Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İbranice (עִבְרִית,
| İbranice | |
|---|---|
| עִבְרִית, İvrit | |
 Kumran'da keşfedilen Ölü Deniz Parşömenlerinin en uzunlarından biri olan Tapınak Parşömeni'nin bir bölümü | |
| Telaffuz | Modern: Tiberyan: Kutsal: |
| Dil ailesi | |
| Önceki formlar | Kutsal İbranice
|
| Yazı sistemi | İbrani alfabesi |
| Resmî durumu | |
| Resmî dil |  İsrail |
| Tanınmış azınlık dili |  Polonya  Güney Afrika  Türkiye |
| Dil kodları | |
| ISO 639-1 | he |
| ISO 639-2 | heb |
| ISO 639-3 | heb |
2013 istatistik verilerine göre Modern İbranice, Dünya çapında 9.000.000'dan fazla kişi tarafından konuşulmaktadır. Geçmişsel olarak bu dil, Tanah'da "İbranice" adıyla anılmasa da, Yahudilerin ve atalarının ulusal dili olarak kabul edilir. Paleo-İbranicenin ilk yazılı örnekleri M.Ö. 10. yüzyıldan kalmaktadır.Orta ve Doğu Avrupa'da yaşamış Aşkenazi Yahudileri'nin, Roma sürgünüyle Yahudiye'den çıktıkları zamanlardan beri unutmaması nedeniyle günümüzde hâlâ konuşulan tek Kenan dili olma özelliğine sahiptir.
İbranicenin bir diğer özelliği ele sessiz harflerı aynı zamanda sayı olarak kullanmasıdır. Örneğin Alef 1; Tet 9; Yod 10; Kuf ise 100 sayısını simgeler. Sağdan sola yazılır. Erkek ve dişi belirlemesi mevcuttur. Birinci Tapınak'ın yıkılışından sonraki devirlerde İbranice canlı nitelikleri bir süre korumuşsa da, giderek niteliğini yitirerek "Laşon Hahamim" (Âlimlerin Dili) hâline gelmiştir. Kuzeybatı Sâmî dillerinin Kenan dalını oluşturur. İbrani dili tarihinde dört dönem görünür. Kutsal Kitap İbranicesi, Mişna İbranicesi, Yeni İbranice ve Modern İbranice. Mişna İbranicesi, MÖ 4. yüzyıldan beri günlük dil olarak kullanıldı. Aslında Yahudiye bölgesinde halk, günlük dil olarak yüzyıllarca Aramice ve İbranice, sinagogda ve okulda ise İbranice konuştu. Zaman içinde İbranicenin etkisi azaldı. İsrail Devleti'nin kuruluşunda bu dil resmî dil oldu.
İbranice, Orta ve Doğu Avrupa'da yaşamış Aşkenazi Yahudilerinin Roma sürgünüyle Yahudiye'den çıktıkları zamanlardan beri unutmaması nedeniyle günümüzde hâlâ konuşulan tek Kenan dili olma özelliğine sahiptir.
İsrail'in resmî dili olmakla beraber İsrail dışında yaşayan Yahudi azınlıklar tarafından da konuşulur. İbranice, 22 harflik İbrani Alfabesi ile sağdan sola doğru yazılır. İsrail ve ABD başta olmak üzere Avustralya, Kanada, Almanya, Filistin, Panama ve Birleşik Krallık'ta konuşulur. Bunun dışında Batı Şeria'da Yahudi olmayan bir azınlık ve Dünya'nın birçok yerindeki Yahudi azınlıklarca da yerel dilin yanında Ladino, Yidiş veya Aramice ile beraber dinî dil olarak konuşulur.
Sınıflandırma
İbranice, Afroasya dillerinin Sami koluna bağlıdır. Bu aile içerisinde Arami ve Kenan dilleri Kuzeybatı Sami dillerini oluşturur. Kenan dilleri, İbranice, Fenikece ve Ugaritçeyi kapsamaktadır. Glottolog, Modern İbranice, Eski İbranice (, Kutsal İbranice, ve ) ile Sâmirî İbranicesini "İbrani" (Hebrewic) grubunda sınıflandırır.
Tarih
Avraham Ben-Yosef'e göre İbranice, MÖ 1200'den MÖ 586'ya kadar olan süre içerisinde şekillendi ve ilk İsrail ile Yehuda Krallıklarında konuşuldu. Akademisyenler, bölgedeki baskın uluslararası dilin Eski Aramice olduğu ve Babil sürgününden sonraki eski zamanlarda İbranicenin ne kadar konuşulan bir yerel dil olduğunu hâlâ tartışmaktadırlar. İbranice, Geç Antik Çağ'da konuşulan 'konuşma dili' niteliğinde yok olmuş denilecek kadar az konuşuluyordu; ancak 19. yüzyılın sonlarında tekrar konuşulan bir dil olarak yeniden canlanıncaya kadar İbranice, bir edebi dil ve Yahudiliğin litürjik dili olarak kullanılmaya devam etti.
19. yüzyıl sonunda İbranice, Siyonizm (Yahudi milliyetçiliği) ile birlikte modern İbranice olarak tekrar ayağa kaldırılmış ve zamanın Yahudilerince Yidiş, Arapça, Rusça gibi dillerin yerine konuşulmaya başlanmıştır. Özellikle Elyezer Ben Yehuda’nın kişisel çabalarıyla tekrar bir konuşma dili haline getirilmiştir. Ben Yehuda’nın oğlu Itamar Ben Avi (doğumu Ben-Tziyon Ben Yehuda) anadili modern İbranice olan ilk kişidir.
Modern İbranice, 1921 yılında Birleşik Krallık yönetimindeki Filistin'de ve 1948 yılında kurulan İsrail Devleti'nde (Arapça ile birlikte) resmî dil olarak ilan edilmiştir. 19 Temmuz 2018'de İsrail Parlamentosunda yapılan oylamayla Arapça, İsrail'in resmî dilleri arasından çıkarılmış ve İbranice, İsrail'in tek resmî dili olmuştur.[]
Dilbilgisi
Sami dillerinin hemen hepsinde görüldüğü gibi İbranicede kelimeler üç ünsüz harften oluşan fiillerden türetilir. Fiil kökünün asıl anlamı bu üç ünsüz harf tarafından belirlenir. Bu kökün başına veya sonuna bir takım ünsüz harfler eklenerek isimler türetilir.
İbranicede bileşik fiillere pek rastlanmaz, fiillerde zaman (geçmişte olması, şimdi olması) yerine yapılan işin bitirilmiş ya da bitirilmemiş olması ön plandadır. (Perfectum – Imperfectum)
İbranicede isim çekimleri kaybolmuş olup bunun yerine את edatıyla accusativus (-i hali), -ב ön ekiyle locativus (-de hali), -ל ön ekiyle dativus (-e hali), מן edatı ya da -מ ön ekiyle ablativus (-den hali), שׁל edatıyla ya da –שׁ ön ekiyle de genitivus (-in –un –nin –nun) yapılır.
İsimlerde erkek ve dişi olmak üzere iki tür bulunmaktadır. İsmin tekil, çoğul ve ikil çoğul (dual) olmak üzere üç biçimi bulunur. Eller, ayaklar, gözler, kulaklar, bacaklar gibi çift olan ya da iki nesneden oluşmuş çoğullar ikil çoğul son eki (–aim) ile, ikiden fazla çokluklar ise çoğul son eki (erkek için –im, dişi için –ot) ile yapılır.
İsimlerde olduğu gibi sıfatlarda da erkek ve dişi olmak üzere iki tür bulunur ve bunlar ismin cinsine göre kullanılır. Sayı sıfatlarının da erkek ve dişi biçimleri bulunur.
Ayrıca bakınız
- Eliezer Ben-Yehuda
- İbrani Alfabesi
- Kenan dilleri
- Samarit İbranicesi
- Yemen İbranicesi
- Zuckermann, Ghil'ad, 2003. Language Contact and Lexical Enrichment in Israeli Hebrew12 Haziran 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Palgrave Macmillan. (/)
Notlar
- ^ Tanah'ta (Yahudi Kutsal Kitabı) bu dile Yehudit "Yahuda dili" veya Səpaṯ Kəna'an "Kenan dili" denmiştir. Daha sonra Josephus ve Yuhanna İncili gibi Helenistik yapıtlar, İbranice terimini hem İbranice hem de Aramiceye atıfta bulunmak için kullandılar.
Kaynakça
- ^ Sefaradi: ; Irakî: ; Yemenî: ; Aşkenazi: ya da sert telaffuzla ya da
- ^ . TürkçeBilgi. 7 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2021.
- ^ Gur, Nachman; Haredim, Behadrey. . 4 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2013.
- ^ a b Sáenz-Badillos, Angel (1993) [1988]. A History of the Hebrew Language. Elwolde, John tarafından çevrildi. Cambridge University Press. ISBN . 3 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Temmuz 2020. Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: "ASB" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: ) - ^ a b Grenoble, Leonore A.; Whaley, Lindsay J. (2005). Saving Languages: An Introduction to Language Revitalization. Birleşik Krallık: Cambridge University Press. s. 63. ISBN . 29 Mart 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Mart 2017.
Hebrew is cited by Paulston et al. (1993:276) as 'the only true example of language revival.'
- ^ a b Fesperman, Dan (26 Nisan 1998). "Once 'dead' language brings Israel to life Hebrew: After 1,700 years, a revived language becomes a common thread knitting together a nation of immigrants with little in common except religion". The Baltimore Sun. Sun Foreign Staff. 29 Mart 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Mart 2017.
- ^ a b c d e f g h Gur 2018.
- ^ "Ethonolgue'da İbranice". 22 Aralık 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Mart 2009.
- ^ . glottolog.org. 23 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2020.
- ^ אברהם בן יוסף ,מבוא לתולדות הלשון העברית (Avraham ben-Yosef, Introduction to the History of the Hebrew Language), page 38, אור-עם, Tel-Aviv, 1981.
- ^ Share, David L. (2017). "Learning to Read Hebrew". Verhoeven, Ludo; (Ed.). Learning to Read Across Languages and Writing Systems. Cambridge: Cambridge University Press. s. 156. ISBN . Erişim tarihi: 1 Kasım 2017.
- ^ Fellman, Jack (1973). The Revival of a Classical Tongue: Eliezer Ben Yehuda and the Modern Hebrew Language. Lahey: Mouton. s. 12. ISBN . Erişim tarihi: 1 Kasım 2017.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ibranice ע ב ר ית IPA ivˈʁit ya da ʕivˈɾit ya da yaygin olmayan ismiyle Ibranca Afro Asya dilleri ailesinin Kuzeybati Semitik dilleri koluna bagli bir Semitik dildir Gecmiste Ibraniler ve Israilogullari tarafindan konusulmus Ibranice gunumuzde Yahudilerin milli dilidir Ayrica Ibranice Israil in resmi dilidir ve yeryuzunde yaklasik 15 000 000 konusani vardir Ibraniceע ב ר ית IvritKumran da kesfedilen Olu Deniz Parsomenlerinin en uzunlarindan biri olan Tapinak Parsomeni nin bir bolumuTelaffuzModern ivˈʁit Tiberyan ʕiv ri8 Kutsal ʕibˈrit Dil ailesiAfro Asya SamiKuzeybatiKenanIbraniceOnceki formlarKutsal Ibranice IbraniceYazi sistemiIbrani alfabesiResmi durumuResmi dilIsrailTaninmis azinlik diliPolonya Guney Afrika TurkiyeDil kodlariISO 639 1heISO 639 2hebISO 639 3hebDavud un Yildizi baz alinarak tasarlanmis Ibrani harfleri 2013 istatistik verilerine gore Modern Ibranice Dunya capinda 9 000 000 dan fazla kisi tarafindan konusulmaktadir Gecmissel olarak bu dil Tanah da Ibranice adiyla anilmasa da Yahudilerin ve atalarinin ulusal dili olarak kabul edilir Paleo Ibranicenin ilk yazili ornekleri M O 10 yuzyildan kalmaktadir Orta ve Dogu Avrupa da yasamis Askenazi Yahudileri nin Roma surgunuyle Yahudiye den ciktiklari zamanlardan beri unutmamasi nedeniyle gunumuzde hala konusulan tek Kenan dili olma ozelligine sahiptir Ibranicenin bir diger ozelligi ele sessiz harfleri ayni zamanda sayi olarak kullanmasidir Ornegin Alef 1 Tet 9 Yod 10 Kuf ise 100 sayisini simgeler Sagdan sola yazilir Erkek ve disi belirlemesi mevcuttur Birinci Tapinak in yikilisindan sonraki devirlerde Ibranice canli nitelikleri bir sure korumussa da giderek niteligini yitirerek Lason Hahamim Alimlerin Dili haline gelmistir Kuzeybati Sami dillerinin Kenan dalini olusturur Ibrani dili tarihinde dort donem gorunur Kutsal Kitap Ibranicesi Misna Ibranicesi Yeni Ibranice ve Modern Ibranice Misna Ibranicesi MO 4 yuzyildan beri gunluk dil olarak kullanildi Aslinda Yahudiye bolgesinde halk gunluk dil olarak yuzyillarca Aramice ve Ibranice sinagogda ve okulda ise Ibranice konustu Zaman icinde Ibranicenin etkisi azaldi Israil Devleti nin kurulusunda bu dil resmi dil oldu Ibranice Orta ve Dogu Avrupa da yasamis Askenazi Yahudilerinin Roma surgunuyle Yahudiye den ciktiklari zamanlardan beri unutmamasi nedeniyle gunumuzde hala konusulan tek Kenan dili olma ozelligine sahiptir Israil in resmi dili olmakla beraber Israil disinda yasayan Yahudi azinliklar tarafindan da konusulur Ibranice 22 harflik Ibrani Alfabesi ile sagdan sola dogru yazilir Israil ve ABD basta olmak uzere Avustralya Kanada Almanya Filistin Panama ve Birlesik Krallik ta konusulur Bunun disinda Bati Seria da Yahudi olmayan bir azinlik ve Dunya nin bircok yerindeki Yahudi azinliklarca da yerel dilin yaninda Ladino Yidis veya Aramice ile beraber dini dil olarak konusulur SiniflandirmaIbranice Afroasya dillerinin Sami koluna baglidir Bu aile icerisinde Arami ve Kenan dilleri Kuzeybati Sami dillerini olusturur Kenan dilleri Ibranice Fenikece ve Ugaritceyi kapsamaktadir Glottolog Modern Ibranice Eski Ibranice Kutsal Ibranice ve ile Samiri Ibranicesini Ibrani Hebrewic grubunda siniflandirir TarihAvraham Ben Yosef e gore Ibranice MO 1200 den MO 586 ya kadar olan sure icerisinde sekillendi ve ilk Israil ile Yehuda Kralliklarinda konusuldu Akademisyenler bolgedeki baskin uluslararasi dilin Eski Aramice oldugu ve Babil surgununden sonraki eski zamanlarda Ibranicenin ne kadar konusulan bir yerel dil oldugunu hala tartismaktadirlar Ibranice Gec Antik Cag da konusulan konusma dili niteliginde yok olmus denilecek kadar az konusuluyordu ancak 19 yuzyilin sonlarinda tekrar konusulan bir dil olarak yeniden canlanincaya kadar Ibranice bir edebi dil ve Yahudiligin liturjik dili olarak kullanilmaya devam etti 19 yuzyil sonunda Ibranice Siyonizm Yahudi milliyetciligi ile birlikte modern Ibranice olarak tekrar ayaga kaldirilmis ve zamanin Yahudilerince Yidis Arapca Rusca gibi dillerin yerine konusulmaya baslanmistir Ozellikle Elyezer Ben Yehuda nin kisisel cabalariyla tekrar bir konusma dili haline getirilmistir Ben Yehuda nin oglu Itamar Ben Avi dogumu Ben Tziyon Ben Yehuda anadili modern Ibranice olan ilk kisidir Modern Ibranice 1921 yilinda Birlesik Krallik yonetimindeki Filistin de ve 1948 yilinda kurulan Israil Devleti nde Arapca ile birlikte resmi dil olarak ilan edilmistir 19 Temmuz 2018 de Israil Parlamentosunda yapilan oylamayla Arapca Israil in resmi dilleri arasindan cikarilmis ve Ibranice Israil in tek resmi dili olmustur kaynak belirtilmeli DilbilgisiSami dillerinin hemen hepsinde goruldugu gibi Ibranicede kelimeler uc unsuz harften olusan fiillerden turetilir Fiil kokunun asil anlami bu uc unsuz harf tarafindan belirlenir Bu kokun basina veya sonuna bir takim unsuz harfler eklenerek isimler turetilir Ibranicede bilesik fiillere pek rastlanmaz fiillerde zaman gecmiste olmasi simdi olmasi yerine yapilan isin bitirilmis ya da bitirilmemis olmasi on plandadir Perfectum Imperfectum Ibranicede isim cekimleri kaybolmus olup bunun yerine את edatiyla accusativus i hali ב on ekiyle locativus de hali ל on ekiyle dativus e hali מן edati ya da מ on ekiyle ablativus den hali ש ל edatiyla ya da ש on ekiyle de genitivus in un nin nun yapilir Isimlerde erkek ve disi olmak uzere iki tur bulunmaktadir Ismin tekil cogul ve ikil cogul dual olmak uzere uc bicimi bulunur Eller ayaklar gozler kulaklar bacaklar gibi cift olan ya da iki nesneden olusmus cogullar ikil cogul son eki aim ile ikiden fazla cokluklar ise cogul son eki erkek icin im disi icin ot ile yapilir Isimlerde oldugu gibi sifatlarda da erkek ve disi olmak uzere iki tur bulunur ve bunlar ismin cinsine gore kullanilir Sayi sifatlarinin da erkek ve disi bicimleri bulunur Ayrica bakinizEliezer Ben Yehuda Ibrani Alfabesi Kenan dilleri Samarit Ibranicesi Yemen Ibranicesi Zuckermann Ghil ad 2003 Language Contact and Lexical Enrichment in Israeli Hebrew12 Haziran 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde Palgrave Macmillan ISBN 9781403917232 ISBN 9781403938695 Notlar Tanah ta Yahudi Kutsal Kitabi bu dile Yehudit Yahuda dili veya Sepaṯ Kena an Kenan dili denmistir Daha sonra Josephus ve Yuhanna Incili gibi Helenistik yapitlar Ibranice terimini hem Ibranice hem de Aramiceye atifta bulunmak icin kullandilar KaynakcaVikikaynak ta Ibranice kaynaklar bulunmaktadir Sefaradi ʕivˈɾit Iraki ʕibˈriː8 Yemeni ʕivˈriː8 Askenazi iv ʀis ya da iv ris sert telaffuzla ʔiv ris ya da ʔiv ʀis TurkceBilgi 7 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Eylul 2021 Gur Nachman Haredim Behadrey 4 Kasim 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Kasim 2013 a b Saenz Badillos Angel 1993 1988 A History of the Hebrew Language Elwolde John tarafindan cevrildi Cambridge University Press ISBN 9780521556347 3 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Temmuz 2020 Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi ASB adi farkli icerikte birden fazla tanimlanmis Bkz Kaynak gosterme a b Grenoble Leonore A Whaley Lindsay J 2005 Saving Languages An Introduction to Language Revitalization Birlesik Krallik Cambridge University Press s 63 ISBN 978 0521016520 29 Mart 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Mart 2017 Hebrew is cited by Paulston et al 1993 276 as the only true example of language revival a b Fesperman Dan 26 Nisan 1998 Once dead language brings Israel to life Hebrew After 1 700 years a revived language becomes a common thread knitting together a nation of immigrants with little in common except religion The Baltimore Sun Sun Foreign Staff 29 Mart 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Mart 2017 a b c d e f g h Gur 2018 Ethonolgue da Ibranice 22 Aralik 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Mart 2009 glottolog org 23 Mayis 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Ekim 2020 אברהם בן יוסף מבוא לתולדות הלשון העברית Avraham ben Yosef Introduction to the History of the Hebrew Language page 38 אור עם Tel Aviv 1981 Share David L 2017 Learning to Read Hebrew Verhoeven Ludo Ed Learning to Read Across Languages and Writing Systems Cambridge Cambridge University Press s 156 ISBN 9781107095885 Erisim tarihi 1 Kasim 2017 Fellman Jack 1973 The Revival of a Classical Tongue Eliezer Ben Yehuda and the Modern Hebrew Language Lahey Mouton s 12 ISBN 9789027924957 Erisim tarihi 1 Kasim 2017