Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Dunning-Kruger etkisi, bir görevde düşük yeterliliğe sahip kişilerin yeterliliklerini abarttığı bilişsel bir önyargı varsayımıdır. Varsayım, birçok insanın adaletli dünya kuramlarıyla uyumludur ancak matematiksel çözümleme ve kültürler arası karşılaştırmalar tarafından itirazlarla karşı karşıya kalır.
Sosyal psikologlar David Dunning ve Justin Kruger tarafından tanımlandığı gibi, önyargı, düşük yeterlilikli insanlarda bir iç yanılsamadan ve yüksek yeterlilikli insanlarda dışsal bir yanlış algılamadan kaynaklanır. Yani, yetersizin yanlış ölçümlemesi, kendiyle ilgili bir hatadan kaynaklanırken, yüksek derecede yeterli olanın yanlış ölçümlemesi başkalarıyla ilgili bir hatadan kaynaklanır. Hayalî üstünlüğün bilişsel önyargısı ile ilgilidir ve insanların yetersizlik eksikliğini fark edememesinden kaynaklanır. Üstbilişin öz farkındalığı olmadan, insanlar yeterlilik düzeylerini nesnel olarak değerlendiremezler.
Halk dilinde, bu önyargıyı yaşayan insanların "aptal dağında" olduğu söylenir.
Özgün Çalışma
Hayalî üstünlüğün ruh bilimsel olgusu, Kruger ve Dunning'in 1999 tarihli "Niteliksiz ve Farkında Olmama: Kişinin Kendi Yetersizliğini Tanımadaki Zorluklar Nasıl Şişirilmiş Öz Değerlendirmelere Yol Açıyor?" çalışmasında bilişsel önyargının bir biçimi olarak tanımlandı. Tanımlama, McArthur Wheeler'ın 19 Nisan 1995'te yüzü limon suyuyla kaplıyken iki bankayı soyan ve bunun güvenlik kameralarına görünmez durumuna getireceğine inandığı ceza davasındaki bilişsel önyargıdan kaynaklanıyordu. Bu inanç, limon suyunun görünmez bir mürekkep olarak kimyasal özelliklerini yanlış anlamasına dayanıyordu.
"İnsanlar Neden Kendi Yetersizliklerini Kabul Etmiyor?" gibi olgunun diğer araştırmaları, yeterliliğin çok yanlış öz değerlendirmesinin, kişinin belirli bir etkinliğin performans ölçünleri konusundaki bilgisizliğinden kaynaklandığını göstermektedir. Dunning ve Kruger'ın araştırması, bir mantık bulmacasını çözmek gibi bir görevdeki eğitimin, insanların o işte ne kadar iyi olduklarını doğru bir şekilde değerlendirme yeteneklerini artırdığını da gösteriyor.
Dunning, "Öz İçgörü: Kendini Tanımaya Giden Yolda Engeller ve Sapmalar" adlı kitabında, Dunning Kruger etkisini "günlük yaşamın anozognosisi" olarak tanımladı ve engelli bir kişinin engelliliğini inkâr ettiği ya da farkında olmadığı sinir bilimsel bir duruma atıfta bulunarak şöyle dedi: "Eğer yetersizseniz, yetersiz olduğunuzu bilemezsiniz... Doğru bir yanıt üretmek için ihtiyacınız olan yetenekler, doğru cevabın ne olduğunu tam olarak anlamanız için ihtiyacınız olan yeteneklerdir."
2011 yılında, Dunning, bilgi veya uzmanlıklarında önemli, ölçülebilir eksiklikleri olan kişilerin bu eksiklikleri fark etme yeteneğinden yoksun olduğunu ve bu nedenle, potansiyel olarak hatadan sonra hata yapmalarına rağmen, olmadıklarında yeteneklice performans gösterdiklerini düşünme eğiliminde olduklarını yazdı: "Kısacası, daha iyi bir terim olmadığı için yetersiz olanlar, yetersizlikleri hakkında çok az fikir sahibi olmalıdır, bu, Dunning Kruger etkisi olarak bilinen bir iddia". 2014 yılında, Dunning ve Helzer, Dunning Kruger etkisinin nasıl kötü performans gösterenlerin performanslarındaki eksiklikleri fark edecek bir konumda olmadığını gösterdiğini açıkladı.
Daha Sonraki Çalışmalar
Dunning ve Kruger, öğrencilerin tümevarım, tümdengelim ve büsbütün gidimsel mantıksal çıkarım, İngilizce dil bilgisi, kişisel algı ve mizah anlayışı alanlarındaki aydın becerilerinin öz değerlendirmelerini inceleyerek, ruh biliminde giriş derslerinin lisans öğrencilerinde hayalî üstünlüğün bilişsel önyargısının varsayımlarını test etti. Öz değerlendirme puanlarını öğrendikten sonra, öğrencilerden ruh bilimi dersindeki sıralarını tahmin etmeleri istendi. Yeterli öğrenciler sınıf derecelerini küçümsedi ve yetersiz öğrenciler onlarınkini abarttılar ancak yetersiz öğrenciler sınıf sıralarını yeterli grup tarafından tahmin edilen derecelerden daha yüksek olarak tahmin etmediler. Dört çalışmada yapılan araştırma, mizah duygusu, dil bilgisi ve mantıksal çıkarım testlerinde en alt çeyrekte puan alan çalışma katılımcılarının test performanslarını ve yeteneklerini abarttığını gösterdi. Onları 12. yüzdelik dilimde tutan test puanlarına rağmen, katılımcılar 62. yüzdelik dilimde olduklarını tahmin ettiler.
Dahası, yeterli öğrenciler kendi yeterliliklerini küçümseme eğilimindeydiler çünkü onlar hatalı bir biçimde kendileri için gerçekleştirmesi kolay görevlerin diğer insanlar için de kolay olduğunu varsaydılar. Yetersiz öğrenciler, söz konusu algılama becerilerinde kazanılan herhangi bir nesnel gelişmeye bakılmaksızın, daha önce sahip olmadıkları becerilerde asgari eğitim aldıktan sonra, sınıf sıralarını doğru tahmin etme yeteneklerini geliştirdiler. "Zihin Okuma ve Üstbiliş: Özseverlik, Gerçek Yetkinlik Değil, Kendi Kendine Kestirilen Yeteneği Öngörür" çalışması, deneklerin diğer insanlara karşı duygusal duyarlılığını ve diğer insanlara karşı kendi algılarını test etmek için hayalî üstünlüğün bilişsel önyargı öncülünü genişletti.
"Kronik Öz Görüşler Performans Tahminlerini Nasıl Etkiler ve Potansiyel Olarak Yanlış Yönlendirir?" çalışması, katılımcıların dışsal ipuçlarından etkilendiğinde kendileri hakkındaki görüşlerinde bir değişiklik olduğunu gösterdi. Katılımcıların coğrafya bilgisi test edildi. Bazı testlerin katılımcıların öz görüşlerini olumlu yönde etkilemesi, bazılarının da olumsuz etkilemesi amaçlanmıştır. Daha sonra katılımcılardan performanslarını derecelendirmeleri istendi. Olumlu niyetle testler verilen katılımcılar, olumsuz niyetle yapılan testlere göre daha iyi performans bildirdi.
Dunning ve Kruger'in "tüm performans seviyelerinde insanların göreceli performanslarını tahmin etmede eşit derecede zayıf olduklarını" test etmek için, "Nitelikli veya Niteliksiz Ama Yine de Farkında Olmuyor: Göreceli Karşılaştırmalarda Zorluk Algılamaları Yanlış Kalibrasyona Yol Açıyor" çalışması, görevlerin algılanan zorluklarını ve dolayısıyla katılımcıların göreceli duruşlarıyla ilgili inançlarını manipüle eden üç çalışmayı araştırdı. Araştırma, deneysel deneklere orta derecede zor görevler sunulduğunda, performanslarını doğru bir şekilde tahmin etme yeteneklerinde en iyi performans gösterenler ve en kötü performans gösterenler arasında çok az farklılık olduğunu gösterdi. Daha zor görevlerde, en iyi performans gösterenler, performanslarını tahmin etmede en kötü performans gösterenlere göre daha az doğruydu. Bu nedenle, tüm yetenek düzeylerindeki yargılar, görevlerin yerine getirilmesinde benzer derecelerde hataya bağımlıdır.
Hayalî üstünlüğün bilişsel önyargısına yönelik farklı açıklamaları test ederken, "Neden Niteliksizler Habersizdir: Yetersizler Arasında Kişisel İçgörü" çalışması, Dunning Kruger etkisinin önceki çalışmalarıyla aynı sonuçlara ulaştı: Yüksek performans gösterenlerin aksine, "Kötü performans gösterenler, geliştirme ihtiyacını öne süren geri bildirimlerden ders almazlar."
Son zamanlarda yapılan bir araştırma, nispetle yüksek sosyal tabakaya sahip bireylerin, alt sınıf bireylere göre daha fazla kendine güven duyduğunu gösteriyor.
Ayrıca bakınız
Kaynaklar
- ^ a b c Yarkoni, Tal (7 Temmuz 2010). "What the Dunning–Kruger effect Is and Isn't" (İngilizce). 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ocak 2021.
- ^ DeAngelis, Tori. "Why we overestimate our competence". Monitor on Psychology (İngilizce). 34 (2): 60. 6 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ocak 2021.
- ^ Stainer, James (5 Aralık 2017). (İngilizce). The Engineering Manager. 15 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2021.
- ^ Howard, Jonathan (28 Kasım 2018). Cognitive Errors and Diagnostic Mistakes: A Case-Based Guide to Critical Thinking in Medicine (İngilizce). Springer (yayınevi). s. 362. ISBN . Erişim tarihi: 24 Ocak 2021.
- ^ "Why losers have delusions of grandeur" (İngilizce). New York Post. 23 Mayıs 2010. 12 Kasım 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ocak 2021.
- ^ Lee, Chriss (11 Nisan 2016). "Revisiting why incompetents think they're awesome" (İngilizce). Ars Technica. 19 Aralık 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ocak 2021.
- ^ Dunning, David (16 Ağustos 2012). Self-Insight: Roadblocks and Detours on the Path to Knowing Thyself (İngilizce). Psychology Press. ss. 14-15. ISBN . Erişim tarihi: 24 Ocak 2021.
- ^ Morris, Errol. (İngilizce). The New York Times. 22 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2021.
- ^ Ehrlinger, Joyce; Johnson, Kerri; Banner, Matthew; Dunning, David; Kruger, Justin (29 Haziran 2009) [1 Ocak 2008]. "Why the Unskilled Are Unaware: Further Explorations of (Absent) Self-Insight Among the Incompetent". Organizational Behavior and Human Decision Processes (İngilizce). 105 (1): 98-121. 23 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ocak 2021.
- ^ Belmi, Peter; Neale, Margaret A.; Reiff, David; Ulfe, Rosemary (2020). "The social advantage of miscalibrated individuals: The relationship between social class and overconfidence and its implications for class-based inequality" (PDF). Journal of Personality and Social Psychology (İngilizce). 118 (2): 254-282. 30 Kasım 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 24 Ocak 2021.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Dunning Kruger etkisi bir gorevde dusuk yeterlilige sahip kisilerin yeterliliklerini abarttigi bilissel bir onyargi varsayimidir Varsayim bircok insanin adaletli dunya kuramlariyla uyumludur ancak matematiksel cozumleme ve kulturler arasi karsilastirmalar tarafindan itirazlarla karsi karsiya kalir Sosyal psikologlar David Dunning ve Justin Kruger tarafindan tanimlandigi gibi onyargi dusuk yeterlilikli insanlarda bir ic yanilsamadan ve yuksek yeterlilikli insanlarda dissal bir yanlis algilamadan kaynaklanir Yani yetersizin yanlis olcumlemesi kendiyle ilgili bir hatadan kaynaklanirken yuksek derecede yeterli olanin yanlis olcumlemesi baskalariyla ilgili bir hatadan kaynaklanir Hayali ustunlugun bilissel onyargisi ile ilgilidir ve insanlarin yetersizlik eksikligini fark edememesinden kaynaklanir Ustbilisin oz farkindaligi olmadan insanlar yeterlilik duzeylerini nesnel olarak degerlendiremezler Halk dilinde bu onyargiyi yasayan insanlarin aptal daginda oldugu soylenir Ozgun CalismaHayali ustunlugun ruh bilimsel olgusu Kruger ve Dunning in 1999 tarihli Niteliksiz ve Farkinda Olmama Kisinin Kendi Yetersizligini Tanimadaki Zorluklar Nasil Sisirilmis Oz Degerlendirmelere Yol Aciyor calismasinda bilissel onyarginin bir bicimi olarak tanimlandi Tanimlama McArthur Wheeler in 19 Nisan 1995 te yuzu limon suyuyla kapliyken iki bankayi soyan ve bunun guvenlik kameralarina gorunmez durumuna getirecegine inandigi ceza davasindaki bilissel onyargidan kaynaklaniyordu Bu inanc limon suyunun gorunmez bir murekkep olarak kimyasal ozelliklerini yanlis anlamasina dayaniyordu Insanlar Neden Kendi Yetersizliklerini Kabul Etmiyor gibi olgunun diger arastirmalari yeterliligin cok yanlis oz degerlendirmesinin kisinin belirli bir etkinligin performans olcunleri konusundaki bilgisizliginden kaynaklandigini gostermektedir Dunning ve Kruger in arastirmasi bir mantik bulmacasini cozmek gibi bir gorevdeki egitimin insanlarin o iste ne kadar iyi olduklarini dogru bir sekilde degerlendirme yeteneklerini artirdigini da gosteriyor Dunning Oz Icgoru Kendini Tanimaya Giden Yolda Engeller ve Sapmalar adli kitabinda Dunning Kruger etkisini gunluk yasamin anozognosisi olarak tanimladi ve engelli bir kisinin engelliligini inkar ettigi ya da farkinda olmadigi sinir bilimsel bir duruma atifta bulunarak soyle dedi Eger yetersizseniz yetersiz oldugunuzu bilemezsiniz Dogru bir yanit uretmek icin ihtiyaciniz olan yetenekler dogru cevabin ne oldugunu tam olarak anlamaniz icin ihtiyaciniz olan yeteneklerdir 2011 yilinda Dunning bilgi veya uzmanliklarinda onemli olculebilir eksiklikleri olan kisilerin bu eksiklikleri fark etme yeteneginden yoksun oldugunu ve bu nedenle potansiyel olarak hatadan sonra hata yapmalarina ragmen olmadiklarinda yeteneklice performans gosterdiklerini dusunme egiliminde olduklarini yazdi Kisacasi daha iyi bir terim olmadigi icin yetersiz olanlar yetersizlikleri hakkinda cok az fikir sahibi olmalidir bu Dunning Kruger etkisi olarak bilinen bir iddia 2014 yilinda Dunning ve Helzer Dunning Kruger etkisinin nasil kotu performans gosterenlerin performanslarindaki eksiklikleri fark edecek bir konumda olmadigini gosterdigini acikladi Daha Sonraki CalismalarDunning ve Kruger ogrencilerin tumevarim tumdengelim ve busbutun gidimsel mantiksal cikarim Ingilizce dil bilgisi kisisel algi ve mizah anlayisi alanlarindaki aydin becerilerinin oz degerlendirmelerini inceleyerek ruh biliminde giris derslerinin lisans ogrencilerinde hayali ustunlugun bilissel onyargisinin varsayimlarini test etti Oz degerlendirme puanlarini ogrendikten sonra ogrencilerden ruh bilimi dersindeki siralarini tahmin etmeleri istendi Yeterli ogrenciler sinif derecelerini kucumsedi ve yetersiz ogrenciler onlarinkini abarttilar ancak yetersiz ogrenciler sinif siralarini yeterli grup tarafindan tahmin edilen derecelerden daha yuksek olarak tahmin etmediler Dort calismada yapilan arastirma mizah duygusu dil bilgisi ve mantiksal cikarim testlerinde en alt ceyrekte puan alan calisma katilimcilarinin test performanslarini ve yeteneklerini abarttigini gosterdi Onlari 12 yuzdelik dilimde tutan test puanlarina ragmen katilimcilar 62 yuzdelik dilimde olduklarini tahmin ettiler Dahasi yeterli ogrenciler kendi yeterliliklerini kucumseme egilimindeydiler cunku onlar hatali bir bicimde kendileri icin gerceklestirmesi kolay gorevlerin diger insanlar icin de kolay oldugunu varsaydilar Yetersiz ogrenciler soz konusu algilama becerilerinde kazanilan herhangi bir nesnel gelismeye bakilmaksizin daha once sahip olmadiklari becerilerde asgari egitim aldiktan sonra sinif siralarini dogru tahmin etme yeteneklerini gelistirdiler Zihin Okuma ve Ustbilis Ozseverlik Gercek Yetkinlik Degil Kendi Kendine Kestirilen Yetenegi Ongorur calismasi deneklerin diger insanlara karsi duygusal duyarliligini ve diger insanlara karsi kendi algilarini test etmek icin hayali ustunlugun bilissel onyargi onculunu genisletti Kronik Oz Gorusler Performans Tahminlerini Nasil Etkiler ve Potansiyel Olarak Yanlis Yonlendirir calismasi katilimcilarin dissal ipuclarindan etkilendiginde kendileri hakkindaki goruslerinde bir degisiklik oldugunu gosterdi Katilimcilarin cografya bilgisi test edildi Bazi testlerin katilimcilarin oz goruslerini olumlu yonde etkilemesi bazilarinin da olumsuz etkilemesi amaclanmistir Daha sonra katilimcilardan performanslarini derecelendirmeleri istendi Olumlu niyetle testler verilen katilimcilar olumsuz niyetle yapilan testlere gore daha iyi performans bildirdi Dunning ve Kruger in tum performans seviyelerinde insanlarin goreceli performanslarini tahmin etmede esit derecede zayif olduklarini test etmek icin Nitelikli veya Niteliksiz Ama Yine de Farkinda Olmuyor Goreceli Karsilastirmalarda Zorluk Algilamalari Yanlis Kalibrasyona Yol Aciyor calismasi gorevlerin algilanan zorluklarini ve dolayisiyla katilimcilarin goreceli duruslariyla ilgili inanclarini manipule eden uc calismayi arastirdi Arastirma deneysel deneklere orta derecede zor gorevler sunuldugunda performanslarini dogru bir sekilde tahmin etme yeteneklerinde en iyi performans gosterenler ve en kotu performans gosterenler arasinda cok az farklilik oldugunu gosterdi Daha zor gorevlerde en iyi performans gosterenler performanslarini tahmin etmede en kotu performans gosterenlere gore daha az dogruydu Bu nedenle tum yetenek duzeylerindeki yargilar gorevlerin yerine getirilmesinde benzer derecelerde hataya bagimlidir Hayali ustunlugun bilissel onyargisina yonelik farkli aciklamalari test ederken Neden Niteliksizler Habersizdir Yetersizler Arasinda Kisisel Icgoru calismasi Dunning Kruger etkisinin onceki calismalariyla ayni sonuclara ulasti Yuksek performans gosterenlerin aksine Kotu performans gosterenler gelistirme ihtiyacini one suren geri bildirimlerden ders almazlar Son zamanlarda yapilan bir arastirma nispetle yuksek sosyal tabakaya sahip bireylerin alt sinif bireylere gore daha fazla kendine guven duydugunu gosteriyor Ayrica bakinizGurur Hybris Itimat Megalomani NarsisizmKaynaklar a b c Yarkoni Tal 7 Temmuz 2010 What the Dunning Kruger effect Is and Isn t Ingilizce 9 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Ocak 2021 DeAngelis Tori Why we overestimate our competence Monitor on Psychology Ingilizce 34 2 60 6 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Ocak 2021 Stainer James 5 Aralik 2017 Ingilizce The Engineering Manager 15 Aralik 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Ocak 2021 Howard Jonathan 28 Kasim 2018 Cognitive Errors and Diagnostic Mistakes A Case Based Guide to Critical Thinking in Medicine Ingilizce Springer yayinevi s 362 ISBN 3319932241 Erisim tarihi 24 Ocak 2021 Why losers have delusions of grandeur Ingilizce New York Post 23 Mayis 2010 12 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Ocak 2021 Lee Chriss 11 Nisan 2016 Revisiting why incompetents think they re awesome Ingilizce Ars Technica 19 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Ocak 2021 Dunning David 16 Agustos 2012 Self Insight Roadblocks and Detours on the Path to Knowing Thyself Ingilizce Psychology Press ss 14 15 ISBN 0415654173 Erisim tarihi 24 Ocak 2021 Morris Errol Ingilizce The New York Times 22 Haziran 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Ocak 2021 Ehrlinger Joyce Johnson Kerri Banner Matthew Dunning David Kruger Justin 29 Haziran 2009 1 Ocak 2008 Why the Unskilled Are Unaware Further Explorations of Absent Self Insight Among the Incompetent Organizational Behavior and Human Decision Processes Ingilizce 105 1 98 121 23 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Ocak 2021 Belmi Peter Neale Margaret A Reiff David Ulfe Rosemary 2020 The social advantage of miscalibrated individuals The relationship between social class and overconfidence and its implications for class based inequality PDF Journal of Personality and Social Psychology Ingilizce 118 2 254 282 30 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 24 Ocak 2021