Destek
www.wikipedia.tr-tr.nina.az
Ingiltere Ingilizce England Ingilizce telaffuz ˈɪŋɡlend dinle Birlesik Krallik i meydana getiren dort ulkeden biridir Ulke kabaca 62 sini kapladigi Buyuk Britanya adasinda ve 100 den fazla kucuk bitisik adada yer almaktadir Kuzeyde Iskocya ve batida Galler ile kara siniri bulunmaktadir ve doguda Kuzey Denizi guneyde Mans Denizi guneybatida Kelt Denizi ve batida Irlanda Denizi ile cevrilidir Kita Avrupasi guneydoguda Irlanda ise batida yer alir Baskenti ve en buyuk sehri Londra dir IngiltereEnglandBayrak ArmaSlogan Ingilizce God and my right Tanri ve benim hakkim Milli mars Cesitli Cogunlukla God Save the King Birlesik Krallik in ulusal marsi source source track track track track track track track track track track track track track track track track track track track track Ingiltere topraklari koyu yesil Birlesik Krallik topraklari topraklari acik yesilBaskent ve en buyuk sehirLondra 51 30 K 0 7 D 51 500 K 0 117 D 51 500 0 117Resmi dil ler IngilizceTaninan bolgesel dil ler KernevekceEtnik gruplar 2021 81 0 Beyaz 9 6 Asyali 4 2 Siyahi 3 0 karisik 2 2 digerDemonimIngilizEgemen devlet Birlesik KrallikHukumetMesruti monarsinin bir parcasi Birlesik Krallik hukumeti tarafindan uygulanan dogrudan hukumet KralIII Charles BasbakanRishi SunakTarihce Anglo Sakson Birligi12 Temmuz 927 Iskocya ile Birlik1 Mayis 1707Yuzolcumu Toplam130 310 km2Nufus 2022 tahmini57 106 398 2020 sayimi56 490 048 Yogunluk434 km2GSYIH SAGP 2010 tahmini Toplam2 181 trilyon Kisi basina38 000 10 GSYIH nominal 2006 tahmini Toplam2 2 trilyon Kisi basina44 000 Para birimiIngiliz sterlini GBP Zaman dilimiUTC 00 00 GOZ Yaz YSU UTC 01 00 BYZ Trafik akisisolTelefon kodu 44ISO 3166 koduGB ENG Ingiltere nin arazisi ozellikle orta ve guneyde esas olarak alcak tepeler ve ovalardan olusur Yuksek ve engebeli araziler cogunlukla Dartmoor Goller Bolgesi Pennine Daglari ve Shropshire Tepeleri dahil olmak uzere kuzeyde ve batida yer alir Ingiltere nin 56 3 milyonluk nufusu Birlesik Krallik nufusunun 84 unu olusturur ve nufus buyuk olcude Londra Guney Dogu ve her biri 19 yuzyilda buyuk sanayi bolgeleri olarak gelisen Midlands Kuzey Bati Kuzey Dogu ve Yorkshire daki kentsel alanlarda yogunlasmistir Ulkenin baskenti olan Londra 2021 yili itibariyla 14 2 milyon nufusu ile Birlesik Krallik in en buyuk metropoliten alanidir Gunumuzde Ingiltere olarak adlandirilan bolge ilk olarak Ust Paleolitik donemde modern insanlar tarafindan iskan edilmeye baslansa da adini 5 ve 6 yuzyillarda bolgeye Angeln Yarimadasi ndan yerlesen Cermen kokenli Angluslardan almistir Ingiltere 10 yuzyilda birlesik bir devlet haline geldi ve 15 yuzyilda baslayan Kesifler Cagi ndan bu yana dunya genelinde genis bir kulturel ve yasal etkiye sahip olmaya basladi 1535 ten sonra Galler i de kapsayan Ingiltere Kralligi 1707 Birlik Yasalari nin yururluge girmesiyle 1 Mayis 1707 de ayri bir egemen devlet olmaktan cikti Bunun sonucunda Iskocya Kralligi nin da dahil oldugu Buyuk Britanya Kralligi kuruldu Ingiltere Ingilizce nin diger bircok ulkenin ortak hukuk sistemlerinin temelini olusturan Ingiliz hukuk sisteminin futbol ve Ingiltere Kilisesi dahil olmak uzere dunya capinda bilinen bircok ihracatin kokenidir parlamenter hukumet sistemi diger ulkeler tarafindan genis capta benimsenmistir Ulkenin toplumunu dunyanin ilk sanayilesmis ulusuna donusturen Sanayi Devrimi de yine burada gerceklesmistir EtimolojiEngland adi Angluslarin ulkesi anlamina gelen Eski Ingilizce adi Englaland adindan turetilmistir Angluslar Erken Orta Cag da Baltik Denizi nin Kiel Korfezi bolgesindeki gunumuz Almanya nin Schleswig Holstein eyaleti Angeln Yarimadasi ndan Buyuk Britanya ya yerlesen Cermen kabilelerinden biriydi Terimin Engla londe olarak kaydedilen en eski kullanimi 9 yuzyilin sonlarinda Bede nin Ingiliz Halkinin Kilise Tarihi adli eserinin Eski Ingilizceye cevirisindedir Terim daha sonra Ingilizlerin yasadigi topraklar anlaminda kullanildi ve gunumuzde guneydogu Iskocya da bulunan ancak o zamanlar Northumbria Ingiliz kralliginin bir parcasi olan Ingiliz halkini da iceriyordu Anglosakson Kronigi 1086 tarihli Domesday Kitabi nin tum Ingiltere yi yani Ingiliz kralligini kapsadigini kaydederken birkac yil sonra Chronicle Kral III Mael Coluim un Iskocya dan Ingiltere deki Lothian a gittigini ve dolayisiyla onu daha eski anlamda kullandigini belirtti Angluslara iliskin kanitlanmis en eski referans Latince Anglii kelimesinin kullanildigi Tacitus un 1 yuzyildaki Germania adli calismasinda gorulur Kabile adinin etimolojisi bilim adamlari tarafindan tartisilmaktadir Angeln yarimadasinin koseli sekline ithafen angular sozcugunden turedigi one suruldu Saksonlar gibi digerlerinden daha az oneme sahip bir kabilenin adindan turetilen bir terimin nasil ve neden tum ulke icin kullanildigi bilinmemektedir ancak bunun Britanya da Angli Saksonlar veya Ingiliz Saksonlari Almanya daki Eski Saksonya nin kita Saksonlarindan Eald Seaxe ayirmak icin kullanilan bir hitap etme gelenegiyle ilgili oldugu anlasilmaktadir Iskoccada Sakson kabilesi Ingiltere Sasunn kelimesine kendi adini vermistir benzer sekilde Ingilizcenin Galce adi da Saesneg dir Ingiltere icin romantik bir isim olan Loegria Ingiltere icin Galce kelimesi olan Lloegr ile akrabadir ve Kral Arthur efsanesinde kullanimiyla populer hale gelmistir Albion orijinal anlami bir butun olarak Britanya adasi olmasina ragmen daha siirsel bir anlamda Ingiltere icin de kullanilir Ulkeyi tanimlamak icin Turkcede kullanilan Ingiltere sozcugu ise Italyancadaki Inghilterra ve Fransizcadaki Angleterre adlandirmalarina dayanmaktadir Terra toprak arazi anlamlarina gelmektedir Ingiltere adi gunumuzde yaygin olarak uluslararasi medyada ve zaman zaman da resmi duzeyde Birlesik Krallik veya Buyuk Britanya anlaminda kullanilir Ingiltere kavraminin siyasi ekonomik ve kulturel efsanesi yasamakla birlikte kendi yerel hukumetleri olan Iskocya Galler ve Kuzey Irlanda nin aksine gunumuzde Ingiltere isimli bir siyasi olusum veya hukumet bulunmamaktadir TarihceTarih oncesi ve Antik Cag Neolitik Donem e ait bir anit olan Stonehenge in arastirmacilar tarafindan muhtemelen MO 3100 1600 arasinda insa edildigi tahmin ediliyor Yapi 1986 da UNESCO Dunya Mirasi Listesi ne eklendi Ingiltere deki insan varliginin bilinen en eski kaniti yaklasik 780 000 yil oncesine tarihlenen Homo antecessor idi Ingiltere de kesfedilen en eski proto insan kemikleri 500 000 yil oncesine aittir Ust Paleolitik donemde modern insanlarin bolgede yasadigi bilinse de kalici yerlesimler yalnizca son 6000 yil icinde kuruldu Son Buzul Cagi ndan sonra yalnizca mamut bizon ve yunlu gergedan gibi buyuk memeliler kaldi Yaklasik 11 000 yil once buz tabakalari cekilmeye basladiginda insanlar bolgeye yeniden yerlesmeye basladi genetik arastirmalar bunlarin Iber Yarimadasi nin kuzey kesiminden geldiklerini gostermektedir Deniz seviyesi gunumuze gore daha dusuktu ve Ingiltere kara koprusuyle Irlanda ve Avrasya ya baglaniyordu Denizlerin yukselmesiyle 10 000 yil once Irlanda dan 8000 yil once de Avrasya dan ayrildi Can bicimli comlek kulturu MO 2500 civarinda geldi ve bu doneme ait kilden yapilmis icme ve yiyecek kaplarinin yani sira bakir cevherlerini eritmek icin indirgeme kaplari olarak kullanilan kaplari kesfedildi Stonehenge ve Avebury gibi onemli Neolitik anitlar bu donemde insa edildi Bu kulturun insanlari bolgede bol miktarda bulunan kalay ve bakiri birlikte isitarak bronz daha sonra da demir cevherinden demir elde ettiler Demir eritme tekniginin gelismesi daha iyi sabanlarin yapimina tarimin ilerlemesine ornegin Kelt tarlalarinda ve daha etkili silahlarin uretilmesine olanak sagladi Demir Cagi nda Hallstatt ve La Tene kulturlerinden tureyen Kelt kulturu Orta Avrupa dan geldi Britonca bu sure icinde konusulan dil haline geldi Toplum kabileseldi Batlamyus un Cografya El Kitabi eserine gore bolgede 20 civarinda kabile bulunmaktaydi Imparatorlugun sinirindaki diger bolgeler gibi Britanya da uzun suredir Romalilarla ticari baglantilardan yararlaniyordu Roma Cumhuriyeti diktatoru Jul Sezar MO 55 te iki kez istila girisiminde bulundu Buyuk olcude basarisiz olmasina ragmen Trinovanteler den bagimli bir krallik kurmayi basardi Roma Londra si olarak da bilinen Londinium y MS 120 Londinium Roma Imparatorlugu nun Britanya yi kontrol ettigi surenin buyuk cogunlugu boyunca eyalete baskentlik yapmistir Romalilar MS 43 te Imparator Claudius un hukumdarligi sirasinda Britanya yi isgal ettiler ardindan Britanya nin cogunu fethettiler ve bolge Britannia eyaleti olarak Roma Imparatorlugu na dahil edildi Direnmeye calisan yerli kabilelerin en bilineni Caratacus un liderligindeki Catuvellaunilerdi Daha sonra Iceni Kralicesi Boudica nin onderlik ettigi ayaklanma Boudica nin Watling Yolu Muharebesi ndeki yenilgisinin ardindan intihar etmesiyle sona erdi Bu cagda Roma hukuku Roma mimarisi su kemerleri kanalizasyonlar bircok tarimsal urun ve ipegin tanitilmasiyla bir Greko Romen kulturunun hakim oldugu goruldu MS 3 yuzyilda Imparator Septimius Severus Konstantin in bir yuzyil sonra imparator ilan edildigi Eboracum da gunumuz York oldu Hristiyanligin ilk kez bu donemlerde tanitildigi dusunulmektedir Glastonbury ile baglantili Aramatyali Yusuf araciligiyla giris yapildigini iddia eden gelenekler bulurken digerleri ise Lucius araciligiyla giris yaptigini iddia etmektedir MS 410 a gelindiginde Roma Imparatorlugu nun gerilemesiyle Romalilar kita Avrupasi ndaki sinirlarini savunmak icin adayi terk etmeye basladilar Orta Cag 878 de Ingiltere Roma ordusunun geri cekilmesi Britanya yi Kuzeybati Kita Avrupasi ndan gelen Saksonlar Angluslar Jutler ve Frizler gibi pagan denizci savascilarin isgaline acik birakti Bu gruplar daha sonra 5 ve 6 yuzyillar boyunca artan sayilarda baslangicta ulkenin dogu kesimine yerlesmeye basladi Ilerlemeleri Britonlarin Badon Dagi Muharebesi ndeki zaferinden sonra birkac on yil boyunca durduruldu ancak daha sonra Britanya nin verimli ovalarini asarak ve Briton kontrolu altindaki alani batidaki daha engebeli ulkede bir dizi ayri yerlesim bolgesine indirerek 6 yuzyilin sonuna kadar yeniden devam etti Bu donemi anlatan cagdas metinlerin son derece az olmasi bu donemin Karanlik Cag olarak tanimlanmasina yol acmaktadir Sonuc olarak Britanya daki Anglosakson yerlesiminin ayrintilari onemli olcude anlasmazliga konu olmaktadir Fethedilen bolgelerde Roma egemenligindeki Hristiyanligin yerini genel olarak Anglosakson paganizmi almisti ancak MS 597 den itibaren Augustine liderligindeki Romali misyonerler tarafindan yeniden tanitildi 7 yuzyilda bu bolgeler Northumbria Mercia Wessex Dogu Anglia Essex Kent ve Sussex Kralligi dahil olmak uzere guney ve orta Britanya da yedi krallik olarak bilinen cesitli Anglosakson kralliklari ortaya cikti Northumbria ve Mercia erken donemde en baskin guclerdi 9 yuzyilin sonlarinda kuzey ve dogudaki Viking fetihleri ve Danelaw un dayatilmasinin ardindan Buyuk Alfred hukumdarliginda Wessex ayakta kalan tek Ingiliz kralligi olarak kaldi Ingiltere nin siyasi birligi ilk kez MS 927 de oglu AEthelstan yonetiminde saglandi ve 953 te Eadred in Vikingleri yenmesinden sonra kesin olarak tesis edildi 10 yuzyilin sonlarindan itibaren yeni bir Iskandinav saldirilari dalgasi bu birlesik kralligin 1013 te Catalsakal Sweyn tarafindan fethedilmesiyle sona erdi 1016 da yine oglu Knut tarafindan Danimarka ve Norvec in de dahil oldugu kisa omurlu bir Kuzey Denizi Imparatorlugu nun merkezi haline getirildi Ancak yerli kraliyet hanedani 1042 de Gunah Cikartici Edward in tahta cikmasiyla yeniden kuruldu Kral V Henry Agincourt Muharebesi nde Aziz Crispin Gunu nde savasti ve Yuz Yil Savaslari nda Ingilizlerin daha buyuk bir Fransiz ordusuna karsi kazandigi zaferle sonuclandi Edward in verasetiyle ilgili bir anlasmazlik Eylul 1066 da Kuzey deki York yakinlarinda basarisiz bir Norvec istila girisimine ve Ekim 1066 da Normandiya duku William liderligindeki bir ordunun Eylul 1066 nin sonlarinda Hastings i isgal etmesiyle gerceklestirilen basarili bir Norman isgaline yol acti Normanlar Iskandinavya kokenliydi ve 9 yuzyilin sonlarinda ve 10 yuzyilin baslarinda Normandiya ya yerlesmislerdi Bu fetih Ingiliz seckinlerinin neredeyse tamamen mulksuzlestirilmesine ve onun yerine konusmalari Ingilizce uzerinde derin ve kalici bir etkiye sahip olan Fransizca konusan yeni bir aristokrasinin gelmesine yol acti Daha sonra Anjou lu Plantagenet Hanedani II Henry yonetimindeki Ingiliz tahtini devraldi ve ailenin Fransa da Akitanya Dukaligi da dahil olmak uzere miras aldigi filizlenen Angevin Imparatorlugu na Ingiltere yi ekledi I Richard I Edward III Edward ve V Henry gibi hukumdarlarin altinda uc yuzyil boyunca hukum surduler Bu donemde hukumdarin yetkilerini kanunla sinirlandigi ve ozgur insanlarin ayricaliklarinin korudugu bir Ingiliz yasal tuzugu olan Magna Carta nin imzalanmasi da dahil olmak uzere onemli degisiklikler goruldu Filozoflar araciligi ile Katolik manastir sistemi gelisti ve Oxford ve Cambridge universiteleri kraliyet himayesiyle kuruldu Galler Prensligi 13 yuzyilda Plantagenet timari haline geldi ve Irlanda Lordlugu Papa tarafindan Ingiliz monarsisine verildi 14 yuzyilda Plantagenet ler ve Valois Hanedani Capet Hanedani ve Fransa nin mesru talipleri olduklarini iddia etmesi sonucunda iki guc arasinda Yuz Yil Savaslari meydana geldi Kara Olum salgini 1348 den baslayarak sonunda Ingiltere nufusunun yarisinin kaybedilmesine neden oldu 1453 ile 1487 yillari arasinda kraliyet ailesinin iki kolu olan Yorklular ve Lancasterlilar arasinda Guller Savasi olarak bilinen bir ic savas yasandi Bu savas sonunda Yorklularin tahti Bosworth Muharebesi nde zafer kazanan Henry Tudor liderligindeki Lancasterlilarin bir kolu olarak bilinen Galli soylu bir aile olan Tudorlara kaptirmasina yol acti Erken Modern Cag Kral VIII Henry 1491 1547 Ingiltere Kilisesi nin Yuce Lideri oldu Tudor Donemi nde Ingiltere de denizcilik gelismeye basladi ve Kesif Cagi nda kesifler yogunlasti VIII Henry bosanmasiyla ilgili sorunlar nedeniyle 1534 te Ingiltere Kilisesi nin hukumdari kilisenin basi ilan eden Ustunluk Kanunlari uyarinca Katolik Kilisesi ile olan iletisiminden koptu Avrupa Protestanliginin cogunun aksine bolunmenin kokleri teolojik olmaktan cok politikti Ayrica 1535 1542 kanunlariyla atalarinin topraklari Galler i yasal olarak Ingiltere Kralligi na dahil etti Henry nin kizlari I Mary ve I Elizabeth in hukumdarliklari sirasinda ic dini catismalar yasandi I Mary ulkeyi tekrar Katoliklige geri gotururken I Elizabeth ise Anglikanizmin ustunlugunu guclu bir sekilde one surerek tekrar Katoliklikten ayrildi Tudor Donemi nde I Elizabeth in saltanatini kapsayan Elizabeth Donemi genellikle Ingiliz Ronesansi nin zirvesini temsil eden ve buyuk sanatin dramanin siirin muzigin ve edebiyatin gelistigi Ingiltere tarihinin altin cagi olarak kabul edilir Bu donemde Ingiltere merkezi iyi organize edilmis ve etkili bir hukumete sahipti Amerika kitasindaki ilk Ingiliz kolonisi 1585 yilinda kasif Walter Raleigh tarafindan Virginia da kuruldu 1588 yilinda Lord Howard komutasindaki Ingiliz filosu Ingiltere yi isgal etmek ve Katolik monarsisini yeniden kurmak isteyen bir Ispanyol Armadasi ni geri puskurtuldu Ingiltere bu donemde Ispanyollarin yani sira Dogu Hindistan Sirketi ile Dogu da Hollandalilar ve Fransizlarla da rekabet ediyordu Adanin siyasi yapisi 1603 yilinda Ingiliz cikarlarina uzun suredir rakip olan Iskocya krali VI James in I James adiyla Ingiltere tahtini devralmasiyla degisti ve boylece kisisel bir birlik olustu I James kendisini Buyuk Britanya krali ilan etse de bunun Ingiliz hukukunda hicbir temeli yoktu Ingiliz Restorasyonu Kral II Charles doneminde 1660 1685 monarsiyi ve Ingiliz Ic Savasi ndan sonra barisi yeniden sagladi Catisan siyasi dini ve sosyal konumlara dayanan Ingiliz Ic Savasi parlamentoyu destekleyenler ile halk arasinda sirasiyla Roundheads ve Cavaliers olarak bilinen Kral I Charles in destekcileri arasinda gerceklesti Bu Iskocya ve Irlanda yi kapsayan daha genis cok yonlu Uc Krallik Savaslari nin ic ice gecmis bir parcasiydi Savasin sonunda parlamenterler galip geldi I Charles idam edildi ve kralligin yerini Ingiltere Toplulugu aldi Parlamento guclerinin lideri Oliver Cromwell 1653 te kendisini Lord Protektor ilan etti ve bunu bir kisisel yonetim donemi izledi Cromwell in olumu ve oglu Richard in Lord Protektor gorevinden istifasinin ardindan II Charles 1660 yilinda Restorasyon adi verilen bir hareketle hukumdar olarak geri donmeye davet edildi Artik anayasal olarak kral ve parlamentonun birlikte yonetmesi gerektigi belirlenmisti ancak pratikte bu durum bir sonraki yuzyila kadar tam olarak saglamlastirilmadi 1660 yilinda Kraliyet Cemiyeti nin kurulmasiyla bilim buyuk olcude tesvik edildi 1666 da meydana gelen Buyuk Londra Yangini Londra yi tamamen yok etti ancak Christopher Wren in planiyla yeniden insa edildi 17 yuzyilin ortalarindan sonlarina dogru Toryler ve Whigler olmak uzere iki siyasi grup ortaya cikti Toryler baslangicta Katolik Kral II James i desteklese de 1688 Muhtesem Devrim sirasinda Whiglerle birlikte bazilari Hollanda Prensi Orange William i James i yenmeye ve kral olmaya davet etti Ozellikle kuzeydeki bazi Ingilizler Jakobittiler ve James ve ogullarini desteklemeye devam ettiler Ingiltere ve Iskocya parlamentolari anlasmaya vardiktan sonra iki ulke 1707 de Buyuk Britanya Kralligi ni olusturmak icin siyasi birlige katildi Birlige uyum saglamak icin her birinin hukuk ve ulusal kiliseleri gibi kurumlari ayri kaldi Gec Modern Cag ve gunumuz 1830 dan 1845 e kadar Kuzey Ingiltere de faaliyet gosteren dunyanin ilk sehirlerarasi demiryolu olan Liverpool ve Manchester demiryolunun acilisi Buhar gucuyle calistirilan lokomotiflere dayanan demiryolu Sanayi Devrimi nin getirdigi yeniliklerden biriydi Yeni kurulan Buyuk Britanya Kralligi altinda Kraliyet Cemiyeti ve diger Ingiliz girisimlerinden elde edilen ciktilar bilim ve muhendislikte yenilikler yaratmak icin Iskoc Aydinlanmasi ile birlestirilirken Kraliyet Donanmasi tarafindan korunan Britanya denizasiri ticaretindeki muazzam buyume Britanya Imparatorlugu nin kurulusun yolunu acti Ulke icinde Ingiltere nin sosyoekonomik ve kulturel kosullarinda derin bir degisim donemi olan Sanayi Devrimi ni tetikledi bu sanayilesmis tarim imalat muhendislik ve madenciligin yani sira bunlarin genislemesini ve gelismesini kolaylastiracak yeni ve oncu karayolu demiryolu ve su aglarinin ortaya cikmasini sagladi Kuzeybati Ingiltere deki Bridgewater Kanali nin 1761 de acilmasi Britanya da kanal cagini baslatti 1825 te de dunyanin ilk kalici buharli lokomotifle cekilen yolcu demiryolu olan Stockton ve Darlington demiryolu acildi Sanayi Devrimi sirasinda pek cok isci fabrikalarda calismak uzere Ingiltere nin kirsal kesimlerinden yeni ve genisleyen kentsel sanayi bolgelerine ornegin Birmingham ile dunyanin ilk sanayi sehri olan Manchester a tasindi Ingiltere III George ve Genc William Pitt yonetiminde Fransiz Devrimi boyunca goreceli istikrari korudu Napolyon Savaslari sirasinda Napolyon Ingiltere yi guneydogudan istila etme girisiminde bulunduysa da Napolyon kuvvetleri denizde Horatio Nelson ve karada Arthur Wellesley tarafindan Britanya kuvvetleri tarafindan maglup edildi Trafalgar Muharebesi ndeki buyuk zafer Britanya nin 18 yuzyil boyunca kurdugu deniz ustunlugunu pekistirdi Napolyon Savaslari Britanyalilik kavramini ve Ingilizler Iskoclar ve Gallilerle paylasilan birlesik bir ulusal Britanya halkini tesvik etti Whitehall Caddesi ndeki Cenotaph iki Dunya Savasi sirasinda olen Birlesik Krallik Silahli Kuvvetleri mensuplarinin anisina yapilan bir anittir Londra Viktorya Donemi nde dunyanin en buyuk ve en kalabalik metropoliten alani haline geldi ve Britanya Imparatorlugu icindeki ticaretin yani sira Britanya ordusunun ve donanmasinin konumu da prestijliydi Teknolojik olarak bu cag Birlesik Krallik in gucu ve refahinin anahtari olan bircok yenilige tanik oldu Cartistler ve oy hakki savunuculari gibi radikallerin yurt icinde yarattigi siyasi ajitasyon yasal reformu ve genel oy hakkini mumkun kildi 20 yuzyilin baslarinda Dogu Avrupa ve Orta Avrupa daki guc degisimleri I Dunya Savasi na yol acti yuzbinlerce Ingiliz asker Itilaf Devletleri nin bir parcasi olarak Buyuk Britanya adina savasirken oldu 20 yil sonra II Dunya Savasi nda Birlesik Krallik yeniden Muttefik Devletler den biri oldu Savas teknolojisindeki gelismeler The Blitz sirasinda bircok sehrin hava saldirilarindan zarar gormesine neden oldu Savasin ardindan Britanya Imparatorlugu hizli bir dekolonizasyon deneyimi yasadi ve teknolojik yeniliklerde hizlanma yasandi otomobiller birincil ulasim araci haline geldi ve Frank Whittle in jet motorunu gelistirmesi daha genis hava yolculuguna yol acti 20 yuzyildan bu yana cogunlukla Britanya Adalari nin diger bolgelerinden ayni zamanda Ingiliz Milletler Toplulugu ndan ozellikle de Hint alt kitasindan Ingiltere ye onemli bir nufus hareketi yasandi 1970 lerden bu yana imalattan buyuk bir uzaklasma yasandi ve hizmet sektorune verilen onem giderek artti Birlesik Krallik in bir parcasi olarak bolge Avrupa Birligi haline gelen Avrupa Ekonomik Toplulugu adi verilen bir ortak pazar girisimine katildi 20 yuzyilin sonlarindan bu yana Birlesik Krallik yonetimi Iskocya Galler ve Kuzey Irlanda da devredilmis yonetime dogru ilerledi Ingiltere ve Galler Birlesik Krallik ta yargi yetkisi olarak varligini surdurmektedir Yetki devri daha cok Ingilizlere ozgu bir kimlige ve vatanseverlige daha fazla vurgu yapilmasini tesvik etti Gunumuzde devredilmis bir Ingiliz hukumeti bulunmamaktadir ancak alt bolge bazinda benzer bir sistem olusturma girisimi referandumla reddedilmistir CografyaKuzeybati Ingiltere de bulunan daglik bir bolge olan Lake District 2017 yilinda UNESCO Dunya Mirasi Listesi ne girmistir Cografi olarak Ingiltere Buyuk Britanya adasinin orta ve guneydeki ucte ikisini ve ayrica Isle of Wight ve Scilly Adalari gibi acik deniz adalarini icerir Ingiltere kuzeyde Iskocya ve Galler ulkeleriyle sinir komsusudur Ingiltere Avrupa kitasina anakara Britanya nin diger tum bolgelerinden daha yakindir Ingiltere ve Fransa Folkestone yakinindaki Mans Tuneli ile birbirine bagli olsa da Fransa dan 34 km 21 mi deniz mesafesi uzakliktadir Ingiltere nin Irlanda Denizi Kuzey Denizi ve Atlantik Okyanusu nda da kiyilari bulunmaktadir Londra Liverpool ve Newcastle limanlari sirasiyla Thames Mersey ve Tyne gelgit nehirleri uzerindedir 350 km 220 mi uzunlugu ile Severn Ingiltere den gecen en uzun nehirdir Bristol Kanali na bosalir ve 2 m 6 6 ft yukseklige ulasabilen Severn Bore bir gelgit deligi ile dikkate degerdir Ancak tamami Ingiltere de bulunan en uzun nehir 346 km 215 mi uzunlugundaki Thames tir Ingiltere de ayrica pek cok gol bulunmakta olup en buyugu Lake District teki Windermere dir Malvern Tepeleri Ingiltere nin Worcestershire ve Herefordshire kontluklarinda yer almaktadir Tepeler Kirsal Ajansi tarafindan Olaganustu Dogal Guzellik Alani olarak belirlenmistir Ingiltere arazilerinin cogu alcak tepeler ve ovalardan kuzey ve batida ise yuksek ve daglik arazilerden olusur Ingiltere nin omurgasi olarak bilinen Pennine Daglari yaklasik 300 milyon yil onceki Paleozoyik Cag sonundan kalma ulkedeki en eski siradaglardir Jeolojik bilesimleri digerlerinin yani sira kumtasi ve kirectasi ve ayrica komuru icerir Yorkshire ve Derbyshire bolgeleri gibi kalsit alanlarinda karst manzaralari bulunmaktadir Pennine bolgesi bolgenin nehirlerinin verimli vadileriyle girintili cikintili yuksek arazilerdeki yuksek kirac arazilerden olusur Yorkshire Dales ve Peak District olmak uzere iki milli park icerirler Ingiltere nin en yuksek noktasi 978 metre 3 209 ft ile Lake District teki Scafell Pike dir Ingiltere ile Iskocya arasindaki sinirin iki yaninda Cheviot Tepeleri yer alir Arazi turleri arasindaki yaklasik ayrim cizgisi genellikle Tees Exe hatti ile gosterilir Ingiliz Ovalari ulkenin orta ve guney bolgelerinde yer alir ve Cotswold Tepeleri Chiltern Tepeleri North Downs ve South Downs dahil olmak uzere yesil inisli cikisli tepelerden olusur ve denizle bulustuklari yerde Dover in Beyaz Ucurumlari gibi beyaz kaya cikintilari olustururlar West Country de Guneybati Yarimadasi ndaki Dartmoor ve Exmoor granitle desteklenen yuksek kirac arazileri icerir Iklim Ingiltere iliman bir deniz iklimine sahiptir Ortalama olarak kisin 0 C den 32 F cok dusuk olmayan ve yazin 32 C den 90 F cok yuksek olmayan sicakliklarla karakterizedir Hava nispeten sik nemli ve degiskendir Guney Bati da birkac kucuk subarktik ve daha sicak alanlar bulunmaktadir Ingiltere nin kuzeyine dogru iklim sogur ve Ingiltere deki daglarin ve yuksek tepelerin cogu burada yer aldigindan bu bolgelerin iklimi uzerinde etkisi bulunmaktadir En soguk aylar Ocak ve ozellikle Ingiltere kiyilarinda olmak uzere Subat iken Temmuz ise normalde en sicak aydir Iliman ve sicak havalarin oldugu aylar Mayis Haziran Eylul ve Ekim aylaridir Yagislar yil boyunca oldukca esit bir sekilde yayilir Ingiltere nin iklimi uzerindeki onemli etkiler Atlas Okyanusu na yakinligi kuzey enlemi ve Korfez Akintisi tarafindan denizin isinmasidir Yagislar batida daha fazladir ve Lake District in bazi kisimlari ulkenin diger yerlerine gore daha fazla yagis almaktadir Hava durumu kayitlari basladigindan beri kaydedilen en yuksek sicaklik 19 Temmuz 2022 de Coningsby de 40 3 C 104 5 F iken en dusuk sicaklik ise 10 Ocak 1982 de Edgmond da 26 1 C 15 0 F idi Cevre ve doga Bayagi cit kusu Ingiltere de yaygin bulunan bir kus turudur Ingiltere nin faunasi cesitli habitatlarda genis bir omurgali ve omurgasiz yasami yelpazesiyle Britanya Adalari ndaki diger bolgelere benzemektedir Ulusal doga rezervleri NNR ulkedeki yaban hayati ve dogal ozellikler acisindan onemli yerler olarak belirlenmistir Genellikle nadir turleri veya ulusal duzeyde onemli bitki ve hayvan populasyonlarini icerirler Yaprak doken ormanlik alanlar tum Ingiltere de yaygindir ve Ingiltere nin yaban hayatinin cogu icin harika bir yasam alani saglar ancak bunlar Ingiltere nin kuzey ve yuksek kesimlerinde yerini ayni zamanda belirli yaban hayati turlerine de fayda saglayan igne yaprakli ormanlara birakir Bazi turler ozellikle de kahverengi fareden sonra en basarili sehir memelisi olan kizil tilki ve tahtali guvercin gibi diger hayvanlar hem kentsel hem de banliyo bolgelerde geliserek genisleyen kentsel cevreye uyum saglamistir YonetimBirlesik Krallik Parlamentosu nun merkezi olan Westminster Sarayi Sol tarafta Victoria Kulesi sag tarafta ise Big Ben Saat Kulesi yer almaktadir Ingiltere parlamenter sisteme sahip anayasal monarsi olan Birlesik Krallik in bir parcasidir Birlik Antlasmasi nin sartlarini yururluge koyan 1707 Birlik Yasalari nin Buyuk Britanya Kralligi ni olusturmak uzere Ingiltere ve Iskocya yi birlestirdigi 1707 den bu yana Ingiltere de bir hukumet bulunmamaktadir Birlikten once Ingiltere hukumdari ve Ingiltere Parlamentosu tarafindan yonetiliyordu Gunumuzde Ingiltere dogrudan Birlesik Krallik Parlamentosu tarafindan yonetilmektedir ancak Birlesik Krallik in diger ulkeleri devredilmis hukumetlere sahiptir Westminster Sarayi nda bulunan Birlesik Krallik Parlamentosu nun alt meclisi olan Avam Kamarasi nda Ingiltere deki toplam 650 secim bolgesinden 532 milletvekili bulunmaktadir Ingiltere Muhafazakar Parti den 345 Isci Partisi nden 179 Liberal Demokratlar dan yedi Yesiller Partisi nden bir milletvekili ve meclis baskani ile temsil edilmektedir Birlesik Krallik in diger ulkelerinin Iskocya Galler ve Kuzey Irlanda her birinin yerel meseleler icin kendi devredilmis parlamentolarina veya meclislerine sahip oldugu yetki devrinden bu yana Ingiltere de bunun nasil dengelenecegi konusunda tartismalar yasandi Baslangicta Ingiltere nin cesitli bolgelerinin devredilmesi planlanmisti ancak teklifin 2004 referandumunda Kuzey Dogu tarafindan reddedilmesinin ardindan bu gerceklestirilemedi Hukuk Kraliyet Adalet Mahkemeleri Yuzyillar boyunca gelistirilen Ingiliz hukuk sistemi cogu Ingiliz Milletler Toplulugu ulkesinde ve Amerika Birlesik Devletleri nde Louisiana haric kullanilanortak hukuk sistemlerinin temelidir Artik Birlesik Krallik in bir parcasi olmasina ragmen Ingiltere ve Galler Mahkemeleri nin hukuk sistemi Birlik Antlasmasi uyarinca Iskocya da kullanilandan ayri bir hukuk sistemi olarak devam etti Ingiliz hukukunun genel ozu mahkemelerde oturan yargiclar tarafindan sagduyularini ve ictihat bilgilerini stare decisis onlerindeki gerceklere uygulayarak yapilmasidir Mahkeme sistemi Temyiz Mahkemesi hukuk davalari icin Adalet Yuksek Mahkemesi ve ceza davalari icin Kraliyet Mahkemesi nden olusan Ingiltere ve Galler Yuksek Mahkemeleri tarafindan yonetilmektedir Birlesik Krallik Yuksek Mahkemesi Ingiltere ve Galler deki ceza ve hukuk davalarina bakan en yuksek mahkemedir Lordlar Kamarasi nin yargi islevlerini devralan anayasa degisikliklerinin ardindan 2009 yilinda kuruldu Yuksek Mahkemenin bir karari hiyerarsideki diger tum mahkemeler icin baglayicidir ve mahkemeler de bu talimatlari takip etmek zorundadir Ingiltere de suc orani 1981 1995 yillari arasinda artis gosterirken 1995 2006 yillari arasinda 42 dustu Hapishane nufusu ayni donemde ikiye katlanarak 100 000 de 147 ile Bati Avrupa daki en yuksek mahkum oranlarindan biri oldu Adalet Bakanligi na bagli Majestelerinin Cezaevi Servisi cogu hapishaneyi yonetmektedir ve Eylul 2022 itibariyla Ingiltere ve Galler de 81 309 mahkumu barindirmaktadir Guvenlik ise esas olarak yerel polis teskilatlari tarafindan saglanmaktadir Idari bolumler Northumberland Durham Lancashire Cheshire Derbs Notts Lincolnshire Rutland Leics Heref Worcs Staffs Shropshire Warks Northants Cambs Norfolk Suffolk Essex Herts Beds Bucks Oxon Glos Buyuk Londra Somerset Wiltshire Berkshire Kent Surrey Hampshire Dorset Devon Cornwall Bristol East Riding of Yorkshire Tyne ve Wear Cumbria Kuzey Yorkshire Guney Yorks Bati Yorkshire Greater Manc Merseyside Dogu Sussex Bati Sussex Wight Adasi Bati MidlandsIngiltere nin torensel kontluklari Ingiltere nin idari bolumleri yerel yonetim amaclari icin olusturulan cesitli idari kuruluslar tarafindan kontrol edilen dort duzeydeki alt ulusal bolumden olusur Ingiltere oncelikli olarak 48 torensel kontluga ayrilmaktadir Bunlar oncelikle cografi bir referans cercevesi olarak kullanilir Bunlardan 38 i Orta Cag dan bu yana kademeli olarak gelismistir bunlar 1974 te 51 e ve 1996 da gunumuz sayilarina gore yeniden duzenlendi Her birinin Birlesik Krallik hukumdarini yerel olarak temsil eden bir kraliyet temsilcisi ve yuksek serifi bulunmaktadir Buyuk Londra ve Scilly Adalari disinda Ingiltere yerel yonetim olarak 83 metropoliten ve metropoliten olmayan kontluga ayrilmaktadir Bu kontluklar yerel yonetim amaciyla kullanilan alanlara karsilik gelir ve tek bir bolgeden olusabilecegi gibi birkac bolgeye de ayrilabilmektedirler Bir ilce bir torensel kontluga bagli olabilir veya bir metropoliten olmayan kontluk icinde bir ilce kademesi bir kraliyet veya metropoliten ilce semt veya sehir statusune sahip olabilir veya uniter bir otorite olabilir Topluluk duzeyinde ise Ingiltere nin buyuk bir kismi kendi konseyleri olan civil parishlere bolunmustur 1994 ten 2010 larin basina kadar Ingiltere birkac amac dogrultusunda bolgelere bolundu Londra Bolgesi icin 1998 yilinda yapilan bir referandumla iki yil sonra Londra Meclisi kuruldu Torensel ve idari olarak bolge Londra Sehri ile Buyuk Londra arasinda bolunmus olup Buyuk Londra 32 semte ve Londra Sehri ise 25 mahalleye ayrilmaktadir EkonomiLondra nin merkezi is alani Canary Wharf tan bir gorunum Londra Ingiltere ve Birlesik Krallik in finans merkezidir Ingiltere ekonomisi dunyanin en buyuk ve en dinamik ekonomilerinden biridir kime gore Genellikle karma piyasa ekonomisi olarak kabul edilen bu ekonomi bircok serbest piyasa ilkesini benimsemis olmasina ragmen gelismis bir sosyal refah altyapisini surdurmektedir Ingiltere ekonomisi Birlesik Krallik ekonomisinin en buyuk kismini olusturmaktadir Ingiltere kimya ve ilac sektorlerinde ve basta havacilik ve uzay savunma ve yazilim endustrisi olmak uzere onemli teknik endustrilerde liderdir Birlesik Krallik in ana menkul kiymetler borsasi ve Avrupa nin en buyugu olan Londra Borsasi na ev sahipligi yapan baskent Londra Ingiltere nin ve Avrupa nin en buyuk finans merkezi olup 2014 yili itibariyla dunyanin da ikinci buyuk finans merkezidir 1694 yilinda Ingiltere hukumetine ozel bankaci olarak kurulan ve 1946 dan beri devlete ait bir kurum olan Ingiltere Bankasi Birlesik Krallik in merkez bankasidir Rolls Royce Ingiltere nin onde gelen luks arac markalarindan biridir Ingiltere Sanayi Devrimi ni ilk gerceklestiren ulkedir Ingiltere oldukca sanayilesmis bir ulkedir ancak 1970 lerden bu yana geleneksel agir sanayi ve imalat endustrilerinde bir dusus yasanmakta ve daha cok hizmet sektoru odakli bir ekonomiye verilen onem giderek artmaktadir Turizm her yil Ingiltere ye milyonlarca ziyaretci ceken onemli bir sektor haline geldi Ekonominin ihracat kismina ilac otomotiv ham petrol ile Kuzey Denizi petrolunun Ingiltere deki kisimlarindan elde edilen petrolun yani sira ucak motorlari ve alkollu icecekler hakimdir Yaratici endustriler 2005 yilinda GSKD nin 7 sini olusturdu ve 1997 ile 2005 yillari arasinda yilda ortalama 6 oraninda buyudu Londra ayni zamanda Avrupa nin en hizli buyuyen teknoloji merkezi olarak da adlandirilmaktadir Tarim yogun yuksek duzeyde mekanize ve Avrupa standartlarina gore verimli olup isgucunun yalnizca 2 si ile gida ihtiyacinin 60 ini karsilamaktadir Ingiltere onemli bir balikcilik endustrisine de sahiptir Ulke ayrica komur petrol dogalgaz kalay ve bakir gibi dogal kaynaklar acisindan da zengindir Ingiltere dunyanin en buyuk acik deniz ruzgar ciftligi olan Hornsea 2 ye ev sahipligi yapmaktadir Bilim ve teknoloji Isaac Newton solda 1643 1727 ve Charles Darwin sagda 1809 1882 bilim tarihinin en etkili isimleri arasindadirlar Ikisinin de mezari Westminster Abbey de yer almaktadir Ingiltere 17 yuzyildan itibaren Bilimsel Devrim in onde gelen merkezlerinden biriydi Sanayi Devrimi nin dogdugu yer olan Ingiltere 18 yuzyilin sonlari ve 19 yuzyilin baslarinda bircok onemli mucit cikardi Bilim ve matematik alanindan onde gelen Ingiliz isimler arasinda Isaac Newton Michael Faraday Robert Hooke Robert Boyle Joseph Priestley J J Thomson Charles Babbage Charles Darwin Stephen Hawking Christopher Wren John Dalton Alan Turing Francis Crick Joseph Lister Tim Berners Lee Paul Dirac Andrew Wiles Thomas Young ve Richard Dawkins yer almaktadir Unlu Ingiliz muhendisler arasinda toplu tasima ve gunumuz muhendisliginde devrim yaratan Great Western Railway bir dizi unlu vapur ve cok sayida onemli koprunun yaratilmasiyla taninan Isambard Kingdom Brunel bulunmaktadir Thomas Newcomen in buhar makinesi Sanayi Devrimi nin ortaya cikmasina yardimci oldu Edward Jenner in cicek asisinin kayitli tarihin baslangicindan bu yana insanligin tum savaslarinda kaybedilenlerden daha fazla hayat kurtardigi soylenmektedir Ingilizlerin icatlari ve kesifleri arasinda jet motoru ilk endustriyel iplik makinasi ilk bilgisayar ve ilk modern bilgisayar HTML ile birlikte World Wide Web ilk basarili insan kani nakli motorlu elektrikli supurge cim bicme makinesi emniyet kemeri hava yastikli tekne elektrik motoru buhar makinesi ve Darwin in evrim teorisi ve Dalton un atom teorisi gibi teoriler bulunmaktadir Newton evrensel cekim fikirlerini Newton mekanigini ve kalkulusu gelistirdi Robert Hooke ise kendi adini tasiyan esneklik yasasini gelistirdi Diger icatlar arasinda demir levha demiryolu termosifon kirma tasli asfalt lastik bant fare kapani kedi gozu yol isareti elektrik lambasinin ortak gelisimi buharli lokomotifler modern ekim mibzeri ve hassas muhendislikte kullanilan bircok modern teknik ve teknoloji yer almaktadir Bazi uzmanlar metrik sistemin en eski konseptinin 1668 de John Wilkins tarafindan icat edildigini iddia etmektedir Birlesik Krallik in ulusal bilimler akademisi olan Royal Society 28 Kasim 1660 da kurulan dunyanin en eski ulusal bilim kurumudur Cambridge dunyadaki bilim ve teknolojiye yonelik en yogun arastirma kumelerinden biridir Ulasim St Pancras Uluslararasi Tren Istasyonu Birlesik Krallik geneli ile Paris ve Bruksel e demiryolu hizmetleri saglayan Londra nin ana ic ve uluslararasi ulasim merkezlerinden biridir Londra nin kirmizi cift katli otobusleri Ingiltere nin sembolu konumundadir Ingiltere yogun ve modern bir ulasim altyapisina sahiptir Ingiltere de pek cok otoyolun yani sira Ingiltere nin dogusundan Londra dan Newcastle a ve oradan da Iskocya sinirina kadar uzanan A1 karayolu gibi bircok ana yol bulunmaktadir Ingiltere deki en uzun otoyol Rugby den Kuzey Bati ya ve Iskocya sinirina kadar uzanan 373 km 232 mi uzunlugundaki M6 dir Londra dan Leeds e giden M1 Londra yi cevreleyen M25 Manchester i cevreleyen M60 Londra dan Guney Galler e M4 Liverpool dan Manchester uzerinden Dogu Yorkshire a M62 ve Birmingham dan Bristol ve guneybatiya uzanan M5 otoyollari ise diger onemli yol guzergahlaridir Ulke genelinde otobus tasimaciligi yaygin olup bircok sirket tarafindan isletilmektedir Londra nin otobus agi hafta ici her gun alti milyon yolcu ile dunyanin en kapsamli ve Avrupa nin en buyuk otobus aglarindan biridir Londra Londra metrosu ve Newcastle Tyne ve Wear metrosu olmak uzere Ingiltere de iki kentte metro agi bulunmaktadir Manchester Manchester Metrolink Sheffield South Yorkshire Supertram Birmingham West Midlands Metro Nottingham Nottingham Express Transit ve Guney Londra Tramlink gibi kentlerde bircok kapsamli tramvay agi bulunmaktadir Ingiltere deki demiryolu tasimaciligi dunyanin en eskisi olup yolcu demiryollari 1825 te Ingiltere de ortaya cikmistir Britanya nin demiryolu aginin buyuk kismi Ingiltere de bulunmaktadir ve ulkeyi oldukca genis bir sekilde kapsamaktadir 1994 yilinda tamamlanan Mans Tuneli adli deniz alti demiryolu baglantisi araciligiyla Fransa ve Belcika ya demiryolu ulasimi erisimi mevcuttur Londra yi Midlands Kuzey Ingiltere ve Iskocya ya baglayacak yeni bir yuksek hizli kuzey guney demiryolu hatti olan High Speed 2 yapim asamasindadir Ingiltere nin ayrica kapsamli yurt ici ve uluslararasi havacilik baglantilari bulunmaktadir En buyuk havalimani uluslararasi yolcu sayisina gore olculen dunyanin en yogun ikinci havalimani olan Heathrow Havalimani dir Deniz yoluyla Liverpool dan Irlanda ya ve Man Adasi na ve Hull dan Hollanda ve Belcika ya kadar hem yerel hem de uluslararasi feribot tasimaciligi mevcuttur Ingiltere de yaklasik 7 100 km 4 400 mi gemi ulasimina elverisli su yolu bulunmaktadir ancak nehir tasimaciligi cok sinirlidir Thames Nehri Ingiltere nin en buyuk su yoludur ithalat ve ihracat Birlesik Krallik in uc buyuk limanindan biri olan Thames Halici ndeki Tilbury Limani nda yogunlasmistir DemografiMetropoliten veya metropoliten olmayan kontluklarin nufuslari 56 milyondan fazla nufusuyla Ingiltere Birlesik Krallik in en yuksek nufuslu ulkesidir ve toplam nufusun 84 unu olusturur Bir birim olarak ele alindiginda ve uluslararasi devletlerle karsilastirildiginda Ingiltere nufus bakimindan dunyanin 26 buyuk ulkesi haline gelmektedir Ingilizler Britanya halkinin bir parcasidir Ozellikle Amerika Birlesik Devletleri Kanada Avustralya Guney Afrika ve Yeni Zelanda olmak uzere Britanya Imparatorlugu nun eski bolgelerinde bir Ingiliz diasporasi vardir 1990 larin sonlarindan bu yana bircok Ingiliz Ispanya ya goc etti Ozellikle Guney Dogu Ingiltere nin ekonomik refahi nedeniyle Birlesik Krallik in diger bolgelerinden cok sayida ekonomik gocmen almistir Onemli bir Irlandali gocu de yasandi Almanlar ve Polonyalilar da dahil olmak uzere etnik olarak Avrupali sakinlerin orani 87 50 dir 1950 lerden bu yana cok daha uzaklardan eski Britanya kolonilerinden gelen baska insanlar da bulunmaktadir Ozellikle Ingiltere de yasayan insanlarin 6 sinin aile kokenleri cogunlukla Hindistan Pakistan ve Banglades olmak uzere Hint alt kitasindan gelmektedir Yaklasik 0 7 si Cinlidir Nufusun 2 90 i Afrika ve Karayipler den ozellikle de eski Britanya kolonilerinden gelen siyahlardan olusmaktadir 2007 de Ingiltere de ilkokul cagindaki cocuklarin 22 si etnik azinlik ailelerinden geliyordu 2011 de bu oran 26 5 ti 1991 ile 2001 yillari arasindaki nufus artisinin yaklasik yarisi gocten kaynaklanmistir Ingiltere de Birlesik Krallik hukumeti tarafindan Kernevekler de 2014 yilinda Ulusal Azinliklarin Korunmasina Iliskin Cerceve Sozlesmesi kapsaminda yerli ulusal azinlik olarak kabul edilmektedirler Buyuk Londra yerlesim bolgesi Ingiltere nin acik ara en buyuk kentsel alani ve dunyanin en islek sehirlerinden biri olup kuresel bir sehir olarak kabul edilir Manchester Birmingham Leeds Liverpool Newcastle Sheffield Bristol Coventry Leicester Nottingham ve Hull gibi diger onemli buyuklukte ve nufuza sahip diger kentsel alanlar genellikle kuzey Ingiltere de veya Midlands da yer almaktadir Ingiltere de nufus buyuklugu sehir statusu icin bir on kosul olmayip geleneksel olarak bu statu piskoposluk katedrallerinin bulundugu kentlere veriliyordu Din Canterbury Katedrali Canterbury Baspiskoposlugu nun merkezidir Ingiltere nin en eski ve en unlu Hristiyan yapilarindan biridir 2011 nufus sayiminda Ingiltere nufusunun 59 4 u dininin Hristiyan oldugunu 24 7 si herhangi bir dini olmadigini 5 i Musluman oldugunu 3 7 si diger dinlere mensup oldugunu aciklarken 7 2 si ise dinini belirtmemistir Hristiyanlik Ingiltere de en yaygin olarak uygulanan dindir Ingiltere nin yerlesik kilisesi 1530 larda VIII Henry nin Catherine ile evliligini iptal edememesi uzerine Roma ile olan iliskisini birakan Ingiltere Kilisesi dir Kilise kendisini hem Katolik hem de Protestan olarak gormektedir Yuksek Kilise ve Asagi Kilise gelenekleri vardir ve bazi Anglikanlar kendilerini Traktaryan Hareketi ni takip eden Anglokatolikler olarak gorurler Birlesik Krallik hukumdari yaklasik 26 milyon vaftiz edilmis uyesi olan bunlarin buyuk cogunlugu kiliseye duzenli olarak gitmeyen Ingiltere Kilisesi nin yuksek valisidir Canterbury baspiskoposunun dunya capindaki sembolik baskani olarak gorev yaptigi Anglikan Komunyonu nun bir parcasini olusturur Westminster Abbey York Katedrali Durham Katedrali ve Salisbury Katedrali gibi bircok katedral ve bolge kilisesi onemli mimari oneme sahip tarihi yapilardir Ikinci buyuk Hristiyan mezhebi ise Katolik Kilisesi dir Katolik Kurtulusu ndan sonra yeniden uygulamaya konmasindan bu yana Kilise 4 5 milyon uyenin cogu Ingiliz bulundugu Ingiltere ve Galler temelinde dini olarak orgutlenmistir Bugune kadar Ingiltere den IV Hadrianus olmak uzere bir papa cikmistir azizler Bede ve Anselmus ise kilise doktorlari olarak kabul edilmektedir Metodizm olarak bilinen bir Protestanlik bicimi ucuncu buyuk Hristiyan mezhebidir ve John Wesley araciligiyla Anglikanizm den dogmustur Lancashire ve Yorkshire in degirmen kasabalarinda ve Cornwall daki kalay madencileri arasinda yayilmistir Baptistler Kuveykirlar Kongregasyonalistler Uniteryenler ve Selamet Ordusu gibi diger baska azinlik mezhepler de bulunmaktadir Ingiltere nin koruyucu azizi Aziz George un bir ejderhayla mucadele ettigini tasvir eden bir tablo Ingiltere nin koruyucu azizi Aziz George dur sembolik haci Ingiltere bayraginda yer almaktadir Cuthbert Edmund Alban Wilfrid Aidan Edward John Fisher Thomas More Petroc Piran Margaret Clitherow ve Thomas Becket dahil olmak uzere bircok baska Ingiliz ve iliskili aziz bulunmaktadir Yahudilerin adada 1070 ten bu yana kucuk bir azinlik gecmisi bulunmaktadir Surgun Fermani nin ardindan 1290 da Ingiltere den kovuldular ve 1656 da geri donmelerine izin verildi Ozellikle 1950 li yillardan itibaren eski Britanya somurgelerinden goc nedeniyle farkli dinlere mensup insanlarin sayisi artti Islam bunlardan en yaygin olanidir ve gunumuzde Ingiltere deki nufusun yaklasik 5 ini olusturmaktadir Hinduizm Sihizm ve Budizm toplam 2 8 lik bir oranla ikinci sirada yer almaktadir Nufusun kucuk bir azinligi eski Pagan dinlerine inanmaktadir Ingiltere de insanlarin 24 7 si dinsiz oldugunu beyan etmistir Dil Ingilizcenin resmi dil oldugu veya yaygin olarak konusuldugu yerler Bugun dunya capinda yuz milyonlarca insan tarafindan konusulan Ingilizce nin kokeni ana dil olarak kaldigi Ingiltere den gelmektedir 2011 nufus sayimina gore nufusun 98 i tarafindan iyi veya cok iyi konusulmakta ve dunya capinda da yaygin olarak konusulmaktadir Ingilizce ogrenimi ve ogretimi onemli bir ekonomik faaliyettir Ingiltere icin resmi bir dili zorunlu kilan bir mevzuat bulunmamaktadir ancak resmi islerde kullanilan tek dil Ingilizcedir Ulkenin nispeten kucuk boyutuna ragmen bircok farkli bolgesel aksani bulunmaktadir Kernevekce 18 yuzyilda bir topluluk dili olarak ortadan kalkti ancak yeniden canlandirilmaktadir ve gunumuzde Avrupa Bolgesel Diller ve Azinlik Dillerini Koruma Antlasmasi kapsaminda korunmaktadir Cornwall daki insanlarin 0 1 i tarafindan konusulmaktadir ve cesitli ilk ve orta dereceli okullarda bir dereceye kadar ogretilmektedir Devlet okullari ogrencilere yedi yasindan itibaren ikinci bir dil veya ucuncu bir dil ogretmektedir bu diller cogunlukla Fransizca Ispanyolca veya Almanca dir 2007 yilinda yaklasik 800 000 okul ogrencisinin evinde yabanci bir dil konustugu en yaygin olani ise Pencapca ve Urduca oldugu bildirildi Ancak Ulusal Istatistik Ofisi tarafindan yayinlanan 2011 nufus sayimi verilerinin ardindan rakamlar artik Ingiltere de Ingilizceden sonra konusulan ana dilin Lehce oldugunu gostermektedir 2022 yilinda Britanya Isaret Dili Ingiltere nin resmi dili haline geldi Egitim Birlesik Krallik ta oldugu gibi Ingiltere de de 5 ila 16 yas arasinda egitim zorunludur Devlet tarafindan isletilen ve finanse edilen okullara Ingiliz ogrencilerin yaklasik 93 u devam etmektedir Bunlardan azinligi basta Ingiltere Kilisesi veya Katolik olmak uzere inanc okullaridir Uc ile dort arasi anaokulu 4 ile 11 arasi ilkokul ve 11 ile 16 arasi ortaokuldur ve altinci sinif koleje gitmek icin iki yillik uzatma secenegi bulunur Ingiltere deki cogu orta ogretim okulu kapsamli olmasina ragmen girisin 11 sinavini gecmenin zorunlu oldugu secmeli giris gramer okullari da bulunmaktadir Ingiliz ogrencilerin yaklasik 7 2 si ozel kaynaklar tarafindan finanse edilen ozel okullara gitmektedir Oxford Universitesi 1096 yilinda kurulmus olup dunyanin en eski ikinci universitesi unvanina sahiptir Ogrenciler zorunlu egitimi tamamladiktan sonra GCSE sinavlarina girerler ve bunun ardindan ileri egitime devam etmeye ve bir ileri egitim kolejine gitmeye karar verebilirler Ingiltere de 90 in uzerinde universite bulunmaktadir ve bunlardan bazilari dunyanin en ust duzey universiteleri arasinda yer alir 2024 itibariyla Ingiltere merkezli dort universite Cambridge Universitesi Oxford Universitesi Imperial College London ve University College London 2024 QS Dunya Universite Siralamalari nda ilk on arasinda yer almaktadir 1209 yilinda kurulan Cambridge Universitesi ve 1096 yilinda kurulan Oxford Universitesi Ingilizce konusulan dunyanin en eski iki universitesidir Ogrenciler genellikle ogrenim ucretlerini ve yasam masraflarini karsilamak icin ogrenci kredisi alma hakkina sahiptir Lisans ogrencilerine sunulan ilk derece genellikle tamamlanmasi uc yil suren lisans derecesidir Ogrenciler daha sonra genellikle bir yil suren yuksek lisans derecesi veya uc veya daha fazla yil suren doktora derecesi icin calisabilirler Londra Ekonomi Okulu hem ogretim hem de arastirma acisindan dunyanin onde gelen sosyal bilim kurumu olarak tanimlanmaktadir London Business School dunyanin onde gelen isletme okullarindan biri olarak kabul edilmektedir ve 2010 yilinda MBA programi Financial Times tarafindan dunyanin en iyileri arasinda yer almistir Winchester College Eton St Paul s School Harrow School ve Rugby School gibi Ingiltere nin en taninmis okullarinin cogu ucret odeyen kurumlardir Saglik Birmingham daki Kralice Elizabeth Hastanesi Ulusal Saglik Hizmeti NHS ulkedeki saglik hizmetlerinin cogunlugunu saglamaktan sorumlu kamu tarafindan finanse edilen bir saglik sistemidir NHS 5 Temmuz 1948 de 1946 tarihli Ulusal Saglik Hizmeti Yasasi nin hukumlerini yururluge koyarak basladi Hizmet ekonomist ve sosyal reformcu William Beveridge tarafindan hazirlanan Beveridge Raporu nun bulgularina dayaniyordu NHS buyuk olcude genel vergiler ve Ulusal Sigorta odemeleriyle finanse edilmektedir bazi kisilerden goz muayeneleri dis bakimi receteler ve kisisel bakim icin ucret alinmasina ragmen hizmetlerinin cogunu kullanim aninda ucretsiz saglamaktadir Ingiltere de ortalama yasam beklentisi erkeklerde 77 5 yil kadinlarda ise 81 7 yil olup Birlesik Krallik taki dort ulke arasinda en yuksek olanidir Ingiltere nin guneyi kuzeye gore daha yuksek bir yasam beklentisine sahiptir ancak bolgesel farkliliklar yavas yavas kapanmaktadir 1991 1993 ile 2012 2014 arasinda Kuzey Dogu da beklenen yasam suresi 6 0 yil Kuzey Bati da ise 5 8 yil artmistir KulturFolklor Robin Hood ve Leydi Marian Ingiltere Krali I Richard ile Ingiliz folkloru yuzyillar boyunca gelisme gostermistir Bazi karakterler ve hikayeler Ingiltere nin her yerinde mevcuttur ancak cogu belirli bolgelere aittir Yaygin folklorik varliklar arasinda pixieler devler elfler oculer troller goblinler ve cuceler bulunur Melek Offa ve Demirci Volund gibi bircok efsane ve halk geleneginin eski oldugu dusunulurken digerleri Norman istilasindan sonra ortaya cikmistir Robin Hood un ve onun Sherwoodlu Neseli Adamlar Cetesi nin anlatildigi efsaneler ve Nottingham Serifi ile yaptiklari savaslar bunlarin en bilinenleri arasindadir Yuksek Orta Cag boyunca Brython geleneklerinden kaynaklanan masallar Ingiliz folkloruna girdi ve Arthur efsanesine donustu Bunlar Kral Arthur Camelot Ekskalibur Merlin ile Lancelot gibi Yuvarlak Masa Sovalyeleri ni iceren Anglonorman Galli ve Fransiz kaynaklarindan turetilmistir Bu hikayeler en merkezi sekilde Monmouth lu Geoffrey in Historia Regum Britanniae Britanya Krallarinin Tarihi kitabinda bir araya getirilmistir Bazi halk figurleri hikayesi yuzyillar boyunca aktarilan yari ya da gercek tarihi kisilere dayanmaktadir 5 Kasim da insanlar Guy Fawkes in Barut Komplosu nun engellenmesini anmak icin Senlik Atesi Gecesi ni kutlamaktadirlar Morris dansi Mayis diregi dansi Kuzey Dogu da Rapper kilici Yorkshire da Uzun Kilic dansi Mummers oyunu Leicestershire da sise tekmeleme ve Cooper s Tepesi Peynir Yuvarlama Festivali gibi gunumuze kadar katilan cesitli ulusal ve bolgesel halk etkinlikleri bulunmaktadir Resmi bir ulusal kostum yoktur ancak cockneylerle iliskilendirilen Pearly Kings ve Queens Kraliyet Muhafizi Morris kostumu ve Beefeaters gibi birkaci iyice yerlesmistir Mimarlik Tarih oncesi donemde bircok antik dikili tas anit dikilmistir en bilinenleri arasinda Stonehenge Devil s Arrows Rudston Monolith ve Castlerigg yer almaktadir Antik Roma mimarisinin ortaya cikisiyla birlikte bazilikalar hamamlar amfitiyatrolar zafer takilari villalar Roma tapinaklari Roma yollari Roma kaleleri barakalar ve su kemerleri gelisti Londra Bath York Chester ve St Albans gibi ilk sehir ve kasabalari Romalilar kurmustur Belki de en bilinen ornek kuzey Ingiltere boyunca uzanan Hadrian Duvari dir Iyi korunmus bir diger ornek ise Bath taki Roma Hamamlari dir Bodiam Kalesi Dogu Sussex te Robertsbridge yakininda bulunan 14 yuzyildan kalma hendekli bir kaledir Erken Orta Cag mimarisinin laik binalari cogunlukla cati kaplamasi icin sazli kerestenin kullanildigi basit yapilardi Dini mimari Hibernosakson manastirciliginin bir sentezinden Erken Hristiyan bazilikasina ve pilaster seritleri bos kemerler korkuluk direkleri ve ucgen basli acikliklarla karakterize edilen mimariye kadar uzaniyordu 1066 daki Norman fethinden sonra cesitli kaleler kuruldu en iyi bilinenleri Londra Kalesi Warwick Kalesi Durham Kalesi ve Windsor Kalesi dir Plantagenet Donemi boyunca Canterbury Katedrali Westminster Abbey ve York Katedrali gibi Orta Cag katedralleri gibi onemli orneklerle Ingiliz Gotik mimarisi gelisti Norman mimarisiyle genisleyen kaleler saraylar buyuk evler universiteler ve paris kiliseler de vardi Orta Cag mimarisi 16 yuzyil Tudor stiliyle tamamlandi Artik Tudor kemeri olarak bilinen dort merkezli kemer yurt icindeki dal orgulu evler gibi tanimlayici bir ozellikti Ronesans in ardindan Hristiyanlikla sentezlenmis klasik antik caglari yansitan bir mimari bicimi ortaya cikti mimar Christopher Wren in Ingiliz Barok tarzi ozellikle desteklendi George mimarisi basit bir Palladyan formu cagristiran daha rafine bir tarzi takip etti Bath taki Royal Crescent bunun en iyi orneklerinden biridir Viktorya Donemi nde romantizmin ortaya cikmasiyla birlikte Neogotik mimari ortaya cikti Buna ek olarak Sanayi Devrimi ayni donemde Kristal Saray gibi yapilarin da onunu acti 1930 lardan bu yana alimlanisi genellikle tartismali olan cesitli modernist bicimler ortaya cikti ancak gelenekci direnis hareketleri etkili yerlerde destek almaya devam etmektedir Bahceler Stourhead deki peyzaj bahcesi 17 yuzyilin buyuk peyzaj sanatcilarindan ilham alan peyzaj bahcesi 1750 lerde ilk acildiginda yasayan bir sanat eseri olarak tanimlanmistir Lancelot Brown tarafindan gelistirilen peyzaj bahceciligi Ingiliz peyzaj bahcesi icin uluslararasi bir trend olusturdu Bahcecilik ve bahceleri ziyaret etmek tipik Ingiliz ugraslari olarak kabul edilir Ingiliz bahcesi idealize edilmis bir doga manzarasi sunuyordu Buyuk kir evlerinde Ingiliz bahcesi genellikle golleri agac korularinin karsisinda hafifce dalgalanan cimleri ve pastoral bir pastoral manzarayi yeniden yaratmak icin tasarlanmis klasik tapinaklarin Gotik kalintilarin koprulerin ve diger pitoresk mimarilerin yeniden canlandirilmasindan olusuyordu 18 yuzyilin sonuna gelindiginde Ingiliz bahcesi Fransiz peyzaj bahcesi ve Rusya da da I Pavel in bahceleri tarafindan taklit ediliyordu 19 yuzyilda dunya capinda ortaya cikan halka acik park ve bahceler uzerinde de buyuk etkisi oldu Ingiliz peyzaj bahcesi Ingiliz kir evi ve malikanelerine odaklanmisti RHS Chelsea Cicek Gosterisi her yil Kraliyet Hortikultur Dernegi tarafindan duzenlenmektedir ve dunyanin en buyuk bahcecilik fuaridir Gorsel sanatlar John William Waterhouse un 1888 tarihli On Raffaelocu Shalott Leydisi tablosu Bilinen en eski ornekler en cok Kuzey Yorkshire Northumberland ve Cumbria da one cikan tarih oncesi kaya ve magara sanati parcalaridir ancak ayni zamanda daha guneyde ornegin Creswell Crags de de gorulmektedirler MS 1 yuzyilda Roma kulturunun gelisiyle birlikte heykel bust cam isciligi ve mozaik gibi cesitli sanat turleri norm haline geldi Lullingstone ve Aldborough dakiler gibi hayatta kalan cok sayida eser bulunmaktadir Erken Orta Cag da stil yontulmus haclar ve fildisileri el yazmasi tablolari altin ve emaye mucevherleri tercih ediyordu ve 2009 da kesfedilen Staffordshire definesinde oldugu gibi karmasik ic ice gecmis tasarimlara olan sevgiyi gosteriyordu Bu harmanlanmis Gal ve Anglikan tarzlari arasinda ornegin Lindisfarne Incilleri ve Vespasian Mezmurlari bulunmaktaydi Daha sonra Gotik sanat Winchester ve Canterbury de populerdi St AEthelwold un Kutsamasi ve Luttrell Psalter gibi ornekler hayatta kaldi Tudor Donemi onde gelen sanatcilari saraylarinin bir parcasi olarak gordu Ingiliz sanatinin kalici bir parcasi olarak kalacak olan portre resmi Alman Hans Holbein tarafindan desteklendi ve Nicholas Hilliard gibi yerel sanatcilar tarafindan bunun uzerine insa edildi Stuartlar doneminde Kita Avrupasi sanatcilari ozellikle Flamanlar etkiliydi donemin ornekleri arasinda Anthony van Dyck Peter Lely Godfrey Kneller ve William Dobson yer almaktadir 18 yuzyilda Kraliyet Sanat Akademisi kuruldu Thomas Gainsborough ve Joshua Reynolds un Ingiltere nin en degerli sanatcilarindan ikisi haline gelmesiyle Yuksek Ronesans a dayanan bir klasisizm hakim oldu 19 yuzyilda John Constable ve J M W Turner onemli manzara sanatcilariydi Norwich Okulu peyzaj gelenegini surdururken Holman Hunt Dante Gabriel Rossetti ve John Everett Millais gibi sanatcilarin onderlik ettigi On Raffaeloculuk akimi canli ve detayli uslubuyla Erken Ronesans tarzini yeniden canlandirdi 20 yuzyil sanatcilari arasinda one cikan Britanya heykel sanatinin ve genel olarak Britanya modernizminin sesi olarak kabul edilen Henry Moore du Edebiyat ve felsefe Yazar ve sair William Shakespeare Ingiliz edebiyatinin en cok savunulan yazarlarindan biridir Bede ve Alcuin gibi ilk yazarlar eserlerini Latince yazdilar Eski Ingiliz edebiyati doneminde Judith Caedmon un Hymn ve hagiografiler gibi Hristiyan yazilarinin yani sira destansi siir Beowulf ve Anglosakson Kronigi gibi dunyevi duzyazisi gibi eserler uretildi Norman fethinin ardindan Latince Anglonorman edebiyatinin yani sira egitimli siniflar arasinda da devam etti Orta Ingiliz edebiyati Canterbury Hikayeleri eserinin yazari Geoffrey Chaucer in yani sira Gower Pearl Poet ve Langland ile ortaya cikti Fransisken olan Ockhamli William ve Roger Bacon Orta Cag in onemli filozoflariydi Revelations of Divine Love kitabinin yazari Norwichli Juliana onde gelen bir Hristiyan mistigiydi Ingiliz Ronesans edebiyatiyla birlikte Erken Modern Ingiliz tarzinda ortaya cikti Hamlet Romeo ve Juliet Macbeth ve Bir Yaz Gecesi Ruyasi gibi eserleri bulunan William Shakespeare Ingiliz edebiyatinin en cok savunulan yazarlarindan biri olmaya devam etmektedir Christopher Marlowe Edmund Spenser Philip Sydney Thomas Kyd John Donne ve Ben Jonson Elizabeth Donemi nin diger taninmis yazarlaridir Francis Bacon ve Thomas Hobbes bilimsel yontem ve toplumsal sozlesme de dahil olmak uzere deneycilik ve materyalizm uzerine yazdilar Filmer Krallarin Ilahi Hakki uzerine yazdi Marvell Ingiltere Toplulugu nun en taninmis sairiydi John Milton ise Restorasyon sirasinda Kayip Cennet eserinin yazariydi Harry Potter in Leicester Meydani ndaki heykeli J K Rowling in yedi kitap halinde yazdigi ve genc buyucu Harry Potter i takdim ettigi roman serisi 600 milyon kopyayla dunyanin en cok satan kitap serisidir Aydinlanma Cagi nin en onde gelen filozoflarindan bazilari John Locke Thomas Paine Samuel Johnson ve Jeremy Bentham di Daha radikal unsurlara daha sonra muhafazakarligin kurucusu olarak kabul edilen Edmund Burke tarafindan karsi cikildi Sair Alexander Pope hicivli dizeleriyle buyuk saygi gordu Ingilizler romantizmde onemli bir rol oynadi Samuel Taylor Coleridge George Gordon Byron John Keats Mary Shelley Percy Bysshe Shelley William Blake ve William Wordsworth onemli isimlerdi Sanayi Devrimi ne tepki olarak tarim yazarlari ozgurluk ile gelenek arasinda bir yol aradilar William Cobbett G K Chesterton ve Hilaire Belloc ana temsilciler olurken lonca sosyalizminin kurucusu Arthur Penty ve kooperatif hareketi savunucusu G D H Cole bir sekilde ilgilidir Deneycilik John Stuart Mill ve Bertrand Russell araciligiyla devam ederken Bernard Williams analitikle ilgilendi Viktorya Donemi yazarlari arasinda Charles Dickens Bronte kardesler Jane Austen George Eliot Rudyard Kipling Thomas Hardy H G Wells ve Lewis Carroll yer almaktadir O zamandan beri Ingiltere George Orwell D H Lawrence Virginia Woolf C S Lewis Enid Blyton Aldous Huxley Agatha Christie Terry Pratchett J R R Tolkien ve J K Rowling gibi romancilar yetistirmeye devam etti Muzik ve sahne sanatlari The Beatles populer muzikte ticari acidan en basarili ve elestirmenlerce begenilen gruptur Ingiltere nin geleneksel halk muzigi asirlik bir gecmise sahiptir ve bircok ture onemli olcude katkida bulunmustur cogunlukla heyamola jigler hornpipe ve dans muzigi gibi unsurlar bulunur Bunun farkli varyasyonlari ve bolgesel ozellikleri bulunmaktadir 16 yuzyilda Wynkyn de Worde tarafindan basilan Robin Hood un yer aldigi baladlar John Playford un The Dancing Master ve Robert Harley nin Roxburghe Ballads koleksiyonlari gibi onemli bir eserdir En cok bilinen sarkilardan bazilari arasinda Greensleeves Pastime with Good Company Maggie May ve Spanish Lady bulunur Mary Mary Pretty Contrary Roses Are Red Jack and Jill London Bridge Is Falling Down The Grand Old Duke of York Hey Diddle Diddle ve Humpty Dumpty gibi bircok tekerleme Ingilizce kokenlidir Geleneksel Ingilizce Noel sarkilari arasinda We Wish You a Merry Christmas The First Noel I Saw Three Ships ve God Rest You Merry Gentlemen yer alir Klasik muzikteki ilk Ingiliz besteciler arasinda Ronesans sanatcilari Thomas Tallis ve William Byrd ardindan Barok donemden Henry Purcell ve yurtsever sarkisi Rule Britannia ile taninan Thomas Arne yer alir Bestecilik yasaminin cogunu Londra da geciren Almanya dogumlu George Frideric Handel klasik muzigin en taninmis eserlerinden bazilarini ozellikle de Ingiliz oratoryolarini Messiah Solomon Su Muzigi ve Kraliyet Havai Fisek Senligi icin Muzik gibi eserler yaratti 20 yuzyilda Ingiltere den gelen bestecilerin profilinde Edward Elgar Benjamin Britten Frederick Delius Gustav Holst Ralph Vaughan Williams ve digerlerinin onderliginde bir canlanma yasandi Gunumuzun Ingiliz bestecileri arasinda Piyano ile taninan Michael Nyman ve muzikalleri West End de ve dunya capinda buyuk basarilara imza atan Andrew Lloyd Webber yer almaktadir Royal Albert Hall acildigi 1871 yilindan bu yana bircok performans turunden dunyanin onde gelen sanatcilari sahnesinde barindirdi Populer muzikte bircok Ingiliz grup ve solo sanatci tum zamanlarin en etkili ve en cok satan muzisyenleri olarak gosteriliyor Beatles Led Zeppelin Pink Floyd Elton John Queen Rod Stewart David Bowie Rolling Stones ve Def Leppard gibi sanatcilar dunyanin en cok satan kayit sanatcilari arasinda yer almaktadir British Invasion progresif rock hard rock Mod glam rock heavy metal Britpop indie rock gotik rock shoegazing acid house garage trip hop drum and bass ve dubstep gibi pek cok muzik turunun kokeni veya guclu iliskilerinin bulundugu Ingiltere dir Glastonbury V Festival ve Reading ve Leeds Festivalleri gibi yaz ve sonbahar aylarindaki buyuk acik hava muzik festivalleri populerdir Ingiltere deki en onemli opera binasi Covent Garden daki Royal Opera House dir The Proms Ingiliz takviminde her yil duzenlenen onemli bir kulturel etkinliktir Kraliyet Balesi dunyanin onde gelen klasik bale topluluklarindan biridir Kraliyet Muzik Akademisi Birlesik Krallik taki en eski konservatuvardir 1822 de kurulmustur ve kraliyet fermanini 1830 da almistir Ingiltere BBC Senfoni Orkestrasi Kraliyet Filarmoni Orkestrasi Filarmoni Orkestrasi ve Londra Senfoni Orkestrasi gibi cok sayida buyuk orkestraya ev sahipligi yapmaktadir Ingiltere de ortaya cikan diger eglence turleri arasinda sirk ve panto yer alir Sinema Peter O Toole David Lean in 1962 yapimi Arabistanli Lawrence filmindeki Thomas E Lawrence rolunde 1963 te Oscar Odulu de kazanan Arabistanli Lawrence siklikla simdiye kadar yapilmis en iyi filmlerden biri olarak belirtilmektedir Aralarinda Alfred Hitchcock Charlie Chaplin David Lean Laurence Olivier Vivien Leigh John Gielgud Peter Sellers Julie Andrews Michael Caine Gary Oldman Helen Mirren Kate Winslet ve Daniel Day Lewis in de bulundugu tum zamanlarin en buyuk aktorlerinden yonetmenlerinden ve sinema filmlerinden bazilarini uretmistir Hitchcock ve Lean elestirmenlerden en cok begenilen film yapimcilari arasinda yer almaktadirlar Hitchcock un Kiraci Sisli Bir Londra Hikayesi 1926 adli filmi sinemada gerilim turunun sekillenmesine yardimci olurken 1929 tarihli Santaj filmi genellikle Britanya nin ilk sesli uzun metrajli filmi olarak kabul edilir Ingiltere deki baslica film studyolari arasinda Pinewood Elstree ve Shepperton bulunmaktadir Tum zamanlarin ticari acidan en basarili filmlerinden bazilari Ingiltere de cekilmistir bunlarin arasinda en yuksek hasilat yapan iki film serisi Harry Potter ve James Bond bulunmaktadir Londra daki Ealing Studios dunyanin surekli calisan en eski film studyosu olma iddiasina sahiptir Pek cok sinema filmi muziklerini kaydetmesiyle unlu Londra Senfoni Orkestrasi ilk kez 1935 te film muzikleri hazirladi Christopher Lee nin basrol oynadigi Hammer Horror filmleri kan ve cesareti renkli gosteren ilk kanli korku filmlerinin yapimina tanik oldu BFI Top 100 British films arasinda Birlesik Krallik kamuoyu tarafindan duzenli olarak tum zamanlarin en komik filmi olarak oylanan Brian in Hayati 1979 filmi de yer almaktadir Ingiliz yapimcilar ayni zamanda uluslararasi ortak yapimlarda da aktif olarak yer almaktadirlar ve Ingiliz aktorler yonetmenler ve ekip Amerikan filmlerinde duzenli olarak yer alirlar Birlesik Krallik film konseyi David Yates Christopher Nolan Mike Newell Ridley Scott ve Paul Greengrass i 2001 den bu yana ticari acidan en basarili bes Ingiliz yonetmen olarak siraladi Diger cagdas Ingiliz yonetmenler arasinda Sam Mendes Guy Ritchie ve Richard Curtis yer almaktadir Guncel aktorler arasinda Tom Hardy Daniel Craig Jason Statham Benedict Cumberbatch Lena Headey Felicity Jones Emilia Clarke Lashana Lynch ve Emma Watson yer almaktadir Hareket yakalama calismalariyla begeni toplayan Andy Serkis 2011 yilinda Londra da The Imaginarium Studios u acti Londra daki gorsel efekt sirketi Framestore modern sinemada en cok begenilen ozel efektlerden bazilarini uretti Pek cok basarili Hollywood filmi Ingilizleri hikayelerini veya olaylarini konu alir Disney animasyon filmlerinin Ingiliz Dongusu arasinda Alice Harikalar Diyarinda Orman Cocugu ve Ayi Winnie nin Maceralari yer almaktadir Sit alanlari ve kurumlar Londra daki Doga Tarihi Muzesi Birlesik Krallik taki 25 UNESCO Dunya Mirasi Listesi ndeki alanlardan 17 si Ingiltere sinirlari icerisinde yer almaktadir Bunlardan en bilinenlerinden bazilari Hadrian Duvari Stonehenge Avebury ve Baglantili Siteler Londra Kalesi Jurassic Coast Saltaire Ironbridge Vadisi Blenheim Sarayi ve Lake District tir Londra dunyanin en cok ziyaret edilen sehirlerinden biridir ve kuresel bir finans sanat ve kultur merkezi olarak kabul edilir Londra daki British Museum dunyanin en buyuk ve en kapsamli koleksiyonlarindan biridir kime gore ve dunya genelindeki insan kulturu tarihini gosteren ve belgeleyen yedi milyondan fazla nesneyi barindirmaktadir Londra daki Britanya Kutuphanesi ulusal kutuphanedir ve yaklasik 25 milyonu kitap olmak uzere bilinen hemen hemen tum dil ve formatlarda 150 milyondan fazla ogeyi barindiran dunyanin en buyuk arastirma kutuphanelerinden biridir Trafalgar Meydani ndaki National Gallery 13 yuzyilin ortalarindan 1900 e kadar uzanan 2 300 den fazla tablodan olusan bir koleksiyona ev sahipligi yapmaktadir Tate galerileri Britanya ve uluslararasi modern sanatin ulusal koleksiyonlarina ev sahipligi yapmaktadir ayni zamanda Turner Odulu ne de ev sahipligi yapmaktadir Mutfak Balik ve patates Ingiliz mutfaginin yaygin olarak tuketilen bir yemegidir Erken modern donemden bu yana Ingiltere nin yemekleri tarihsel olarak basit yaklasim ve yuksek kaliteli dogal urunlere olan guven ile karakterize edilmistir kaynak belirtilmeli kime gore Orta Cag ve Ronesans doneminde Ingiliz mutfagi mukemmel bir une sahipti ancak Sanayi Devrimi sirasinda kentlesmenin artmasiyla birlikte bir dusus basladi Ancak Ingiliz mutfagi son zamanlarda bir canlanma yasadi ve bu durum yemek elestirmenleri tarafindan Restaurant dergisinde dunya listelerindeki en iyi restorani olarak bazi iyi derecelerle kabul edildi Ingiliz yemeklerinin geleneksel ornekleri arasinda cesitli sebzeler Yorkshire pudingi ve gravy ile servis edilen kavrulmus et yemegi iceren Pazar rostosu yer alir Diger one cikan yemekler arasinda balik ve patates kizartmasi ile tam Ingiliz kahvaltisi yer alir Ayrica biftek ve bobrek turtasi biftek ve ale turtasi coban payi domuz turtasi ve Kernevek pasty gibi cesitli etli turtalar tuketilir Sosisler genellikle ya bangers and mash veya toad in hole olarak yaygin olarak tuketilmektedir Lancashire guveci kuzeybati kokenli iyi bilinen bir guvectir En populer peynirlerden bazilari Cedar Red Leicester Wensleydale Double Gloucester ve Blue Stilton dur Tavuk tikka masala ve balti gibi bircok Anglohint hibrit yemegi de ortaya cikmistir Geleneksel Ingiliz tatlilari arasinda elmali turta ve spotted dick bulunur Tatli hamur isleri arasinda recel veya kremayla servis edilen scone lar kurutulmus meyve somunlari Eccles kekleri ve mince pie larin yani sira tatli veya baharatli biskuviler yer alir Yaygin alkolsuz icecekler arasinda cay ve kahve siklikla tuketilen alkollu icecekler arasinda sarap elma sarabi ve bitter mild ale stout ve kahverengi ale gibi Ingiliz biralari bulunur Medya Salford da bulunan MediaCityUK Avrupa nin en buyuk medya uretim tesislerinden biridir 1922 yilinda kurulan BBC Birlesik Krallik in kamu tarafindan finanse edilen radyo televizyon ve internet yayin kurulusudur ve dunyanin en eski ve en buyuk yayincisidir Birlesik Krallik Ingiltere ve yurt disinda cok sayida televizyon ve radyo istasyonu isletmektedir ve yurt ici hizmetleri televizyon lisansi ile finanse edilmektedir BBC World Service BBC nin sahibi oldugu ve islettigi uluslararasi bir yayincidir Dunyanin her turden en buyuk uluslararasi yayincisidir ve 40 tan fazla dilde radyo haberleri konusmalar ve tartismalar yayinlamaktadir Londra Ingiltere deki medya sektorune hakimdir Manchester da ayni zamanda onemli bir ulusal medya merkezi olmasina ragmen ulusal gazeteler televizyon ve radyo buyuk olcude Londra da bulunmaktadir Kitaplar rehberler ve veritabanlari dergiler dergiler ve is medyasi gazeteler ve haber ajanslarini iceren Birlesik Krallik yayincilik sektorunun toplam cirosu yaklasik 20 milyar sterlindir ve yaklasik 167 000 kisiyi istihdam etmektedir Ingiltere de basilan ulusal gazeteler arasinda The Times The Guardian The Daily Telegraph ve Financial Times bulunmaktadir Ingiltere de yayinlanan ve dunya capinda dolasima giren dergi ve dergiler arasinda da Nature New Scientist The Spectator Prospect NME ve The Economist bulunmaktadir Spor 19 yuzyilda su anda dunya capinda oynanan bircok sporun kurallastirildigi yerdir Ingiltere kokenli sporlar arasinda futbol kriket ragbi birligi ragbi ligi tenis boks badminton squash rounders hokey snooker bilardo dart masa tenisi cim topu netbol safkan at yarisi tazi yarisi ve tilki avciligi yer alir Bunun disinda golf yelken ve Formula 1 in gelismesine de yardimci oldu Wembley Stadyumu nda Manchester City ile Manchester United arasinda oynanan 2023 FA Cup finali Stadyum 90 000 kisilik kapasitesi ile Birlesik Krallik in en buyuk ve Avrupa nin ikinci buyuk stadyumudur Futbol bu sporlar icinde en populeridir Ingiltere 1872 yilinda ilk uluslararasi futbol macinda Iskocya ile karsilasti FIFA tarafindan futbolun evi olarak anilan Ingiltere 1966 FIFA Dunya Kupasi na ev sahipligi yapti ve kazandi Ingiltere FIFA tarafindan kulup futbolunun dogum yeri olarak kabul edilmektedir 1857 de kurulan Sheffield FC dunyanin en eski futbol kulubudur Ingiltere nin en ust ligi Premier League dunyanin en cok izlenen futbol ligidir Ingiltere yine ev sahipligini yaptigi 2022 Avrupa Kadinlar Futbol Sampiyonasi ni da kazandi Ragbi birligi 19 yuzyilin baslarinda Warwickshire deki Rugby School da ortaya cikti Kulup katiliminin en ust seviyesi Premiership Rugby dir Ragbi ligi 1895 yilinda Huddersfield da dogdu ve en cok Lancashire Yorkshire ve Cumbria olmak uzere kuzey Ingiltere de populerdir Kulup takimlari Super League de oynamaktadirlar Kriketin genel olarak erken Orta Cag doneminde Weald in ciftcilik ve metal isleme topluluklari arasinda gelistirildigi dusunulmektedir Ingiltere kriket takimi Ingiltere ve Galler in birlesiminden olusan bir takimdir Oyunun en buyuk rekabetlerinden biri Ingiltere ve Avustralya arasinda 1882 den beri oynanan The Ashes serisidir Londra da bulunan Lord s Cricket Ground bazen Kriketin Mekke si olarak anilir Ingiltere 2019 Kriket Dunya Kupasi ni kazandiktan sonra futbol ragbi ve kriket dallarinda Dunya Kupalari kazanan ilk ulke oldu Eski Formula 1 dunya sampiyonu Nigel Mansell 1990 da Silverstone da yarisirken Pist 1950 de ilk Formula 1 Dunya Sampiyonasi yarisina ev sahipligi yapti Golf kismen Iskocya ile olan kulturel ve cografi baglarindan dolayi Ingiltere de de one cikmaktadir Dunyanin en eski golf turnuvasi ve golfun ilk buyuk turnuvasi hem Ingiltere de hem de Iskocya da oynanan Britanya Acik tir Tenis 19 yuzyilin sonlarinda Birmingham da ortaya cikti ve Wimbledon Tenis Turnuvasi dunyadaki en eski tenis turnuvasidir ve yaygin olarak en prestijli turnuva olarak kabul edilir Wimbledon Ingiliz kultur takviminde onemli bir yere sahiptir Dart ise geleneksel bir pub oyunu olup ayrica profesyonel bir spordur Silverstone daki 1950 Britanya Grand Prix si yeni olusturulan Formula 1 Dunya Sampiyonasi nin ilk yarisiydi Teknik acidan en gelismis yaris arabalarindan bazilarini uretti ve gunumuzun yaris sirketlerinin cogu operasyon ussu olarak Ingiltere yi secmektedir Ingiltere ayni zamanda motosiklet yol yarislarinin onde gelen sampiyonasi olan Grand Prix motosiklet yarislarinda da zengin bir mirasa sahiptir ve bircok dunya sampiyonu yetistirmistir William Penny Brookes modern Olimpiyat Oyunlari nin formatini organize etmede one cikan kisiydi Londra 1908 1948 ve 2012 de uc kez Yaz Olimpiyat Oyunlari na ev sahipligi yapti Ingiltere ayrica her dort yilda bir duzenlenen Ingiliz Milletler Toplulugu Oyunlari nda yarismaktadir Notlar Roger Scruton un acikladigi gibi Reformasyon 1529 36 tarihli Reformasyon Parlamentosu sirasinda Ingiltere Kilisesi ne getirilen dinsel olmaktan cok siyasi nitelikte olan ve laik ve dini otorite kaynaklarini tek bir guc catisi altinda birlestirmek icin tasarlanan degisikliklerle karistirilmamalidir Anglikan Kilisesi daha sonraya kadar doktrinde onemli bir degisiklik yapmamistir 550 000 askeri kayip rakami Ingiltere ve Galler icindir Ornegin 1980 de yaklasik 50 milyon Amerikali Ingiliz soyundan geldigini iddia ediyordu Kanada da Ingiliz soyundan geldigini iddia eden yaklasik 6 5 milyon Kanadali bulunmaktadir 1999 da Avustralyalilarin yaklasik 70 i kokenlerinin Buyuk Britanya ve Irlanda daki tum halklari kapsayan bir kategori olan Anglo Kelt oldugunu belirtti Ingiliz kokenli Silililer Sili nin hicbir zaman Britanya Imparatorlugu nun bir parcasi olmamasi nedeniyle bir tur anormalliktir ancak gunumuzde yaklasik 420 000 Ingiliz kokenli yasamaktadir Ingiliz universitelerine giden ogrenciler Iskocya da universiteye gitmeyi secen Ingiliz ogrenciler gibi egitim masraflarina yonelik ogrenim ucreti odemek zorundadirlar Iskoc universitelerine giden Iskoc ogrencilerin ucretleri Iskocya Parlamentosu tarafindan odenir Bu hikayeler en azindan kismen Norman yonetici elitinin Britanya Adalari ndaki egemenliklerini mesrulastirma girisimi olarak on plana cikmis olabilir gorevden alinan Wessex Hanedani uyelerinin ozellikle de Edgar AEtheling ve Iskoc Dunkeld Hanedani ndan yegenleri adalarda hala aktif bir donemde Anglosakson tarihinin bu tanima uygun olmadigini buldu Ayrica tarihci Michael Wood Yuzyillar boyunca Arthur figuru Britanya tarihinin bir sembolu haline geldi Britanya meselesini Saksonlar ve Keltler arasindaki iliskiyi aciklamanin bir yolu hayaletleri kovmanin ve gecmisin yaralarini iyilestirmenin bir yoludur aciklamasini yapti Norman Foster ve Richard Rogers gibi isimler modernist hareketi temsil ederken Prens Charles 1980 lerden bu yana geleneksel mimari lehine buna karsi guclu gorusler dile getiriyor ve fikirlerini Dorset teki Poundbury projesinde uygulamaya koymaktadir Raymond Erith Francis Johnson ve Quinlan Terry gibi mimarlar klasik tarzda calismaya devam ettiler Kaynakca a b UK Census 2021 2021 Census Area Profile Englant Country E92000001 Nomis Ulusal Istatistik Ofisi 14 Nisan 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Nisan 2024 Standard Area Measurements Latest for Administrative Areas in the United Kingdom V2 Open Geography Portal Office for National Statistics 5 Nisan 2023 15 Aralik 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Nisan 2024 a b Estimates of the population for the UK England Wales Scotland and Northern Ireland Ulusal Istatistik Ofisi 26 Mart 2024 15 Ekim 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Nisan 2024 Michael Parkin 2007 Economics Published by Addison Wesley s 698 0132041227 9780132041225 Economics page 696 Michael Parkin Melanie Powell Kent Matthew Published by Addison Wesley 2007 ISBN 0 13 204122 7 9780132041225 a b Economics page 697 Michael Parkin Melanie Powell Kent Matthew Published by Addison Wesley 2007 ISBN 0 13 204122 7 9780132041225 Office for National Statistics United Kingdom statistics gov uk 20 Aralik 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Agustos 2021 number 10 gov uk 9 Subat 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Agustos 2021 Changes in the list of subdivision names and code elements Page 11 PDF International Organization for Standardization 26 Mart 2013 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 27 Agustos 2021 Park Neil 24 Haziran 2020 Population estimates for UK England and Wales Scotland and Northern Ireland www ons gov uk Office for National Statistics United Kingdom 12 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Agustos 2021 2011 Census Population and household estimates for England and Wales March 2011 24 Subat 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde britainusa com 16 Mayis 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Agustos 2021 William E Burns A Brief History of Great Britain p xxi 13 Eylul 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Acts of Union 1707 4 Mayis 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde parliament uk Phelan Kate The Partition Of Ireland A Short History Culture Trip 27 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Agustos 2021 Country profile United Kingdom BBC News news bbc co uk 26 Ekim 2009 9 Subat 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Agustos 2021 Ace mmu ac uk 27 Nisan 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Agustos 2021 England Online Etymology Dictionary 4 Nisan 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Nisan 2024 Ripley 1869 s 570 Molyneaux 2015 ss 6 7 Tacitus 16 Eylul 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Nisan 2024 Oxford English Dictionary 24 Mayis 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Nisan 2024 Crystal 2004 ss 26 27 Forbes John 1848 The Principles of Gaelic Grammar Edinburgh Oliver Boyd and Tweeddale Foster 1988 s 9 Taraf 7 Kasim 2009 21 Subat 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Nisan 2012 27 Mayis 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Subat 2020 Ingiltere Encyclopaedia Britannica Encyclopaedia Britannica Online Encyclopaedia Britannica Inc Current Archaeology Current Publishing 24 Mayis 2007 27 Nisan 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Nisan 2024 PDF Palaeolithic Rivers of South West Britain Project 2006 5 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 10 Nisan 2024 A Geo East Project 5 Mart 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Nisan 2024 Oppenheimer 2006 s 173 Cambridge Universitesi 2 Ekim 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Nisan 2024 16 Aralik 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Nisan 2024 Reid Struan 1994 Inventions and Trade P 8 James Lorimer amp Company ISBN 978 0 921921 30 1 Erisim tarihi 10 Nisan 2024 Burke Jason 2 Aralik 2000 The Observer Londra 22 Ekim 2003 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Nisan 2024 Cornelius Tacitus The Annals Alfred John Church William Jackson Brudribh Ed 14 Nisan 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Nisan 2024 Bedoyere Guy Heritage Key 3 Temmuz 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Nisan 2024 Philip Robert 1860 The History of Progress in Great Britain 2 23 Eylul 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Nisan 2024 Rees Bob Shute Paul Kelly Nigel 9 Ocak 2003 Medicine through time Heinemann ISBN 978 0 435 30841 4 23 Eylul 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Nisan 2024 Rankov 1994 s 16 Wright 2008 s 143 a b James Edward Overview Anglo Saxons 410 to 800 BBC 8 Haziran 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Nisan 2024 Dark Ken R 2003 PDF 1 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 10 Nisan 2024 Martin Toby F 2015 The Cruciform Brooch and Anglo Saxon England Boydell and Brewer Press ss 174 178 Coates Richard Celtic whispers revisiting the problems of the relation between Brittonic and Old English 13 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Nisan 2024 Kortlandt Frederik 2018 Relative Chronology PDF 8 Mart 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 10 Nisan 2024 Fox Bethany The P Celtic Place Names of North East England and South East Scotland 28 Kasim 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Nisan 2024 Harke Heinrich 2011 Anglo Saxon Immigration and Ethnogenesis Medieval Archaeology 55 1 ss 1 28 doi 10 1179 174581711X13103897378311 The Christian Tradition PicturesofEngland com 21 Aralik 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Nisan 2024 Kirby 2000 s 4 Lyon 1960 s 23 Overview The Normans 1066 1154 BBC 4 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Nisan 2024 Crouch 2006 ss 2 4 Norman invasion word impact study BBC News 20 Subat 2008 23 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Nisan 2024 a b Bartlett 1999 s 124 Royal gov uk 24 Haziran 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Nisan 2024 Fowler 1967 s 208 Ziegler 2003 s 230 Goldberg 1996 s 4 Crofton 2007 s 111 Royal gov uk 10 Temmuz 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Nisan 2024 18 Ocak 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Nisan 2024 Smith Goldwin England Under the Tudors Forgotten Books s 176 ISBN 978 1 60620 939 4 Erisim tarihi 10 Nisan 2024 Scruton 1982 s 470 From the 1944 Clark lectures by C S Lewis Lewis English Literature in the Sixteenth Century Oxford 1954 p 1 OCLC 256072 Tudor Parliaments Spartacus Educational Ingilizce 1 Aralik 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Nisan 2024 Ordahl Karen 25 Subat 2007 Roanak the abandoned colony Rowman amp Littlefield publishers Inc ISBN 978 0 7425 5263 0 Erisim tarihi 11 Nisan 2024 a b Colley 1992 s 12 Act of Union 1707 Birlesik Krallik Parlamentosu 9 Haziran 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Nisan 2024 Hay Denys PDF ads ahds ac uk 25 Mart 2009 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 11 Nisan 2024 Oliver Cromwell English statesman Encyclopaedia Britannica 11 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Nisan 2024 Lyndsey Bakewell PhD Diss Loughborough University 2016 Adler Philip J Pouwels Randall L 27 Kasim 2007 World Civilization Cengage Learning s 340 ISBN 978 0 495 50262 3 23 Eylul 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Nisan 2024 London s Burning The Great Fire BBC News 25 Agustos 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Nisan 2024 a b Parliament 21 Haziran 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Nisan 2024 Gallagher 2006 s 14 Hudson Pat The Workshop of the World BBC 17 Mayis 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Nisan 2024 a b Office for National Statistics 2000 s 5 McNeil amp Nevell 2000 s 4 McNeil amp Nevell 2000 s 9 Birmingham City Council visitbirmingham com 26 Nisan 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Nisan 2024 Entry on Sciencemuseum website 9 Mart 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Nisan 2024 Bennet Geoffrey 2004 The Battle of Trafalgar England Pen amp Sword Books Limited CPI UK South Yorkshire Colley 1992 s 1 Haggard Robert F 2001 The persistence of Victorian liberalism The Politics of Social Reform in Britain 1870 1900 Greenwood Publishing s 13 ISBN 978 0 313 31305 9 23 Eylul 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Nisan 2024 Atterbury Paul 17 Subat 2011 Victorian Technology BBC 6 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Nisan 2024 Crawford Elizabeth Women From Abolition to the Vote BBC 23 Mart 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Nisan 2024 Cox 1970 s 180 Golley John 10 Agustos 1996 Obituaries Air Commodore Sir Frank Whittle The Independent Londra 13 Temmuz 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Nisan 2024 Gallagher 2006 ss 10 11 a b Reitan 2003 s 50 Keating Michael 1 Ocak 1998 Reforging the Union Devolution and Constitutional Change in the United Kingdom Publius The Journal of Federalism 28 1 s 217 doi 10 1093 oxfordjournals pubjof a029948 The coming of the Tudors and the Act of Union BBC Cymru Wales BBC News 2009 4 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Nisan 2024 Kenny English amp Hayton 2008 s 3 Ward 2004 s 180 a b Sherman Jill Andrew Norfolk 5 Kasim 2004 The Times Londra 25 Mayis 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Nisan 2024 English Channel Encyclopaedia Britannica britannica com 2009 2 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Agustos 2009 EuroTunnel com 16 Kasim 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Eylul 2009 The River Severn BBC 11 Ekim 2007 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Aralik 2010 Environment Agency 22 Kasim 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Aralik 2010 Clayton Phil 2012 Headwaters Walking to British River Sources First bas Londra Frances Lincoln Limited s 38 ISBN 9780711233638 a b Met Office 5 Haziran 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Aralik 2010 Pennines Smmit Post 19 Temmuz 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Eylul 2009 World Regional Geography Joseph J Hobbs 13 Mart 2008 ISBN 978 0 495 38950 7 Erisim tarihi 6 Aralik 2017 nationalparks gov uk 27 Ekim 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Aralik 2010 a b c d Woodlands Kent 14 Ocak 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Nisan 2024 Record high temperatures verified Met Office Ingilizce 7 Agustos 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Nisan 2024 MetOffice com 29 Agustos 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi It s official the Wren is our commonest bird BTO 4 Subat 2020 12 Ocak 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Nisan 2024 25 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Nisan 2024 Mammals in Britain s cities A spotter s guide in pictures Urban wildlife The Guardian 17 Mayis 2012 United Kingdom 9 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde CIA The World Factbook 12 Nisan 2024 tarihinde erisilmistir The Act of Union between England and Scotland Historic UK Ingilizce 9 Nisan 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Nisan 2024 Kabine Ofisi 26 Mart 2009 Devolution in the United Kingdom cabinetoffice gov uk 25 Kasim 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Nisan 2024 Lists of MPs Parliament uk 4 Kasim 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Nisan 2024 The Common Law in the British Empire H net msu edu 19 Ekim 2000 21 Eylul 2006 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Nisan 2024 Common Law The People s Law Dictionary ALM Media Properties 11 Aralik 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Nisan 2024 Fafinski 2007 s 60 Fafinski 2007 s 127 Constitutional reform A Supreme Court for the United Kingdom PDF DCA gov uk 17 Ocak 2009 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 12 Nisan 2024 Fafinski 2007 s 67 PDF HomeOffice gov uk 24 Mart 2009 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 12 Nisan 2024 New record high prison population BBC News 8 Subat 2008 12 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Nisan 2024 Offender management statistics quarterly April to June 2022 GOV UK Ingilizce 29 Kasim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Nisan 2024 a b Encyclopaedia Britannica 2002 s 100 Redcliffe Maud amp Wood 1974 www abcounties com 26 Haziran 2013 The problem of county confusion and how to resolve it Association of British Counties 3 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Nisan 2024 a b Singh 2009 s 53 Cooper Hilary 29 Mart 2011 Tiers shed as regional government offices disappear The Guardian Londra 23 Mart 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Nisan 2024 Axford 2002 s 315 a b London gov uk 13 Temmuz 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Nisan 2024 The Welfare State Never Ending Reform BBC News 14 Agustos 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Nisan 2024 Ulusal Istatistik Ofisi statistics gov uk 26 Agustos 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Nisan 2024 PDF City of London Policy Resources Committee 7 Ekim 2009 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 13 Nisan 2024 BankofEngland co uk 8 Temmuz 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Nisan 2024 EconomyWatch com 5 Ocak 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Nisan 2024 DCMS 9 Mart 2007 4 Aralik 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Nisan 2024 London Has Officially Become the Technology Capital of Europe BrainStation Ingilizce 21 Temmuz 2021 7 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Nisan 2024 Willems Michiel 20 Haziran 2021 Unicorn nest UK hits milestone of 100 1bn tech companies more than rest of Europe combined CityAM Ingilizce 2 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Nisan 2024 World Guide England Economy Overview World Guide Intute 2 Agustos 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Nisan 2024 PDF PTeducation 23 Kasim 2009 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 13 Nisan 2024 Coal Mines and quarries MineralsUK MineralsUK 20 Temmuz 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Nisan 2024 CNBC Ingilizce Eylul 2022 1 Eylul 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Nisan 2024 Gascoin J A reappraisal of the role of the universities in the Scientific Revolution in Lindberg David C and Westman Robert S eds 1990 Reappraisals of the Scientific Revolution Cambridge University Press p 248 0 521 34804 8 Spratt H P 1958 Isambard Kingdom Brunel Nature 181 4626 ss 1754 1755 Bibcode 1958Natur 181 1754S doi 10 1038 1811754a0 Ronald Shillingford 2010 The History of the World s Greatest Entrepreneurs Biographies of Success p 64 69 Oakes 2002 s 214 Saunders 1982 s 13 White 1885 s 335 Levine 1960 s 183 Wohleber Curt Bahar 2006 Invention amp Technology Magazine American Heritage Publishing 13 Mart 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Nisan 2024 English Crafts co uk 15 Nisan 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Nisan 2024 Metric system was British BBC News 13 Temmuz 2007 2 Mayis 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Nisan 2024 The formal title as adopted in the royal charter PDF royalsociety org 10 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 14 Nisan 2024 Hunter Michael Royal Society Encyclopaedia Britannica 22 Mart 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Nisan 2024 Cambridge remains most intensive science and technological cluster in the world Cambridge Universitesi Ingilizce 20 Eylul 2023 31 Mart 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Nisan 2024 Castells M Hall P Hall P G 2004 Technopoles of the World the Making of Twenty First Century Industrial Complexes London Routledge pp 98 100 0 415 10015 1 Our Collection icons org uk 19 Agustos 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Nisan 2024 a b c UK Parliament 2007 s 175 London Buses 27 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Transport for London Accessed 10 May 2007 a b c White 2002 s 63 The Stockton and Darlington Railway 7 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Nisan 2024 HS2 When will the line open and how much will it cost BBC 11 Subat 2020 30 Nisan 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Nisan 2024 The Wall Street Journal 23 Subat 2011 13 Mayis 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Nisan 2024 a b c Else 2007 s 781 Birlesmis Milletler Ekonomik ve Sosyal Isler Departmani Birlesmis Milletler 7 Agustos 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Nisan 2024 a b c d e f Ulusal Istatistik Ofisi 2011 Ethnicity and National Identity in England and Wales 2011 Statistics gov uk 24 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Nisan 2024 Bnet 2001 12 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Nisan 2024 Statistics Canada 2 Nisan 2008 1 Kasim 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Temmuz 2009 Centre for Population and Urban Research Monash University PDF 19 Temmuz 2011 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 29 Temmuz 2009 Galeon com 22 Agustos 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Nisan 2024 Burke Jason 9 Ekim 2005 An Englishman s home is his casa as thousands go south The Guardian Londra 4 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Nisan 2024 Travis Alan Sarah Knapton 16 Kasim 2007 Record numbers leave the country for life abroad The Guardian Londra Erisim tarihi 15 Nisan 2024 One in four Britons claim Irish roots BBC News 16 Mart 2001 19 Haziran 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Nisan 2024 a b c d British Immigration Map Revealed BBC News 7 Eylul 2005 8 Eylul 2005 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Nisan 2024 a b Paton Graeme 1 Ekim 2007 One fifth of children from ethnic minorities The Daily Telegraph Londra 10 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Nisan 2024 Shepherd Jessica 22 Haziran 2011 Almost a quarter of state school pupils are from an ethnic minority The Guardian Londra Erisim tarihi 15 Nisan 2024 Leppard David 10 Nisan 2005 Immigration rise increases segregation in British cities The Times Londra 11 Subat 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Nisan 2024 The Independent 23 Nisan 2014 24 Nisan 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Nisan 2024 a b 2011 Census Built up areas Ulusal Istatistik Ofisi 8 Temmuz 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Nisan 2024 O Brian Harriet 24 Kasim 2007 The Independent Londra 12 Agustos 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Eylul 2009 Table KS209EW 2011 Census Religion local authorities in England and Wales Ulusal Istatistik Ofisi 11 Aralik 2012 1 Agustos 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Nisan 2024 Church of England BBC 8 Mayis 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Nisan 2024 In depth history of the Church of England Ingiltere Kilisesi 17 Eylul 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Nisan 2024 The religious settlement that eventually emerged in the reign of Elizabeth gave the Church of England the distinctive identity that it has retained to this day It resulted in a Church that consciously retained a large amount of continuity with the Church of the Patristic and Medieval periods in terms of its use of the catholic creeds its pattern of ministry its buildings and aspects of its liturgy but which also embodied Protestant insights in its theology and in the overall shape of its liturgical practice The way that this is often expressed is by saying that the Church of England is both catholic and reformed PewResearch org 19 Haziran 2008 13 Agustos 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Nisan 2024 People here must obey the laws of the land The Daily Telegraph Londra 9 Subat 2008 10 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Nisan 2024 The Methodist Church BBC News 5 Subat 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Nisan 2024 PDF s 8 2 Kasim 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 15 Nisan 2024 Cambridge History of Christianity Hugh McLeod 21 Temmuz 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Nisan 2024 United Kingdom History of the Flag FlagSpot net 29 Kasim 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Nisan 2024 a b PDF Goldsmiths ac uk 21 Temmuz 2011 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 15 Nisan 2024 a b Ulusal Istatistik Ofisi Statistics gov uk 7 Temmuz 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Nisan 2024 a b 2011 ONS results 26 Ocak 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Nisan 2024 QS205EW Proficiency in English Ulusal Istatistik Ofisi 2011 18 Nisan 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Nisan 2024 Out of the 51 005 610 residents of England over the age of three 50 161 765 98 can speak English well or very well Mujica Mauro E 19 Haziran 2003 The Globalist Washington DC 17 Ocak 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Nisan 2024 Yaelf 13 Subat 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Nisan 2024 Government Offices for the English Regions gos gov uk 12 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Nisan 2024 Hywel Evans Aric Lacoste ERS 7 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Nisan 2024 Government Office South West 13 Ekim 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Nisan 2024 PDF Exeter Universitesi 20 Eylul 2009 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 15 Nisan 2024 Dugan Emily 6 Eylul 2009 The Independent Londra 19 Agustos 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Nisan 2024 Cornish Language Partnership 2009 7 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Nisan 2024 Lipsett Anthea 26 Haziran 2008 Number of primaries teaching foreign languages doubles The Guardian Londra 23 Mart 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Nisan 2024 Booth Robert 30 Ocak 2013 Polish becomes England s second language The Guardian 9 Temmuz 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Nisan 2024 British Sign Language gets official status after 19 years of campaigning ITV News 6 Mayis 2022 6 Nisan 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Nisan 2024 Arsivlenmis kopya 12 Ekim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Ocak 2014 West 2003 s 28 2009 29 Agustos 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Watson Judith Church Andrew 2009 The Social Effects of Travel to Learn Patterns A Case Study of 16 19 Year Olds in London Local Economy The Journal of the Local Economy Policy Unit 24 5 ss 389 414 doi 10 1080 02690940903166971 14 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Nisan 2024 QS World University Rankings 2023 Top Universities QS Quacquarelli Symonds Limited Subat 2017 3 Haziran 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Nisan 2024 Financial support for higher education students commonslibrary parliament uk House of Commons Library 31 Ocak 2024 8 Mayis 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Nisan 2024 PDF Kasim 2014 s 17 5 Mart 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 15 Nisan 2024 Hoyle Ben 23 Eylul 2007 The Sunday Times Good University Guide 2007 Profile for London School of Economics The Times Londra 5 Eylul 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Nisan 2024 Financial Times 4 Mayis 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Nisan 2024 Lowe 1971 s 317 BBC History on William Beveridge BBC News 26 Agustos 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Nisan 2024 PDF House of Commons Library 23 Nisan 2010 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 15 Nisan 2024 NHS costs and exemptions Saglik Bakanligi Erisim tarihi 15 Nisan 2024 a b Ulusal Istatistik Ofisi statistics gov uk 25 Mayis 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Nisan 2024 Keary 1882 s 50 Pollard 2004 s 272 a b Wood Michael King Arthur Once and Future King BBC News 2 Subat 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Nisan 2024 a b Higham 2002 s 25 Koch 2006 s 732 Lacy 1986 s 649 Briggs 2004 s 26 Withington 2008 s 224 Woodlands Junior kent sch uk 5 Mayis 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Nisan 2024 The Prehistoric Sites of Great Britain Stone Circles org uk 29 Eylul 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Nisan 2024 a b c Castles me uk 12 Aralik 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Nisan 2024 Colgrave 1985 s 326 Pevsner 1942 s 14 a b Atkinson 2008 s 189 Downes 2007 s 17 Architects to hear Prince appeal BBC News 12 Mayis 2009 2 Aralik 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Nisan 2024 The history of the house at Stourhead National Trust Ingilizce 19 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Nisan 2024 a b Gardens through time English Heritage 7 Nisan 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Nisan 2024 Lucia Impelluso Jardins potagers et labyrinthes Mondatori Electra Milan RHS Chelsea Flower Show www rhs org uk 15 Nisan 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Nisan 2024 The Prehistoric Cave Art of England PDF ArchaeologyDataService ac uk 25 Agustos 2009 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 17 Nisan 2024 English Heritage english heritage org uk 22 Ekim 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Nisan 2024 Tiscali co uk 27 Subat 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Nisan 2024 a b c d e Tiscali co uk 16 Subat 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Nisan 2024 Turner Chris The Bronze Age Henry Moore and his successors Tate Magazine 6 5 Ocak 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Nisan 2024 a b Warner 1902 s 35 Rogers 2001 s 17 Rogers 2001 s 135 a b Rowse 1971 s 48 Norbrook 2000 s 6 Scholastic Marks 25 Year Anniversary of The Publication Of J K Rowling s Harry Potter and the Sorcerer s Stone Scholastic Media Room mediaroom scholastic com 3 Mayis 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Mayis 2024 Heywood 2007 s 74 Watson 1985 s 360 Cole 1947 s 268 Hawkins Dady 1996 s 970 Eccleshare 2002 s 5 Kynaston Nic 1998 The Guinness Book of Records 1999 Guinness ISBN 9780851120706 Chappell 1966 s 690 Lax 1989 s 7 The Birth of British Music Handel The Conquering Hero BBC 15 Temmuz 2019 14 Mayis 2017 tarihinde kaynagindan Stradling 1993 s 166 Amerika Kayit Endustrisi Birligi riaa com 1 Temmuz 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Nisan 2024 Else 2007 s 65 a b Foreman 2005 s 371 Royal Academy of Music University of London www london ac uk Ingilizce 24 Subat 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Nisan 2024 PPL www ppluk com 20 Temmuz 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Nisan 2024 Great dynasties of the world The Chipperfields The Guardian 17 Nisan 2024 tarihinde erisilmistir The circus comes to the Circus 7 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde BBC News 17 Nisan 2024 tarihinde erisilmistir Hamilton John 2000 Entertainment A Pictorial History of the Past One Thousand Years p 24 17 Nisan 2024 tarihinde erisilmistir David Christopher 2002 British Culture An Introduction p 74 Routledge Stars vote Lawrence of Arabia the best British film of all time The Telegraph Ingilizce 15 Agustos 2004 6 Temmuz 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Mayis 2024 British Film Institute 17 Mayis 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi St Pierre Paul Matthew 1 Nisan 2009 Music Hall Mimesis in British Film 1895 1960 On the Halls on the Screen New Jersey Fairleigh Dickinson University Press s 79 ISBN 978 1 61147 399 5 Harry Potter becomes highest grossing film franchise The Guardian Londra 11 Eylul 2007 26 Temmuz 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Nisan 2024 Ealing Studios 26 Temmuz 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Nisan 2024 London Symphony Orchestra and Film Music 30 Eylul 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde LSO Retrieved 30 June 2011 Frankenstein Behind the monster smash BBC 1 Ocak 2018 27 Temmuz 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Nisan 2024 Life of Brian tops comedy poll 1 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde BBC News Total Film magazine poll 29 September 2000 17 Nisan 2024 tarihinde erisilmistir Statistical Yearbook 2011 7 3 UK directors 15 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde UK Film Council Does Andy Serkis s motion capture acting deserve an Oscar 12 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde The Telegraph 17 Nisan 2024 tarihinde erisilmistir Tim Webber the man who put Sandra Bullock in space 22 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Evening Standard Retrieved 17 January 2014 Barry Ronge s Classic DVD Alice in Wonderland 9 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde The Times It was made under the personal supervision of Walt Disney and he took special care when animating British fantasy He called them his English Cycle UNESCO United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland World Heritage whc unesco org 6 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Nisan 2024 English World Heritage Sites to get strongest ever protections PDF Institute of Historic Building Conservation 2 Nisan 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Nisan 2024 These Are the World s Most Popular City Destinations in 2019 Bloomberg com 3 Aralik 2019 7 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Nisan 2024 Top 100 City Destinations 2019 Edition Euromonitor International 3 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Nisan 2024 Time 15 Ocak 2009 17 Ocak 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Nisan 2024 Museum in London BritishMuseum org 7 Aralik 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Nisan 2024 British Library Encyclopaedia Britannica 14 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Nisan 2024 The British Library 31 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Nisan 2024 The National Gallery ArtInfo com 18 Mart 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Nisan 2024 Youngs Ian 31 Ekim 2002 The art of Turner protests BBC News 21 Haziran 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Nisan 2024 TheWorlds50Best com 13 Ocak 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Nisan 2024 a b Traditional English Food Specialities TravelSignPosts com 25 Subat 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Nisan 2024 How to make the perfect full English breakfast 25 Haziran 2015 10 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Catherine of Braganza Tea co uk 25 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Nisan 2024 Icons of England 30 Ekim 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Nisan 2024 Europe s largest digital tech and creative hub MediaCity PDF MediaCityUK 4 Nisan 2024 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 16 Nisan 2024 Media Newsline 5 Ekim 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Nisan 2024 BBC Online 16 Ocak 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Nisan 2024 Newswire7 13 Agustos 2009 Media Newsline 10 Mayis 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Nisan 2024 TV Licence Fee facts amp figures BBC Press Office Nisan 2010 27 Nisan 2011 tarihinde kaynagindan PDF 21 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 16 Nisan 2024 News in your language BBC News bbc co uk 22 Mayis 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Nisan 2024 BBC World Service bbc com 18 Nisan 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Nisan 2024 Publishing Kultur Medya ve Spor Bakanligi 5 Mayis 2011 tarihinde kaynagindan ABCs National daily newspaper circulation September 2008 The Guardian Birlesik Krallik 10 Ekim 2008 Erisim tarihi 16 Nisan 2024 a b FIFA 24 Ekim 2007 25 Ekim 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Nisan 2024 WorldSquash2008 com 31 Agustos 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Nisan 2024 NRA Rounders co uk 23 Subat 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi List of UEFA Category 4 Stadiums World Stadium Database 2 Nisan 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Nisan 2024 Paul Mitchell The first international football match BBC 26 Haziran 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Nisan 2024 FIFA com 15 Nisan 2024 tarihinde erisilmistir Ebner Sarah 2 Temmuz 2013 History and time are key to power of football says Premier League chief The Times Londra 9 Kasim 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Nisan 2024 UEFA com 31 Temmuz 2022 England 2 1 Germany aet Kelly gives Lionesses Wembley final triumph UEFA Women s EURO UEFA com Ingilizce 9 Subat 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Nisan 2024 Origins of Rugby Codification The innovation of running with the ball was introduced some time between 1820 and 1830 Rugbyfootballhistory com 15 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Nisan 2024 Rugby League World Cup 2013 will provide the sport with a true test of its popularity 10 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde The Telegraph 16 Nisan 2024 tarihinde erisilmistir Underdown 2000 s 6 Fay Stephen 21 Haziran 1998 The Independent Londra 18 Ocak 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Nisan 2024 India Today Ingilizce 15 Temmuz 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Nisan 2024 PGA Tour 28 Agustos 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Nisan 2024 Scotland is the home of golf Clarey Christopher 5 Temmuz 2008 Traditional Final It s Nadal and Federer The New York Times 23 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Nisan 2024 Kaufman amp Macpherson 2005 s 958 BBC 6 Ocak 2003 Part relishes Taylor triumph BBC 16 Temmuz 2004 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Nisan 2024 The History of British Motorsport and Motor Racing at Silverstone Silverstone Silverstone co uk 4 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Nisan 2024 Father of the modern Olympics BBC 22 Eylul 2017 20 Temmuz 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Nisan 2024 Bibliyografi
Üst