Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Emir Üsein Çalbaş (Kırım Tatarcası: Emir Üsein Çalbaş, Rusça: Эмир Усеин Чалбаш; 5 Ocak 1918 – 6 Ağustos 2005), Kırım Tatarı uçan ası, filo komutanı, test pilotu ve Ahmet Han Sultan'ın arkadaşıydı. İki kez Sovyetler Birliği Kahramanı nişanını almaya aday gösterildi, ancak alamadı.
| Emir Çalbaş | |
|---|---|
| Doğum | Emir Üsein Çalbaş 05 Ocak 1918 Yukarı Şuma, Kırım Halk Cumhuriyeti |
| Ölüm | 06 Ağustos 2005 (87 yaşında) Aluşta, Kırım, Ukrayna |
| Bağlılığı |  Sovyetler Birliği |
| Branşı | Sovyet Hava Kuvvetleri |
| Hizmet yılları | 1939 - 1959 |
| Rütbesi | Albay |
| Birimi | 627. Karma Havacılık Alayı 49. Savaşçı Havacılık Alayı |
| Çatışma/savaşları | II. Dünya Savaşı |
| Ödülleri | Kızıl Bayrak Nişanı (2 adet) |
Erken dönemi
1918'in başlarında yoksul bir Kırım Tatarı ailesinde dünyaya geldi, küçük yaşlardan itibaren tarımda çalışarak ve 6 kilometrelik bir yürüyüş mesafesindeki Aluşta şehrine süt kutuları teslim ederek ailesine yardım etmek zorunda kaldı. İlkokulda iki yıl sürmesi planlanan bir programı tamamlayarak başarılı oldu. Yerel bir okulda dört sınıfı tamamladıktan sonra yedi yıl yatılı okulda okudu. 1933'te bir kıtlık sırasında aşçı olarak çalışmak için okulu kısa bir süre bıraktı, ancak öğretmeni onu terk ettiği için azarladıktan sonra okula döndü. Daha sonra Simferopol'de bir ulaştırma okuluna gitti ve daha sonra donanma gemilerinde elektrikçi olarak çalıştı. Orada, uçuş halindeki askeri uçakları sık sık gözlemlediği için pilot olma arzusunu geliştirdi. 1937'de kendisine Kerch aeroclub'a Komsomol bileti ile girmesini söyleyen ünlü test pilotu Vladimir Kokkinaki ile tanıştıktan sonra havacılık kariyerine devam etti. Kokkinaki'nin tavsiyesini aldıktan sonra, 1939'da mezun olduğu Kech aeroclub'a 1938'de girdi. Daha sonra, gelecekteki Sovyetler Birliği Kahramanı Ahmet Han Sultan ile iki kez tanıştığı Kacha Askeri Havacılık Pilotlar Okulu'na devam etti. Mart 1940'ta Çalbaş, okulda uçuş eğitmeni oldu.
II. Dünya Savaşı
Sovyetler Birliği'nin Alman işgali nedeniyle, Kacha Pilotlar Okulu 1941'de Saratov oblastına taşınmak zorunda kaldı. Savaşın başlangıcında Çalbaş ve birkaç uçuş eğitmeni arkadaşı, Aralık 1941'de gönderildiği cephe hattına gönderilmelerini istedi. Şubat 1943'e kadar 627. Karma Havacılık Alayı ile I-16 ve LaGG-33'ü kullanarak savaşta uçtu. İlk hava zaferini 31 Ocak 1942'de, bir Ju-88'in tüylü bir şekilde vurulmasıyla elde etti. İlk solo vuruşu bir yıl sonra 6 Mayıs 1943'te bir FW-190 ile gerçekleşti. Aldığı ilk ödül Moskova savunması için kampanya madalyasıydı, ancak yıl sonundan önce Kızıl Yıldız Nişanı'nı aldı; Ödül verildiği sırada 627. Alay'da filo komutan yardımcısıydı, ancak Şubat 1943'te 49. Havacılık Alayı'na transfer edildi. Bu alayda hava zaferlerinin çoğunu kazandı, ancak Eylül ayında Moskova'daki Lyubertsy Yüksek Havacılık Okulu'nda pilotları eğitmek için cepheden geri çağrıldı. O zamana kadar bir filo komutanı olmuş ve yüzbaşılığa terfi etmiş ve çarpışmada iki kez yaralanmıştır. Moskova'dayken 1944 ve 1945'te 1 Mayıs geçit törenlerinde uçtu.
Havacılık tarihçisi Mihail Bikhov, son hava zaferleri çetelesinin 8 tekli artı 316 sortide biriken dört ortak çatışmadan oluştuğunu belirtiyor; ancak, bazı kaynaklar onun 11 solo ve 6 ortak zafer elde ettiğini gösteriyor.
Savaş sonrası
Savaştan sonra Çalbaş'a Almanya'da alay komutanı veya Rusya'nın Uzak Doğu'sunda alay komutan yardımcısı olma seçeneği verildi. Albay rütbesine yükseldiği ve sonunda bir savaş-önleme alayını komuta ettiği Rusya'nın Uzak Doğu'suna gitmeyi seçti. 3000 uçuş saatinden fazla uçuş biriktirdi, ancak 1959'da tıbbi nedenlerden dolayı uçması yasaklandı, bu yüzden ordudan emekli oldu. Emekli olduktan sonra birçok kez anavatanı Kırım'a dönmeye çalıştı; Sovyet yasalarına göre emekli askerî personel, kayıtlı oldukları yere geri dönme ve hane halkı kaydı alma hakkına sahipti, ancak bu, özel yerleşim rejimi altında hareketi kısıtlayan ve hatta Kırım'a girmelerine nadiren izin verilen Kırım Tatarları için geçerli değildi. Çalbaş özel yerleşimci statüsünden muaf tutulmasına rağmen, Kırım Tatarları tam dönüş hakkını alana kadar Kırım'da yaşamasına izin verilmedi. Sadece 1992'de Kırım'a taşındıktan sonra, ev bulmayı inanılmaz derecede zor buldu ve on yıl sonrasına kadar memleketi Aluşta'da bir daire tutamadı; kısa bir süre sonra 6 Ağustos 2005'te öldü ve kahramanların müttefiki arasına gömüldü.
Ödülleri
- İki Kızıl Bayrak Nişanı (16 Nisan 1942 ve 16 Ekim 1957)
- Aleksandr Nevski Nişanı (12 Ağustos 1943)
- İki Vatanseverlik Savaşı Nişanı 2. sınıf (29 Mayıs 1943 ve 11 Mart 1985)
- Üç Kızıl Yıldız Nişanı (10 Aralık 1942, 30 Nisan 1954 ve 22 Şubat 1955)
- "Savaş Liyakat" Madalyası (20 Haziran 1949)
- Bohdan Khmelnytsky 3. sınıf Nişanı (14 Ekim 1999)
- Kampanya ve jübile madalyaları
Kaynakça
- ^ . Red Star (Rusça). 7 Mayıs 2018. 17 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2019.
- ^ . Крым.Реалии (Rusça). 14 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2019.
- ^ a b c . Крымские известия (Rusça). 28 Şubat 2018. 3 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2019.
- ^ "Award list on the site «pamyat-naroda.ru» (archive materials of TsAMO, ф. 33, оп. 682526, д. 516)". 7 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Mayıs 2021.
- ^ "Award list on the site «pamyat-naroda.ru» (archive materials of TsAMO, ф. 33, оп. 682525, д. 435)". 5 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Mayıs 2021.
- ^ a b . gazetacrimea.ru (Rusça). 21 Mart 2018. 5 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2019.
- ^ Все асы Сталина. 1936–1953 [Aces of Stalin. 1936–1953]. Moskova: Yauza. 2014. s. 1278. ISBN . OCLC 879321002.
- ^ Официальные решения власти по крымскотатарской проблеме в 1970-х годах. Ukrainian Oriental Studies. 2011.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Emir Usein Calbas Kirim Tatarcasi Emir Usein Calbas Rusca Emir Usein Chalbash 5 Ocak 1918 6 Agustos 2005 Kirim Tatari ucan asi filo komutani test pilotu ve Ahmet Han Sultan in arkadasiydi Iki kez Sovyetler Birligi Kahramani nisanini almaya aday gosterildi ancak alamadi Emir CalbasDogumEmir Usein Calbas 05 Ocak 1918 1918 01 05 Yukari Suma Kirim Halk CumhuriyetiOlum06 Agustos 2005 87 yasinda Alusta Kirim UkraynaBagliligi Sovyetler BirligiBransiSovyet Hava KuvvetleriHizmet yillari1939 1959RutbesiAlbayBirimi627 Karma Havacilik Alayi 49 Savasci Havacilik AlayiCatisma savaslariII Dunya SavasiOdulleriKizil Bayrak Nisani 2 adet Erken donemi1918 in baslarinda yoksul bir Kirim Tatari ailesinde dunyaya geldi kucuk yaslardan itibaren tarimda calisarak ve 6 kilometrelik bir yuruyus mesafesindeki Alusta sehrine sut kutulari teslim ederek ailesine yardim etmek zorunda kaldi Ilkokulda iki yil surmesi planlanan bir programi tamamlayarak basarili oldu Yerel bir okulda dort sinifi tamamladiktan sonra yedi yil yatili okulda okudu 1933 te bir kitlik sirasinda asci olarak calismak icin okulu kisa bir sure birakti ancak ogretmeni onu terk ettigi icin azarladiktan sonra okula dondu Daha sonra Simferopol de bir ulastirma okuluna gitti ve daha sonra donanma gemilerinde elektrikci olarak calisti Orada ucus halindeki askeri ucaklari sik sik gozlemledigi icin pilot olma arzusunu gelistirdi 1937 de kendisine Kerch aeroclub a Komsomol bileti ile girmesini soyleyen unlu test pilotu Vladimir Kokkinaki ile tanistiktan sonra havacilik kariyerine devam etti Kokkinaki nin tavsiyesini aldiktan sonra 1939 da mezun oldugu Kech aeroclub a 1938 de girdi Daha sonra gelecekteki Sovyetler Birligi Kahramani Ahmet Han Sultan ile iki kez tanistigi Kacha Askeri Havacilik Pilotlar Okulu na devam etti Mart 1940 ta Calbas okulda ucus egitmeni oldu II Dunya SavasiSovyetler Birligi nin Alman isgali nedeniyle Kacha Pilotlar Okulu 1941 de Saratov oblastina tasinmak zorunda kaldi Savasin baslangicinda Calbas ve birkac ucus egitmeni arkadasi Aralik 1941 de gonderildigi cephe hattina gonderilmelerini istedi Subat 1943 e kadar 627 Karma Havacilik Alayi ile I 16 ve LaGG 33 u kullanarak savasta uctu Ilk hava zaferini 31 Ocak 1942 de bir Ju 88 in tuylu bir sekilde vurulmasiyla elde etti Ilk solo vurusu bir yil sonra 6 Mayis 1943 te bir FW 190 ile gerceklesti Aldigi ilk odul Moskova savunmasi icin kampanya madalyasiydi ancak yil sonundan once Kizil Yildiz Nisani ni aldi Odul verildigi sirada 627 Alay da filo komutan yardimcisiydi ancak Subat 1943 te 49 Havacilik Alayi na transfer edildi Bu alayda hava zaferlerinin cogunu kazandi ancak Eylul ayinda Moskova daki Lyubertsy Yuksek Havacilik Okulu nda pilotlari egitmek icin cepheden geri cagrildi O zamana kadar bir filo komutani olmus ve yuzbasiliga terfi etmis ve carpismada iki kez yaralanmistir Moskova dayken 1944 ve 1945 te 1 Mayis gecit torenlerinde uctu Havacilik tarihcisi Mihail Bikhov son hava zaferleri cetelesinin 8 tekli arti 316 sortide biriken dort ortak catismadan olustugunu belirtiyor ancak bazi kaynaklar onun 11 solo ve 6 ortak zafer elde ettigini gosteriyor Savas sonrasiSavastan sonra Calbas a Almanya da alay komutani veya Rusya nin Uzak Dogu sunda alay komutan yardimcisi olma secenegi verildi Albay rutbesine yukseldigi ve sonunda bir savas onleme alayini komuta ettigi Rusya nin Uzak Dogu suna gitmeyi secti 3000 ucus saatinden fazla ucus biriktirdi ancak 1959 da tibbi nedenlerden dolayi ucmasi yasaklandi bu yuzden ordudan emekli oldu Emekli olduktan sonra bircok kez anavatani Kirim a donmeye calisti Sovyet yasalarina gore emekli askeri personel kayitli olduklari yere geri donme ve hane halki kaydi alma hakkina sahipti ancak bu ozel yerlesim rejimi altinda hareketi kisitlayan ve hatta Kirim a girmelerine nadiren izin verilen Kirim Tatarlari icin gecerli degildi Calbas ozel yerlesimci statusunden muaf tutulmasina ragmen Kirim Tatarlari tam donus hakkini alana kadar Kirim da yasamasina izin verilmedi Sadece 1992 de Kirim a tasindiktan sonra ev bulmayi inanilmaz derecede zor buldu ve on yil sonrasina kadar memleketi Alusta da bir daire tutamadi kisa bir sure sonra 6 Agustos 2005 te oldu ve kahramanlarin muttefiki arasina gomuldu OdulleriIki Kizil Bayrak Nisani 16 Nisan 1942 ve 16 Ekim 1957 Aleksandr Nevski Nisani 12 Agustos 1943 Iki Vatanseverlik Savasi Nisani 2 sinif 29 Mayis 1943 ve 11 Mart 1985 Uc Kizil Yildiz Nisani 10 Aralik 1942 30 Nisan 1954 ve 22 Subat 1955 Savas Liyakat Madalyasi 20 Haziran 1949 Bohdan Khmelnytsky 3 sinif Nisani 14 Ekim 1999 Kampanya ve jubile madalyalariKaynakca Red Star Rusca 7 Mayis 2018 17 Mayis 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Eylul 2019 Krym Realii Rusca 14 Mayis 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Eylul 2019 a b c Krymskie izvestiya Rusca 28 Subat 2018 3 Mart 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Eylul 2019 Award list on the site pamyat naroda ru archive materials of TsAMO f 33 op 682526 d 516 7 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Mayis 2021 Award list on the site pamyat naroda ru archive materials of TsAMO f 33 op 682525 d 435 5 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Mayis 2021 a b gazetacrimea ru Rusca 21 Mart 2018 5 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Eylul 2019 Vse asy Stalina 1936 1953 Aces of Stalin 1936 1953 Moskova Yauza 2014 s 1278 ISBN 978 5 9955 0712 3 OCLC 879321002 Oficialnye resheniya vlasti po krymskotatarskoj probleme v 1970 h godah Ukrainian Oriental Studies 2011