Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Endometriozis, dölyatağı mukozasındaki epitelyum dokusundan kopup ayrılan hücrelerin dölyatağından çok az uzağında meydana getirdiği benign dokudur. Rahim dışındaki bölgelerde iyi huylu tümör adlı oluşumlara dönüşmektedir. Bu oluşumlar ağrıya, kısırlığa ve diğer bazı sorunlara neden olabilir. Genelde bu hastalık geç teşhis edilmektedir. Yaklaşık olarak ilk belirtiyle teşhis arasında 6 seneye yakın bir süre gecmektedir. Rahim içini döşeyen endometrium gibi endometrioziste adet döneminin etkisi altındadır. Adet dönemi içerisinde bu dokularda da kalınlaşma ve kanama olmaktadır. Endometriozisin en sık görüldügü yerler karın boşluğu olmak üzere yumurtalıklarda ve pelvis adındaki kalça boşluğundadır.
Endometriozis iyi huylu, fakat tıp dünyasınca henüz tam olarak çözülememiş, şifa bulmaz bir hastalıktır. Günümüze kadar birçok varsayım ortaya atılmışsa da, ne kökeni ne de ilacı tam olarak keşfedilebilmiş değildir. Bu hastalığın vücutta ortaya çıktığı yer % 80 itibarıyla yumurtalık bölgesidir. Fakat söz konusu doku (endometrium) karın içindeki organlarda bulunabildiği gibi karın dışında da bulunabilmektedir. Endometriyozis hastalığının kadınlarda görülme oranı % 2 ile % 5 arasındadır.
Rahmin iç zarındaki kanamayla birlikte endometrium dokusunun dışarıda odaklandığı yerlerde de kanamalar olmakta ve bu hastalık hastada çeşitli şikayetlere neden olmaktadır.
Endometriozisin yumurtalıklarda oluşması halinde kimi zaman kistler oluşmaktadır. Bunlara çikolata kistleri denir. Çok büyüdükleri takdirde ciddi problemlere neden olabilirler. Bu kistler bazen ultrasonografi ile görülebilirler.
Nedenleri
Oluşum sebebi hala tam olarak acıklanabilmiş değildir. Tezlerden biri normal rahim dokusunun adet döneminde yumurta kanalından geçerek geriye dogru aktığını ve rahimdeki kasların asırı hareketliliğininde bunda etkisi oldugunu öne sürer. Birçok bilim adamı çevre kirliliğinin ve zararlı maddelerin bu hastalığın sıkça rastlanmasına sebep oldugunun görüşündedir (DDT,PCB). Dioxine ve PCB´ler vücut içerisinde hormon gibi davranan ve bu şekilde endokrin sistemini, bağışıklık sistemini hasara uğratan çevresel toksinlerdir.
- Genetik faktörler: Hastalık aile içinde aktarılma eğilimindedir ve bazı etnik grupları diğerlerinden daha fazla etkiler. Kişinin ailesinde endometriozis hastalığı olan birisi varsa, bu kişide hastalığın görülme riski normal popülasyona göre daha yüksektir.
- Ters yöne menstrüasyon olması: Adet kanamasıyla birlikte rahmi döşeyen endometrium dokusu vajina yoluyla vücuttan atılır. Eğer geriye doğru kanama olursa endometrial doku fallop tüplerinden karın boşluğuna akarak buradaki organlara yerleşip endometriozise neden olur.
- Bağışıklık sistemi ile ilgili bir problem nedeniyle vücudun hastalık ve enfeksiyona karşı doğal savunmasında sorunlar olması endometriozis gelişiminde etken olabilir.
Belirtileri
Endometriozis belirtilerinin nitelikleri ve şiddetleri, hastalığın yerleşmiş olduğu bölge ve yayılma durumuna göre farklılık gösterir. Sık olarak da herhangi bir şikâyeti olmayan hasta gruplarında saptanabilen bir tür hastalıktır. Bu sebep ile çoğu zaman belirti vermeyebilir.
Endometriozisin semptomlara yol açma sebebi her ay bulunan bölgede aynı şekilde mensturuasyon kanaması gibi kanamanın olmasıdır. Semptomlar kanamanın lokalize yerde enfeksiyonel reaksiyonuna aynı zamanda kanamanın kalıntıları ile oluşan yapışıklık durumuna ve her ay düzenli ortaya çıkan kanama ile artıkların birleşerek kitle oluşturması ile ilgilidir. Kısaca belirtiler Aşağıdaki gibidir:
- Adet öncesinde başlayan ve adet sırasında belirgin hale gelen ağrı
- Yorgunluk ve sırta vuran ağrı
- Adet sırasında kabızlık ya da ishal görülmesi
- Bağırsak hareketlerinde düzensizlik olması
- Belde ve kasık bölgesinde ağrı
- Cinsel ilişki sırasında ağrı
- Bacakları etkileyen ağrı
- Gebe kalamama
- Bulantı ve kusma etkisi
- İdrar ve dışkıda kan görülmesi
- Sıkça idrara çıkma 13 Temmuz 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Evreleri
- Evre 1: Minimal endometriozis
- Evre 2: Hafif endometriozis
- Evre 3: Orta endometriozis
- Evre 4: Şiddetli endometriozis
Tanısı
Kesin tanı Laparoskopi ile konur. Ayrıca, Ultrasonografi (USG) ve Magnetik Renozans (MR) ile tanı konulabilir. Özellikle mensturuasyon (adet kanaması) sırasında pelvik muayene farklı zamanlarda yapılan muayene oranları 5 kat teşhiste fayda sağlamaktadır. CA-125: 65’ten düşük ise hafif derecede endometriozis, 100’den fazla ise şiddetli derecede endometriozistir. CA-125 tümör markeridir. Endometriozis hastalığında kan değerlerinde yükselme ya da düşme şeklinde belli olur. Yalnız teşhis için bu değerin ölçümü gerekli değildir. Belirli durumlarda Ca-125 düzeyi artar;
- Mensturuasyon (adet kanaması)
- Gebelerde (hamileler)
- Epitelyal over (yumurtalık) kanserlerinde
- Endometrioziste
- Pankreatitte *Kronik karaciğer hastalığında
- Pelvik inflamatuar (enfeksiyon) hastalığında
- Adenomiyoziste
- Miyomlarda artar
Tıbbi tedavi
Oral kontraseptifler (Doğum kontrol hapları) devamlı verilir. Amaç hastanın mensturuasyonunun kesilmesidir (amonere). Bu sayede adet sırasında tüplerden geriye kaçış olmayacak ve endometriozis odakları kaybolacaktır. Danosol: 17 alfa etinil testosteron 600 – 800 mg civarında günlük verilir (androjenik,antiprogestenik ve anti östrajenik etkisi bulunur). Gstinon danasol benzeri etki gösterir. GnRh analogları hipofizde inhibisyon yaparak amenore (adetten kesilme) endometrial atrofiye (küçülme) sebep olurlar. Östrojen seviyesi azaldığı için kemik erimesi olmasın diye aynı zamanda alendronat, aktif vitamin D3 ve kalsiyum verilmesi gerekir. Pentoksifilin ise immün sistemin güçlendirilmesi amacıyla verilir.
Cerrahi tedavi
Evre 1 ve Evre 2 endometriozis,infertilite için cerrahi işlem yapılmaz.İnfertilite yerine disparonia (cinsel ilişkide ağrı) ya da dismonere (adet sancısı) var ise laparoskopiyle bu lezyonlar koterize (yakma işlemi) edilir. Evre 3 te overlerdeki (yumurtalık) endometriomalar (çikolata kistleri) 4 cm den fazla ise tüp bebek için çıkartılması uygun görülmektedir. Rektovajinal (rektum ve vajinayla ilgili) endometrioziste (Evre 4) bunların cerrahi işlem olarak kesinlikle çıkartılması gerekir. Çıkarılma sebebi ise, makata (anüs) vuran şiddetli ağrılar yapmasıdır. Kitlelerin çıkartılması ile işlem sonrası tekrar ortaya çıkmaz.
Dış bağlantılar
- Endometriosis Ve Çikolata Kisti Hakkındaki Bilinmeyenler 4 Şubat 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Endometriyozis 26 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Çikolata kisti belirtileri 13 Temmuz 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Endometriozis dolyatagi mukozasindaki epitelyum dokusundan kopup ayrilan hucrelerin dolyatagindan cok az uzaginda meydana getirdigi benign dokudur Rahim disindaki bolgelerde iyi huylu tumor adli olusumlara donusmektedir Bu olusumlar agriya kisirliga ve diger bazi sorunlara neden olabilir Genelde bu hastalik gec teshis edilmektedir Yaklasik olarak ilk belirtiyle teshis arasinda 6 seneye yakin bir sure gecmektedir Rahim icini doseyen endometrium gibi endometrioziste adet doneminin etkisi altindadir Adet donemi icerisinde bu dokularda da kalinlasma ve kanama olmaktadir Endometriozisin en sik goruldugu yerler karin boslugu olmak uzere yumurtaliklarda ve pelvis adindaki kalca boslugundadir Endometriosis Endometriozis iyi huylu fakat tip dunyasinca henuz tam olarak cozulememis sifa bulmaz bir hastaliktir Gunumuze kadar bircok varsayim ortaya atilmissa da ne kokeni ne de ilaci tam olarak kesfedilebilmis degildir Bu hastaligin vucutta ortaya ciktigi yer 80 itibariyla yumurtalik bolgesidir Fakat soz konusu doku endometrium karin icindeki organlarda bulunabildigi gibi karin disinda da bulunabilmektedir Endometriyozis hastaliginin kadinlarda gorulme orani 2 ile 5 arasindadir Rahmin ic zarindaki kanamayla birlikte endometrium dokusunun disarida odaklandigi yerlerde de kanamalar olmakta ve bu hastalik hastada cesitli sikayetlere neden olmaktadir Endometriozisin yumurtaliklarda olusmasi halinde kimi zaman kistler olusmaktadir Bunlara cikolata kistleri denir Cok buyudukleri takdirde ciddi problemlere neden olabilirler Bu kistler bazen ultrasonografi ile gorulebilirler NedenleriOlusum sebebi hala tam olarak aciklanabilmis degildir Tezlerden biri normal rahim dokusunun adet doneminde yumurta kanalindan gecerek geriye dogru aktigini ve rahimdeki kaslarin asiri hareketliligininde bunda etkisi oldugunu one surer Bircok bilim adami cevre kirliliginin ve zararli maddelerin bu hastaligin sikca rastlanmasina sebep oldugunun gorusundedir DDT PCB Dioxine ve PCB ler vucut icerisinde hormon gibi davranan ve bu sekilde endokrin sistemini bagisiklik sistemini hasara ugratan cevresel toksinlerdir Genetik faktorler Hastalik aile icinde aktarilma egilimindedir ve bazi etnik gruplari digerlerinden daha fazla etkiler Kisinin ailesinde endometriozis hastaligi olan birisi varsa bu kiside hastaligin gorulme riski normal populasyona gore daha yuksektir Ters yone menstruasyon olmasi Adet kanamasiyla birlikte rahmi doseyen endometrium dokusu vajina yoluyla vucuttan atilir Eger geriye dogru kanama olursa endometrial doku fallop tuplerinden karin bosluguna akarak buradaki organlara yerlesip endometriozise neden olur Bagisiklik sistemi ile ilgili bir problem nedeniyle vucudun hastalik ve enfeksiyona karsi dogal savunmasinda sorunlar olmasi endometriozis gelisiminde etken olabilir BelirtileriEndometriozis belirtilerinin nitelikleri ve siddetleri hastaligin yerlesmis oldugu bolge ve yayilma durumuna gore farklilik gosterir Sik olarak da herhangi bir sikayeti olmayan hasta gruplarinda saptanabilen bir tur hastaliktir Bu sebep ile cogu zaman belirti vermeyebilir Endometriozisin semptomlara yol acma sebebi her ay bulunan bolgede ayni sekilde mensturuasyon kanamasi gibi kanamanin olmasidir Semptomlar kanamanin lokalize yerde enfeksiyonel reaksiyonuna ayni zamanda kanamanin kalintilari ile olusan yapisiklik durumuna ve her ay duzenli ortaya cikan kanama ile artiklarin birleserek kitle olusturmasi ile ilgilidir Kisaca belirtiler Asagidaki gibidir Adet oncesinde baslayan ve adet sirasinda belirgin hale gelen agri Yorgunluk ve sirta vuran agri Adet sirasinda kabizlik ya da ishal gorulmesi Bagirsak hareketlerinde duzensizlik olmasi Belde ve kasik bolgesinde agri Cinsel iliski sirasinda agri Bacaklari etkileyen agri Gebe kalamama Bulanti ve kusma etkisi Idrar ve diskida kan gorulmesi Sikca idrara cikma 13 Temmuz 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde EvreleriEvre 1 Minimal endometriozis Evre 2 Hafif endometriozis Evre 3 Orta endometriozis Evre 4 Siddetli endometriozisTanisiKesin tani Laparoskopi ile konur Ayrica Ultrasonografi USG ve Magnetik Renozans MR ile tani konulabilir Ozellikle mensturuasyon adet kanamasi sirasinda pelvik muayene farkli zamanlarda yapilan muayene oranlari 5 kat teshiste fayda saglamaktadir CA 125 65 ten dusuk ise hafif derecede endometriozis 100 den fazla ise siddetli derecede endometriozistir CA 125 tumor markeridir Endometriozis hastaliginda kan degerlerinde yukselme ya da dusme seklinde belli olur Yalniz teshis icin bu degerin olcumu gerekli degildir Belirli durumlarda Ca 125 duzeyi artar Mensturuasyon adet kanamasi Gebelerde hamileler Epitelyal over yumurtalik kanserlerinde EndometriozistePankreatitte Kronik karaciger hastaliginda Pelvik inflamatuar enfeksiyon hastaliginda Adenomiyoziste Miyomlarda artarTibbi tedaviOral kontraseptifler Dogum kontrol haplari devamli verilir Amac hastanin mensturuasyonunun kesilmesidir amonere Bu sayede adet sirasinda tuplerden geriye kacis olmayacak ve endometriozis odaklari kaybolacaktir Danosol 17 alfa etinil testosteron 600 800 mg civarinda gunluk verilir androjenik antiprogestenik ve anti ostrajenik etkisi bulunur Gstinon danasol benzeri etki gosterir GnRh analoglari hipofizde inhibisyon yaparak amenore adetten kesilme endometrial atrofiye kuculme sebep olurlar Ostrojen seviyesi azaldigi icin kemik erimesi olmasin diye ayni zamanda alendronat aktif vitamin D3 ve kalsiyum verilmesi gerekir Pentoksifilin ise immun sistemin guclendirilmesi amaciyla verilir Cerrahi tedaviInsan yumurtasi sivi folikullerinde Waldeyer taze olarak incelendi Evre 1 ve Evre 2 endometriozis infertilite icin cerrahi islem yapilmaz Infertilite yerine disparonia cinsel iliskide agri ya da dismonere adet sancisi var ise laparoskopiyle bu lezyonlar koterize yakma islemi edilir Evre 3 te overlerdeki yumurtalik endometriomalar cikolata kistleri 4 cm den fazla ise tup bebek icin cikartilmasi uygun gorulmektedir Rektovajinal rektum ve vajinayla ilgili endometrioziste Evre 4 bunlarin cerrahi islem olarak kesinlikle cikartilmasi gerekir Cikarilma sebebi ise makata anus vuran siddetli agrilar yapmasidir Kitlelerin cikartilmasi ile islem sonrasi tekrar ortaya cikmaz Dis baglantilarEndometriosis Ve Cikolata Kisti Hakkindaki Bilinmeyenler 4 Subat 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Endometriyozis 26 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Cikolata kisti belirtileri 13 Temmuz 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde