Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddenin konusunda kuşkular bulunmaktadır. (Eylül 2016) () |
Elektrik santralı, elektrik üretecek bir fabrikayı meydana getiren tesislerin tümü.
Bir elektrik santralı, jeotermik, hidrolik, nükleer, termik, rüzgâr ve gelgit enerjileri gibi değişik doğal enerjiler kullanan motorların çalıştırdığı alternatörlerle elektrik üretir. Hangi türde olursa olsun, her elektrik santralı, bir enerji kaynağı, bir motor, bir alternatör ve bir transformatör merkezinden oluşur. Transformatör, alternatörün ürettiği akımın gerilimini, ulusal veya uluslararası genel bağlantı şebekesinin füderlerini beslemek üzere uygun bir değere yükseltir. Elektrik santral tipinin seçimi, kilowatt/saatin maliyetini belirleyen ilk yatırıma, işletme ve bakım masraflarına bağlıdır.
Termik santralın kuruluş masrafları, aynı güçteki hidroelektrik santrala oranla iki veya üç kat daha düşüktür. Buna karşılık, hidroelektrik santralın işletme masrafı çok azdır, termik santralda ise, daima pahalı yakıt kullanıldığından işletme masrafı çok yüksektir. Hidroelektrik santralda amortismanın yüksek olmasına rağmen kilowatt/saat, termik kilowatt/saate oranla daha ucuza malolur. Bugün, nükleer termik santralın ilk kuruluş masrafı, yaklaşık olarak hidroelektrik santral için yapılacak yatırıma eşittir. Hidroelektrik santralın işletme masrafları ihmal edilebilirse de bir nükleer santralın bakım ve işletme masrafları, neredeyse kuruluş masrafı daha düşük olan bir termik santral kadar yüksektir. Nükleer santralları, bugünden inşa etmek gerekiyorsa, bunun nedeni, verdikleri enerji fiyatının ucuz oluşu veya yakın bir gelecekte ucuzlama ihtimali değildir. Bu girişim iklim değişikliğini hafifletme]] dayanır.
Elektrik santral türleri
Hava jeneratörlü santral
Hava jeneratörlü santral, rüzgâr enerjisinden yararlanılarak elektrik üretilen elektrik santralı türüdür. Bugün için, rüzgârla üretilen elektrik enerjisi, maliyet fiyatı yüksek olan sınıfa girer ve ancak kentten uzak olan çiftçiler, bağımsız radyoelektrik istasyonları, deniz fenerleri vb. yerlerde kullanılır. Gerçekten büyük hava jeneratörlü santrallar için rüzgâr, ancak belirli bir hızdan sonra elverişlidir. Elde edilebilen enerji, yaklaşık olarak rüzgâr hızının küpüyle orantılıdır. Saniyede 6 m, yani saatte 21,6 Km'den daha düşük hızlarda rüzgâr enerjisi çok zaman yetersiz kalır. Özel ihtiyaçlar için, akümülatörlerle düzenlilik verilen küçük hava jeneratörleriyle elektrik üretme tekniği nispeten isteneni verir. Fakat, 10 Kw'ı geçen makinelerin üretimini elverişli şekilde düzenleme çaresi henüz bulunamamıştır.
Jeotermik santral
Jeotermik santral, yeraltı kaynaklarının sahip olduğu ısı enerjisinden yararlanılarak elektrik üretilen elektrik santralı türüdür. Jeotermik santral, doğrudan doğruya, yeraltı kaynaklı termik enerjiye baş vurur. Yer çekirdeği, pratik bakımdan tükenmez bir enerji kaynağıdır. Bununla birlikte kullanılması güçtür. Bu enerji, yanardağların püskürmesinde en belirgin şekilde ortaya çıkar, fakat kullanılması için yapılan her girişim başarısızlıkla sonuçlanmıştır. Buna karşılık, sönmek üzere olan yanardağ bölgelerinde kayalarda arta kalan ısıdan faydalanılabilir. Bu ısı, debisi az olan sıcak yeraltı sularında ortaya çıkar.
Toscana (İtalya) bölgesinde Larderello tesisleri dünyada tektir ve sıcaklığı 200 °C olan yeraltı buharlarından yararlanır. Birkaç yüz bin kilowatt üreten turbo-alternatörler, doğal buharı ısı değiştiricisi olmaksızın doğrudan doğruya alır. Buharın yoğunlaşmasıyla oluşan suya kimyasal işlemler uygulanarak borik asit elde edilir. kaynak yer altı olarak kabul edilir.Isı ve sıcaklık yer altı kabuğundan gelir.
Güneş jeneratörlü santral
Güneş enerjisi, güneşin çekirdeğinde yer alan füzyon süreci ile açığa çıkan ısıma enerjisidir, güneşteki hidrojen gazının helyuma dönüşmesi şeklindeki füzyon sürecinden kaynaklanır. . Dünya atmosferinin dışında güneş enerjisinin şiddeti, aşağı yukarı sabit ve 1370 W/m2 değerindedir, ancak yeryüzünde 0-1100 W/m2 değerleri arasında değişim gösterir Bu enerjinin dünyaya gelen küçük bir bölümü dahi, insanlığın mevcut enerji tüketiminden kat kat fazladır. Güneş enerjisinden yararlanma konusundaki çalışmalar özellikle 1970'lerden sonra hız kazanmış, güneş enerjisi sistemleri teknolojik olarak ilerleme ve maliyet bakımından düşme göstermiş, güneş enerjisi çevresel olarak temiz bir enerji kaynağı olarak kendini kabul ettirmiştir.
Hidroelektrik santral
Hidroelektrik santral, yüksek bir noktadan düşen hareket halindeki suyun kinetik enerjisinden yararlanılarak elektrik enerjisinin üretildiği elektrik santralı türüdür. Hidroelektrik santral, düşen su kütlesinin kinetik enerjisinden yararlanılarak bir türbin çalıştırılır. Elektrik enerjisi isteği kış aylarında maksimumudur. Bu devrede, nehirlerde su çekildiğinden hidroelektrik enerji üretimi en düşük seviyeye iner. Enerji isteğinin yüksek, üretimin az olması yüzünden yaz mevsiminde elde edilecek enerji büyük önem taşır. Diğer yandan enerjisinin değeri, geceleri gündüze, pazar günleri iş gününe oranla daha düşüktür. Hidroelektrik bir tesisin değeri, yalnız üretilen enerji miktarına değil, bu enerjinin kalitesine, yani zaman içindeki dağılımına da bağlıdır. Hidroelektrik santralın kurulacağı yerin seçimini tabiat belirler ve bazen bu yer kullanma merkezlerinden çok uzakta olabilir. Böylece enerji nakli yüzünden maliyet fiyatı bakımından büyük yük altına girilir ve genellikle tüm hallerde kuruluş masrafları, termik santrallere oranla daha yüksektir. Buna karşılık, hidroelektrik santralın yakıt tüketimi yoktur, işletme ve bakım masrafları, termik santralden çok azdır. Hidroelektrik bir tesisin, işletme ekonomisi kuruluş masraflarını karşılarsa elverişli şartlara sahip olduğu düşünülür.
Akarsu santralı
Akarsu santralı, akarsulardan yararlanılarak elektrik enerjisinin üretildiği elektrik santralı türüdür. Akarsu santralının pratikte hiçbir enerji yedeği yoktur. Nehirlerin yükselme zamanında, santrallar maksimum güçlerini verir. Kuraklık zamanında, üretilen güç debi ile azalır ve bazı derelerde sıfıra kadar iner. Bu tür santrallar, Rhône ve Rhin üzerine yapılmıştır. Rhône üzerindeki Donzére santralı, nehrin ortalama debisine yakın olan saniyede 1.500 m3'lük bir debiyi kullanacak şekilde donatılmıştır. Rhône, suları çekildiği zaman dahi normal olarak saniyede 400 m3'lük bir debi verir. Bu yüzden santralın gücü, yılda ortalama 4'te 1 oranında değişir. Rhin'de ortalama debi saniyede 1.100 m3 ve sular çekildiği zaman saniyede 300 m3 olduğundan santralın gücündeki değişme oranı neredeyse aynıdır.
Göl santralı
Göl santralı, göllerden yararlanılarak elektrik enerjisinin üretildiği elektrik santralı türüdür. Göl santralları, nehir debisinin belirli bir kısmını yedek olarak tutan alavere havuzu tarafından beslenir. Bu tesislerin kurulmasına elverişli yerler azdır. Ayrıca, göl santrallarının çoğunda yıl içinde gelen fazla su miktarının ancak bir kısmı depo edilebilmektedir.
Setli santral
Yıllık fazla su miktarının % 5'ini depo edebilen göl santrallarıdır. Fakat, bu stok nehrin en az birkaç saatlik ortalama debisine karşılık düşer. Bu stokun enerji akta katkısı çok azdır. Fakat, günlük puant zamanlarının atlatılmasında büyük önem taşır.
Akarsu santrallerinde hidrolik türbinlerin su debisi yüksektir, buna karşılık suyun düştüğü yükseklik ve hızı azdır. Göl santralleri, basınçlı borularla beslenen dik veya dogucan kaçak su borusu veya galerisi ve bir transformatör merkezi. Bazı hidroelektrik santralleri yer altındadır.
Nükleer santral
Nükleer santral, bir veya daha fazla sayıda nükleer reaktörün yakıt olarak radyoaktif maddeleri kullanarak elektrik enerjisinin üretildiği tesistir. Radyoaktif maddeler kullanılmasından dolayı diğer santrallerden farklı ve daha sıkı güvenlik önlemlerini, teknolojileri içerisinde barındırır. Reaktörün kalbinde, elde edilen ısıl enerji suya aktarılır, su almış olduğu bu enerji sebebiyle faz değiştirir ve haline dönüşür. Elde edilen bu buhar daha sonra elektrik jeneratörüne bağlı olan buhar türbinine verilir. Su buharı, türbin mili üzerinde bulunan türbin kanatları üzerinden geçerken daha önceden almış olduğu ısıl enerjiyi kullanarak, türbin milini döndürür. Bu mekanik dönme hareketi sonucunda alternatörlerde elektrik elde edilir.
Kaynakça
- ^ . Anadolu Ajansı. 24 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2022.
Dış bağlantılar
- (İngilizce)
- Elektrik santral diyagramı 23 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- (İngilizce)
- (İngilizce)
- (İngilizce)
- (İngilizce)
- (İngilizce)
- Zimmer Elektrik Santralı fotoğrafları, Moskova, Ohio 3 Şubat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (1300 MW Coal Fired) (İngilizce)
- Türkiye´nin Bağımsız Millî Enerji Kaynakları 28 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Türkiye'deki Elektrik Santralleri 19 Şubat 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddenin tarafsizligi konusunda kuskular bulunmaktadir Konuya dair fikir alisverisi tartisma sayfasinda bulunabilir Sablonu kaldirmadan once lutfen gerekli sartlarin olustugundan emin olun Eylul 2016 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Elektrik santrali elektrik uretecek bir fabrikayi meydana getiren tesislerin tumu Elektrik santrali Mannheim Almanya Bir elektrik santrali jeotermik hidrolik nukleer termik ruzgar ve gelgit enerjileri gibi degisik dogal enerjiler kullanan motorlarin calistirdigi alternatorlerle elektrik uretir Hangi turde olursa olsun her elektrik santrali bir enerji kaynagi bir motor bir alternator ve bir transformator merkezinden olusur Transformator alternatorun urettigi akimin gerilimini ulusal veya uluslararasi genel baglanti sebekesinin fuderlerini beslemek uzere uygun bir degere yukseltir Elektrik santral tipinin secimi kilowatt saatin maliyetini belirleyen ilk yatirima isletme ve bakim masraflarina baglidir Termik santralin kurulus masraflari ayni gucteki hidroelektrik santrala oranla iki veya uc kat daha dusuktur Buna karsilik hidroelektrik santralin isletme masrafi cok azdir termik santralda ise daima pahali yakit kullanildigindan isletme masrafi cok yuksektir Hidroelektrik santralda amortismanin yuksek olmasina ragmen kilowatt saat termik kilowatt saate oranla daha ucuza malolur Bugun nukleer termik santralin ilk kurulus masrafi yaklasik olarak hidroelektrik santral icin yapilacak yatirima esittir Hidroelektrik santralin isletme masraflari ihmal edilebilirse de bir nukleer santralin bakim ve isletme masraflari neredeyse kurulus masrafi daha dusuk olan bir termik santral kadar yuksektir Nukleer santrallari bugunden insa etmek gerekiyorsa bunun nedeni verdikleri enerji fiyatinin ucuz olusu veya yakin bir gelecekte ucuzlama ihtimali degildir Bu girisim iklim degisikligini hafifletme dayanir Elektrik santral turleriHava jeneratorlu santral Hava jeneratorlu santraller Hava jeneratorlu santral ruzgar enerjisinden yararlanilarak elektrik uretilen elektrik santrali turudur Bugun icin ruzgarla uretilen elektrik enerjisi maliyet fiyati yuksek olan sinifa girer ve ancak kentten uzak olan ciftciler bagimsiz radyoelektrik istasyonlari deniz fenerleri vb yerlerde kullanilir Gercekten buyuk hava jeneratorlu santrallar icin ruzgar ancak belirli bir hizdan sonra elverislidir Elde edilebilen enerji yaklasik olarak ruzgar hizinin kupuyle orantilidir Saniyede 6 m yani saatte 21 6 Km den daha dusuk hizlarda ruzgar enerjisi cok zaman yetersiz kalir Ozel ihtiyaclar icin akumulatorlerle duzenlilik verilen kucuk hava jeneratorleriyle elektrik uretme teknigi nispeten isteneni verir Fakat 10 Kw i gecen makinelerin uretimini elverisli sekilde duzenleme caresi henuz bulunamamistir Jeotermik santral Jeotermik santral yeralti kaynaklarinin sahip oldugu isi enerjisinden yararlanilarak elektrik uretilen elektrik santrali turudur Jeotermik santral dogrudan dogruya yeralti kaynakli termik enerjiye bas vurur Yer cekirdegi pratik bakimdan tukenmez bir enerji kaynagidir Bununla birlikte kullanilmasi guctur Bu enerji yanardaglarin puskurmesinde en belirgin sekilde ortaya cikar fakat kullanilmasi icin yapilan her girisim basarisizlikla sonuclanmistir Buna karsilik sonmek uzere olan yanardag bolgelerinde kayalarda arta kalan isidan faydalanilabilir Bu isi debisi az olan sicak yeralti sularinda ortaya cikar Toscana Italya bolgesinde Larderello tesisleri dunyada tektir ve sicakligi 200 C olan yeralti buharlarindan yararlanir Birkac yuz bin kilowatt ureten turbo alternatorler dogal buhari isi degistiricisi olmaksizin dogrudan dogruya alir Buharin yogunlasmasiyla olusan suya kimyasal islemler uygulanarak borik asit elde edilir kaynak yer alti olarak kabul edilir Isi ve sicaklik yer alti kabugundan gelir Gunes jeneratorlu santral Gunes jeneratorlu santral Gunes enerjisi gunesin cekirdeginde yer alan fuzyon sureci ile aciga cikan isima enerjisidir gunesteki hidrojen gazinin helyuma donusmesi seklindeki fuzyon surecinden kaynaklanir Dunya atmosferinin disinda gunes enerjisinin siddeti asagi yukari sabit ve 1370 W m2 degerindedir ancak yeryuzunde 0 1100 W m2 degerleri arasinda degisim gosterir Bu enerjinin dunyaya gelen kucuk bir bolumu dahi insanligin mevcut enerji tuketiminden kat kat fazladir Gunes enerjisinden yararlanma konusundaki calismalar ozellikle 1970 lerden sonra hiz kazanmis gunes enerjisi sistemleri teknolojik olarak ilerleme ve maliyet bakimindan dusme gostermis gunes enerjisi cevresel olarak temiz bir enerji kaynagi olarak kendini kabul ettirmistir Hidroelektrik santral Hidroelektrik santral Hidroelektrik santral yuksek bir noktadan dusen hareket halindeki suyun kinetik enerjisinden yararlanilarak elektrik enerjisinin uretildigi elektrik santrali turudur Hidroelektrik santral dusen su kutlesinin kinetik enerjisinden yararlanilarak bir turbin calistirilir Elektrik enerjisi istegi kis aylarinda maksimumudur Bu devrede nehirlerde su cekildiginden hidroelektrik enerji uretimi en dusuk seviyeye iner Enerji isteginin yuksek uretimin az olmasi yuzunden yaz mevsiminde elde edilecek enerji buyuk onem tasir Diger yandan enerjisinin degeri geceleri gunduze pazar gunleri is gunune oranla daha dusuktur Hidroelektrik bir tesisin degeri yalniz uretilen enerji miktarina degil bu enerjinin kalitesine yani zaman icindeki dagilimina da baglidir Hidroelektrik santralin kurulacagi yerin secimini tabiat belirler ve bazen bu yer kullanma merkezlerinden cok uzakta olabilir Boylece enerji nakli yuzunden maliyet fiyati bakimindan buyuk yuk altina girilir ve genellikle tum hallerde kurulus masraflari termik santrallere oranla daha yuksektir Buna karsilik hidroelektrik santralin yakit tuketimi yoktur isletme ve bakim masraflari termik santralden cok azdir Hidroelektrik bir tesisin isletme ekonomisi kurulus masraflarini karsilarsa elverisli sartlara sahip oldugu dusunulur Akarsu santrali Elektrik uretiminde yararlanilan akarsu Akarsu santrali akarsulardan yararlanilarak elektrik enerjisinin uretildigi elektrik santrali turudur Akarsu santralinin pratikte hicbir enerji yedegi yoktur Nehirlerin yukselme zamaninda santrallar maksimum guclerini verir Kuraklik zamaninda uretilen guc debi ile azalir ve bazi derelerde sifira kadar iner Bu tur santrallar Rhone ve Rhin uzerine yapilmistir Rhone uzerindeki Donzere santrali nehrin ortalama debisine yakin olan saniyede 1 500 m3 luk bir debiyi kullanacak sekilde donatilmistir Rhone sulari cekildigi zaman dahi normal olarak saniyede 400 m3 luk bir debi verir Bu yuzden santralin gucu yilda ortalama 4 te 1 oraninda degisir Rhin de ortalama debi saniyede 1 100 m3 ve sular cekildigi zaman saniyede 300 m3 oldugundan santralin gucundeki degisme orani neredeyse aynidir Gol santrali Gol santrali gollerden yararlanilarak elektrik enerjisinin uretildigi elektrik santrali turudur Gol santrallari nehir debisinin belirli bir kismini yedek olarak tutan alavere havuzu tarafindan beslenir Bu tesislerin kurulmasina elverisli yerler azdir Ayrica gol santrallarinin cogunda yil icinde gelen fazla su miktarinin ancak bir kismi depo edilebilmektedir Setli santral Setli santral Yillik fazla su miktarinin 5 ini depo edebilen gol santrallaridir Fakat bu stok nehrin en az birkac saatlik ortalama debisine karsilik duser Bu stokun enerji akta katkisi cok azdir Fakat gunluk puant zamanlarinin atlatilmasinda buyuk onem tasir Akarsu santrallerinde hidrolik turbinlerin su debisi yuksektir buna karsilik suyun dustugu yukseklik ve hizi azdir Gol santralleri basincli borularla beslenen dik veya dogucan kacak su borusu veya galerisi ve bir transformator merkezi Bazi hidroelektrik santralleri yer altindadir Nukleer santral Cattenom Nukleer Santrali Fransa Nukleer santral bir veya daha fazla sayida nukleer reaktorun yakit olarak radyoaktif maddeleri kullanarak elektrik enerjisinin uretildigi tesistir Radyoaktif maddeler kullanilmasindan dolayi diger santrallerden farkli ve daha siki guvenlik onlemlerini teknolojileri icerisinde barindirir Reaktorun kalbinde elde edilen isil enerji suya aktarilir su almis oldugu bu enerji sebebiyle faz degistirir ve haline donusur Elde edilen bu buhar daha sonra elektrik jeneratorune bagli olan buhar turbinine verilir Su buhari turbin mili uzerinde bulunan turbin kanatlari uzerinden gecerken daha onceden almis oldugu isil enerjiyi kullanarak turbin milini dondurur Bu mekanik donme hareketi sonucunda alternatorlerde elektrik elde edilir Kaynakca Anadolu Ajansi 24 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Nisan 2022 Dis baglantilar Ingilizce Elektrik santral diyagrami 23 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Ingilizce Ingilizce Ingilizce Ingilizce Ingilizce Zimmer Elektrik Santrali fotograflari Moskova Ohio 3 Subat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde 1300 MW Coal Fired Ingilizce Turkiye nin Bagimsiz Milli Enerji Kaynaklari 28 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Turkiye deki Elektrik Santralleri 19 Subat 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde