayrica Murgul yoresindeki bakir fabrikasinin sanayi atiklari ve zehirli gazlarindan onemli olcude zarar gormektedir Ordu Ladin ormanlarinda devrilen 300 yillik ladin agacinin govdesinden 17 adet ladin agaci buyumustur Bu haliyle koruma altina alinarak anit agac olarak ilan edilmistir Dogu Ladini vatani disinda ozellikle Avrupa da bir sus bitkisi olarak sikca yetistirilir Yogun koyu renkli ve cilali gorunumlu bir yapraklanma sistemi ile dikkati cekmektedir Parkcilikta degerli bircok formlari bulunur Bunlardan genc yapraklari once sari sonra yesile donusen P orientalis cv Aurea Hesse et Beiss alcak ve genis tepeli bodur formu Picea orientalis cv Nana Carr soylenebilir Son yillarda cesitli Avrupa ulkeleri basta Belcika Avusturya ve Italya gibi ulkeler Dogu Ladini ni odunu bakimindan da degerlendirmektedirler ve orman agaclandirmalarinda bu agac turunden yararlanmaktadirlar Sus bitkisi olarak Ingiltere de cok gorulur Picea orientalis source source source source source source source source Kisin Dogu Ladini agaclariKaynakca Arsivlenmis kopya www ogm gov tr 13 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Mayis 2023 Birligi Ekoloji 6 Subat 2020 Bir ladin agaci govdesinde tam 17 agac buyuttu Ekoloji Birligi 11 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Mayis 2023 Govdesinden 17 agac yetisen 300 yillik ladin agaci sasirtiyor NTV 11 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Mayis 2023 Dis baglantilarDogu Ladini el kitabi 17 Eylul 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde