Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Eliezer Ben-Yehuda (İbranice: אֱלִיעֶזֶר בֶּן־יְהוּדָה; ; doğum Eliezer Yitzhak Perlman, 7 Ocak 1858 – 16 Aralık 1922),İbranice için sözlükbilimciliği yapmış ve Modern İbranicenin gelişmesinde en büyük katkıyı sağlamış olan Yahudi gazete editörü. Modern çağda, İbranicenin yeniden canlanmasının arkasındaki en büyük figür oldu.
Eliezer Ben-Yehuda אֱלִיעֶזֶר בֶּן־יְהוּדָה | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 7 Ocak 1858 Luzhky, Rus İmparatorluğu |
| Ölüm | 16 Aralık 1922 (64 yaşında) Kudüs, Filistin Mandası |
| Milliyet | Yahudi |
Ben-Yehuda Siyonizm ile İbranicenin bir arada olabileceğini savunup şunu demiştir: "İbrani dili sadece ulusumuzu canlandırıp anavatanımıza döndüğümüz sürece canlı kalabilir."
İlk yılları
Eliezer Ben-Yehuda Rus İmparatorluğu'nun Luzhky şehrinde (bugün Belarus'un Vitsebsk Voblast şehridir) Eliezer Yitzhak Perlman ismiyle dünyaya geldi. Üç yaşında birçok Doğu Avrupa Yahudisi gibi o da geleneksel Yahudi eğitimi veren okula gidip Tevrat ve İbranice üzerine eğitim almaya başladı. On iki yaşına geldiğinde, dokuz yıllık İbranice birikimiyle Tevrat, Mişna ve Talmud'un büyük bir kısmını okuyabildiğinden ebeveyni onu haham olma arzusuyla 'ya (Musevi dini üzerine eğitim veren okul) kayıt ettirdi. Eğitimi süresince dini ve dini olmayan birçok İbranice yazılarla karşılaştı. Daha sonraları Fransızca, Almanca ve Rusça öğrendi ve eğitimini Letonya'nın Dünaburg şehrinde devam ettirdi. İbranice basım yapan HaShahar gazetesini takip edince Siyonizm ile tanıştı ve İsrail topraklarında İbraniceyi tekrar hayata geçirmenin tüm dünya Yahudilerini bir araya getireceği sonucuna vardı. İlk eşi Devora Jonas 1891 yılında veremden hayatını kaybedince beş çocuğuyla yalnız kaldı. Kısa bir süre sonra 10 gün zarfında üç çocuğu difteriye yenik düştü. Altı ay sonra Devora'nın kız kardeşi Paula Beila Jonas ile evlendi ve yeni eşi İbranice bir isim olan "Hemda" adını aldı. İlk eşi Devora'nın ölüm döşeğindeki son isteği kocasının kardeşi Paula ile evlenmesiydi.
Paris'teki Eğitimi
Mezuniyetinin akabinde Paris'e Sorbonne Üniversitesinde eğitim görmeye gitti. Çalıştığı konular arasında Tarih, Ortadoğu Siyaseti gibi dersler bulunurken onda en çok iz bırakan ders (önceden bilgi birikimi bulunduğundan) İbranice olmuştur. Bu eğitimi sırasında bir ulusu canlandırmak için ortak bir dilin varlığının bir gereklilik olduğuna ikna oldu. Ben-Yehuda Paris'te dört yıl yaşadı.
Kudüs'e yolculuk
Ben-Yehuda, 1881'de Osmanlı İmparatorluğu'na bağlı olan Filistin'e yerleşti. okulunda öğretmenliğe başladı.Yiddish'in ve dünyanın değişik yerlerinden gelen Yahudilerin yöresel dillerinin yerine geçecek ortak bir dil yaratmak için işe koyuldu.
Ben-Yehuda, oğlu Ben-Zion Ben-Yehuda'yı sadece İbranice konuşarak yetiştirdi ve diğer dillerden uzak tuttu. Rivayete göre, oğluna Rusça ninni söyleyen karısını azarlamıştır. Ben-Zion Ben-Yehuda anadili modern İbranice olan ilk kişidir ve Itamar Ben-Avi (Avi, Eliezer Ben-Yehuda'nın İbranicede kısaltılmış şeklidir) takma adıyla yazdığı otobiyografisi hâlen İsrail'de en çok okunan kitaplar arasındadır.
Gazetecilik kariyeri
Ben-Yehuda HaZvi, Hashkafa ve HaOr isimli gazetelerde editörlük yapmıştır. HaZvi gazetesi, İbranice'nin kutsal bir dil olup günlük hayatta kullanılmasına karşı çıkan Kudüs'un aşırı muhafazakâr Yahudi cemaatinin baskıları sonucunda bir yıl süreyle kapanmıştır.
Sözlük yapımcılığı
Ben-Yehuda'nın görüşleri hâlen varlığını sürdüren İbrani Dili Akademisi (Academy of the Hebrew Language) için itici bir güç olmuştur. İlk modern İbranice sözlüğün yazarıdır. Her ne kadar kendisi sözlüğe yeni kelimeler eklemiş olsa da "İbraniceyi tekrar hayata geçiren kişi" olarak tanımlanır.
Ölümü
Aralık 1922'de 64 yaşında hayata verem yüzünden veda eden Ben-Yehuda ömrünün büyük bir bölümünü hastalığı yüzünden acı içinde geçirmiştir. Mezarı Kudüs'teki Har HaZeitim'de bulunur. Cenazesine 30,000 kişi katılmıştır.
Bibliyografi
| Wikimedia Commons'ta Eliezer Ben-Yehuda ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Fellman, Jack (1973). The revival of a classical tongue: Eliezer Ben Yehuda and the modern Hebrew language. The Hague, Netherlands: Mouton
- Robert St. John. Tongue of the Prophets, Doubleday & Company, Inc. Garden City, New York, 1952.
- Yosef Lang. The Life of Eliezer Ben Yehuda. Yad Yitzhak Ben Zvi, 2 volumes, (Hebrew)
- Ilan Stavans, Resurrecting Hebrew (2008)
Kaynakça
- ^ Green, David B. (7 Ocak 2013). "This Day in Jewish History – 1858: Hebrew's Reviver Is Born". Haaretz. 5 Ocak 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Ocak 2019.
- ^ a b c d http://www.haaretz.com/hasen/spages/1040214.html 14 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Confessions of a polyglot
- ^ a b c d http://www.haaretz.com/hasen/spages/1019876.html 2 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Flesh-and-Blood Prophet
- ^ . 22 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2009.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Eliezer Ben Yehuda Ibranice א ל יע ז ר ב ן י הו ד ה ʔeli ʕezer ben jehu da dogum Eliezer Yitzhak Perlman 7 Ocak 1858 16 Aralik 1922 Ibranice icin sozlukbilimciligi yapmis ve Modern Ibranicenin gelismesinde en buyuk katkiyi saglamis olan Yahudi gazete editoru Modern cagda Ibranicenin yeniden canlanmasinin arkasindaki en buyuk figur oldu Eliezer Ben Yehuda א ל יע ז ר ב ן י הו ד ה Dogum7 Ocak 1858 1858 01 07 Luzhky Rus ImparatorluguOlum16 Aralik 1922 64 yasinda Kudus Filistin MandasiMilliyetYahudi Ben Yehuda Siyonizm ile Ibranicenin bir arada olabilecegini savunup sunu demistir Ibrani dili sadece ulusumuzu canlandirip anavatanimiza dondugumuz surece canli kalabilir Ilk yillariEliezer Ben Yehuda Rus Imparatorlugu nun Luzhky sehrinde bugun Belarus un Vitsebsk Voblast sehridir Eliezer Yitzhak Perlman ismiyle dunyaya geldi Uc yasinda bircok Dogu Avrupa Yahudisi gibi o da geleneksel Yahudi egitimi veren okula gidip Tevrat ve Ibranice uzerine egitim almaya basladi On iki yasina geldiginde dokuz yillik Ibranice birikimiyle Tevrat Misna ve Talmud un buyuk bir kismini okuyabildiginden ebeveyni onu haham olma arzusuyla ya Musevi dini uzerine egitim veren okul kayit ettirdi Egitimi suresince dini ve dini olmayan bircok Ibranice yazilarla karsilasti Daha sonralari Fransizca Almanca ve Rusca ogrendi ve egitimini Letonya nin Dunaburg sehrinde devam ettirdi Ibranice basim yapan HaShahar gazetesini takip edince Siyonizm ile tanisti ve Israil topraklarinda Ibraniceyi tekrar hayata gecirmenin tum dunya Yahudilerini bir araya getirecegi sonucuna vardi Ilk esi Devora Jonas 1891 yilinda veremden hayatini kaybedince bes cocuguyla yalniz kaldi Kisa bir sure sonra 10 gun zarfinda uc cocugu difteriye yenik dustu Alti ay sonra Devora nin kiz kardesi Paula Beila Jonas ile evlendi ve yeni esi Ibranice bir isim olan Hemda adini aldi Ilk esi Devora nin olum dosegindeki son istegi kocasinin kardesi Paula ile evlenmesiydi Paris teki EgitimiMezuniyetinin akabinde Paris e Sorbonne Universitesinde egitim gormeye gitti Calistigi konular arasinda Tarih Ortadogu Siyaseti gibi dersler bulunurken onda en cok iz birakan ders onceden bilgi birikimi bulundugundan Ibranice olmustur Bu egitimi sirasinda bir ulusu canlandirmak icin ortak bir dilin varliginin bir gereklilik olduguna ikna oldu Ben Yehuda Paris te dort yil yasadi Ben Yehuda ve ikinci esi Hemda 1912Kudus e yolculukBen Yehuda 1881 de Osmanli Imparatorlugu na bagli olan Filistin e yerlesti okulunda ogretmenlige basladi Yiddish in ve dunyanin degisik yerlerinden gelen Yahudilerin yoresel dillerinin yerine gececek ortak bir dil yaratmak icin ise koyuldu Ben Yehuda oglu Ben Zion Ben Yehuda yi sadece Ibranice konusarak yetistirdi ve diger dillerden uzak tuttu Rivayete gore ogluna Rusca ninni soyleyen karisini azarlamistir Ben Zion Ben Yehuda anadili modern Ibranice olan ilk kisidir ve Itamar Ben Avi Avi Eliezer Ben Yehuda nin Ibranicede kisaltilmis seklidir takma adiyla yazdigi otobiyografisi halen Israil de en cok okunan kitaplar arasindadir Baskilar sonucu kapatilan HaZvi gazetesiGazetecilik kariyeriBen Yehuda HaZvi Hashkafa ve HaOr isimli gazetelerde editorluk yapmistir HaZvi gazetesi Ibranice nin kutsal bir dil olup gunluk hayatta kullanilmasina karsi cikan Kudus un asiri muhafazakar Yahudi cemaatinin baskilari sonucunda bir yil sureyle kapanmistir Eliezer Ben Yehuda sozlugu uzerinde calisirkenSozluk yapimciligiBen Yehuda nin gorusleri halen varligini surduren Ibrani Dili Akademisi Academy of the Hebrew Language icin itici bir guc olmustur Ilk modern Ibranice sozlugun yazaridir Her ne kadar kendisi sozluge yeni kelimeler eklemis olsa da Ibraniceyi tekrar hayata geciren kisi olarak tanimlanir OlumuAralik 1922 de 64 yasinda hayata verem yuzunden veda eden Ben Yehuda omrunun buyuk bir bolumunu hastaligi yuzunden aci icinde gecirmistir Mezari Kudus teki Har HaZeitim de bulunur Cenazesine 30 000 kisi katilmistir BibliyografiWikimedia Commons ta Eliezer Ben Yehuda ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Fellman Jack 1973 The revival of a classical tongue Eliezer Ben Yehuda and the modern Hebrew language The Hague Netherlands Mouton ISBN 90 279 2495 3 Robert St John Tongue of the Prophets Doubleday amp Company Inc Garden City New York 1952 ISBN 0 8371 2631 2 Yosef Lang The Life of Eliezer Ben Yehuda Yad Yitzhak Ben Zvi 2 volumes Hebrew Ilan Stavans Resurrecting Hebrew 2008 Kaynakca Green David B 7 Ocak 2013 This Day in Jewish History 1858 Hebrew s Reviver Is Born Haaretz 5 Ocak 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Ocak 2019 a b c d http www haaretz com hasen spages 1040214 html 14 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Confessions of a polyglot a b c d http www haaretz com hasen spages 1019876 html 2 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Flesh and Blood Prophet 22 Ekim 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Ocak 2009