Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Dublin Krallığı 839–1170 döneminde Dublin çevresinde Norveç'li Vikingler tarafından idare edilen arazilerin uzerinde kurulan ve Norveç asıllı kralların hüküm sürdükleri krallık.
Dyflin / Duibhlinn Dublin Krallığı | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| 839-1170 | |||||
 Arma | |||||
 İrlanda'da Viking bölgeleri: Dublin Krallığı arazisi (pembe renkli); diğer Viking arazileri (acik yesil renkli). | |||||
| Başkent | Dublin, modern İrlanda | ||||
| Yaygın dil(ler) | Eski Norvecce, Eski İrlandaca<Norse]], Orta İrlandaca | ||||
| Hükûmet | Monarşi | ||||
| Kral | |||||
| |||||
| Tarihçe | |||||
| |||||
Kurulma, gelişme ve çökmesi
Britanya Adaları üzerine (839'da) ilk kurulan ve en uzun dönem varlığını korumuş olan Norveç asıllı Viking hükümdarlığı. Bu krallığın üzerinde bulunduğu araziler günümüzde Dublin Kontluğu arazileri ile hemen hemen çakışmaktadır.
Norveçli Vikingler bu krallığı Dyflin olarak anmakta idiler ve bu sözcük "siyah havuz" anlamına gelen İrlandaca Dubh Linn sözcüklerinden ortaya çıkartılmıştı.
Norveçli Vikingler Dublin ve civarını 9. yüzyılda yaptıkları denizden saldırılar sonunda ele geçirmişlerdi ve burada bir Norveç Vikingler krallığı kurmuşlardı. Buna tarihi belgesel ilk kaynak "Ulster Yıllık Olaylar (Annála Uladh)" adlı eski İrlandaca (bazi kisimlar Latince) ile yıl be yıl yazılmış olan yazma kitapta bulunmaktadır ve bu "vakainame" şekildeki kitapta MS 821'de yazılan maddede "Puta tapanlar hala 'Lough Neagh' körfezindeler" adlı bir girdi olmaktadır. Tarihçiler Norveçli Vikinglerini bu körfezde bulunan modern Dublin'in bulunduğu mevkide kışın kalabilmek için karaya çekilmiş gemilerden oluşturulan savunmak için bir kale (longphorts) yaptıklarını kabul etmektedirler. Vikinglerin bu kalede ilk kışın kışlama tarihinin MS 840-841 olduğu da bildirilmektedir. Bu tip tahta gemilerden kalelerin İrlanda'nın diğer mevkilerinde de Vikingler tarafından kurulup kışlak olarak kullanılmalarının bundan sonra olduğu bildirilmektedir. Bu kurulan ilk kalenin tam mevkini modern Dublin'de tespit etmek modern tarihçiler arasında büyük tartışmalar yaratmıştır.
Dublin Krallığı'nın Norveçli Viking kralları çok kere Britanya adası üzerinde Viking asıllı hükûmetler kurmuş olan Viking hükümdarları ile ortak hükümdarlık yapmışlardı. Örneğin modern Yorkshire 'da kurulup hüküm sürmekte olan Viking "Jorvik Krallığı" için kral olan kişi bazı dönemlerde Dublin Krallığı hükümdarı idi. 1073- 1103 döneminde Norveç Krallığı Kralı olan Yalınayak 1102–1103 döneminde İrlanda'da Dublin Krallığı kralı da olmuştu.
Krallığın yüzölçümü yıllar boyunca değişme göstermiştir. Barış dönmelerinde güneyde modern Wicklow'a, doğuda modern Blessiington yanındaki Glen Ding vadisine; batıda Leixlip'e ve kuzeyde Skerries bölgesine ulaşmakta idi. Dublin'in kuzeyinde buluna Final ismini burada yaşayan bir Norveçeli Viking'den almıştı.
Zamanla Dublin'de yaşayan Norveç asıllı Vikingler İrlanda ve İrlandalılar etkisine girmisler ve İrlanda Gaelic kültürel niteliklerini eski Viking kültürel nitelikleri ile birleştirmeye başlamışlar ve bundan "Norse-Gael" kültürü adı verilen bir karışık kültürel nitelik görülmeye başlamıştır.
İrlandalıların ilk defa Dublin'i ele geçirmeleri 988'de İrlandalı yörel kral olan Máel Sechnaill maç Domnaill tarafından olmüstü. Bunun için Dublin şehrinin kuruluşu tarihi İrlandalı milliyetçi ve tarihçiler tarafından 988 olarak kabul edilmektedir. Fakat modern Dublin mevkiinde bulunan bir köy Britanya'nın Romalılar tarafındad işgalinde bile, yani verilen 988'den binyıl önce bile, bulunduğu belgelidir. Máel Sechnaill, Brian Boru (1002–1014) tarafından tahttan indirilince Dublin tekrar Viking asıllı krallar tarafından yönetilmeye başlanmıştır. 11. yüzyılın ortalarında İralanda yörel kralıklarından olan Leinster Krallığı Dublin üzerinde baskılar ve tesirler yapmaya başlamıstır.
Dublin Krallığı'nın son Viking asıllı kralı 1171'de İngiltere'den gelen Normanlar tarafından öldürülmüştü. Dublin de Normanlar tarafından idare edilen İngiltere eline geçmiştir. Buna rağmen Dublin şehri ve civarı eski Viking-Gael niteliklerini birkaç yüzyıl daha korumuştur.
Dublin Krallığı krallar listesi
- 841-845: I. Thorgils (Turgesius)
- …
- 853-871: Óláfr veya (İrlandaca) Beyaz Olaf ortak kral ;
- 853-873: I. Ivarr (İrlandaca :Ímar) ortak kral ;
- 853-867: ( Hásli) ortak kral (867'de öldürüldü.)
- 873-875: Eystein (İrlandaca Oistín mac Amlaíb) Óláfr'in oglu (875'te öldürüldü.)
- 873/875-877 : Halfdan (İrlandaca Alband, Ivarr'in kardesi
- 875-881: Bard (İrlandaca Bairith) Eystein'in babasi
- 881-883 : N mac Auisle (883'te öldürüldü.) Auisle'nin babasi
- 883-888: Sigrodr Ivarrson (İrlandaca: Sichfrith mac Imar) (888'de suikastle öldürüldü.)
- 888-893: [[Sigtryggr Ier de Dublin|Sigtryggr ]] fils d'Ivarr (İrlandaca Sitriuc mac Imar)
- 893-894: Sichfrith, York Jarli.
- 894-896: I. Sigtryggr, Ivarr'in oglu (İrlandaca Sitriuc mac Imar) (896'de öldürüldü).
- 896-902: II. Ivarr Uí Ímair (Sigtryggr ?'in oglu) (904'te öldürüldü)
- 902-917: Dublin şehri Brega Kralı "Mael Finnia mac Flannacán" ve Leinster Kralı "Cerball mac Muiricán" tarafindna ele gecirildi Vikingler tarafından bosaltildi.
- 917-920: II. Sigtryggr Caoch (İrlandaca : Sitriuc Uí Ímair). Jorvik Krallığı, York Kralı (921-927)
- 921-934: Gothfrith Uí Ímair . Jorvik Krallığı, York Kralı (927)
- 934-939/941: Olaf Gothfrithson (İrlandaca :Amlaíb mac Gofraidh)
- 939/941-945: Blacair Gothfrithson
- 945-948: Olaf Sigtryggson Kvaran (İrlandaca Amblaibh Cuaran) (yani: Olaf Sandal) Viking Jorvik Kralli, York] (941-943) ve (944)
- 948-948: Blacair Gothfrithson ( Blákkr) (948'de öldürüldü.)
- 948-980: Olav Sigtryggson Kvaran]] (İrlandacaAmbailh Cuaran) (i.e Olaf: la Sandale) (981'de öldü.)
- 948-953 : Gothfrith Sihtricson (İrlandaca Gofraidh mac Sitriucca)
- 980-989: Gluniarian Olafson ( Járnkné) (989'de öldürüldü.)
- 989-994: III. Sigtryggr Olafson Silkiskegg (Sithric Ipek Sakalli)
- 994-995: Ivarr (Ímar): Waterford Krali
- 995-1035: III. Sigtryggr Olafson Silkiskegg (Sithric Ipek Sakalli')
- 1035-1038: Margad Ragnaldson (İrlandaca Echmarcach mac Ragnaill)
- 1038-1046: Ivarr III Haraldsson (İrlandaca Ímar mac Arailt)
- 1046-1052: Margad Ragnaldson (İrlandaca Echmarcach mac Ragnaill) Man Adasi Krali
- 1052-1072: Diarmait mac Mail na mBo: Leinster Kralı (1072'de öldürüldü.).
- 1059-1070 : Murchad mac Diarmata, ortak oglu (1070'te öldürüldü.).
- 1072-1074 : Godfraid mac Amlaib: 1075'te öldü..
- 1075-1075: Domnall mac Murchada mac Diarmata: 1075'te öldü.
- 1075-1086: Turlough O'Brien|Toirdhealbhach mac Tadgh Ua Briain. Munster Kralı ve Yuksek İrlanda Krali: 1072 - 1086.
- 1075-1086: Murtogh O'Brien|Muircheartach mac Toirdhealbhach Ua Briain]].Yuksek İrlanda Krali: 1093-1119.
- 1086-1089: Donnchad mac Domnaill Remair: Leinster Kralı (1089'de öldürüldü.).
- 1091-1094: IV. Godfred Crova: Man Adasi Krali
- 1094-1102: Murtogh O'Brien|Muircheartach mac Toirdhealbhach Ua Briain. Yuksek İrlanda Krali: 1093 -1119.
- 1102-1103: III. Magnus, Norvec Krali
- 1103-1118: Muircheartach mac Toirdhealbhach Ua Briain]]. Yuksek İrlanda Krali:1093- 1119.
- 1115-1118: Domnall mac Muircheartach Ua Briain oglu (1135'te öldü.).
- -1115: Donnchadh mac Murchada mac Diarmata (Leinster Kralı (1115'te öldürüldü.)
- 1118-1124 : Thorfinn Thorgillsson (İrlandaca:Torfind Mac Torcaill)
- 1118-1126 : Énna mac Donnchada: Leinster Krali
- 1124-1127: Toirdelbach Connacht Krali
- 1124-1127: Conchobar mac Toirdhealbhach: Connacht Kralı (1144'te öldü.)
- 1127-1136: Diarmait MacMurrough Leinster Karl
- 1136-1146: Ragnvald Thorgillsson (İrlandaca Raghnall Mac Torcaill)
- 1142-1148: Ottar Ottarsson Connacht Krali: Oitir Mac mic Oitir) 1148'de öldürüldü.
- 1146-1160: Brodar Thorgillsson Connacht Krali:Brodur Mac Torcaill) [1160]'de öldürüldü..
- 1160-1170: Astell Thorgillsson Connacht Krali: Asgall mac Ragnall Mac Torcaill 1171'de öldürüldü.
- 1162-1166: Diarmaid mac Murchada.
Kaynakça
- Downham, Clare, (2007) Viking Kings of Britain and Ireland: The Dynasty of Ívarr to A.D. 1014, Edinburgh:Dunedin Academic Press
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Dublin Kralligi 839 1170 doneminde Dublin cevresinde Norvec li Vikingler tarafindan idare edilen arazilerin uzerinde kurulan ve Norvec asilli krallarin hukum surdukleri krallik Dyflin Duibhlinn Dublin Kralligi839 1170ArmaIrlanda da Viking bolgeleri Dublin Kralligi arazisi pembe renkli diger Viking arazileri acik yesil renkli BaskentDublin modern IrlandaYaygin dil ler Eski Norvecce Eski Irlandaca lt Norse Orta IrlandacaHukumetMonarsiKral 853 871Amlaib Conung ilk kral 1170Astell Thorgillsson son kral Tarihce Kurulusu839 Dagilisi1170Kurulma gelisme ve cokmesiBritanya Adalari uzerine 839 da ilk kurulan ve en uzun donem varligini korumus olan Norvec asilli Viking hukumdarligi Bu kralligin uzerinde bulundugu araziler gunumuzde Dublin Kontlugu arazileri ile hemen hemen cakismaktadir Norvecli Vikingler bu kralligi Dyflin olarak anmakta idiler ve bu sozcuk siyah havuz anlamina gelen Irlandaca Dubh Linn sozcuklerinden ortaya cikartilmisti Norvecli Vikingler Dublin ve civarini 9 yuzyilda yaptiklari denizden saldirilar sonunda ele gecirmislerdi ve burada bir Norvec Vikingler kralligi kurmuslardi Buna tarihi belgesel ilk kaynak Ulster Yillik Olaylar Annala Uladh adli eski Irlandaca bazi kisimlar Latince ile yil be yil yazilmis olan yazma kitapta bulunmaktadir ve bu vakainame sekildeki kitapta MS 821 de yazilan maddede Puta tapanlar hala Lough Neagh korfezindeler adli bir girdi olmaktadir Tarihciler Norvecli Vikinglerini bu korfezde bulunan modern Dublin in bulundugu mevkide kisin kalabilmek icin karaya cekilmis gemilerden olusturulan savunmak icin bir kale longphorts yaptiklarini kabul etmektedirler Vikinglerin bu kalede ilk kisin kislama tarihinin MS 840 841 oldugu da bildirilmektedir Bu tip tahta gemilerden kalelerin Irlanda nin diger mevkilerinde de Vikingler tarafindan kurulup kislak olarak kullanilmalarinin bundan sonra oldugu bildirilmektedir Bu kurulan ilk kalenin tam mevkini modern Dublin de tespit etmek modern tarihciler arasinda buyuk tartismalar yaratmistir Dublin Kralligi nin Norvecli Viking krallari cok kere Britanya adasi uzerinde Viking asilli hukumetler kurmus olan Viking hukumdarlari ile ortak hukumdarlik yapmislardi Ornegin modern Yorkshire da kurulup hukum surmekte olan Viking Jorvik Kralligi icin kral olan kisi bazi donemlerde Dublin Kralligi hukumdari idi 1073 1103 doneminde Norvec Kralligi Krali olan Yalinayak 1102 1103 doneminde Irlanda da Dublin Kralligi krali da olmustu Kralligin yuzolcumu yillar boyunca degisme gostermistir Baris donmelerinde guneyde modern Wicklow a doguda modern Blessiington yanindaki Glen Ding vadisine batida Leixlip e ve kuzeyde Skerries bolgesine ulasmakta idi Dublin in kuzeyinde buluna Final ismini burada yasayan bir Norveceli Viking den almisti Zamanla Dublin de yasayan Norvec asilli Vikingler Irlanda ve Irlandalilar etkisine girmisler ve Irlanda Gaelic kulturel niteliklerini eski Viking kulturel nitelikleri ile birlestirmeye baslamislar ve bundan Norse Gael kulturu adi verilen bir karisik kulturel nitelik gorulmeye baslamistir Irlandalilarin ilk defa Dublin i ele gecirmeleri 988 de Irlandali yorel kral olan Mael Sechnaill mac Domnaill tarafindan olmustu Bunun icin Dublin sehrinin kurulusu tarihi Irlandali milliyetci ve tarihciler tarafindan 988 olarak kabul edilmektedir Fakat modern Dublin mevkiinde bulunan bir koy Britanya nin Romalilar tarafindad isgalinde bile yani verilen 988 den binyil once bile bulundugu belgelidir Mael Sechnaill Brian Boru 1002 1014 tarafindan tahttan indirilince Dublin tekrar Viking asilli krallar tarafindan yonetilmeye baslanmistir 11 yuzyilin ortalarinda Iralanda yorel kraliklarindan olan Leinster Kralligi Dublin uzerinde baskilar ve tesirler yapmaya baslamistir Dublin Kralligi nin son Viking asilli krali 1171 de Ingiltere den gelen Normanlar tarafindan oldurulmustu Dublin de Normanlar tarafindan idare edilen Ingiltere eline gecmistir Buna ragmen Dublin sehri ve civari eski Viking Gael niteliklerini birkac yuzyil daha korumustur Dublin Kralligi krallar listesi841 845 I Thorgils Turgesius 853 871 olafr veya Irlandaca Beyaz Olaf ortak kral 853 873 I Ivarr Irlandaca Imar ortak kral 853 867 Hasli ortak kral 867 de olduruldu 873 875 Eystein Irlandaca Oistin mac Amlaib olafr in oglu 875 te olduruldu 873 875 877 Halfdan Irlandaca Alband Ivarr in kardesi 875 881 Bard Irlandaca Bairith Eystein in babasi 881 883 N mac Auisle 883 te olduruldu Auisle nin babasi 883 888 Sigrodr Ivarrson Irlandaca Sichfrith mac Imar 888 de suikastle olduruldu 888 893 Sigtryggr Ier de Dublin Sigtryggr fils d Ivarr Irlandaca Sitriuc mac Imar 893 894 Sichfrith York Jarli 894 896 I Sigtryggr Ivarr in oglu Irlandaca Sitriuc mac Imar 896 de olduruldu 896 902 II Ivarr Ui Imair Sigtryggr in oglu 904 te olduruldu 902 917 Dublin sehri Brega Krali Mael Finnia mac Flannacan ve Leinster Krali Cerball mac Muirican tarafindna ele gecirildi Vikingler tarafindan bosaltildi 917 920 II Sigtryggr Caoch Irlandaca Sitriuc Ui Imair Jorvik Kralligi York Krali 921 927 921 934 Gothfrith Ui Imair Jorvik Kralligi York Krali 927 934 939 941 Olaf Gothfrithson Irlandaca Amlaib mac Gofraidh 939 941 945 Blacair Gothfrithson 945 948 Olaf Sigtryggson Kvaran Irlandaca Amblaibh Cuaran yani Olaf Sandal Viking Jorvik Kralli York 941 943 ve 944 948 948 Blacair Gothfrithson Blakkr 948 de olduruldu 948 980 Olav Sigtryggson Kvaran IrlandacaAmbailh Cuaran i e Olaf la Sandale 981 de oldu 948 953 Gothfrith Sihtricson Irlandaca Gofraidh mac Sitriucca 980 989 Gluniarian Olafson Jarnkne 989 de olduruldu 989 994 III Sigtryggr Olafson Silkiskegg Sithric Ipek Sakalli 994 995 Ivarr Imar Waterford Krali 995 1035 III Sigtryggr Olafson Silkiskegg Sithric Ipek Sakalli 1035 1038 Margad Ragnaldson Irlandaca Echmarcach mac Ragnaill 1038 1046 Ivarr III Haraldsson Irlandaca Imar mac Arailt 1046 1052 Margad Ragnaldson Irlandaca Echmarcach mac Ragnaill Man Adasi Krali 1052 1072 Diarmait mac Mail na mBo Leinster Krali 1072 de olduruldu 1059 1070 Murchad mac Diarmata ortak oglu 1070 te olduruldu 1072 1074 Godfraid mac Amlaib 1075 te oldu 1075 1075 Domnall mac Murchada mac Diarmata 1075 te oldu 1075 1086 Turlough O Brien Toirdhealbhach mac Tadgh Ua Briain Munster Krali ve Yuksek Irlanda Krali 1072 1086 1075 1086 Murtogh O Brien Muircheartach mac Toirdhealbhach Ua Briain Yuksek Irlanda Krali 1093 1119 1086 1089 Donnchad mac Domnaill Remair Leinster Krali 1089 de olduruldu 1091 1094 IV Godfred Crova Man Adasi Krali 1094 1102 Murtogh O Brien Muircheartach mac Toirdhealbhach Ua Briain Yuksek Irlanda Krali 1093 1119 1102 1103 III Magnus Norvec Krali 1103 1118 Muircheartach mac Toirdhealbhach Ua Briain Yuksek Irlanda Krali 1093 1119 1115 1118 Domnall mac Muircheartach Ua Briain oglu 1135 te oldu 1115 Donnchadh mac Murchada mac Diarmata Leinster Krali 1115 te olduruldu 1118 1124 Thorfinn Thorgillsson Irlandaca Torfind Mac Torcaill 1118 1126 Enna mac Donnchada Leinster Krali 1124 1127 Toirdelbach Connacht Krali 1124 1127 Conchobar mac Toirdhealbhach Connacht Krali 1144 te oldu 1127 1136 Diarmait MacMurrough Leinster Karl 1136 1146 Ragnvald Thorgillsson Irlandaca Raghnall Mac Torcaill 1142 1148 Ottar Ottarsson Connacht Krali Oitir Mac mic Oitir 1148 de olduruldu 1146 1160 Brodar Thorgillsson Connacht Krali Brodur Mac Torcaill 1160 de olduruldu 1160 1170 Astell Thorgillsson Connacht Krali Asgall mac Ragnall Mac Torcaill 1171 de olduruldu 1162 1166 Diarmaid mac Murchada KaynakcaDownham Clare 2007 Viking Kings of Britain and Ireland The Dynasty of Ivarr to A D 1014 Edinburgh Dunedin Academic Press ISBN 9781903765890