Emine Semiye Önasya veya Emine Semiye Hanım (İstanbul, 28 Mart 1864 - 1944), Türk edebiyatçı, öğretmen, kadın hareketi öncüsü.
Emine Semiye Önasya | |
---|---|
Doğum | 28 Mart 1864 İstanbul, Osmanlı Devleti |
Ölüm | 1944 (79 yaşında) İstanbul, Türkiye |
Takma ad | Emine Vahide |
Meslek | Aktivist, Öğretmen, Yazar |
Milliyet | Türk |
Dönem | Millî Edebiyat |
Tür | Deneme, Hikâye, Roman |
Önemli ödülleri | 1899 Sırbistan Saint Sava Nişanı |
Meşrutiyet dönemi yazar ve romancılarındandır. Osmanlı İmparatorluğu'nun değişik bölgelerinde eğitimcilik yapmış; yaşamı boyunca siyasal ve sosyal faaliyetler içinde yer almıştır. Osmanlı kadın hareketinin öncü isimlerindendir.
Tarihçi Ahmet Cevdet Paşa'nın kızı, ilk Türk romancı Fatma Aliye Hanım ile mantıkçı Bey’in kardeşidir.
Yaşamı
1864 yılında İstanbul’da dünyaya geldi. Babası hukukçu ve devlet adamı Ahmet Cevdet Paşa, annesi Adviye Hanım’dır. Emine Semiye, üç çocuklu ailenin en küçüğü idi. Ablası Fatma Aliye “ilk Türk kadın romancı” kabul edilen bir yazardır; Ali Sedad (1859-1900) adında bir de ağabeyi vardır. Emine Semiyye, abla ve ağabeyi gibi evde öğrenim görerek yetişti. Paris ve İsviçre'de psikoloji ve sosyoloji okudu.
İlk evliliğini Kazaskerlerden Mustafa Paşa ile yaptı. Bu evlilikten Hasan Rıza (d. 1885) adlı bir oğlu ve Fatma Zahire adlı bir kızı oldu. İkinci evliliğini Reşit Bey (sonradan Paşa) yaptı. 1892’de öğretmenliğe başladı ve 1895’ten itibaren eşinin Selanik'te görev yaptığı dönemde "İnas Mektepleri" (Kız okulları) müfettişliği yaptı. Aynı dönemde Selanik’te Mütalaa Gazetesi’nde başyazarlık yaptı. 1897’de Cevdet, üç sene sonra Hasan İzzet adlı iki erkek çocuğu dünyaya geldi. Hasan İzzet, sekiz aylık bir bebekken Selanik'te öldü. Reşit Paşa’nın Serez’de görev yaptığı dört sene Serez'de yaşadı. Eğitimciliğe memur kızlarının evinde ders vererek devam etti. Meşrutiyet'in ilanından bir süre sonra eşi Mustafa Reşit Paşa’nın Edirne'ye vali olarak atanması nedeniyle Edirne'de yaşadı. 1909 yılında kurulan ve Fırka-i İbad olarak adlandırılan Osmanlı Demokrat Partisi'ne üye oldu. Bu dönemde İttihat ve Terakki Cemiyeti adlı gizli örgüte katıldı. Reşit Paşa ile evliliği bir süre sonra boşanma ile sonuçlandı.
1912 Balkan Harbi sırasında Şişli Etfal Hastanesi’nde gönüllü hemşirelik yaptı. Bir süre sonra hastanedeki görevinden ayrılarak Paris’e gitti.
1922 yılında yeniden öğretmenliğe başladı. Hayatının sonuna kadar İstanbul, Edirne ve muhtelif Anadolu şehirlerinde Türkçe öğretmenliği yaptı. 1944 yılında İstanbul’da hayatı kaybetti.
Edebi yaşamı ve gazeteciliği
Yazarlığa Hanımlara Mahsus Gazete'de başladı. Gazetenin daimi yazar kadrosunda yer aldı. Bir yandan da Selanik’teki Mütalaa Gazetesi’nin kadınlara mahsus sayfalarının başyazarlığını sürdürdü. Bahçe, Asır, Yeni Asır, Yeni Edirne, Şûrâ-yı Ümmet, Resimli Kitap, Yeni Gazete, Saâdet, Yeni Gazete gibi gazete ve dergilerde hikâyeler, tefrika romanlar ve pedagoji konusundaki yazılar yayımladı. Eserlerinin çoğu tefrika edilmiş olarak gazete sayfalarında kaldı.
Basılmış iki eseri vardır. Bunlardan birincisi, “Hülsa-i Hilm-i Hisab” adlı kitaptır. Eserde, temel matematikten bahsedilir. Maarif Nezareti tarafından kendisine ısmanlarmıştır.
Kitap olarak yayımlanan ikinci eseri Sefalet' adlı romanıdır. İlk önce Selanik’te Mütala Gazetesi’nde tefrika edilmiş olan bu roman, Sırpça’ya çevrilerek Sırpça yayınlandı ve1899’da Sırp hükümeti tarafından “Saint Sava” nişanı ile ödüllendirildi. Bu ödülden önce de saray tarafından kalem gayretine ve hizmetlerine karşılık “şefkat nişanı” ile ödüllendirildi. Yazar, romanını yakın dostu Nigâr Hanım’a ithaf etmiştir ve önsözünde Nigr Hanıma gönderilmiş bir mektubun suretine yer vermiştir.
II. Meşrutiyet’in ilanından sonra yazı faaliyetleri azaldı, Cumhuriyetin ilanından sonra tamamen yazın dünyasından uzaklaştı.
Sosyal ve Siyasal Faaliyetleri
Çocuklarını şehit vermiş ve maddi sıkıntı içinde bulunan kadınlar için Selanik’te “Şefkat-i Nisvan” adıyla bir dernek kuran Emine Semiyye, İstanbul’da ise Selma Hanım ile birlikte “İnasa mahsus sultaniye” kurulması için hazırlıklar yapmış; ancak 31 Mart İsyanı üzerine bu çalışmaları yarım kalmıştır.
Meşrutiyet’in ilanından önce Edirne'de bulunduğu sırada “Hizmet-i Nisvan” adlı bir dernek kurdu. Derneğin üyeleri arasında Sultan Murad’ın kızı Fehime Sultan da yer alıyordu.
İttihat ve Terakki Cemiyeti'nde ve Osmanlı Demokrat Fırkası'nda faal bir üye olarak dikkat çekti.
Eserleri
- Bîkes (roman)
- Muallime (roman)
- Sefâlet (roman)
- Gayyâ Kuyusu
- Bir Mütehassisenin Tefekkürâtı
- Terbiye-i Etfâle Ait Üç Hikâye (roman)
- Hiss-i Rekâbet (roman)
- Emir Çoban Kızları Yahud İki Kadında Aynı Tâlih: Bağdat Hatun(roman)
- Dilşâd Sultan (piyes)
- Selânik Hâtıraları (anı)
- Hürriyet Kokuları (roman)
- İktitaf
- Kalem Tecrübeleri
- Hülâsa-i İlm-i Hisap
Hakkında yazılmış kitaplar
- Şefika Kurnaz, '"Osmanlı Kadın Hareketinde Bir Öncü, Emine Semiye, Timaş Yayınları, 2008
- Kadriye Kaymaz, "Gölgedeki Kalem Emine Semiye", Küre Yayınları, 2009
Kaynakça
- ^ a b c d e f . 24 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2011.
- ^ Çelikel, Zeynep. (PDF). acikarsiv.ankara.edu.tr. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü yüksek lisans tezi, 2013. 1 Aralık 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2017.
- ^ a b İbrahim Alâettin Gövsa, Türk Büyükleri Ansiklopedisi, Emine Semiye Hanım maddesi.
- ^ (PDF). 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2011.
- ^ Emine Semiye, Sefalet, Hilal Matbaası, İstanbul 1908
- ^ Şehmus Güzel, "Tanzimattan Cumhuriyet' e Toplumsal Degisim ve Kadın" cilt 3-4 İletişim Yayınları İstanbul, 1985 s. 858
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Emine Semiye Onasya veya Emine Semiye Hanim Istanbul 28 Mart 1864 1944 Turk edebiyatci ogretmen kadin hareketi oncusu Emine Semiye OnasyaDogum28 Mart 1864 Istanbul Osmanli DevletiOlum1944 79 yasinda Istanbul TurkiyeTakma adEmine VahideMeslekAktivist Ogretmen YazarMilliyetTurkDonemMilli EdebiyatTurDeneme Hikaye RomanOnemli odulleri1899 Sirbistan Saint Sava Nisani Mesrutiyet donemi yazar ve romancilarindandir Osmanli Imparatorlugu nun degisik bolgelerinde egitimcilik yapmis yasami boyunca siyasal ve sosyal faaliyetler icinde yer almistir Osmanli kadin hareketinin oncu isimlerindendir Tarihci Ahmet Cevdet Pasa nin kizi ilk Turk romanci Fatma Aliye Hanim ile mantikci Bey in kardesidir Yasami1864 yilinda Istanbul da dunyaya geldi Babasi hukukcu ve devlet adami Ahmet Cevdet Pasa annesi Adviye Hanim dir Emine Semiye uc cocuklu ailenin en kucugu idi Ablasi Fatma Aliye ilk Turk kadin romanci kabul edilen bir yazardir Ali Sedad 1859 1900 adinda bir de agabeyi vardir Emine Semiyye abla ve agabeyi gibi evde ogrenim gorerek yetisti Paris ve Isvicre de psikoloji ve sosyoloji okudu Ilk evliligini Kazaskerlerden Mustafa Pasa ile yapti Bu evlilikten Hasan Riza d 1885 adli bir oglu ve Fatma Zahire adli bir kizi oldu Ikinci evliligini Resit Bey sonradan Pasa yapti 1892 de ogretmenlige basladi ve 1895 ten itibaren esinin Selanik te gorev yaptigi donemde Inas Mektepleri Kiz okullari mufettisligi yapti Ayni donemde Selanik te Mutalaa Gazetesi nde basyazarlik yapti 1897 de Cevdet uc sene sonra Hasan Izzet adli iki erkek cocugu dunyaya geldi Hasan Izzet sekiz aylik bir bebekken Selanik te oldu Resit Pasa nin Serez de gorev yaptigi dort sene Serez de yasadi Egitimcilige memur kizlarinin evinde ders vererek devam etti Mesrutiyet in ilanindan bir sure sonra esi Mustafa Resit Pasa nin Edirne ye vali olarak atanmasi nedeniyle Edirne de yasadi 1909 yilinda kurulan ve Firka i Ibad olarak adlandirilan Osmanli Demokrat Partisi ne uye oldu Bu donemde Ittihat ve Terakki Cemiyeti adli gizli orgute katildi Resit Pasa ile evliligi bir sure sonra bosanma ile sonuclandi 1912 Balkan Harbi sirasinda Sisli Etfal Hastanesi nde gonullu hemsirelik yapti Bir sure sonra hastanedeki gorevinden ayrilarak Paris e gitti 1922 yilinda yeniden ogretmenlige basladi Hayatinin sonuna kadar Istanbul Edirne ve muhtelif Anadolu sehirlerinde Turkce ogretmenligi yapti 1944 yilinda Istanbul da hayati kaybetti Edebi yasami ve gazeteciligiYazarliga Hanimlara Mahsus Gazete de basladi Gazetenin daimi yazar kadrosunda yer aldi Bir yandan da Selanik teki Mutalaa Gazetesi nin kadinlara mahsus sayfalarinin basyazarligini surdurdu Bahce Asir Yeni Asir Yeni Edirne Sura yi Ummet Resimli Kitap Yeni Gazete Saadet Yeni Gazete gibi gazete ve dergilerde hikayeler tefrika romanlar ve pedagoji konusundaki yazilar yayimladi Eserlerinin cogu tefrika edilmis olarak gazete sayfalarinda kaldi Basilmis iki eseri vardir Bunlardan birincisi Hulsa i Hilm i Hisab adli kitaptir Eserde temel matematikten bahsedilir Maarif Nezareti tarafindan kendisine ismanlarmistir Kitap olarak yayimlanan ikinci eseri Sefalet adli romanidir Ilk once Selanik te Mutala Gazetesi nde tefrika edilmis olan bu roman Sirpca ya cevrilerek Sirpca yayinlandi ve1899 da Sirp hukumeti tarafindan Saint Sava nisani ile odullendirildi Bu odulden once de saray tarafindan kalem gayretine ve hizmetlerine karsilik sefkat nisani ile odullendirildi Yazar romanini yakin dostu Nigar Hanim a ithaf etmistir ve onsozunde Nigr Hanima gonderilmis bir mektubun suretine yer vermistir II Mesrutiyet in ilanindan sonra yazi faaliyetleri azaldi Cumhuriyetin ilanindan sonra tamamen yazin dunyasindan uzaklasti Sosyal ve Siyasal FaaliyetleriCocuklarini sehit vermis ve maddi sikinti icinde bulunan kadinlar icin Selanik te Sefkat i Nisvan adiyla bir dernek kuran Emine Semiyye Istanbul da ise Selma Hanim ile birlikte Inasa mahsus sultaniye kurulmasi icin hazirliklar yapmis ancak 31 Mart Isyani uzerine bu calismalari yarim kalmistir Mesrutiyet in ilanindan once Edirne de bulundugu sirada Hizmet i Nisvan adli bir dernek kurdu Dernegin uyeleri arasinda Sultan Murad in kizi Fehime Sultan da yer aliyordu Ittihat ve Terakki Cemiyeti nde ve Osmanli Demokrat Firkasi nda faal bir uye olarak dikkat cekti EserleriBikes roman Muallime roman Sefalet roman Gayya Kuyusu Bir Mutehassisenin Tefekkurati Terbiye i Etfale Ait Uc Hikaye roman Hiss i Rekabet roman Emir Coban Kizlari Yahud Iki Kadinda Ayni Talih Bagdat Hatun roman Dilsad Sultan piyes Selanik Hatiralari ani Hurriyet Kokulari roman Iktitaf Kalem Tecrubeleri Hulasa i Ilm i HisapHakkinda yazilmis kitaplarSefika Kurnaz Osmanli Kadin Hareketinde Bir Oncu Emine Semiye Timas Yayinlari 2008 Kadriye Kaymaz Golgedeki Kalem Emine Semiye Kure Yayinlari 2009Kaynakca a b c d e f 24 Haziran 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Agustos 2011 Celikel Zeynep PDF acikarsiv ankara edu tr Ankara Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu yuksek lisans tezi 2013 1 Aralik 2017 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 28 Kasim 2017 a b Ibrahim Alaettin Govsa Turk Buyukleri Ansiklopedisi Emine Semiye Hanim maddesi PDF 5 Mart 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 9 Agustos 2011 Emine Semiye Sefalet Hilal Matbaasi Istanbul 1908 Sehmus Guzel Tanzimattan Cumhuriyet e Toplumsal Degisim ve Kadin cilt 3 4 Iletisim Yayinlari Istanbul 1985 s 858