Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Edirne Vakası ya da Feyzullah Efendi Vakası, 1703 yılında İstanbul'da başlayan, Edirne'den Osmanlı devletini yönetmekte olan Osmanlı padişahı II. Mustafa ile hocası ve yakın danışmanı Şeyhülislam Feyzullah Efendi aleyhine gelişen büyük bir ayaklanmadır.
| Edirne Vakası | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||
| Taraflar | |||||||
| II. Mustafa, Şeyhülislam Feyzullah Efendi | Yeniçeriler, Cebeciler, Ulema | ||||||
Sebepleri
Sultan II. Mustafa'nın Erzurum'dan getirterek şeyhülislamlığa yükselttiği hocası Feyzullah Efendi, ayaklanmanın sebebi olduğu için olay, Feyzullah Efendi'nin ismiyle de anılmaya başladı.
II. Mustafa üzerinde büyük nüfuzu olan Seyyid Feyzullah Efendi ikinci defa getirildiği şeyhülislâmlık görevinde devlet işlerine müdahale etmesi olayların ortaya çıkmasının ana sebebidir. Feyzullah Efendi'nin devlet işlerine karışarak terfi, tayin ve azil işlerinde aldırttığı kararlar nedeniyle saray çevresi, asker ve ulemada rahatsızlık oluşturmaya başlamıştır. Bunun yanı sıra II. Mustafa'nın Edirne'de devlet işleriyle ilgilenmeyip avcılık ile uğraşarak devlet idaresinden uzak kalması, uzun süredir yaşanan ekonomik kriz ile devletin başşehrinin Edirne'ye taşınacağı iddiaları da İstanbul halkının isyana katılma nedenlerini oluşturmuştur.
Olayların gelişimi
17 Temmuz 1703'te,[] Şeyhülislam Feyzullah Efendi'nin etkinliğinden rahatsız olan bazı devlet erkanının yönlendirmesiyle gecikmiş ulufeleri bahane eden cebeciler ayaklanma başlattı. Kısa süre sonra yeniçerilerin, medrese talebelerinin ve İstanbul halkının katılımıyla büyük bir isyana dönüştü. İstanbul'da denetimi ele geçiren isyancılar, sadrazamlığa Kavanoz Ahmed Paşa'yı, şeyhülislamlığa da İmam Mehmed Efendi'yi getirdiler. Bir süre sonra isyancılar isteklerini bildirmek üzere Edirne'ye bir heyet gönderdiler. Ancak bu heyet Feyzullah Efendi'nin emriyle Havsa civarında tutuklandı. Bu olaydan sonradan haberi olan padişah isyancıları yumuşatmak amacıyla 27 Temmuz 1703'te Feyzullah Efendi'yi şeyhülislamlık görevinden aldı.
Ancak yapılanlardan tatmin olmayan isyancılar asker ve halktan oluşan yaklaşık 60.000 kişilik bir kuvvetle ağustos ayı başlarında Edirne üzerine harekete geçti. Bu ihtilal ordusu Silivri'ye geldiklerinde II. Mustafa'nın tahttan indirilip öz kardeşi Ahmed'in tahta geçirilmesi için bir karar ve fetva aldılar. Önce Feyzullah Efendi'nin azledilmesi ile başlayan Padişah II. Mustafa'nın ve danışmanlarının bu isyancıları ve ihtilal ordusunu engellemek için aldıkları bütün tedbirler boşa gitti ve 20 Ağustos'ta bu ihtilal kuvveti Edirne'ye ulaştı. 22 Ağustos'ta II. Mustafa tahttan çekilerek yerini öz kardeşi III. Ahmet'e bıraktı. Yeni padişahın onayı alan asiler 3 Eylül'de ağır işkence yaptıkları Feyzullah Efendi'yi öldürdüler.
Sonuçları
4 Eylül 1703'te Sultan III. Ahmet İstanbul'a hareket etti. Böylece Edirne'nin fiilen Osmanlı devletine başkentlik etmesinin ikinci dönemi kapanmış oldu. 14 Eylül'de İstanbul'a ulaşan III. Ahmet giderek daha şiddetli ve sert tedbirler alarak devlet idaresini isyancıların elinden kurtarmaya başladı. Ancak 1704'ün ilk aylarında Padişah III. Ahmet egemen olabildi.
Kaynakça
- Dmitri Kantemir (çev. Özdemir Çobanoğlu) Osmanlı İmparatorluğunun Yükseliş ve Çöküş Tarihi, İstanbul:Cumhuriyet Kitap Kulübü 2006 (1. Basim 1999 Ankara:Kültür Bakanlığı)
- Karal, Enver Ziya, "Ahmed III", İslam Ansiklopedisi Cilt I, say. 165-168
- Köprülü, Orhan, "Feyzullah Efendi", İslam Ansiklopedisi, Cilt IV, say.592-600
- Sakaoğlu, Necdet(1999) Bu Mülkün Sultanları, İstanbul:Oğlak. say. 311-317
- Shaw, Stanford J. (1976), History of the Ottoman Empire and Modern Turkey Cilt 1: Empire of Gazis: The Rise and Decline of the Ottoman Empire 1200-1808, Cambridge:Cambrideg University Press. (İngilizce) say.227-228.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Edirne Vakasi ya da Feyzullah Efendi Vakasi 1703 yilinda Istanbul da baslayan Edirne den Osmanli devletini yonetmekte olan Osmanli padisahi II Mustafa ile hocasi ve yakin danismani Seyhulislam Feyzullah Efendi aleyhine gelisen buyuk bir ayaklanmadir Edirne VakasiTarih1703BolgeIstanbulSonucIsyancilarin istedigi oldu II Mustafa tahttan indirildi III Ahmed tahta cikti Seyhulislam Feyzullah Efendi olduruldu TaraflarII Mustafa Seyhulislam Feyzullah EfendiYeniceriler Cebeciler UlemaSebepleriSultan II Mustafa nin Erzurum dan getirterek seyhulislamliga yukselttigi hocasi Feyzullah Efendi ayaklanmanin sebebi oldugu icin olay Feyzullah Efendi nin ismiyle de anilmaya basladi II Mustafa uzerinde buyuk nufuzu olan Seyyid Feyzullah Efendi ikinci defa getirildigi seyhulislamlik gorevinde devlet islerine mudahale etmesi olaylarin ortaya cikmasinin ana sebebidir Feyzullah Efendi nin devlet islerine karisarak terfi tayin ve azil islerinde aldirttigi kararlar nedeniyle saray cevresi asker ve ulemada rahatsizlik olusturmaya baslamistir Bunun yani sira II Mustafa nin Edirne de devlet isleriyle ilgilenmeyip avcilik ile ugrasarak devlet idaresinden uzak kalmasi uzun suredir yasanan ekonomik kriz ile devletin bassehrinin Edirne ye tasinacagi iddialari da Istanbul halkinin isyana katilma nedenlerini olusturmustur Olaylarin gelisimi17 Temmuz 1703 te kaynak belirtilmeli Seyhulislam Feyzullah Efendi nin etkinliginden rahatsiz olan bazi devlet erkaninin yonlendirmesiyle gecikmis ulufeleri bahane eden cebeciler ayaklanma baslatti Kisa sure sonra yenicerilerin medrese talebelerinin ve Istanbul halkinin katilimiyla buyuk bir isyana donustu Istanbul da denetimi ele geciren isyancilar sadrazamliga Kavanoz Ahmed Pasa yi seyhulislamliga da Imam Mehmed Efendi yi getirdiler Bir sure sonra isyancilar isteklerini bildirmek uzere Edirne ye bir heyet gonderdiler Ancak bu heyet Feyzullah Efendi nin emriyle Havsa civarinda tutuklandi Bu olaydan sonradan haberi olan padisah isyancilari yumusatmak amaciyla 27 Temmuz 1703 te Feyzullah Efendi yi seyhulislamlik gorevinden aldi Ancak yapilanlardan tatmin olmayan isyancilar asker ve halktan olusan yaklasik 60 000 kisilik bir kuvvetle agustos ayi baslarinda Edirne uzerine harekete gecti Bu ihtilal ordusu Silivri ye geldiklerinde II Mustafa nin tahttan indirilip oz kardesi Ahmed in tahta gecirilmesi icin bir karar ve fetva aldilar Once Feyzullah Efendi nin azledilmesi ile baslayan Padisah II Mustafa nin ve danismanlarinin bu isyancilari ve ihtilal ordusunu engellemek icin aldiklari butun tedbirler bosa gitti ve 20 Agustos ta bu ihtilal kuvveti Edirne ye ulasti 22 Agustos ta II Mustafa tahttan cekilerek yerini oz kardesi III Ahmet e birakti Yeni padisahin onayi alan asiler 3 Eylul de agir iskence yaptiklari Feyzullah Efendi yi oldurduler Sonuclari4 Eylul 1703 te Sultan III Ahmet Istanbul a hareket etti Boylece Edirne nin fiilen Osmanli devletine baskentlik etmesinin ikinci donemi kapanmis oldu 14 Eylul de Istanbul a ulasan III Ahmet giderek daha siddetli ve sert tedbirler alarak devlet idaresini isyancilarin elinden kurtarmaya basladi Ancak 1704 un ilk aylarinda Padisah III Ahmet egemen olabildi KaynakcaDmitri Kantemir cev Ozdemir Cobanoglu Osmanli Imparatorlugunun Yukselis ve Cokus Tarihi Istanbul Cumhuriyet Kitap Kulubu 2006 1 Basim 1999 Ankara Kultur Bakanligi Karal Enver Ziya Ahmed III Islam Ansiklopedisi Cilt I say 165 168 Koprulu Orhan Feyzullah Efendi Islam Ansiklopedisi Cilt IV say 592 600 Sakaoglu Necdet 1999 Bu Mulkun Sultanlari Istanbul Oglak ISBN 975 329 299 3 say 311 317 Shaw Stanford J 1976 History of the Ottoman Empire and Modern Turkey Cilt 1 Empire of Gazis The Rise and Decline of the Ottoman Empire 1200 1808 Cambridge Cambrideg University Press ISBN 0 521 29163 1 Ingilizce say 227 228