Dromaeosaurus (koşan kertenkele), Geç Kretase devri'nde batı Amerika'da ve Kanada'da yaşamış, paravian Theropod dinozor cinsidir.
Dromaeosaurus | |||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
D. albertensis kafatası | |||||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
Tip tür | |||||||||||||||||
†Dromaeosaurus albertensis Matthew & Brown, 1922 | |||||||||||||||||
Diğer türler | |||||||||||||||||
|
Hakkında
Dromaeosaurus, kuyruğuyla birlikte yaklaşık bir kurt büyüklüğünde, 2 metre uzunluğunda ve 15 kilogram ağırlığında küçük yapılı etobur bir dinozordur. Çok sayıda keskin dişi olan dinozorun her ayak parmağında orak biçimli pençeler vardır. Geç Keratese döneminde yaşadığı bilinen Dromaeosaurus'un parçaları günümüzde farklı zamanlarda toparlanmıştır.
Çene kemiğinde dokuz dişi olan Dromaeosaurus, derin bir burun ve nispeten sağlam büyük bir kafaya sahiptir. Boyun kaslarından beyin arka yüzeyine devam eden iki uzun kanal hızlı bir koşucu olduğunun göstergesidir.
Keşfi
Popüler dinozor kitapları ve dünya çapındaki müzelerde tam monte iskelet maketleri olmasına rağmen Dromaeosaurus'un şaşırtacak derecede az fosili bulunmuştur. Yakın zamanda bulunmuş diğer dromaeosauridlerin fosillerinden sonra Tyrrell Müzesi tarafından bilgi dökümü hazırlanmıştır.
Morfolojisi
Bilinen ilk Dromaeosaurus kalıntıları paleontolog, “Barnum Brown” tarafından 1914 yılında “Amerikan Doğa Tarihi Müzesi” adına yaptığı “Red Deer River” seferi sırasında bulunmuştur. Bu kalıntıların bulunduğu bölge günümüzde “Dinosaur Provincial Park”, Alberta, Kanada, müzesi sınırları içinde yer almaktadır. 24 santimetre uzunluğunda kafatası parçası, bir alt çene, iki dil kemiği, birinci ve birkaç ayak kemiği parçası “AMNH 5356” serisi holotip sirkülerinin içeriğini oluşturmaktadır. Kafatasının burun kısmı fazlaca noksandır. Diğer birkaç kafatası parçası ve otuz izole diş Alberta ve Montana bölgesinden çıkarılan diğer bulgulardır.
İsmi ve türleri
“Dromaeosaurus: Dromaeosaurus albertenis” ismini ve türünü 1922 yılında “William Languages Matthew” ve Brown vermiştir. Jenerik isim koşucu anlamına gelen (Yunanca: δρομεύς) (dromeus) ve kertenkele anlamına gelen (Yunanca: σαύρος) (sauros) kelimelerinden türetilmiştir. "Albertenis", Alberta anlamına gelen özel isimdir.
Dromaeosaurus yedi farklı türle adlandırılmaktadır.
- Dromaeosaurus laevifrons Orijinali “Laelaps”, 1876, Edward Drinker Cope, Matthew & Brown 1922
- Dromaeosaurus cristatus 1876, Edward Drinker Cope, Matthew & Brown 1922
- Dromaeosaurus gracilis Orijinali “Coelurus”, 1888, Othniel Charles Marsh, Matthew & Brown 1922
- Dromaeosaurus explanatus Orijinali “Dryptosaurus,Laelaps”, 1876, Edward Drinker Cope, Kuhn 1939
- Dromaeosaurus falculus Orijinali “Laelaps”, 1876, Edward Drinker Cope, Olshevsky 1979
- Dromaeosaurus mongoliensis Orijinali “Velociraptor”, 1983, Barsbold, Paul 1988
- Dromaeosaurus minutus Orijinali “alvarezsaurid”, 1892, Othniel Charles Marsh, Russell 1972
Bugün daha çok benzerlik taşıdığı Dromaeosaurus, “albertensis” türünde sınıflandırılmaktadır. Ayrıntılı olarak incelenen ilk dromaeosaurid olmasına rağmen yetiştiği bölgedeki diğer küçük therepodalardan ender bulunur olanıdır.
Paleontolojisi ve beslenme biçimi
Dromaeosaurus kısa ve ağır kemik yapısı, büyük kafatası, derin bir çene ve sağlam kalan dişleriyle kendi akrabalarının çoğundan farklıdır. Familyasındaki Saurornitholestese oranla dişleri daha çok aşınmıştır ve çene yapısı etleri yırtıp parçaladığını göstermektedir. Velociraptordan üç kat daha kuvvetli olduğu, iri keskin görüşe sahip gözlere, avlarını yakalarken çenesini ve arka uzuvlarındaki orak biçimindeki pençelerini kullandığı düşünülmektedir.
Ayrıca bakınız
- Dinozorlar listesi
- Aynı familyadan diğer dinozorlar
Dış bağlantılar
- Dromaeosaurus illist. belgesel video(İngilizce)
- (İngilizce)
- dino profili[](İngilizce)
- 1969 tarihli tam makale PDF Dromaeosaurus(İngilizce)
Kaynakça
- ^ "Dromaeosaurus". paleobiodb.org. 1 Eylül 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Eylül 2021.
- ^ . fossilworks.org. 11 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2021.
- ^ a b c d e f [1] ABD Doğal Tarih Müzesi yayınları sayı 2380, 27 Haz.1969,PDF-19 Mart 2012 'da erişim.(İngilizce)
- ^ [2] 16 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . PDF, Brandon Üni.- erişim 19 Mart 2012, (İngilizce)
- ^ [3] 18 Aralık 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Tyrrell Müzesi envanteri
- ^ [4] 22 Aralık 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Dinosaur provincial park, 24 Eylül 2011- erişim 19 Mart 2012, (İngilizce)
- ^ [5] 11 Haziran 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . PDF, blm.gov- erişim 19 Mart 2012, (İngilizce)
- ^ [6] Philip J. Currie,Journal of Vertebrate Paleontology,15.sayı, No. 3 (14 Eylül 1995), syf. 576-591
- CAMP, C. L, 1930. “A study of the phytosaurs, with description of new material from North America”. Mem. Univ. California, sayı 10, syf. 1-174.
- CAMP, C. L, 1936. “A new type of small bipedal dinosaur from the Navajo sandstone of Arizona.” Univ. California Publ., Bull. Dept. Geol. Sci., sayı. 24, 48. syf. COLBERT, E. H. makalesi
- CAMP, C. L, 1961. Dinosaurs: their discovery and their world. New York, Dutton and Company, Inc.,1964. Relationships of the saurischian dinosaurs. Amer. Mus. Novitates,no. 2181, syf. 1-24.
- COLBERT, E. H., AND J. H. OSTROM, 1958. “Dinosaur stapes. Amer. Mus. Novitates”, no. 1900, sy. 1-20.
- EDGEWORTH, F. H., GEWORTH, F. H. 1935. The cranial muscles of vertebrates. Cambridge, the University Press, sayı 494
- RUSSELL, L. S. 1930. “Upper Cretaceous dinosaur faunas of North America”. Proc. Amer. Phil. Soc., sayı 69, sy. 133-159.
- RUSSELL, L. S.,1935. “Fauna of the upper Milk River beds, southern Alberta. Trans.” Roy. Soc. Canada, sayı. 29, bölüm 4, sy. 115-127.
- RUSSELL, L. S.,1948. The dentary of Troddon, a genus of theropod dinosaur. Jour. Paleont., sayı. 22, no. 5, sy. 625-629.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Dromaeosaurus kosan kertenkele Gec Kretase devri nde bati Amerika da ve Kanada da yasamis paravian Theropod dinozor cinsidir Dromaeosaurus Yasadigi donem araligi 83 6 66 myo Kampaniyen Senozoyik PreYeYeOSDCPTJKPgND albertensis kafatasiBiyolojik siniflandirmaAlem AnimaliaSube ChordataKlad DinosauriaKlad SaurischiaKlad TheropodaFamilya DromaeosauridaeKlad EudromaeosauriaCins Dromaeosaurus Matthew amp Brown 1922Tip tur Dromaeosaurus albertensisMatthew amp Brown 1922Diger turlerD explanatusCope 1876HakkindaDromaeosaurus albertensis maketi Ottawa Ontario Kanada Doga Muzesi Dromaeosaurus kuyruguyla birlikte yaklasik bir kurt buyuklugunde 2 metre uzunlugunda ve 15 kilogram agirliginda kucuk yapili etobur bir dinozordur Cok sayida keskin disi olan dinozorun her ayak parmaginda orak bicimli penceler vardir Gec Keratese doneminde yasadigi bilinen Dromaeosaurus un parcalari gunumuzde farkli zamanlarda toparlanmistir Cene kemiginde dokuz disi olan Dromaeosaurus derin bir burun ve nispeten saglam buyuk bir kafaya sahiptir Boyun kaslarindan beyin arka yuzeyine devam eden iki uzun kanal hizli bir kosucu oldugunun gostergesidir KesfiDromaeosaurus ayak iskeleti Uluslararasi Doga Tarihi Muzesi Paris Populer dinozor kitaplari ve dunya capindaki muzelerde tam monte iskelet maketleri olmasina ragmen Dromaeosaurus un sasirtacak derecede az fosili bulunmustur Yakin zamanda bulunmus diger dromaeosauridlerin fosillerinden sonra Tyrrell Muzesi tarafindan bilgi dokumu hazirlanmistir MorfolojisiDromaeosaurus iskeleti Uluslararasi Doga Tarihi Muzesi Paris Bilinen ilk Dromaeosaurus kalintilari paleontolog Barnum Brown tarafindan 1914 yilinda Amerikan Doga Tarihi Muzesi adina yaptigi Red Deer River seferi sirasinda bulunmustur Bu kalintilarin bulundugu bolge gunumuzde Dinosaur Provincial Park Alberta Kanada muzesi sinirlari icinde yer almaktadir 24 santimetre uzunlugunda kafatasi parcasi bir alt cene iki dil kemigi birinci ve birkac ayak kemigi parcasi AMNH 5356 serisi holotip sirkulerinin icerigini olusturmaktadir Kafatasinin burun kismi fazlaca noksandir Diger birkac kafatasi parcasi ve otuz izole dis Alberta ve Montana bolgesinden cikarilan diger bulgulardir Ismi ve turleri Dromaeosaurus Dromaeosaurus albertenis ismini ve turunu 1922 yilinda William Languages Matthew ve Brown vermistir Jenerik isim kosucu anlamina gelen Yunanca dromeys dromeus ve kertenkele anlamina gelen Yunanca sayros sauros kelimelerinden turetilmistir Albertenis Alberta anlamina gelen ozel isimdir Dromaeosaurus yedi farkli turle adlandirilmaktadir Dromaeosaurus laevifrons Orijinali Laelaps 1876 Edward Drinker Cope Matthew amp Brown 1922 Dromaeosaurus cristatus 1876 Edward Drinker Cope Matthew amp Brown 1922 Dromaeosaurus gracilis Orijinali Coelurus 1888 Othniel Charles Marsh Matthew amp Brown 1922 Dromaeosaurus explanatus Orijinali Dryptosaurus Laelaps 1876 Edward Drinker Cope Kuhn 1939 Dromaeosaurus falculus Orijinali Laelaps 1876 Edward Drinker Cope Olshevsky 1979 Dromaeosaurus mongoliensis Orijinali Velociraptor 1983 Barsbold Paul 1988 Dromaeosaurus minutus Orijinali alvarezsaurid 1892 Othniel Charles Marsh Russell 1972 Bugun daha cok benzerlik tasidigi Dromaeosaurus albertensis turunde siniflandirilmaktadir Ayrintili olarak incelenen ilk dromaeosaurid olmasina ragmen yetistigi bolgedeki diger kucuk therepodalardan ender bulunur olanidir Paleontolojisi ve beslenme bicimiDromaeosaurus kisa ve agir kemik yapisi buyuk kafatasi derin bir cene ve saglam kalan disleriyle kendi akrabalarinin cogundan farklidir Familyasindaki Saurornitholestese oranla disleri daha cok asinmistir ve cene yapisi etleri yirtip parcaladigini gostermektedir Velociraptordan uc kat daha kuvvetli oldugu iri keskin goruse sahip gozlere avlarini yakalarken cenesini ve arka uzuvlarindaki orak bicimindeki pencelerini kullandigi dusunulmektedir Ayrica bakinizDinozorlar listesi Ayni familyadan diger dinozorlar Utahraptor Achillobator AdasaurusDis baglantilarDromaeosaurus illist belgesel video Ingilizce Ingilizce dino profili olu kirik baglanti Ingilizce 1969 tarihli tam makale PDF Dromaeosaurus Ingilizce Kaynakca Dromaeosaurus paleobiodb org 1 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Eylul 2021 fossilworks org 11 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Mayis 2021 a b c d e f 1 ABD Dogal Tarih Muzesi yayinlari sayi 2380 27 Haz 1969 PDF 19 Mart 2012 da erisim Ingilizce 2 16 Mayis 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde PDF Brandon Uni erisim 19 Mart 2012 Ingilizce 3 18 Aralik 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Tyrrell Muzesi envanteri 4 22 Aralik 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Dinosaur provincial park 24 Eylul 2011 erisim 19 Mart 2012 Ingilizce 5 11 Haziran 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde PDF blm gov erisim 19 Mart 2012 Ingilizce 6 Philip J Currie Journal of Vertebrate Paleontology 15 sayi No 3 14 Eylul 1995 syf 576 591 CAMP C L 1930 A study of the phytosaurs with description of new material from North America Mem Univ California sayi 10 syf 1 174 CAMP C L 1936 A new type of small bipedal dinosaur from the Navajo sandstone of Arizona Univ California Publ Bull Dept Geol Sci sayi 24 48 syf COLBERT E H makalesi CAMP C L 1961 Dinosaurs their discovery and their world New York Dutton and Company Inc 1964 Relationships of the saurischian dinosaurs Amer Mus Novitates no 2181 syf 1 24 COLBERT E H AND J H OSTROM 1958 Dinosaur stapes Amer Mus Novitates no 1900 sy 1 20 EDGEWORTH F H GEWORTH F H 1935 The cranial muscles of vertebrates Cambridge the University Press sayi 494 RUSSELL L S 1930 Upper Cretaceous dinosaur faunas of North America Proc Amer Phil Soc sayi 69 sy 133 159 RUSSELL L S 1935 Fauna of the upper Milk River beds southern Alberta Trans Roy Soc Canada sayi 29 bolum 4 sy 115 127 RUSSELL L S 1948 The dentary of Troddon a genus of theropod dinosaur Jour Paleont sayi 22 no 5 sy 625 629